6. et Annas princeps sacerdotum, et Caiphas, et Joannes, et Alexander, et quotquot erant de genere sacerdotali, 7. Et statuentes eos in medio, interrogabant: In qua virtute, aut in quo nomine fecistis hoc vos? 8. Tunc repletus Spiritu Sancto Petrus, dixit ad eos: Principes populi, et seniores audite: 9. Si nos hodie dijudicamur in benefacto hominis infirmi, in quo iste salvus factus est, 10. notum sit omnibus vobis, et omni plebi! Israël: quia in nomine Domini nostri Jesu Christi Nazareni, quem vos crucifixistis, quem Deus suscitavit a mortuis, in hoc iste astat coram vobis sanus. 11. Hic est lapis, qui reprobatus est a vobis aedificantibus, qui factus est in caput anguli: (Isai. 28, 16. Matth. 21, 42. Marc. 12, 10). 12. et non est in alio aliquo salus. Nec enim aliud nomen est sub coelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri. (Joan. 3, 36). 13. Videntes autem Petri constantiam et Joannis, comperto, quod homines essent sine litteris et idiotae, admirabantur, et cognoscebant eos, quoniam cum Jesu fuerant: 14. hominem quoque videntes stantem cum eis, qui curatus fuerat, nihil poterant contradicere. 15. Jusserunt autem eos foras extra concilium secedere: et conferebant ad invicem, 16. dicentes: Quid faciemus hominibus istis? quoniam quidem notum signum factum est per eos, omnibus habitantibus Jerusalem: manifestuin est, et non possumus negare. re składało się z 72 mężów. Rada ta była ustanowioną przez samego Boga. Numer. 11, 24. Przełożeni ich. Przełożeni ludu i przełożeni kapłanów, Synedrium bowiem składało się nie z jednych kapłanów, lecz takoż i ze znakomitszych mężów w narodzie, jakimi zwłaszcza byli doktorowie zakonni-Starszy. Starsi owego Synedrium, poważani więcej dla wieku, sławy i mądrości. 6. Annasz najwyższy kapłan. Który zatrzymał nazwanie arcykapłana, chociaż już nie sprawował tego urzędu. Inni sądzą, iż Annasz i Kaifasz zapłaciwszy Rzymianom za arcykapłaństwo, ten urząd po roku sprawowali.-Jan. Był to jeden z pięciu synów Annasza, `inaczej przezwany Jonatasem. -Alexander. Zdaje się, iż to ten sam, o którym wspomina Józef, (księga 20. Antiqu. roz. 3.) I ile ich jedno było z rodu kapłańskiego. A więc byli wszyscy książęta kapłanów, to jest głowy owych dwó. dziestu czterech familj kapłańskich; ci bowiem zwali się książętami kapłanów, i mieli nad sobą arcykapłana. 7. To uczynili. Jakby rzekli: jakim sposobem uczyniliście nie tak cud, jak raczej mamidło sztuki czarodziejskiej zdziałane za pomocą czarta. 8. Napełniony Ducha Świętego. Nową tu uczynkową łaskę (actualis) Ducha S odebrał Piotr s., oprócz łaski poświęcającej i trwałej (habitualis), którą był napełniony w dzień Pięćdziesiątnicy. Do czynów bowiem heroicznych nie wystarcza łaska zwyczajna, lecz potrzebna jest nowa, większa i potężniejsza od zwyczajnej. Często bowiem podobne dzieła przewyższają moc łaski poświęcającej. 9. Jeśli my dziś sądzeni jesteśmy. Polącz to z począ 6. y Annasz Nawyższy kapłan, y Kaiphasz Jan, y Alexander, y ile ich jedno było z ro kapłańskiego. 7. A stawiwszy ie w pośrzodku, pytali: K mocą, abo którym imieniem wyście to uczyn 8. Tedy l'iotr napełniony Ducha Święte rzekł do nich: Książęta ludu y starszy słuchay 9. Jeśli my dziś sądzeni iesteśmy o dobrodzie stwo przeciw człowiekowi niemocnemu, przez by ten był uzdrowiony, 10. niechże wam wszem iawno będzie, y ws tkiemu ludowi Izraelskiemu: że przez imię Pa naszego Jezusa Chrystusa Nazareńskiego, kto goście wy ukrzyżowali, którego Bóg wzbudził umarłych, przez tegoć ten stoi zdrowy przed wa 11. Ten iest kamień, który jest odrzucoay was buduiących, który się stał na głowę wes 12. Y niemasz w żadnym innym zawier Abowiem nie iest pod niebem inne imię da ludzióm, w którymbyśmy mieli bydź zbawien 13. A widząc bespieczność Piotrowę y Jano y porozumiawszy iż byli ludzie bez nauki yp stacy, dziwowali się, y poznali ie, iż byli z. zusem: 14. widząc też człowieka z nimi stoiącego, kt był uzdrowion, nie mogli nic przeciwko mo 15. A kazali im precz ustąpić z Rady, ! mawiali się wespół, 16. mówiąc: Co uczynimy tym ludziów? iednak znak uczyniony iest przez nie, wiado wszytkim mieszkaiącym w Jeruzalem, rzecz in iest, a zaprzeć nie możemy. kiem wiersza następnego, niechże wam jawnem lá t. d. mógł powiedzieć wprost: ponieważ sądzeni jen lecz przez skromność rzekł: jeżeli sądzeni jesteśmy dzeni jesteśmy. Jesteśmy pozwani na badanie.-Ps by Jakim sposobem, jaką mocą, siłą? tego się bo sędziowie dopytywali, w. 7. 10. Przez imię. Za wezwaniem i mocą - Któregu wzbudził od umarłych. Który mocą swojego b zmartwychwstał. 11. Ten jest kamień. Cytuje Psalm 117, 22: Ka który odrzucili budujący, ten się stał głową węgla. P co tam powiedziano. 12. I niemasz w żalnym innym zbawienia. On jeden tylko, od którego ludzie mogą i powinni spe wać się zbawienia Albowiem nie jest pod niebem imię. Imię bierze się za samą rzecz, jak iw in miejscach Pismą ś. P. W. 13. Porozumiawszy iż byli ludzie bez nauki. Nie gli tego wnioskować z kazania, albowiem mądrze nie mówił Piotr S, lecz z tego, że dowiedzieli się, są ubodzy rybacy.-I poznali je, iż byli z Jezusem. pomnieli sobie, jak oni chodzili za Jezusem naucza 16. Co uczynimy tym ludziom. Slowa te przy zwyciężonym, nie zaś zwyciężcom, mówi Izidorus list 182.) Pokonani zostali już to oczywistością fakt to twierdzeniem Piotra i Jana, jak również i chro jednozgodnie świadczących, iż został uzdrowiony w Jezusa Chrystusa; i nie znaleźli pozoru, dla ktore prawnie mogli ukarać, lub w więzieniu zatrzymać uczyniony jest przez nie. Cud świetny, który żadna ką unieważniony być nie mógł. 23. Dimissi autem venerunt ad suos: et annuntiaverunt eis, quanta ad eos principes sacerdctum et seniores dixissent. 24. Qui cum audissent, unanimiter levaverunt vocem ad Deum, et dixerunt: Domine, tu es, qui fecisti coelum et terram, mare et omnia, quae in eis sunt: 25. qui Spiritu Sancto per os patris nostri David, pueri tui, dixisti: Quare fremuerunt gentes, et populi meditati sunt inania? (Psal: 2, 1). 26. Astiterunt reges terrae, et principes convenerunt in unum adversus Dominum, et adversus Christum ejus? 27. Convenerunt enim vere in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Jesum, quem unxisti, Herodes et Pontius Pilatus, cum gentibus, et populis Israël: 28. facere, quae manus tua et consilium tuum decreverunt fieri. 29. Et nunc, Domine, respice in minas eorum, et da servis tuis cum omni fiducia loqui verbum tuum: 17. Zagrożmy. Smiercią-Aby więcej w imię to... nie mówili. Nie opowiadali nowej nauki i nowych cudów nie czynili. 19. Przed oczyma boskiemi. Wielką siłę ma to wyrażenie; kto bowiem pamięta, że w obec Boga się znajduje, przed którym nic się nie ukryje, i który jest mścicielem zbrodni, nie ośmieli się mówić to, co jest przeciwnem prawdzie i sprawiedliwości.—Was raczej niźli Boga słuchać. Rozkazującego Apostołom przepowiadać, że Jezus jest oczekiwanym Chrystusem i Synem Bożym, i potwierdzającego to opowiadanie cudami. Patrz Wujka. 20. Bo nie możemy cośmy widzieli. Chciał Chrystus mieć nas za świadków swoich, i dla tego wybrał nas na Apostołów i towarzyszów; więc nie możemy godziwie zamilczeć o tem, cośmy widzieli i słyszeli. 21. Nie znajdując jakoby je skarać. Nie znajdując nawet i pozornej przyczyny do wywarcia złości swej na nich. Dla ludu. Najlepiej przekonanego o niewinności Chrystusa i jego uczniów. Wszyscy wysławiali. Uwielbiali Boga w dziełach jego. 22. Bo było więcej niż czterdzieści lat. Człowiek w tym wieku twierdzący o swojem uleczeniu godzien był wiary, zwłaszcza iż według pospolitego mniemania trudny był do uleczenia. 17. Ale izby się więcey nie rozsławiało między ludzie, zagróźmy im, aby więcey w imię to żadnemu człowiekowi nie mówili. 18. A wezwawszy icb, zakazali, aby koniecznie nie mówili, ani uczyli w imię Jezusowe. 19. Lecz Piotr y Jan odpowiedziawszy, rzekli do nich: Jeśliż iest sprawiedliwa przed oczyma Boskimi, was radszey niźli Boga słuchać, rozsądźcie. 20. Bo nie możemy, cośmy widzieli y słyszeli, Die mówić. 21. A oni zagroziwszy, wypuścili ie, nie nayduiąc iakoby ie skarać dla ludu: ponieważ wszyscy wysławiali to, co się było stało, w tym co się przydało. 22. Bo było więcey niż czterdzieści lat człowiekowi, na którym się stało to cudo ozdrowienia. 23. Lecz gdy ich wypusczono, przyszli do swych: y oznaymili im, cokolwiek do nich Nawyższy kapłani y starszy mówili. 24. Którzy usłyszawszy, zgodnie podnieśli głos swóy ku Bogu, y mówili: Panie, tyś iest, którys stworzył niebo y ziemię, morze y wszystko, co w nich jest: 25. któryś Duchem świętym przez usta oyca naszego Dawida sługi twego powiedział: Czemu się narody wzburzyły, a ludzie próżne rzeczy rozmyślalı? 26. Stanęli królowie ziemscy, y książęta zeszli się w gromadę przeciw Panu y przeciw Christusowi iego? 27. Abowiem się zgromadzili prawdziwie w mieście tym przeciw świętemu Synowi twemu Jezusowi, któregoś pomazał, Heród, y Pontius Pilat, z pogany y z ludźmi Izraelskimi: 28. aby uczynili, co ręka twa y rada twa postanowiły aby się stało. 29. A teraz, Panie, weyźrzy na pogróżki ich, a day sługóm twym ze wszytką bespiecznością opowiedać słowo twoie: 23. Wypuszczono. Z więzienia, nie jako niewinnych, lecz jako uwolnionych od kary. 25. Czemu się narody wzburzyły? Patrz Psalm 2, 1, gdzie te dwa wiersze wytłumaczyliśmy. 27. Któregoś pomazal. Namaszczeniem łaski i połączenia się osobnego.-Z pogany i z ludźmi Izraelskimi. Poganie i Żydzi biorą się tu za jedno jako synonim; albowiem na tej radzie żydowskiej, o której tu mowa, nie było pogan. 28. Uczynili, co ręka twa. Nie odnosi się to do grzechu tych, którzy ukrzyżowali Chrystusa, lecz do owocu jego męki.-Ręka twa. Potęga, opatrzność, zrządzenie twoje. -I rada. Odkupienie bowiem nasze, jak również i Kościoł od Chrystusa ustanowiony, dziełem były najwyższej mądrości i rady Bożej, jak naucza ś. Paweł I. do Kor. 2.-Aby się stalo. Aby Chrystus Pan cierpiał dla zbawienia naszego i podwyższenia siebie i Kościoła swojego. -- 29. Wejrzyj na pogróżki ich. Abyś ich poskromił i od nas odwrócił. Albo, abyś nas uzbroił przeciwko nim i wzmocnił.-Stugom twym. Nam twym sługom.-Ze wszelką bezpiecznością. Śmiało, mężnie. W tem abyś ściągał rekę. Dasz nam śmiałość w opowiadaniu, jeżeli opowiadanie nasze wesprzesz i potwierdzisz twą ręką, działaj, przez nas, za wezwaniem imienia Chrystusowego, uzdr wienia i inne cuda jeduające nam wiarę u słuchaczów. 0 30. in eo quod manum tuam extendas ad sanitates, et signa et prodigia fieri per nomen sancti Filii tui Jesu. (Marc. 16, 17). 31. Et cum orassent, motus est locus, in quo erant congregati: et repleti sunt omnes Spiritu Sancto, et loquebantur verbum Dei cum fiducia. 32. Multitudinis autem credentium erat cor unum et anima una: nec quisquam eorum, quae possidebat, aliquid suum esse dicebat, sed erant illis omnia communia. 33. Et virtute magna reddebant Apostoli testimonium resurrectionis Jesu Christi Domini nostri: et gratia magna erat in omnibus illis. 34. Neque enim quisquam egens erat inter illos. Quotquot enim possessores agrorum aut domorum erant, vendentes afferebant pretia eorum, quae vendebant, (Luc. 12, 33). 35. et ponebant ante pedes Apostolorum. Dividebatur autem singulis, prout cuique opus erat. (Supr. 2, 44). 36. Joseph autem, qui cognominatus est Barnabas ab Apostolis (quod est interpretatum, Filius consolationis), Levites, Cyprius genere, 37. cum haberet agrum, vendidit eum, et attulit pretium, et posuit ante pedes Apostolorum. 30. w tym, abyś ściągał rękę twoię na uzin wiania, ażeby się znaki i cuda działy przez im Świętego Syna twego Jezusa. 31. A gdy się modlili, zatrząsnęło się miejs na którym byli zgromadzeni: y napełnieni są D cha S. y mówili śmiele słowo Boże. 32. A mnóstwa wierzących było serce iel y dusza iedna: ani żaden z nich to co miał swy nazywał, ale było im wszytko spólne. 33. A wielką mocą Apostołowie dawali ś dectwo zmartwychwstania Jezusa Christusa Pa naszego: y była wielka łaska nad nimi wszytki 34. Bo żadnego między nimi nie było nied statecznego. Gdyż którzykolwiek mieli role a domy, przedawszy przynosili zapłatę za ono, przedawali. 35. Y kładli przed nogi Apostolskie. Y roz wano każdemu, ile komu było potrzeba. 36. A Jozeph, który nazwany był Barnabasz od Apostołów (co wyłoży wszy iest, Syn pocies nia) Lewit, rodem z Cypru, 37. maiąc rolą, przedał ią y przyniósł piez dze, y położył u nóg Apostolskich. Wykład X. J. Wujka.-Roz. 4. w. 1, Widząc tedy bezpieczność Piotrowę. Patrz, jakie bezpieczeństwe drość i nauka była świętych Apostołów po przyjęciu Ducha S., którzy pierwej byli nieukami, prostaczkami į źliwemi. Nie mielić nauki od świata: ale mieli zupełną od Ducha S. Mat. 26, 69, 12. Nie jest inne imię. To jest: Zaden nie może być zbawion, kto nie wierzy w imię Pana Jezusowe, którego samę łaskę i zasługę zbawieni być mamy. 19. Was raczej niźli Boga słuchać. Taż odpowiedź ma być urzędowi, kiedy co stanowi przeciw Boga wszechnej wierze: kiedy kapłanom katolickim zakazują uczyć, i służyć Panu Bogu: choćby je też biczowano a zabijano. Patrz rozdz. 5, 29. 32. Bylo u nich wszystko wspólne. Apostołowie i oni pierwszy wierni, byli właśnie pierwszy mniszy zakonnicy chrześcijańscy. Bo pospołu mieszkali, i spólne wszystko mieli. Jakie życie nie było pospolite kich chrześcijanów: ale tylko tych, którzy chcieli żyć doskonalej. Co się z tych słów Piotrowych pok Izali to nie twoje, i nie w twojej mocy było? A iż się Apostołowie na tę doskonałość ślubem obowią Augustyn s. świadczy. Nakoniec z tego przykładu apostolskiego początek wziął spólny żywot mnichów konników. Jako Eusebius w kościelnej historyi, Hieronim ś., Augustyn ś. Isidorus, i Cassianus swi Possidonius pisze o ś. Augustynie, iż on kapłanem zostawszy, wnet klaszter w Kościele postanowił, i gami Bożemi począł żyć według obyczaju i reguły pod świętemi Apostoły ustawionej: a zwłaszcza aby nic własnego w onem towarzystwie nie miał: ale aby im spólne były wszystkie rzeczy: ażeby udziela nia pokory i uszanowania względem Apostołów, okazania wzgardy bogactw, które należało raczej niż rękami je piastować; już dla okazania, iż nie om nią łaskę dając, lecz Apostołowie przyjmując. Łukasz, już dla tego, że o nim częsta będzie ta 36. A Józef. Piękny ten przykład Barnaby przy wzmianka: już głównie dla tego, ażeby przy tym p 31. Zatrząsnęło się miejsce na którem byli zgromadzeni. Ziemia się zatrzęsła na okazanie, że modlitwa ich wysłuchaną została, i że Pan Bóg jest przy nich. Często zwykł Pan Bóg okazywać obecność swoję przez trzęsienie ziemi. Psalm 103, 32: Który patrzy, na ziemię i czyni że drży. I napełnieni sa Ducha Świętego. Już w dzień Pięćdziesiątnicy Duchem Świętym byli napełnieni, lecz jakby tylko przez łaskę poświęcającą (quasi in habita); teraz zaś napełnieni zostali tymże Duchem Sku więcej się okazała szkaradność świętokradztwa jakby przez łaskę uczynkową (quasi in actu), ażeby śmiało ogłaszali słowo Boże, pomimo prześladowania. Patrz wyżej w. 8. 32. Ani żaden z nich to co miał. Pozbywali się bowiem własności dóbr z miłości ubóstwa, bliźnich i życia wspólnego. Pokazuje się to z początku rozdziału następnego.-Było u nich wszystko wspólne. Patrz Wujka. 33. A wielką mocą. Mężnie, odważnie potwierdzając to cudami.-I byla wielka taska nad nimi. Wierni bowiem we wspólnem pożyciu okazywali wzajemną łaskawość, życzliwość i uczynność, tak iż się zdawało, że są braćmi, owszem aniołami niejako i synami łaski. Že ten jest sens, pokazuje się z następ. 35. I kladli przed nogi Apostolskie. Już to dla okaza niasza i Safiry, o których w następnym rozdziale, wyłożywszy jest Syn pocieszenia. Tak zostal na albo dla tego, że swoim świetnym przykładem pociechę Apostołom i ubogim, albo, iż dla swoj się zdolnością pocieszania ubogich i strapionych kiej łagodności, hojności, łaskawości, świętości, oda Alexander w opisaniu jego życia). -Lewit. Chec wiem Lewitom zabraniało się Numer. 18, 20, mie w Judei, jednak mogli je posiadać po za jej obre nawet i w samejże Judei, jeżeli to były tylko past Numer. 35, 3.-Rodem & Cypru. Żydzi bowiem p niewolach byli rozproszeni po całym świecie i w między poganami mieszkali. 37. U nóg Apostólskich. Patrz Wujka. żdemu od starszych, jakoby komu było potrzeba. Euseb. lib. 2, cap. 16., Hieron. in Philone. Possidon. in vita August. cap 5. August. de communi vita Clericorum tractatu 1. August. serm. 2. de communi vita cler. Isid. lib. 2. de off. cap. 15. 37. U nóg Apostolskich. Ci, jako i drudzy, pieniądze za przedanie majętności swe dawali nie do rąk apostolskich, ale z wielką pokorą i uczciwością (jako rzeczy Bogu poświęcone i poślubione) kładli przed nogi apostolskie. Tak też Sunamitka ona przed Helizeuszem upadła i oblapiła nogi jego. Tak i wiele innych, którzy jakiego dobrodziejstwa prosili u Chrystusa (jako niewiasta krwią płynąca) upadali u nóg jego. A Marya Magdalena całowała nogi jego. Teć są znaki powinnej uczciwości, wyrządzanej tak Panu Chrystusowi, jako i innym świętym osobom, Prorokom. Apostołom i następcom ich Papieżom, którzy aa ziemi noszą osobę i urząd Chrystusa Pana i Apostołów jego. Jako Hieronim S. pisze o świętym Epifaniuszu Biskupie Cyprskim, iż w Jeruzalem wszelakich stanów ludzie schodzili się do niego, ofiarując mu dziatki swe (aby im dał przeżegnanie) całując nogi jego. Hieron. epist, 61. cap. 4. CAPUT V. ROZDZIAŁ 5. O Ananiuszu i Safirze, uwięzieniu Apostołów, i t. d. 1. Vir autem quidam, nomine Ananias, cum Saphira uxore sua, vendidit agrum, 2. et fraudavit de pretio, agri, conscia uxore sua: et afferens partem quamdam, ad pedes Apostolorum posuit. 3. Dixit autem Petrus: Anania, cur tentavit satanas cor tuum, mentiri te Spiritui Sancto, et fraudare de pretio agri? 4. Nonne maneus tibi manebat, et venundatum in tua erat potestate? Quare posuisti in corde tuo hanc rem? Non es mentitus bominibus, sed Deo. 5. Audiens autem Ananias haec verba, cecidit, et exspiravit. Et factus est timor magnus super omnes, qui audierunt. 6. Surgentes autem juvenes amoverunt et efferentes sepelierunt. 7. Factum est autem quasi horarum trium spatium, et uxor ipsius, nesciens, quod factum fuerat, introivit. 8. Dixit autem ei Petrus: Dic mihi, mulier, si tanti agrum vendidistis? At illa dixit: Etiam tanti. 9. Petrus autem ad eam: Quid utique convenit vobis tentare Spiritum Domini? Ecce pedes eorum, qui sepelierunt virum tuum, ad ostium, et efferent te. 10. Confestim cecidit ante pedes ejus,et exspiravit. Intrantes autem juvenes invenerunt illam mortuam, et extulerunt, et sepelierunt ad virum suum. 11. Et factus est timor magnus in universa ecclesia, et in omnes, qui audierunt haec. R. 5.--1. Rolą. W grec. posiadłość. 2. Ujął. Patrz Wujka. 3. I rzekł Piotr. Patrz Wujka. Nie w Wie 4. Zostawając nie tobie zostawało? Jest hebraizm, jakby rzekł: Twoja to była zupełnie własność, i miałeś wolną wolę ofiarować ją na Kościoł lub nie. wej mocy było? Patrz Wujka. Czemuś tę rzecz.... przypuścil? Dla czegożeś się odważył popełnić to swiętokradztwo?-Nie skłamałeś ludziom. Patrz Wujka. 5. A słysząc te słowa Ananiasz padł i umari. la poważnych pisarzów mniemaią, iż Ananiasz na upomnienie Piotra szczerze żałował za swój występek, jak również i jego żona Safira, a tak oboje uniknęli śmierci wiecznej. I przyszedł strach wielki na wszytkie którzy tego słuchali. Ze smierci Ananiasza zumieli, jak srogo Bóg karze za świętokradzkie zgwał renie ślubu. zro 6. A wyniosłszy. Za miasto, na miejsce gdzie grze 1. A niektóry mąż imieniem Ananiasz, z Saphirą żoną swą, przedał rolą, 2. y uiął z pieniędzy za rolą,z wiadomością żony swey: a przyniózszy część niektórą, położył przed nogi Apostolskie. 3. Y rzekł Piotr: Ananiaszu, przeczże szatan skusił serce twe, iżbyś skłamał Duchowi świętemu, y uiął z zapłaty roley? 4.Azaż zostawaiąc nie tobie zostawało, a przedawszy nie w mocy twey było?Czemuś tę rzecz do serca twego przypuścił? Nie skłamales ludzióm, ale Bogu. 5. A słysząc słowa te Ananiasz, padł, y umarł. Y przyszedł strach wielki na wszytkie, którzy tego słuchali. 6. A wstawszy młodzieńcy, znieśli go na stronę, a wyniózszy pogrzebli. 7. Y stało się, iakoby we trzy godziny, żona też iego, niewiedząc co się było stało, weszła. 8. Y rzekł iey Piotr: Powiedz mi niewiasto, ieśliście za to przedali rolą? A ona rzekła: Iście, za to. 9. Piotr do niey: Cóż to żeście się zmówili abyście kusili Ducha Pańskiego: Oto nogi tych którzy pogrzebli męża twego, u drzwi, y wyniosą cię. 10. Natychmiast padła u nóg iego, y skonała. A wszedszy młodzieńcy naleźli ią umarłą: y wynieśli, y pogrzebli podle męża iey. 11. Y padł wielki strach na wszytek kościół, y na wszytkie, którzy to słyszeli. bano umarłych. 7. Nie wiedząc co się było stało. „Nikt bowiem, jak mówi S. Chryzostom, nie odważył się jej oznajmić o tem co się było przytrafiło: tak dalece lękali się Piotra, szanowali go i byli mu posłuszni. Weszła. Nie wołał jej Piotr, lecz oczekiwal, mówi Ekumenius, ażeby dając jej wolność wejścia, dal czas upamiętania się. 8. Jesliście za to. Wymienił Piotr i cenę, 0 której jednak Łukasz zamilczał. 9. Kusili Ducha Pańskiego. Abyście doświadczali Boskiej wszech wiedzy udzielonej mi na wasze nieszczęście. Bez wątpienia tego sobie nie przypuszczali, lecz z powodu dokonanej zdrady to nastąpiło. Oto nogi tych którzy pogrzebli. Może być iz Piotr usłyszał przychodzących młodzieńców, jak prorok Achias usłyszał kroki nadchodzącej żony Jeroboama. III. Król. 14, 6. Albo może duchem widział, jak Elizeusz (IV Król. 5, 26). Giezego doganiającego Naamana. 12. Per manus autem Apostolorum fiebant signa et prodigia multa in plebe. Et erant unanimiter omnes in porticu Salomonis. 13. Ceterorum autem nemo audebat se conjungere illis: sed magnificabat eos populus. 14. Magis autem augebatur credentium in Domino multitudo virorum ac mulierum, 15. ita ut in plateas ejicerent infirmos, et ponerent in lectulis ac grabatis, ut, veniente Petro, saltem umbra ilius obumbraret quemquam illorum, et liberarentur ab infirmitatibus suis. 16. Concurrebat autem et multitudo vicinarum civitatum Jerusalem, afferentes aegros, et vexatos a spiritibus immundis: qui curabantur omnes. 17. Exsurgens autem princeps sacerdotum, et omnes, qui cum illo erant (quae est haeresis Sadducaeorum), repleti sunt zelo: 18. et injecerunt manus in Apostolos, et posuerunt eos in custodia publica. 19. Angelus autem Domini per noctem aperiens januas carceris, et educens eos, dixit: (Infr. 12, 7). 20. Ite, et stantes loquimini in templo plebi omnia verba vitae hujus. 21. Qui cum audissent, intraverunt diluculo in templum, et docebant. Adveniens autem princeps sacerdotum, et qui cum eo erant, convocaverunt concilium, et omnes seniores filiorum Israël: et miserunt ad carcerem, ut adducerentur. 22. Cum autem venissent ministri, et aperto carcere non invenissent illos, reversi nuntiaverunt, 23. dicentes: Carcerem quidem invenimus clausum cum omni diligentia, et custodes stantes ante januas: aperientes autem neminem intus invenimus. 24. Ut autem audierunt hos sermones magistratus templi, et principes sacerdotum, ambigebant de illis quidnam fieret. 25. Adveniens autem quidam nuntiavit eis: Quia ecce viri, quos posuistis in carcerem, sunt in templo stantes, et docentes populum. 26. Tunc abiit magistratus cum ministris, et adduxit illos sine vi: timebat enim populum, ne lapidarentur. 27. Et cum adduxissent illos, statuerunt in concilio: Et interrogavit eos princeps sacerdotum, 28. dicens: Praecipiendo praecepimus vobis, ne 12. Między ludem. Gdyż dumni książęta zostali niedowiarkami, i przeto zatamowali dla siebie źródło dobroci Bożej. W krużganku Solomonowym. O którym wyżej 3, 11. 13. Zaden nie śmiał się do nich przyłączyć. Do nich przystać, oświadczyć się ich wspólnikiem, już przez bojaźń urzędu, już z podziwienia i uszanowania ku Apostolom. 17. To jest sekta Saduceuszów. O Saduceuszach powiedziano Mat. 3, 7. Arcykapłan z Saduceuszami prześladował Apostołów za to, iż ci opowiadali zmartwychwstanie, czemu Seduceuszowie uporczywie zaprzeczali. Pokazuje się ztąd, że i sam arcykapłan był Saduceuszem. -Zazdrością. Oburzeniem. 18. Do więzienia pospolitego. Do którego wtrącano wszelkiego rodzaju przestępców i zbrodniarzy. 19. Otworzywszy drzwi ciemnice. Które jednak znowu zamknął wyprowadziwszy ich ztamtąd, albowiem słudzy urzędników znaleźli je zamkniętemi, w, 23, 12. A przez ręce Apostolskie działo się wiele. znaków y cudów między ludem. A byli wszyscy iednomyślnie w krudźganku Salomonowym. 13. A z innych żaden nieśmiał się do nich przyłączyć: ale ich lud wysławiał. 14. Y więcey przybywało mnóstwa wierzących w Panu, mężów y niewiast: 15. tak iż na ulice wynaszali niemocne, y kładli na łożach y łóżkach, aby, gdy Piotr chodził, przynaymniey cien iego zaćmił którego z nich, a byli uzdrowieni od niemocy swoich. 16. Zbiegało się też mnóstwo bliskich miast do Jeruzalem, nosząc niemocne y nagabane od duchów nieczystych: którzy wszyscy byli uzdrowieni. 17. A powstawszy nawyższy kapłan y wszyscy, którzy z nim byli, (to iest sekta Saduceuszów) napełnieni są zazdrością: 18, y poymali Apostoły, y wsadzili ie do więzienia pospolitego. 19. Lecz Anyół Pański w nocy otworzywszy drzwi ciemnice, a wywiódszy ie, rzekł: 20. Idźcież, a stanąwszy powiadaycie ludowi w kościele wszytkie słowa żywota tego. 21. Którzy usłysza wszy, weszli na świtaniu do kościoła, y uczyli. A przyszedłszy nawyższy kз płan, y którzy z nim byli, zwołali radę y wszy tki starsze synów Izraelskich, y posłali do ciem nice, aby ie przywiedziono. 22. A gdy przyszli słudzy, y otworzywszy ciemnicę, nie naleźli ich, wróciwszy się oznaymili, 23. mówiąc: Ciemnicęśmy naleźli zamknioną zę wszytką pilnością, y stróże stoiące przede drzwiami: lecz otworzywszy żadnegośmy w niey nie naleźli 24. A gdy te słowa usłyszeli urząd kościelny y przednieyszy kapłani, wątpili o nich coby bylo, 25. A przyszedszy któś powiedział im: Iz oto mężowie, któreście wsadzili do więzienia, są w kościele stoiąc y ucząc lud. 26. Tedy poszedł urząd z służebnikami y przy wiódł ie bez gwałtu: bo się ludu bali, by ich nie ukamienował. 27. A przywiódszy ie postawili przed Rada: Y pytał ich nawyższy kapłan, 28. mówiąc: Roskazuiąc roskazaliśmy, abyście 20. Idźcież, a stanąwszy. Jako stali w wierze w ope wiadaniu Chrystusa. Wszystkie słowa żywota teg Potrzebę i dobrodziejstwa chrystyanizmu. 21. Którzy usłyszawszy. Posłyszawszy ten rozkaz. Zwołali radę. Niższych kapłanów, którzy służyli ma a doradców. . 24. Urząd kościelny. Patrz wyżej 4, 1. Wątpili. Ni mogli pojąć, jakimby sposobem to się stało, czy za po mocą sztuk czarodziejskich, lub przez przekupienie strożów więziennych, 26. Przywiódł je bez gwałtu. Przez obawę ludu nie śmieli ich wiązać, albo też mniemali, że ci, którzy zdołali wyjść z więzienia, nie dadzą się ująć w lan cuchy. Ulegają zaś Apostołowie dając przykład ewangelicznej pokory, cierpliwości, stałości i posłuszeństwa dla władzy. 28. I chcecie na nas przywieść krew. Chcecie nas czynić winnymi niespr śmierci tego człowie |