14. Mittens autem Joseph accersivit Jacob patrem suum, et omnem cognationem suam in animabus septuaginta quinque. 15. Et descendit Jacob in Aegyptum, et defunctus est ipse, et patres nostri. (Gen. 46, 5. 49, 32). 16. Et translati sunt in Sichem, et positi sunt in sepulchro, quod emit Abraham pretio argenti a filiis Hemor filii Sichem. (Gen. 23, 16. Jos. 24, 32). 17. Cum autem appropinquaret tempus promissionis, quam confessus erat Deus Abrahae, crevit populus, et multiplicatus est in Aegypto, (Exod. 1, 7). 18. quoadusque surrexit alius rex in Aegypto, qui non sciebat Joseph. 19. Hic circum veniens genus nostram, afflixit patres nostros, ut exponerent infantes suos, ne vivificarentur. 20. Eodem tempore natus est Moyses, et fuit gratus Deo, qui nutritus est tribus mensibus in domo patris sui. (Exod. 2. 2. Hebr. 11, 23). 21. Exposito autem illo, sustulit eum filia Pharaonis, et nutrivit eum sibi in filium. 22. Et eruditus est Moyses omni sapientia Aegyptiorum, et erat potens in verbis, et in operibus suis. 23. Cum autem impleretur ei quadraginta annorum tempus, ascendit in cor ejus, ut visitaret fratres suos, filios Israël. 24. Et cum vidisset quemdam injuriam patientem, vindicavit illum: et fecit ultionem ei, qui injuriam sustinebat, percusso Aegyptio. (Exod. 2, 12). 25. Existimabat autem intelligere fratres, quoniam Deus per manum ipsius daret salutem illis: at illi non intellexerunt. 26. Sequenti vero die apparuit illis litigantibus: et reconciliabat eos in pace, dicens: Viri, fratres estis, utquid nocetis alterutrum? 14. W siedmdziesiąt i piąci duszach. W Genez. 46, 27. nalicza tylko 70 osob. Różnicę tę tamże wytłómaczyliśmy. Patrz 16. Do Sychem. Sychem albo Sychar było stołecznem miastem Samaryi, o którem mówi Jan 4, 5. W Genez. 25, 9 i 50, 13. jednak mamy, iż Abraham, Izaak i Jakób zostali pogrzebani w Hebron. S. Hieronim mówi, iż Abraham, Izaak i Jakób byli pochowani w Hebron, dwunastu zaś Patryarchów, synów Jakóba w Sychem. Lecz i ci wprzódy byli z Egiptu przeniesieni i pochowani w Sychem a potem w Hebron, jak świadczy Józef (Ks. 2. Antiq. 4). i to samo oznacza, co tu mówi Ś. Szczepan, gdy dodaje: i położeni są w grobie, który kupił Abraham, t. j. w Hebronu jak się pokazuje z Genez. 23. Wujka. W grobie który kupit Abraham za summe srebra u synów Hemora syna Sychem. Zdaje się sprzeciwiać temu Gen 23, 16. gdzie mówi się, iż Abraham kupił grób od Efrona syna Seor, nie zaś u synów Hemora, syna Sychema, od których Gen. 33, 19. część pola w Sychem kupił Jakób, niezaś Abraham. Odpowiadamy naprzód, iż zamiast kupit Abraham, można czytać kupił Jakób, niektórzy bowiem sądzą, iż tutaj w tekscie wkradła się omyłka; takim sposobem usunie się wszelka trudność. Lecz raczej należy utrzymywać, że ojciec Efrona miał podwójne imię Seor i Hemor. Hemor zaś był synem ma, nie tego od którego synów Jakób kupił pole, ko starszego. Hemor zaś miał wielu synów, mię 14. A Jozeph posławszy, przyzwał oyca swego Jakóba, y wszytkiey rodziny swey w siedmdziesiąt y piąci duszach. 15. Y zstąpił Jakob do Egiptu, y umarł on y oycowie naszy. 16. Y przeniesieni są do Sychem, y położeni są w grobie, który kupił Abraham za summę srebra u synów Hemora syna Sychem. 17. A gdy się przybliżył czas obietnice, którą był przysiągł Bóg Abrahamowi, rozrodził się lud y rozmnożył w Egipcie, 18. aż nastał inny król w Egipcie, który nieznał Jozepha. 19. Ten podszedszy nasz naród, utrapil oyce nasze, żeby wyrzucali dziatki swe, aby nie żyły. 20. Tegóż czasu narodził się Moyżesz, y był przyiemny Bogu, który wychowany był trzy miesiące w domu oyca swego. 21. A gdy był wyrzucony, wzięła go córka Pharaonowa, y wychowała go sobie za syna. 22. Y wycwiczon był Moyżesz we wszelkie mądrości Egiptskiey, y był możnym w słowieck y w uczynkach swoich. 23. A gdy mu się wypełnił czas czterdzieści lat, przyszło mu na myśl, aby nawiedził brac swą syny Izraelskie. 24. A widząc niektórego ukrzywdzonego, obr nił go: y pomścił się krzywdy onego, który krzyw de cierpiał, zabiwszy Egiptczyka. 25. A mniemał żeby rozumieli bracia, że B daie im wybawienie przez rękę iego: lecz oni ni rozumieli. 26. A nazaiutrz ukazał się im gdy się wa dzili, y iednał ie na pokóy, mówiąc: Mężowe braciaście sobie, czemu ieden drugiego krzywdzice dzy którymi najstarszym i pierworodnym był Efron, k ry w imieniu innych braci przedał pole Abrahamowi. 17. Obietnicy. Rozmnożenia nasienia Abrahamowez jak gwiazdy na niebie, jak piasek na brzegach morza. 18. Który nieznał Józefa. Niewiedział, ile wyświader dobrodziejstw Egiptowi Józef Hebrajczyk, i dla tego Li nawidząc Żydów prześladował ich. 19. Podszedłszy nasz naród. Używając fałszywych wykrętnych sposobow. To jest co w Ex. 1. 10. pow dział nowy ów Faraon: Podźcie, mądrze pottummy Te zaś sztuki i zdrady wyliczają się w Ex. r. 1., t. podatkami i pracą około ciosania kamieni uciskal; wtóre, iż akuszerkom rozkazał, aby dzieci płci mes zaraz po narodzeniu się ich zabijały; potrzecie, żeby rodzone już dzieci w rzece topiły. 23. Czas czterdzieścia lat. Do jakiego to czasu M żesz przebył w domu królewskim, jako syn królews Przyszło mu na myśl. Myśl od Boga zesłana.- Aby wiedził bracią swą. Nieznośnem mu było widzieć ich ką niewolę i być od nich oddalonym. 25. A mniemał. Chociaż tak wielkim był m dziwnym sposobem wybawionym od Boga z wody, o rzonym tak znakomitą gorliwością i męztwem.-Lecz nierozumieli. Jakby rzekł: uporni i niewdzięczni nitge znali się na nim. 26. A nazajutrz. Wytłómaczyliśmy tę historyę w 2, 11. 27. Qui autem injuriam faciebat proximo, repulit eum, dicens: Quis te constituit principem et judicem super nos? 28. numquid interficere me tu vis, quemadmodum interfecisti heri Aegyptium? 29. Fugit autem Moyses in verbo isto: et factus est advena in terra Madian, ubi generavit filios duos. 30. Et expletis annis quadraginta, apparuit illi in deserto montis Sina Angelus in igne flammae rubi. (Exod. 3, 2). 31. Moyses autem videns, admiratus est visum; et accedente illo, ut consideraret, facta est ad eum vox Domini, dicens: 32. Ego sum Deus patrum tuorum, Deus Abraham, Deus Isaac, et Deus Jacob. Tremefactus autem Moyses non audebat considerare. 33. Dixit autem illi Dominus: Solve calcementum pedum tuorum: locus enim, in quo stas, terra sancta est. 34. Videns vidi afflictionem populi mei, qui est in Aegypto, et gemitum eorum audivi, et descendi liberare eos. Et nunc veni, et mittam te in Aegyptum. 35. Hunc Moysen, quem negaverunt, dicentes: Quis te constituit principem et judicem? hunc Deus principem et redemptorem misit, cum manu Angeli, qui apparuit illi in rubo. 36. Hic eduxit illos, faciens prodigia et signa in terra Aegypti, et in rubro mari, et in deserto annis quadraginta. (Exod. cap. 7.-17). 37. Hic est Moyses, qui dixit filiis Israël: Prophetam suscitabit vobis Deus de fratribus vestris, tamquam me, ipsum audietis. (Deut. 18, 15). 38. Hic est, qui fuit in ecclesia in solitudine cum Angelo, qui loquebatur ei in monte Sina, et cum patribus nostris: qui accepit verba vitae dare nobis. (Exod. 19, 3). 39. Cui noluerunt obedire patres nostri: sed repulerunt, et aversi sunt cordibus suis in Aegyptum, 40. dicentes ad Aaron: Fac nobis deos, qui praecedant nos: Moyses enim hic, qui eduxit nos de terra Aegypti, nescimus, quid factum sit ei. (Exod. 12, 1). 41. Et vitulum fecerunt in diebus illis, et obtulerunt hostiam simulacro, et laetabantur in operibus manuum suarum. 42. Convertit autem Deus, et tradidit eos servire militiae coeli, sicut scriptum est in libro 29. Dla slowa tego. Poznał, że jego zabójstwo stało się jawnem, jak przeciwnie dotąd sądził. 30. A gdy wyszło. Wytłumaczyliśmy tę historyę Ex. 3. 35. Którego się zaprzeli. Którego niechcieli uznać za zbawcę ludu swojego. Z ręką Anioła. Za przewodni ctwem Anioła. 27. Lecz co krzywdził bliźniego, odegnał go, mówiąc: Któż cię postawił książęciem y sędzią nad nami? 28. Izali mię ty chcesz zabić, iakoś wczora zabił Egiptczyka? 29. Y uciekł Moyżesz dla słowa tego: y stał się przychodniem w ziemi Madyańskiey, gdzie zrodził dwu synu. 30. A gdy wyszło lat czterdzieści, ukazał się mu na pusczy góry Syna Anyół w ogniu płomienistym krzaku. 31. Lecz Moyżesz uyźrzawszy, dziwował się widzeniu; a gdy przystępował, aby się przypatrzył, stał się do niego głos Pański, mówiąc: 32. Jam iest Bóg oyców twoich, Bóg Abrahamów, Bóg Izaaków, y Bóg Jakobów. A zadrżawszy Moyżesz, nie śmiał się przypatrować. 33. Y rzekł mu Pan: Zzuy obuwie nóg twoich: bo mieysce, na którym stoisz, iest ziemia świę ta. 34. Widziałem widząc utrapienie ludu mego, który jest w Egiptcie, y słyszałem wzdychanie ich, y zstąpiłem żebych ie wybawił. A teraz chodź, a poszlę cię do Egiptu. 35. Tego Moyżesza, którego się zaprzeli, mówiąc: Kto cię postanowił książęciem y sędzią? tego Bóg książęciem y odkupicielem posłał, z reką Anyoła, który mu się ukazał we krzu. 36. Ten ie wywiódł uczyniwszy cuda y znaki w ziemi Egiptskiey y w morzu czerwonym, y na pusczy przez czterdzieści lat. 37. Ten iest Moyżesz, który powiedział synóm Izraelskim: Proroka wam wzbudzi Bóg z braciey waszey iako mnie: iego słuchać będziecie. 38. Ten iest, który był w zgromadzeniu na pusczy, z Anyołem który z nim mawiał na górze Syna, y z oycy naszymi: który przyiął słowa żywota aby nam dał. 39. Któremu niechcieli bydź posłuszni oycowie naszy: ale odrzucili, y odwrócili się sercem swym do Egiptu, 40. mówiąc do Aarona: Uczyń nam bogi, którzyby szli przed nami: abowiem Moyżesz ten, który nas wywiodł z ziemie Egiptskiey, niewiemy, co mu się stało. 41. Y uczynili w one dni cielca, y ofiarowali ofiarę bałwanowi, y weselili się w dziełach rąk swoich. 42. Y odwrócił Bóg y podał ie aby służyli zastępóm niebieskim, iako napisano iest w księgach Chrystusowi, sprzeciwiają się samemuż Mojżeszowi, przepowiadającemu Chrystusa. 38. Ten jest który był w zgromadzeniu. W zebraniu ludu któremu sam przewodniczył.-Słowa żywota. Dekalog i inne prawa Boże, których zachowanie prowadzi do życia błogosławionego i wiecznego w niebie. 39. Odwrócili się sercem swem do Egiptu. Pałali checią wrócenia się do Egiptu. 41. I weselili się w dziełach rąk swoich. około bałwana odlanego, śpiewając i ucztując. Skacząc na 42. I odwrócił Bóg. W grec. odwrócił się od nich Bóg. Może się jednak tłómaczyć i czynnie jak i nastę Prophetarum: Numquid victimas et hostias obtulistis mihi annis quadraginta in deserto, domus Israël? (Amos 5, 25). 43. Et suscepistis tabernaculum Moloch, et sidus dei vestri Rempham, figuras, quas fecistis, adorare eas. Et transferam vos trans. Babylonem. 44. Tabernaculum testimonii fuit cum patribus nostris in deserto, sicut disposuit illis Deus, loquens ad Moysen, ut faceret illud secundum formam, quam viderat. (Exod. 25, 40. Hebr. 8, 5). 45. Quod et induxerunt, suscipientes patres nostri cum Jesu in possessionem gentium, quas expulit Deus a facie patrum nostrorum, usque in diebus David, (Jos. 3, 14). 46. qui invenit gratiam ante Deum, et petiit, ut inveniret tabernaculum Deo Jacob. (1. Reg. 16, 13: Psal. 131, 5), 47. Salomon autem aedificavit illi domum. (3. Reg. 6, 1). 48. Sed non Excelsus in manufactis habitat, sicut Propheta dicit: (Infr. 17, 24). 49. Coelum mihi sedes est: terra autem scabellum pedum meorum. Quam domum aedificabitis mihi, dicit Dominus? aut quis locus requietionis meae est? (Isai. 66, 1). 50. Nonne manus mea fecit haec omuia? 51. Dura cervice, et incircumcisis cordibus et auribus, vos semper Spiritui Sancto resistitis, sicut patres vestri, ita et vos. 52. Quem Prophetarum non sunt persecuti patres vestri? Et occiderunt eos, qui praenuntiabant de adventu Justi, cujus vos nunc proditores et homicidae fuistis: 53. qui accepistis legem in dispositione Angelorum, et non custodistis. (Gal. 3, 19). 54. Audientes autem haec dissecabantur cordibus suis, et stridebant dentibus in eum. 55. Cum autem esset plenus Spiritu Sancto, intendens in coelum, vidit gloriam Dei, et Jesum pujące słowo podał. Tak w Psal. 104, 25. czytamy: odmienil serca ich aby nienawidzieli ludu jego. Seus więc jest: Bóg odwrócił i podał ich, nie przez działanie lecz przez dopuszczenie, t. j. odejmując im swoją łaskę i pomoc. Patrz Wujka.-Zastępom niebieskim. Słońcu, księżycowi i gwiazdom, które w Piśmie ś. nazywają się zastępami niebieskiemi. W księgach Prorockich. Amos. 5, 25, gdzie ten i następny wiersz wytłumaczyliśmy. 45. Prowadzili. Do ziemi obiecanej.-Przyjąwszy. Niosąc po kolei ów ciężar święty, t. j. przybytek i arkę.Z Jezusem. Z Jozue.-Až do dni Dawidowych. Później bowiem Salomon kościół zbudował. 46. Który nalazł łaskę przed Bogiem. Który był miłym Bogu.-I prosił aby znalazł przybytek. Gdzieby pomieścił przybytek, czyli gdzieby kościoł zbudował, według tego co w Psal. 131, 3. powiedziano: Jeśli wnijdę do przybytku domu mego... aż najdę miejsce Panu, przybytek Bogu Jakób, 47. Dom. Kościół. 48. Ale Najwyższy nie mieszka w uczynionych ręką. Bóg jednak niepotrzebuje domów ręką rzemieślnika uczynionych. S. Szczepan wyrzuca tu Żydom, iż oni są dzili, że Bóg tak dalece ma upodobanie w ich świątyni, iż w niej tylko nieodstępnie przebywa. Patrz Wujka. Prorockich: Zażeście mi ofiary y obiaty ofiarowali na pusczy przez czterdzieści lat, domie Izraelski? 43. Y przyięliście namiot Molochów, y gwiaz de boga waszego Remfam, figury, któreście czy nili, abyście im pokłón czynili. Y przeniosę was za Babilon. 44. Przybytek świadectwa był z oycy naszymi na pusczy, iako rozrządził Bóg mówiący do Moyżesza, aby ji uczynił wedle kształtu który widział. 45. Który też wprowadzili przyiąwszy oycowie naszy z Jezusem w osiadłość poganów, które Bóg wygnał przed obliczem oyców naszych, aż do dui Dawidowych: 46. który nalazł łaskę przed Bogiem, y prosił, aby znalazł przybytek Bogu Jakobowemu. 47. A Salomon zbudował iemu dóm. 48. Ale Nawyższy nie mieszka w uczynionych ręką, iako Prorok powiada: 49. Niebo iest mi stolicą, a ziemia podnóżkiem nóg moich. Cóż mi za dóm zbuduiecie, mówi Pan? abo które iest mieysce odpoczynienia mego? 50. Zali ręka moia tego wszytkiego nie uczyniła? 51. Twardego karku y nie obrzezanych serv y uszu, wy się zawżdy sprzeciwiacie Duchow Świętemu, iako oycowie waszy, także y wy. 52. Którego z Proroków nie przeszładowali of cowie waszy? y zabili tych, którzy opowiadali o przyszciu sprawiedliwego, któregoście wy teraz zdraycami y mężobóycami byli: 53. którzyście wzięli zakón przez rozrządzenie Anyelskie, a nie strzegliście. 54. A słuchaiąc tego, kraiały się serca ich, y zgrzytali nań zębami. 55. A będąc pełen Ducha Ś. patrząc pilnie w niebo, uyźrzał chwałę Bożą, y Jezusa stoiącego po Jako Prorok powiada. Izai. 66, 1. gdzieśmy następny wiersz wytłómaczyli. 51. Twardego karku. Nieugięci i uporni w sprzeciwianiu się Chrystusowi i Ewangelii.-Nieobrzezanych serc i uszu. Nieulegli i zatwardziali, którzy macie uszy i serce okryte skórą niedowiarstwa, i niemożecie uwierzyć, bo niechcecie obrzezać ich i otworzyć. Jako ojcowi waszy. O których Dawid Psalm. 77, 8. rzekł: aby niebyli jako ojcowie ich; narod zły i drażniący. Narod ktory nieprostował serce swego, i nie był wiernym Bogu duck jego 52. I zabili tych. Izajasz bowiem był przepiłowany Jeremiasz ukamionowany, inni podobnież.-Sprawiedliw go. Chrystusa.-Zdrajcami i mężobójcami. Przez Judasa bowiem zdradziliście go, zdradę tę pochwaliliście i nią zapłaciliście. Nadto wydaliście go Piłatowi prosząc, aby go ukrzyżował. 53. Przez rozrządzenie anielskie. Za sprawą Aniołów, Anioł bowiem wyobrażający Boga, dał wam prawo na górze Synai, i rozkazał je zachowywać. 54. Krajały się serca ich. Od. gniewu i oburzenia Patrz wyż. 5, 34. Zgrzytali nań zębami. Jak zwykle czynią psy wściekłe, i znakiem owym zewnętrznym pokazywali wewnętrzną zjadliwość 55. A będąc pełen Ducha Ś. Przez nową łaskę ze Wykład X. J. Wnjka.-Roz. 7. w. 16. I przeniesieni są do Sichema. Przeniesienie ciał ludzi świętych, i żądza pogrzebu więcej na jednem niźli na drugiem miejscu, którą też i Patryarchowie święci mieli, czasem ma wielkie i ważne przyczyny. August. de cura pro mort. cap. 1. et ultimo. 1. Moj. 49, 29. i 50, 24. 33. Jest ziemia święta. Jeśli ono okazanie Anioła w osobie Bożej mogło uczynić ono miejsce i ziemię świętą: do której Mojżeszowi przystąpić się nie godziło, jedno z wielkiemi znaki bojaźni i uczciwości: jakoż daleko więcej narodzenie Pana Chrystusowe według ciała, obcowanie i cuda, które czynił w żydowskiej ziemi, i obecność jego w. Sakramencie, onę ziemię i wszystkie kościoły i ołtarze chrześcijańskie poświęciła. Wielka tedy ślepota jest, ganić to i bałwochwalstwem nazywać, gdy cześć wyrządzamy rzeczom albo miejscom pewnym, względem obecności Boskiej, i cudów na nich, albo przez nie uczynionych. O ziemi świętej czytaj Hieronima: Epist. 17, 18 27. et Do Zyd, 11, 22. 42. I odwrócił się Bóg i podał je. Na sprawiedliwe skaranie pierwszych grzechów podał je Bóg w umysł bezrozumny, aby czynili nieprawość, jako Paweł o poganach mówi. Rzym. 1, 28. 48. Nie mieszka w kościelech To miejsce heretykowie przywodzą przeciw cielesnej bytności ciała Chrystusowego w najświętszym Sakramencie i w kościelech. Aleć tym sposobem mieliby go byli ze wszystkich domów i kowiołów i miejsc wygnać i wyrzucić, póki jeszcze widomie na ziemi obcował. Lecz te słowa rozumieją się o samem stwie: na przestrogę cielesnym onym Żydom, którzy mniemali, żeby Pan Bóg tak mieszkał i tak był zamknion i arnion w ich kościele, iżby gdzieindziej być nie mógł: albo przynajmniej, żeby żadnych modlitw wysłuchać, ani char przyjmować, oprócz ich kościoła, nigdzie indziej nie miał. Jako tedy to miejsce Sakramentarzom nic nie poRaga: tak ani Nowochrzczeńcom, którzy kościoły i miejsca na jawne modlitwy naznaczone tak lekce poważają, jakoi inne które miejsca albo domy pospolite. Bo aczci Pan Bóg i moc jego zadnem miejscem nie jest ogarniona: wszakże dla potrzeby i pożytku naszego, chce być od nas czczon i chwalon raczej na świętych miejscach, na których i wolą swą oznajmuje, i rozmaite dary i dobrodziejstwa daje: a niźli na inszych pospolitych miejscach. Bóg hi tedy nie tak mieszka w kościelech, żeby ich potrzebował, albo żeby w nich miał być ogarniony: ani tak mieszkał W samym kościele Salomonowym, żeby kędy indziej wysłuchać i wspomagać nie miał. Wszakże jako jest wszędy, tak osobliwie w kościelech mieszka, i w nich rychlej wysłuchywa. Luk. 2, 46. Jan 2, 17, Mat. 21, 12. III. Król. 27. Jan 4, 21. I. Kor. 3, 16. II. Kor. 6, 16. III. Król. 9, 3. 57. Kamionowali. Augustyn ś. pisze o jednym kamieniu, który odskoczywszy od łokcia ś. Szczepana, podnieon był od człowieka wiernego, i z napomnienia Boskiego zostawion w Ankonie mieście Włoskiem: kedy na paatkę ś. Szczepana kościoł zbudowano, i wiele się tam cudów pokazało. August. serm. 31 et 32. de diversis. 59. Panie, nie przyczytaj im. By się był Stefan tak nie modlił, kościołby był nigdy Pawła nie miał. Lecz tego podniesion jest Paweł, iż Stefan ku ziemi nakłoniony, był wysłuchan. August. serm. 1. de s. Stephano. a, pobudzony został do pożądania męczeństwa i nj zny niebieskiej.-Ujrzał chwałę bożą. Światłość jakąś zyczną piękną, która świadczyła o obecności przy nim oga-1 Jezusa stojącego. Taka bowiem jest naturalna ostawa ciała chwalebnego. Stał także jakby żołnierz bo wódz gotów do walczenia ze Stefanem i za Stefaalbo jakby obrońca jego przed Bogiem ojcem; albo kby kapłan pierwszą tę ofiarę Bogu przedstawiający; bo jakby rozdawca nagrod, pokazujący chwałę niebiezgotowaną męczennikom.-Po prawicy bożej. Prawa rona przy królu oznacza najzaszczytniejsze miejsce.-biosa otworzone. Albo widział jakby otwor w niebie nim Chrystusa; albo wzrok jego przez nad przyro20ą pomoc bożą, jakby przeniknął przestwor nieba, siegnął aż do nieba empirejskiego i ujrzał tam stojąJezusa. Zatulli sobie uszy. Albowiem Ekleziastyk 27, 15. mowa często przysięgająca (a tem bardziej bluzca czyni, że włosy wstają na głowie; a nieuczciwość catkanie uszu. 57. Wyrzuciwszy go z miasta. Aby miasto nie zostało splugawione krwią występną. Patrz to prawo Lew. 24, 14.-Kamionowali. Na dolinie Jozafatowej, leżącej między górą Oliwną a Jerozolimą. P. W. Składali szaty swe Zwierzchnie płaszcze, aby tem dogodniej mogli kamienie rzucać-Którego zwano Szawłem. Który później nazwany był Pawłem. Ten był oburzony na ś. Szczepana swojego krewnego i współucznia, że pogardził nim i jego szkołą. 59. A klęknąwszy na kolana. Aby przez to okazał największą gorliwość o zbawienie swych morderców. — Zawolał głosem wielkim. O ile słabiejące siły w owej chwili dozwalały mu; albowiem wespół z tym głosem skonal. Cud to jest prawie, aby któś konając wielkim głosem wołał, jak naprzykład cudownem to było wołanie umierającego Chrystusa: Ojcze, w ręce twoje polecam ducha mego. Nie przyczytaj im tego grzechu. Nie karz ich za ten grzech wiecznem potępieniem. W Panu. W wierze Chrystusa i w łasce boskiej Mógł mieć na względzie owe słowa Psal. 4, 9: W pokoju pospołu będę spal i odpoczywał. - CAPUT VIII. ROZDZIAŁ 8. O prześladowaniu Kościoła przez Szawła, nawróceniu Samarytanów, Symona Czarnoksiężnik jego upadku, i t. d. 1. Facta est autem in illa die persecutio magna in ecclesia, quae erat Jerosolymis, et omnes dispersi sunt per regiones Judaeae et Samariae, praeter Apostolos. 2. Curaverunt autem Stephanum viri timorati, et fecerunt planctum magnum super eum. 3. Saulus autem devastabat ecclesiam, per domos intrans, et trahens viros ac mulieres, tradebat in custodiam. 4. Igitur qui dispersi erant, pertransibant, evangelizantes verbum Dei. 5. Philippus autem descendens in civitatem Samariae, praedicabat illis Christum. 6. Intendebant autem turbae his, quae a Philippo dicebantur, unanimiter audientes, et videntes signa, quae faciebat. 7. Multi enim eorum, qui habebant spiritus immundos, clamantes voce magna exibant. 8. Multi autem paralytici et claudi curati sunt. 9. Factum est ergo gaudium magnum in illa civitate. Vir autem quidam, nomine Simon, qui ante fuerat in civitate magus, seducens gentem Samariae, dicens se esse aliquem magnum: 10. cui auscultabant omnes a minimo usque ad maximum, dicentes: Hic est virtus Dei, quae vocatur magna. 11. Attendebant autem eum, propter quod multo tempore magiis suis dementasset eos. 12. Cum vero credidissent Philippo evangelizanti de regno Dei, in nomine Jesu Christi baptizabantur viri ac mulieres. 13. Tunc Sinon et ipse credidit: et cum baptizatus esset, adhaerebat Philippo. Videns etiam signa et virtutes. maximas fieri, stupens ad mirabatur. 14. Cum autem audissent Apostoli, qui erant R. 8.-1. Wszyscy. Wierni, należący do Kościoła; tych rozumieć należy, którzy z łatwością mogli uciec; drudzy bowiem, jak trzeba mniemać, szukali sobie kryjówek i w nich się chowali.-Oprócz Apostołów. Z rozporządzenia bowiem Boga i pod jego opieką Apostołowie zostali w Jerozolimie, ażeby tam poczynający się Kościoł założyli i utwierdzili. 2. Ludzie bogobojni. P. W.-Wielkie płakanie. Z wielkim żalem i płaczem asystowali pogrzebowi ś. Szczepa na. 3. Burzył kościoł. Prześladował go. 5. Filip. Dyakon o którym wyż. 6, 5.-Do miasta Samaryjskiego. Do miasta Samaryi, stolicy tej prowincii. 6. Przychylały się. Nietylko słuchały, ale i uwierzyły. 9. Stało się tedy wielkie wesele. Z powodu dobrodziej stwa uzdrowień, a więcej jeszcze dla światła Ewangelii. Który przedtym był. I dotąd nim był, lecz udawał chęć połączenia się z wiernymi.-Czarnoksiężnik. Zajmujący się magicznemi sztukami.-Zwodząc. Swojemi cza rami i kuglarstwami. Powiadając się byc kim wielkim. 1. Y stało się onego dnia wielkie przeszl wanie przeciw Kościołowi, który był w Jeruzal y rozproszyli się wszyscy po krainach Żydows ziemie, y Samariiey, oprócz Apostołów. 2. Y pogrzebli Sczepana ludzie bogoboyni uczynili nad nim wielkie płakanie. 3. A Szaweł burzył Kościół, wchadzaiąc w my, y ciągnąc męże y niewiasty, podawał do zienia. 4. Którzy tedy byli rozproszeni, chodzili wiadaiąc słowo Boże. 5. A Philip zaszedszy do miasta Samariys go, opowiadał im Chrystusa. 6. A rzesze przychylały się do tego, co P powiadał, iednomyślnie słuchaiąc, y widząc ki, które czynił. 7. Abowiem wiele duchów nieczystych, którzy ie mieli, wychodziłowołaiąc głosem wiel 8. Wiele też powietrzem ruszonych y chron byli uzdrowieni, 9. Stało się tedy wielkie wesele w onym mi A niektóry mąż imieniem Symon, który p tym był w onym mieście czarnoksiężnik, zw lud w Samaryiey, powiadając się bydź kim wiel 10. którego słuchali wszyscy, od namnie go, aż do nawiętszego, mówiąc: Ten iest moc za, którą zowią wielka. 11. A słuchali go przeto, iż od dawnego su poszalił ie był czarnoksięstwy swemi. 12. A gdy uwierzyli Philippowi opowiada mu o królestwie Bożym, w imię Jezusa Chr sa chrzcili się mężowie y niewiasty. 13. Tedy y sam też Symon uwierzył: a oc wszy się trwał przy Philippie. Widząc też znaki y mocy barzo wielkie działy, zdumie się dziwował. 14. A usłyszawszy Apostołowie, którzy byli |