sellen mit hore liven ende goede veilich te varen, te comen, te merren ende te scheyden, ingaende op dach datum des briefs, duerende tot beloeken paesdach, alse tottes sonnendaghes: quasi modo, ende den dach all, overal inder bailliuscap ende minen ampte van Muden ende Wesop voirsz. te water ende te lande; ende hier voir sel de stat van Utrecht te hoefheyden ende liefdom gheven my Splinter, bailliu voirser., XXXIIII. Burgoen. scilden, te betalen die eene helfte sinte Meertens misse inden winter ende die andere helfte tot Vastelavont, beyde naestcomende, ende my die verborghen, alsoe dat ic diere seker sy, in voerwaerden ende manieren naebescr., dat is te weten, dat ic Splinter, bailliu voirsz., hem dat gheleide ghegheven hebbe ende onverbroken houden sall den tyt voirsz., then waer dat myn G. heer van Burgoen. ende syn reghenten dat gheleiden wederspraken, mer anders niet. Ende of sy dat gheleide wederspraken, soe sal dat gheleide nochtant waren ende dueren XIII. daghen lang na der opsegghinghe myns Splinters, baillius voirsz. Ende tot wat tiden ic Splinter dit gheleide overmits der opsegginghe wedersprake, so sal ic nochtant hebben ende behouden vanden xxxIIII. Burgoen. scilden voirscr., des my dan anlopen sall vander tyt dan verleden, mer vander toecomender tyt ende ghelde daer of na den belope, sal de stat quyt ende onbelast wesen.

XXX.

Vorsichtighe, wise, lieve, gheminde vrende. Ons coempt aen van onsen lieven vrent Ghisebr. van Lodesteyn, wt uwen doich teliken bevele ende andachten, alle weghe an ons ende den onsen truweliken bewiset, dat uwer voirsichticheiden wael ancomen wesen solde, dat bisscop Sweder van Culenborch ende synre yn synne hebben solden op onsen coopluden nu in deser uwer anstaender marcte beswaringhe te doen mit sinen onrechten banninghen ende d'onse daer soe weren ende versch....; Ende want doch die ende alle syn vorderinghe van banninghe op ons ende den onsen ghedaen voor Gode ende in allen rechten, daer wy tot ghehoir comen mochten, niet ende van gheenre machten ofte werden en syn, ende sy ons die mit onrechten doen; soe senden wy hieromme by uwer liefden den vromen ende eerbaren meyster Raess Daggert, docter ende doemheer in onser stat, hier van ende van onsen begheerten onderwiset, gheliken hy uwer liefden ende uwe gheleerde vrende wael van onderscheiden soll; Bidden den selven ende des hy U hier van aenbrenghen sall, volcomeliken te gheloven, ende ons ende onsen goeden rechten daer ynne biblivich te wesen, als uwe eerbaerheiden sich alle weghe in ons ende den onsen bewiset hebben. Ende ons wederomme niet sparen, des wy U weder diensteliken te lieve vermoghen.

XXXI

AN GORNICHEM, voir onsen borghere Peter Ghele. vande besettinghe van Wessel, etc,

Goede vrende. Ons heeft ghethoent onse borgher Peter Ghele, dat hy binnen uwer stede beset is van weghen Wessels Jan Berensz., van enighen lyfrenten, die wy Wessel schuldich wesen solden, waerop wy U begheren te weten, dat wie wael na wtdrachte der zuenen ons ghenedichsten heren van Burgoen., onsen heere van Utrecht ende ons so hoichliken

ghegheven, Wessel voirsz. of ghene andere onse ballinghe in ons heren lande van Burgoen. of daer zyn ghenaden bewint hebben, wesen en solden, sy en hadden ons dan yerste oirvede ghedaen na inholt der selver zuenen, welcke oirvede ons Wessel voirscr. niet ghedaen en heeft; Ende deden die ballinghe daerenboven, dat men dat rechten solde mitten sweerde an horen live. Syn noch hiertoe nu inder maent van september, ten XIII. daghe, de hoghe rade onser beider ghenadighen heeren voirsz. ende die onse mit raden der ghemeenre steden van Hollant te samen gheweest tot Schoenhoven, ende beider landen ghebreken daer op versproken, daer een ander dachvaert voirt op wesen sall; ende tot diere dachvaert toe voir ruste der lande te beider syden sekere punten, behoudeliken der zuenen voirscreven, an hore machten te bliven, overcomen syn, onder andere, dat men den ballinghen van Utrecht binnen den steden van Hollant ende van Zelant etc. gheen recht doen en sall upten borgheren van Utrecht of horen gueden, om enighe lyfpensie of anders, noch hem ghehenghen enighe crachte te doen op enighen borgheren of ondersaten etc. Boven allen desen is ons dese besettinghe geschiet an onsen borgher voirsz.; waer om wy van U begheren ende vrentliken laten weten, dat ghy die besettinghe van Peter, onsen borgher, van weghen Wessels, ons ballings voirsz., quytschelt, ende ons daervan doet na inholt der zuenen ende mede der vrendelike overdrachten, nu laetsten tot Schoenhoven overdraghen, ende ons hier of uwe goede antwoert schriven.

XXXI.

Den voirsichtighen, wisen, dekenen, capittelen, kercheren ende gheystelike ghebeneficieerden, ende den burghermeysteren, scepenen, raden, ghemeene burgheren ende inghesetenen der eerbare goede stede Deventer, Campen ende Zwolle, ende allen rechteren, gheboirtighen, vromen ende anderen gueden luden inden lande van Zallande, van Twente, van Drenthe ende van Vollenhoe, ende elken bysonder; Wy burghermeysteren der stat van Utrecht onse gunstelike gruete, ende des wy U te lieve vermoghen, gheven uwer erberheiden te kennen, hoe die gheystelike bruedere, viceprior ende convente vande Prediker oerden binnen onser stat, U ende ons alle weghe ghetruwe ende biblivich in allen uwen ende onsen teghenwoerdighen lasten gheweest hebben ende syn; Ende daer omme wedersien ende berovet syn hore gaige ende termynen, die sy van menighen onghetelden jaren te gebruken plaghen, beyde inden lande van Hollant ende van Ghelre, ende so tot lasten hore noitorfden van merkelike ghebreken ghedrucket worden; hieromme ende want doch die bruedere der selver oerden, die uwe lande ende termine te versueken ende U hoer dienste in prediken, misse doen, te biechten, in hulpen uwer cureyten ende anders gheysteliken te dienen plaghen, mit verdwaelder onrechter vermetelheiden U ende ons mit onrecht..., segghende hoeren dienst ende terminen in uwen landen niet gheganghen en hebben noch en gaen; so gheboirt mogheliken ende redeliken uwen eerbaerheiden onsen lieven biblivighen bruederen der Prediker oerden, in onser stat gheseten, gunsteliken inder andere diensten te gunnen ende in horen ghebreken te hulpen te comen; hier omme bidden wy uwer eerbaerheden, vroemheiden ende deuchdelicken wysheiden ende elken bisonder vrentliken, met goeden betruwen, dat gy den subprioer van Utrecht ofte sinen stathouder nae machten, hem ende den sinen ghegheven ende bevolen van onsen ghenedighen heer den postulaet ende vander kerken van Utrecht, gunsteliken toe laten, ende hem der Prediker oirden bede gunnen ende daer toe vorderen wilt ende hem daerinne behulpich wesen overall inden uwen, ghemarket, dat dat

cloester der Prediker oirden in onser stat alleen is, ende gheen meer in uwer ofte onser eerden van Utrecht. Ende hem voer horen truwen ende bibliven by U ende ons goedertie

ren wesen.

XXXII.

Wy stat van Utrecht doen cont allen luden ende sonderlinghe etc. Amersfoert etc., dat huden inden jare ende daghe nabescreven voir ons gheboit ghecomen Gheryt vander Cappel ende Bernt de Wilde, onse borgheren, ende hebben ghetughet ende lyflic then Hillighen ghesworen met opgherechten vingheren ende volstaefden eeden, van hem ghenomen, dat hem witlic ende kenlic is, dat Matthys Ghisel, wileneer kemerlinc ende berbier, zeligher ghedachten, bisscop Fredericx van Blankenhem, ons ghenedichs heren, opten saterdach voir sinte Victoers dach, inden jaer ons Heren dusent vierhondert ende xxvI. storf, ende des selven daghes levende ende doot was, want sy tot synre wtvaert doe waren ende tot synre begangnisse, alse hy then Sertroysen in onser stat vryheiden begraven wert, dat wy uwer liefden te kennen gheven, also gotlic ende eerlic is, konde der waerheid te kennen gheven. In kennisse etc.

XXXIII.

Ic Geryt de Keyser doe kont allen luden, dat ic van wegen der drier staten, alse clesie, ritterscap, stat ende steden slants van Utrecht ontfanghen hebbe in afcortinghe der XX. gulden, die sy mi sculdich syn van minen verlegghe ende wtgheven, ghedaen minen ghenedighen heer den postulaet, hondert Vrancr. oude scilde, of payement horer weerde, twee B. gulden ende enen cromstert voir elken schilt gherekent, alse van schattinghe Lumen Hasen, ghevanghen des lants van Utrecht voirsz.; mer hier zyn afgheganghen ende ghecort van Lumens stockgelt, sluytgelt, havening ende onraet, gheliken die cedel, my daervan ghegheven vanden stokmeyster ende bewares, dat inhout neghen B. gulden; ende belie my hier of goeder betalinghe, ende schelde quyt die staten voirsz. vanden hondert oude scilden voirsz., myn neghen B. gulden voirsz., ende alle, die des quitantie behoeven, sonder arghelist. In kennisse etc.

XXXIV.

Anno XXX., opten XXII. dach in octobris.

Fersame, gheminde vrende. Also wy uwer liefden waell truwende uwen scoute ghescreven hadden, vrentliken biddende overmits tidinghe, die ons van onsen ballinghen aenghecomen was, dat sy op die onse houden souden willen opten Leckenstroem tusschen uwer stede enter nywervaert, dat sy onser coepluden scepen ende guede van Antwerpen comende, aldaer in goeder hueden houden wouden, ende ons hoer compste laten weten, om die te veilighen ende te versorghen van lasten voorscr., syn onse coepluden nu deels mitten scepen tot Schoenhoven comen, die ons anghebracht hebben, dat gy onser coepluden scepen ende guede daer ghetneft ende beset hebben sout, daer ons inder waerheit vremde toe heeft; want wy tusschen onser stat ende uwer steden niet wtstaende en bekennen dan ganse liefde

ende verschulde vrentscap. Mer hebben mede verstaen, dat gy uwe vrende van uwen gherechte ofte vroetscap gerne by onsen rade bynnen onser stat senden solt, ende dat wy hem gheleiden gheven wolden, gheven hieromme oick by believing ons ghenedichs heren des postulaets vieren van uwen rade ofte vroetscap ofte daeronder, die gy binnen onser stat senden sult, elcx mit hem anderen, die onse balllnghe ofte viande niet en syn, een goet, vry, vast ende seker gheleide, veilich by ons ende in onser stat te comen, te wesen, te merren ende te scheiden, ingaende opten dach datums des ons briefs, duerende vier daghe lang daer naestco., sonder alle arghelist. Bidden uwer liefden, gheminde vrende, also onser coepluden goede vaste langhe onder weghen gheweest hebben, ende daer verteerlicke ende verderflike goede onder syn, dat ghy die scepen ende goede ons wilt delivreren ende thuys comen laeten, ghemarket, lieve vrende, dat onse ghenedighe heer van Boergoen. die scepen ende goede overall inden sinen ende daer hy bewint heeft, te water ende te lande, in sinen bescherme, huede ende gheleide ghenomen heeft, ende die selver doet gheleiden ende veilighen by sinen vrenden. Ende waren wy uwer liefde erghens ynne plichtich ende ghehouden, daer sellen wy U gerne of in ghemuete gaen, ende U doen, dat ons van rechtes ofte van reden weghen te doen ghebuert, gheliken wy dat mit uwen comenden vrenden waell naere verspreken ende vueghen sellen. Ende ons hierof uwe bescreven antwoert senden by bode ons briefs, omme ons te besaten die scepen ende goede voirt opwerts te doen halen ende te veilighen, als des noit wesen mocht. Ende ons niet sparen, des wy vermoghen U te lieve. Ghegheven onder onser stadt seghel int jaer ons Heren xш ende xxx., opten XXII. dach in octobri.

C

XXXV.

Anno XXVIII., domin. post S. Mart. hyemalis.

Eerbare, vrome, lieve heer ende vrent. Alsoe dat gheleghen is by deser tyt, wy hebben huden twee uren namiddaghe yerste ontfanghen uwen brieff, ons laetste op datum fridaghe xu. daghe in november ghesent, dat gy, lieve heer, op weghe syt bi den hooggheboren vurste onsen heer van Bourgoenghen te trekken, ende in desen lande nyet langher tueven en moghet dan tot dinsdaghe toe naestcomende ende dien dach al, ende begheert, of wy mitten vrede voortvaren willen, laetsten by U ende ons versproken, dat wy U onse antwoert daervan daern binnen tot Rotterdame dan souden laten weten; soe laten wy uwer eerbaerheden daer op weten, dat wy terstont doverste van Utrecht bi onsen ghenedighen heere den postulaet vergaderen deden; Ende onse heer ende die stat hebben den vrede believet van alle des zy vermoghen, ende sellen daer op haer brieve maecken ende beseghelen laten op datum een vrydaghe naestcomende; Ende hebben noch bode over bode over Ysele ghesent, so sy daeromme maelstat nae horen ghewoenten houden, dat sy onsen heer hoer believinghe mede terstont senden, alsoe wy U voirgescr. hebben, niet anders wetende, dan dat sy, overmits de ernstelike begeringhe ons heren enter stat, den vrede believen sellen; wie wael wy, overmits contrarie van winde ende vertrecks der stede vergaderinghe ons d'antwoert niet ghecomen en is; ende terstont als die coempt U, lieve heer, ons heeren enter stat vredebrieff dan senden, of nae senden, of gy gereyst waert, tot sulcker stede, daer gy die onse ontfanghen ende die brieve ons heren van Boergoenghen weder leveren wilt. Hier omme, wilt uwe vredebrieff terstont mede rede doen maecken opten datum vrydaghes naestcomende, ende ons laten weten, waer wy die ontfanghen sellen ende die vmmer doen se

ghelen mit ons ghenedichs heeren seghel van Burgoenghen eer gy den seghel of die slotele daer off en wech vuert, ende den vrede doen maken, also die vrede.... .. gebracht syn, te weten, dat donse over der Zuderzee omme Overysele ende voert in Vlaenderen buten omme varen ende keeren moghen, ende anders, lieve heer, also die cedele inhout, ons laetsten van U ghesent, daer wy U weder copie van senden, hierinne gelacht, ende dat gy, lieve heer, Henricus gheleide also besorghen wilt na ghestande uwer reysen, dat hy ummer gheveylicht ende ghevuert by uwer vroemheiden comen of na comen mach mit onsen memoriael vander antwoert, alsoe Henricus die aen uwer eerbaerheit ghedaen heeft. Ende hebben oick huden tot Lyen van Ghent ghesent tot Woirden, omme dat gheleide, ende syns synnes op uwer bevelen hem ghedaen, te weten ende te verstaen, ons nae te bestellen: Ende hopen ghetruwelic, dat by uwer vroemheyden hier wael meer guets van comen sall, ghelicken gy ende wy dat tot Wesepe wael versproken hebben, daer wy ons van U toe verlaten ende gy U van ons toe verlaten moghet sonder twifel, ende ons hieromme uwes synnes weten laten by desen bode, want wy ons daertoe saeten sullen ende ghenen tyt by ons verlegghen; want wy beducht zyn voer reyse ons ghenedichs heeren van Burgoenghen toe Vrancryckwaert; ende daeromme sorghe draghen ende in gedachte hebben, dat U bevelinghe dese saecken hyer in desen lande te tracteren ummer geschie, voer reyse ons ghenediche heeren voirscr. Actum anno XXVIII. dominica post S. Martini hyemalis.

XXXVI.

Anno XIX.XXVII., sondaechs nae
S. Jacops apostels.

Wy Willem, heer tot Bueren ende tot Bosinchem, bekennen in desen open brieven, dat wy een guetlic bestant ghededingt hebben, tusschen minen lieven zeer ghemynden heer ende neve, heere Roeloff van Diepholt, postulaet tot Utrecht, syn lande, lude ende ondersaten ende ghesticht van Utrecht, op beyden seyden der Yselen, ende alle de ghene, die om sinen wille doen ende laten willen, ende die sich in dese vede ghemengt hebben van synre weghen, an d'een syde; Ende minen lieven zeer gheminden neve, den edelen Walraven van Moyrse, heere tot Bair ende tot Diedem, syn lande, lude ende ondersaten, syn hulper ende hulper hulper, ende alle die ghene, die om sinen wille mit onsen lieven heere Rodolff van Diepholtt, postulaet to Utrecht, mit sinen lande ende mit sinen ghestichte van Utrecht, om sinen will off van synre weghen to veden comen syn. Ende nementlick tusschen beide slote Baer ende Diedem, ende horen heerlicheiden; ende alle die ghene, die den edelen Walraven van Moyrse, heere tot Baer ende tot Diedem, te verantwoerden staen, dat sy binnen den lande van Ghelre off dair buten, ende nyemant en sall hem des anderen vyanden guede ende have onderwynden in hoede te nemen ende hiermede te bescudden voir den anderen. Welcke guetlick bestant aengaen sall op datum des brieffes an beiden parthyen, ende sall dueren ende waren soe langhe bis hore eyn van beyden parthyen voirscreven den anderen dat an sinen mont opseggen doet mit sinen openen beseghelden brieven. Ende tendens den opsegghen sall dat guetlic bestant noch dueren ende waren een maent lang, aen alle arghelist. Ende opdat dese guetlic bestant voirscreven vast, stede ende onverbreeclic bliven sall. Ende desghelycx dit voirscr. bestant mit ons Rodolff, postulaet to Utrecht, ende ons stad van Utrecht ghededinct is, so hebben wy Rodolff, postulaet, ende wy stat van Utrecht voirscr, onse seghele an desen brieff doen hanghen, Ende want