mortem ac pro suae animae remedio eleemosinas facere piis locis pro suae libitu voluntatis. Quod si quispiam praedictorum forte quod absit decesserit intestatus, statuimus et ordinamus quod Procuratores Capituli nostri Cracoviensis, qui fuerint pro tempore, de bonis praedictis convertendis pro praemio Servarum defuncti, aut ipsius debitis exolvendis seu distribuendis in usus pauperum ut praefertur libere intromittant, eoque facto, fideliter inventario conservent usque ad generale Capitulum proxime affuturum, et tunc de consilio Capituli ipsius et assensu, bona eadem in pios usus convertantur prout saluti et profectui defuncti praedicti utilius viderint, expedire. Si quis autem bona eadem in parte vel in toto rapere et occupare de facto praesumpserit, aut voluntatem ultimam seu ordinationem Capituli nostri praedicti vel Procuratorum ipsius in praemissis praesumpserit impedire, praeter poenas canonicas contra tales solemniter promulgatas, excommunicationis maioris sententiam incurrat ipso facto a qua nisi satisfactione praemissa et de consensu Capituli nostri praedicti, non valeat liberari.

XV.:

De electione episcoporum.

Quarto Idus Maij Millesimo Tricentesimo Quinquagesimo Sexto.

Quoniam nonnulli Praedecessorum nostrorum quasdam consuetudines et rationabiles observantias Fratrum nostrorum, Capituli videlicet Cracoviensis ut plurimum contra Deum et iustitiam abrogabant, de quibus tunc in minoribus constituti compatiebamur puro corde, nunc vero ad culmen Pontificalis dignitatis Deo volente evecti, omnibus et singulis iniuriis per Praedecessores nostros Fratribus nostris ut praemittitur factis, de quibus ante dolebamus, salubriter consulere et occurrere cupientes, consensu Fratrum nostrorum ad hoc accedente statuimus articulos infrascriptos, per Nos et Successores nostros perpetuis temporibus observandos, sub praestito per Nos et Fratres nostros de obsevandis perpetuo, eiisdem articulis corporali iuramento, praesertim cum praefati articuli non vergant in praeiudicium Ecclesiae et Episcopatus nostri, quinimo in commodum et decorem. Et primo statuimus, quod quilibet in Episcopum

electus antequam de Capitulo exeat, statim post electionem iuramentum praestet Sacrosanctis Evangeliis manu tactis, de Statutis et consuetudinibus Ecclesiae firmiter observandis, et de Privilegiis libertatibus ac immunitatibus ipsius manu tenendis.

XVI.

Quod censure capituli per episcopum non debent revocari.

Et quia, ut et ipsi in minoribus constituti experimento didicimus, quidam Praedecessores nostri in contemptum censurae ecclesiasticae suae salutis immemores, processus et sententias excommunicationis per Capitulum in aliquos malefactores, raptores et violentes latas, contra laudabilem, rationabilem et praescriptam consuetudinem revocabant et retractabant, per quod ipsum Capitulum in bonis et iuribus suis dispendia non modica et gravamina sustinebat, ad tollenda igitur huiusmodi imminentia impedimenta, ratione exposcente et consuetudine rationabili, et praescripta Nos urgente voluntate et consensu Fratrum nostrorum et supplicatione adhoc accedente, promittimus et statuimus: processus et excommunicationis sententias per ipsos latas, nullatenus revocare, quin potius si necesse fuerit, etiam nostris sententiis et processibus ipsas approbare.

XVII.

De novalibus Decimis.

Statuimus etiam insuper et firmiter observare promittimus, quod Decimas in novalibus antiquis agris adiacentibus insurgentes, a Fratribus nostris Canonicis Ecclesiae nostrae duntaxat Cracoviensis, nullatenus recipiemus, specialem ipsis in hoc gratiam et praerogativam facientes.

XVIII.

De non committendis bonis episcopalibus laicis.

Et quoniam valde est periculosum, ut experimento didicimus, Castra et quaelibet fortalitia Ecclesiae ad manus tradere laicorum, statuimus: quod quilibet Episcopus vel Electus, Castra et fortalitia Ecclesiae regenda et gubernanda non committat, nisi Canonicis Ecclesiae Cracoviensis memoratae.

XIX.

De Gratiis servandis.

Item quod a Praedecessoribus rationabiliter conceditur, debet a posteris nedum impediri, verum etiam benigniter promoveri, qui enim talia impedire nititur viam praebet ut ea, quae ipse fecerit non serventur. Propter quod, una cum Fratribus statuimus, quod quilibet Successor noster Episcopus, gratias per Nos et Praedecessores nostros quibuslibet personis ecclesiasticis factas, firmiter et inviolabiliter observet, praesertim cum tales gratiae dignis meritis ipsorum exigentibus sint ipsis concessae.

XX.

De fabrica Ecclesiae.

Caeterum, cum omnes teneamur intendere ad decorem Domus Dei, statuimus, quod quandocunque et quotiescunque Nos Ecclesiam nostram, maiori in parte reformare, vel in toto aedificare contingerit, Nos et Successores nostri qui pro tempore fuerint, duas partes omnium impensarum et impendendorum, Fratres vero nostri videlicet Capitulum tertiam partem sine contradictione qualibet persolvemus, sub praestito per Nos de Statutis observandis, corporali iura

mento.

XXI.

De susceptione adpraedia episcopalia Canonicorum Cracoviensium.

Item, Cum a Nobis debeant consolari et praemio gaudere speciali, illi praecipue qui Nobiscum continue portant pondera diei et aestus, Nobisque in negotiis Ecclesiae assistunt auxilio, consilio et favore, et cum de numero illorum praecipue sint fratres nostri Canonici, scilicet Ecclesiae nostrae, statuimus; quod dum ipsos vel eorum aliquem, ex causa legitima in itinere constitutum domos seu curias nostras episcopales descendere et visitare contigerit, quod per Procuratores curiarum honorifice suscepti, in expensis necessariis iuxta decentiam procurentur, prout a Praedecessoribus nostris de consuetudine laudabili fuerat observatum.

XXII.

De medietate solutionis impensarum cum Episcopo Cracoviensi pro litibus Ecclesiae.

Praeterea statuimus quod dum et quoties Nos et Fratres nostros, aliqua ardua negotia Ecclesiam nostram tangentia, apud Dominos nostros: Papam, Regem et caeteros Principes expedire et promovere, vel aliquas vexationes redimere contigerit, super promovendis huiusmodi factis vel redimendis vexationibus, Nos de mensa nostra medietatem sumptuum, Capitulum vero Fratres nostri, una cum Clero totius Dioecesis regulari et saeculari, alteram medietatem quilibet contradictione non obstante, persolvemus, Fratribus etiam nostris praedictis in exigendo impensas a Clero, ut praedicitur, regulari et saeculari volumus assistere consilio auxilio et favore, hoc ipsum Successoribus nostris faciendum indicamus.

XXIII.

De non impositione collectarum in Clerum et electione Collectorum sine consensu Capituli.

Tandem statuimus, accedente ad hoc Fratrum nostrorum voluntate. Quod Nos et Successores nostri collectas aliquas quantumcunque necessarias, in Clerum regularem aut saecularem nullatenus imponėmus sine requisitione et consensu Capituli speciali, quas etiam Nobis, nisi in Capitulo generali, vigore huius Statuti imponere non licebit, Collectores etiam per Nos non eligemus, nisi de consensu et requisitione Fratrum nostrorum specialiter, qui pecuniam collectam in Errario Ecclesiae nostrae Maioris praedictae, et non alibi, vigore praesentis Statuti iuramento singulorum firmati, reponere astricti sint, nec eas inde removere, nisi de scientia Fratrum nostrorum, vel ad minus Capituli Procuratorum.

XXIV.

De dimissione Vicariae et Altaris post promotionem ad curatum beneficium.

Caeterum statuimus. Quod Vicarii Ecclesiae nostrae, ad Ecclesias curatas de collatione Capituli, et non alii promoveantur, dumque promoti fuerint Vicarias et Altaria communiter vel divisim dimittant ut commodius intendere possint saluti suorum subditorum, et cum scriptum sit: facito legem quam ipse tuleris, ne ab eis quae condimus exonerari videamur. Omnia et singula praemissa, quae statuimus Sacrosanctis Evangeliis a Nobis et Fratribus nostris, singulis manu tactis nostris iuramentis approbamus et confirmamus, nostris Successoribus firmiter observanda, ipso facto demonstrantes. Acta sunt haec in Capitulo generali in Ecclesia nostra Cracoviensi celebrato. Quarto Idus Mensis Maij, Anno Domini Millesimo Trecentesimo Quinquagesimo Sexto.