Sayfadaki görseller
PDF
ePub

ita essent duro atque obstinato, ut a nemine sibi contradici aut impedimenta obiici paterentur ».

Tandem orator gravitatem incussi metus probat et Martae aetate, quae tempore initi matrimonii vix attigerat decimum octavum annum, et ex eius indole valde mitis et timida. « Ma fille a toute sa vie, obéi aveuglement à sa mère, elle est excessivement douce » ait Dominus Suarez. Et Isidorus Ornstein, qui Dominam Martham a sua nativitate cognoscebat, testatur: « Je crois Mademoiselle tout-à-fait douce de caractère, facile à dominer et à conduire ». Eoque magis, quod Martha quippe quae fere semper longe a matre apud aviam vel in Monasterio vitam duxerat, matrem potius timebat quam amabat. « Ma fille, ait mater, a peu vécu auprès de moi... Peut être avait elle plus de soumission que d'affection pour moi. Elle me craignait beaucoup

Ad alterum orationis caput descendit orator, in quo gravitatem incussi metus comprobare nititur ex circumstantiis quae matrimonium praecesserunt, concomitatae sunt et subsequutae. Quandoquidem, ipse ait, iuxta Instructionem S. R. et U. I. n. 37, maxime interest ad naturam metus dignoscendam has circumstantias perquirere: quid haec persona fecerit ut a coactione parentum sese liberaret, utrum preces adhibuerit, utrum usa fuerit opera aliorum ad parentes a proposito dimovendos, utrum et quomodo propriam aversionem et contrarietatem in illud matrimonium significaverit, utrum et quomodo altera pars operam dederit, ut matrimonium revera concluderetur ».

Iamvero de iis, quae nuptias praecesserunt, disserens orator, in primis advertit, quod Martha ab initio erga Dominum Aloysium aversionem apertis verbis protestata est: «Ma fille (testatur vitricus) avait déjà reçu très mal la communication que sa mère lui avait faite à Biarritz du projet de mariage avec Monsieur Louis »; et ipsa sponsalium die, quando ex inopinato a matre rescivit se fuisse promissam in sponsam Domino Aloysio, non modo ne unum quidem protulit verbum, sed ita se conduxit, ut sua indi

gnatio et in propositas nuptias contrarietas omnibus manifesta fieret.

Hoc idem probant verba Dominae eiusdem Aloysii matris. Idipsum affirmant plures alii testes, inter quos Ferdinandus L'heureux, Henricus Liepman, ex officio vocati et ipsa actricis mater, quae ait: «Ma fille avait l'air d'un martyre. Son attitude était absolument fermée à mon égard. Elle s'éloignait de moi comme d'une ennemie ».

Hinc non miratur orator, si dona, quamvis pretiosissima, quae ad Martham Aloysius mittebat, ipsa vel contemnebat vel absolute respuebat. Nunquam ad Dominam Aloysii matrem toto sponsalium tempore litteras dedit, nec unquam deferre voluit: « la bague des fiançailles qui lui avait été remise ».

Insuper, prosequitur advocatus, infelix actrix ad se defendendam recursum habuit ad aviam maternam, nec non ad aliquos familiae amicos, ut, si fieri posset, matrem a suo proposito dimoverent. Sed non aliud ex hisce interventionibus obtinuit, nisi ut mater in maiorem iram incitata, violentiam in filiam duplicaverit. De hac re testatur ipsamet Domina Suarez, quae refert quid respondisset suae matri pro Martha intercedenti: « L'autorité avec laquelle je parlai à ma mère la fit pleurer, mais elle ne me reparla plus à ce sujet ».

Ita expositis adiunctis, matrimonium praecedentibus, pergit patronus ad enucleanda concomitantia. De civili coeremonia ipsa mater confitetur, suam filiam fuisse « terrible d'humeur, sombre, souffrante ». De matrimonio vero religioso, quod in sacello Apostolicae Nuntiaturae die 28 Novembris fuit celebratum, eadem testis enarrat, filiam dum una simul Nuntiaturae domum pergerent, aperte sibi declarasse qu'elle ne prononcerait pas le Oui».

Revera, contendit orator, oratrix in suo examine sub iuramenti religione protestata est, se nihil omnino Sacerdoti de suo consensu quaerenti respondisse.

Non diffitetur orator testem Flaminium Raiberti et vi

1

rum..... dixisse, primum: « Pour le « Oui » sacramental, ille ait, je puis dire qu'il n'a été ni triomphant, ni accentué alterum: « Pour le « Oui » sacramental, ait alter, elle ne l'a pas dit avec netteté, elle l'ha donné machinalement sans le moindre élan ».

Sed, advertit orator, praeterquam quod actricis religio et pietas ea est, ut praesumi nequeat ipsam in re tanti momenti peitrasse, loquendi vero ratio tum viri tum testis Raiberti sin minus indeterminata apparet: « le Oui elle ne l'a pas dit avec netteté » « il n'a été ni triomphant ni accentué »; ita ut incerti iidem videantur an Oratrix revera suum expresserit consensum. Eo magis, quod videtur praefatus testis Raiberti statim post nuptias, quam factorum exactius reminisci poterat, rem aliter enarravisse. Siquidem testis ex officio Henricus de Chappuis de Maubon ita testatur: « Plusieurs de mes amis, entre autres Monsieur Raiberti, mieux placés que moi, à la cérémonie, ont constaté que la jeune fille n'avait pas répondu aux questions du prêtre ».

Insuper, prosequitur, domum post sacram caeremoniam reversa, Martha « ne voulant prendre aucune part à une fête quae pro ipsa, sicut eadem dafis ad iudicem litteris, scribit: « était un supplice »; infirmitatem causata suum cubiculum ingressa est, ibique, sola lectulo decumbens tamdiu permansit, donec, vespere facto, matris obiurgationibus lectulo surgere coacta est, ut Nicensem civitatem proficisceretur. « A la maison elle se montra fort désagréable », affirmat Domina Suarez. « Comme elle se disait souffrante, elle alla même se coucher... Le soir quand on fit les préparatifs du voyage pour Nice, elle se montrait fort attristée; elle dit que son anneau de mariage la gênait, et comme je lui disais qu'elle ne pouvait parler ainsi de son anneau qui était béni, elle répondit que pour elle cela ne comptait pas; que cet anneau qui enchaînait, ne la liait pas elle ». Ceterum adeo erat indignata actrix ob saevitias quas pati debuerat, ut matre vitrico aliisque omnibus insalutatis profecta sit.

His praemissis, gradum facit patronus ad exponenda adiuncta matrimonii subsequentia ac primum litteras affert, quas actrix exacerbata ad matrem misit perdurante nuptiali itinere. « Je ne voudrais pas te faire de la peine, ma chère maman, en te parlant de moi, scribit Martha: Nous avons déjà eu assez d'ennuis ensemble pour ne pas recommencer nos discussions par lettres. Mais j'ai un gros poids sur le cœur. Mariée!.... Je suis mariée depuis presque huit jours, je ne puis pas le croire, ni me faire à cette idée; et ma pauvre maman, j'ose à peine te le dire, je ne puis pas m'en consoler ».

Hac de re, pergit defensor, mirum non est, si Martha persuasa, Aloysium suum non esse virum, recusavit eidem reddere coniugale debitum et nonnisi vi et fraude evenire potuit, ut matrimonium consummaretur: « Je n'ai jamais, iuravit ipsa actrix, non plus accordé ce que Monsieur Louis appellait le devoir conjugal». Pendant toute l'année qui suivit le mariage j'ai toujours refusé sous toutes sortes de prétexte. C'est même ce qui a occasionné dès le lendemain des noces un désaccord violent entre nous. J'étais mariée depuis un an, quand il m'a prise pour la première fois et de force. J'ai lutté par la force autant que je l'ai pu, mais j'étais la plus faible. Il a fait ce qu'il voulait; mais à partir de ce moment j'ai éprouvé pour lui un' horreur encore plus profonde; et jamais plus il n'a osé s'approcher de moi. Neuf mois après j'ai mis au monde une petite fille ».

Idipsum fatetur ipsemet vir, quem hac de re praesumi nequit mentitum fuisse: « Oui, sic ille, la jeune épouse s'est refusée dès le commencement au devoir conjugal. Elle me répétait: - qu'elle n'avait pas voulu m'épouser; qu'elle ne m'aimait pas; et que je n'étais pas son mari». Nous avons vécu plusieurs mois côté-à-côté, sans que jamais il y ait eu aucun rapport. Ce n'est qu'à la longue, et avec la plus entière mauvaise grâce qu'elle s'y est résignée; au point que ces relations n'avaient aucun charme pour moi ».

Eadem confirmant plerique testes, qui idem sibi sive a

Martha sive ab Aloysio, tempore non suspecto, dictum fuisse asseruerunt.

Tandem orator declarat se, brevitatis causa, abstinere ab iis referendis, quae deinceps per quatuor annos sequuta sunt, quibus perdurantibus coniuges in continuis iurgiis vi

xerunt.

Sed antequam orationi finem imponat, ad quamdam praecavendam difficultatem, duo recolenda putat: unum quod, ceu pluries censuit S. C. C. et expresse declaravit in Panormitana nullit. matrim. die 30 Septembris 1719, « hodie post Concilium Tridentinum matrimonium metu contractum, et purgato metu per cohabitationem cum carnali copula... non convalidari nisi iterum contrahatur adhibita rursus eiusdem Concilii forma»: alterum quod, ipso Parisiensi iudice ita testante, quaelibet collusionis suspicio est in casu omnino seponenda: Testes ab utraque parte indicatos adivimus, sunt iudicis verba, alios ex officio undique conquisivimus. Non est probabile ullam intercessisse collusionem inter partes aut inter partem et suos testes, et quoad aliquos testes id non solum probabile, sed est prorsus impossibile. Oratrix autem honestissima et probatae religionis est. Tandem omnes testes commendabiles sunt ».

ANIMADVERSIONES DEFENSORIS SACRI VINCULI. Ex adverso vinculi defensor notat, matrem, dum has nuptias molita est, non suam, sed filiae utilitatem ob oculos habuisse, et hoc in primis probat ex facto quod Paulus Bounin primum a matre quam a filia repulsam passus sit. Profecto Paulus testatur: « Je fis présentir que j'avais intention d'épouser Mademoiselle Marthe. Madame la mère me fit remarquer que sa fille était encore bien jeune: et ces premiers pourparlers en restèrent là ».

Verum, dicit orator, tantum aequis oculis Paulum intuita est effusoque sinu venientem excepit, cum compertum exploratumque habuit illum fore virum filiae accommodatissimum. Re sane vera ad quaestionem ab inquisitionis moderatoribus propositam: « Quelles raisons cette dernière

« ÖncekiDevam »