Sayfadaki görseller
PDF
ePub

(Marthae mater) avait-elle de désirer ce mariage et de l'imposer? Quels avantages en attendait-elle tant pour elle-même que pour sa fille? » Elias Cattani reponit: « Madame la mère voyait dans Monsieur Louis un gendre idéal, qui présentait un bon parti pour sa fille ».

Idipsum fatetur Aemilius Huard. Nec aliter testati sunt plures alii testes.

Insuper Regina Richshoffer refert: « En ce qui concerne Madame la mère, je suis persuadée qu'elle était sincère; qu'elle voulait le bien de sa fille, et qu'elle regardait Monsieur Louis comme un excellent parti. Elle avait une autre préoccupation..... Monsieur son mari lui avait promis de doter la jeune fille, et elle était pressée de faire bénéficier son enfant de cette promesse; se disant qu'elle pouvait disparaître, et que Monsieur S...... qui avait une très nombreuse famille propre, pouvait oublier Mademoiselle Frézet, Monsieur S...... n'avait même pas eu le temps de s'attacher à la jeune personne, comme on s'attache à une enfant qu'on a vu élever et grandir, puisque Mademoiselle Marthe, élevée au Couvent ou par sa grande mère, n'était dans son intérieur que depuis QUELQUES MOIS ».

Ex his vinculi defensor deducit, nulla prorsus ratione in dubium deduci posse huius matrimonii valorem ex capite ris et metus. Siquidem, ait, mater nuptias huiusmodi filiae molita est quippe quas filiae utilissimas, et quia per has nuptias filia assequebatur dotem a vitrico ac evitabat insidias, quas sibi iudaeus vitrici nepos nectebat. Non iniuriam itaque Marthae mater intulit, eam in matrimonio collocando, sed providae matris officium implevit.

Neque inquies, matrem minas, verbera, cruciatus adhibuisse, ut filiam ad nubendum Aloysio adduceret. Nam respondet orator, etiamsi minae ac saevitiae intercesserint, quod negat, tamen cum illas mater adhibuerit ex materni officii debito, non mater culpanda, sed filia, quae iustis matris consiliis praeceptisque resistebat. Et proin, iuxta defensorem, iusti fuissent cruciatus, verbera, minae; nec matri

monii consequi exinde potest nullitas, quae necessario supponit iniuriam seu metum iniustum.

Enimvero, prosequitur, huiusmodi matrimonii nullitas certe proflueret ab illo de in integrum restitutionibus edicto, quo Praetor iubet: Quod vi metusve causa << gestum erit, ratum non habebo ». Iam vero, dicit vinculi assertor, edictum illud minime obtinet in metu iuste inlato. Ad rem 1. 3 ff. de eo quod metus causa ibi: « Continet igitur haec clausula et vim et metum: et si quis vi compulsus aliquid fecit, per hoc edictum restituitur. Sed vim accipimus atrocem, et eam quae adversus bonos mores fiat: non eam quam magistratus recte intulit, scilicet iure licito et iure honoris, quem sustinet. Ceterum si per iniuriam quid fecit populi romani magistratus, vel provinciae praeses, Pomponius scribit, hoc edictum locum habere: si forte (inquit) mortis aut verberum terrore pecuniam alicui extorserit ». Qua de re merito Palacios docet: « Tunc tantum metum irritare matrimonium, quando fit gravis iniuria ».

Neque obiiciatur: nullus privata auctoritate potest cogere ad matrimonium. Huiuscemodi obiectionem sibi proponit Sanchez de matrim. lib. 4, disput. 13, n. 9 et respondet: « Si argumentum aliquid probaret, similiter probaret, si extorqueret consensum in alium contractum, eum fore rescindendum. Quod est falsum (ut dixi hoc lib. 4, disput. 8, n. 8). quia etiam nullus privata auctoritate potest cogere ad quemcumque contractum ». Sed, disserit orator, adeo a veritate est alienum, matrem in huiusmodi negotiis haberi quasi personam extraneam, ut versa vice in Tridentino Concilio disputatum fuerit an matrimonia sine parentum consensu contracta, inter irrita ipso facto accensenda forent.

Neque meliori omine obiicitur, ex eventu probatum esse matrem per huiuscemodi matrimonium haud felicitatem filiae comparasse. Nam, respondet defensor, praeterquam quod perspicuum haud est non culpa filiae matrimonium male cessisse; attamen ad iudicandum metus iustitiam vel iniustitiam, examinanda sunt facta quae prostabant, quando me

[ocr errors]

tus incussus est, non quae contra expectationem postea eve

nerunt.

Quinimo, urget, matri ius divinum praescribit prospicere spirituali temporalique filiae bono, et cavere ne quid mali filiae contingat. Non est ergo credendum ius divinum irritare coniugium, propterea quod mater in eo conciliando ea praestiterit, quae illudmet ius divinum matri praescribit.

Quod vero mater in his nuptiis conciliandis semper bonum filiae intenderit, orator probat ex verbis ipsiusmet matris, quae iurat: « Je ne voyais dans la résistence de ma fille qu'un entêtement inexplicable ou bien le parti pris d'une enfant qui dit: « Je n'obéirai pas » et adiicit: << Monsieur mon mari n'exerçait aucune pression sur ma fille pour la décider au mariage avec Monsieur Louis; mais il trouvait comme moi, que c'était un très beau parti ». Nec mater in hoc mentitur. Nam actricis vitricus testatur: « Je regardais moi-même le mariage projeté comme excellent, ce qui explique ma reserve ».

Nec dices, matris erat hortari, non autem minis et cruciatibus compellere filiam ad matrimonium. Etenim, reponit orator, matris est non solum filiae fovere bonum, sed etiam avertere ab ea malum. Igitur ut dignoscere valeamus an et quas minas cruciatusque mater adhibere iure potuerit, sciendum foret an et quae mala filiae, nisi Aloysio nuberet, impenderent.

Quae mala vero filiae impendebant, orator deducit ex iis quae et ipsa mater iudici denuntiavit: « J'inclinais d'autant plus à ce mariage, que j'avais bien à en redouter un autre dont je ne voulais à aucun prix... Elle s'était éprise d'un jeune homme de nos connaissances, et sans cesse elle y pensait ». Et Henricus Chappuis matrem nuncupat: « Très désireuse de détourner sa fille d'un autre parti, qu'elle avait, d'ailleurs, de sérieuses raisons d'écarter ».

Abs re non erit, existimat orator, heic referre quae Flaminius Raiberti, testis ex officio et Aloysii amicus, habet relate ad divortium Martham inter et Aloysium: « La cause

immédiate (ita ille) a été un aceès de jalousie violent de la part de mon ami, justifiée par l'hostilité et la haine que lui témoignait sa femme, jalousie qui devait aboutir à un éclat et rendre le divorce inévitable ». Iam vero zelotypia, quam Flaminius Raiberti, testis ex officio, appingit suo amico Aloysio, est ex sententia iudicis civilis: « Qu'il est constant et qu'il résulte des pièces soumises au tribunal, que la Dame Marthe a méconnu tous ses devoirs d'épouse, et violé la foi conjugale ».

Unde, pergit vinculi tutor, etiamsi in rerum natura nihil aliud existat praeterquam quod: « Elle (Martha) s'était éprise d'un jeune homme et sans cesse elle y pensait..... qu'elle (mater) avait de sérieuses raisons d'écarter ce parti », nemo a matre alienum censebit ius et onus praecipiendi filiae, ut quatenus Paulo Bounin nubere nollet, rediret ad monasterium, ibi mansura usque ad aetatis annum 21. « Je l'ai alors menacée (ait mater) de la remettre au couvent, et non pas pour six mois, mais de l'y laisser jusqu'à 21 ans ». Et ipsamet Martha testatur: « Elle (mater) devait d'abord me renvoyer à nouveau au couvent jusqu'à vingt et un ans ».

Insuper, prosequitur vinculi defensor, non solum in probatis minime est, Martham nupsisse Aloysio metu iniusto, a matre sibi inlato, sed e contra in probatis est decantatum metum minime intercessisse. Siquidem, ait, metus, quo irritatur matrimonium, non concipitur, ceu supra dictum est, nisi iniuria nupturiens afficiatur. Iam vero in actis prostant duae epistolae ad matrem a filia post matrimonium datae, ex quibus hoc unum liquet, videlicet, Martham Aloysio haud ex amoris impulsu denupsisse, haud ex intimo cordis affectu, sed in verbo matris laxasse rete: matris, nempe, consilia aegre quidem, maturo consilio et in tranquillitate mentis attamen libere amplexam esse.

Revera Martha ad matrem, perdurante nuptiali itinere, scribebat: « Je suis mariée depuis presque huit jours..., scribebat Martha, je ne puis pas le croire, ni me faire à cette

idée; et ma pauvre maman, j'ose à peine te le dire, je ne puis pas m'en consoler ». Et in altera epistola inquit: « Tu dis avoir parfaitement agi, en vue de mon avenir.... Mais l'avenir est loin..... et le présent est olieux. Je sais bien que tu as plus de raison et d'expérience que moi, chère maman, et je devrais te croire; mais tes arguments pas plus maintenant qu'avant, ne peuvent me convaincre... J'espère bien trouver une lettre de toi qui me console... et me plaigne... Au revoir, chère maman, je t'embrasse mille fois ainsi que mon beau-père

In his verbis orator incussi metus ac illatae iniuriae nullum vestigium invenit. Imo hanc suppositionem advocatus reiicit per supra allata verba « chère maman, je t'embrasse mille fois » aliaque huiusmodi.

Hisce in utraque parte animadversis, diluendum propositum fuit.

Dubium

An sententia Curiae Archiepiscopalis Parisiensis sit confirmanda vel infirmanda in casu.

RESOLUTIO. Sacra C. C. re disceptata sub die 28 Ianuarii 1899, censuit respondere: Sententiam esse confirmandam.

EX S. CONGR. EPISC. ET REGUL.

VERULA NA

IURIUM

Die 24 Februarii 1899.

COMPENDIUM FACTI. Die 17 Ian. 1897 Revius Episcopus Verulanus dedit decretum, vi cuius Pia Unio B. M. Virginis a Pietate, sicuti alia pia Sodalitia existentia in civitate Verulana, demptis Sodalitatibus vulgo de' Sacconi e Sac

« ÖncekiDevam »