καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας. Καὶ τὰ (Ephes. v. 27); et columnam atque δόγματα καὶ διδάγματά της δὲν εἶναι stabilimentum veritatis” (1 Tim. iii. ἀνθρώπινα ἀλλὰ θεῖα· διὰ τοῦτο λέ- 15). Sed et dogmata et doctrina γοντες πῶς πιστεύομεν εἰς αὐτὴν, illius nequaquam humana verum νοοῦμεν πῶς πιστεύομεν εἰς τὰ Θεο- divina sunt. Quando itaque nos in παράδοτά της λόγια, καὶ θεόπνευστα illam credere profitemur; intelligiδόγματα. Φησὶ γὰρ ἡ Γραφή· ὅτι mus, nos credere in traditas diviniὑπὸ Πνεύματος ἁγίου φερόμενοι ἐλά- tus sacras illius Scripturas et inspiλησαν οἱ ἅγιοι Θεοῦ ἄνθρωποι· καὶ rata a Deo dogmata. Ait enim ὁ Παῦλος (ά. Θεσσ. β'. ιγ'.) φησίν • Scriptura (2 Pet. i. 21), actos a Spirοὐ λόγον ἀνθρώπου ἐδέξασθε, ἀλλὰ, itu Sancto locutus fuisse sanctos Dei καθὼς ἐστὶν ἀληθῶς, λόγον Θεοῦ. homines. Similiter et Paulus (1 Καὶ ἀπὸ τοῦτο κινούμεθα νὰ πιστεύ- Thess. ii. 13): Non ut sermonem ωμεν ὄχι μόνον τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον, hominum excepistis, sed (sicut reveὅπου ἐκείνη ἐδιάλεξε, περὶ οὗ ὁ Χρισ- ra est) ut sermonem Dei Hine τὸς (Μαρκ. ά. ιέ.) διετάξατο εἰπών· adducimur ad fidem habendam non πιστεύετε ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ, ἀλλὰ καὶ εἰς πάσας τὰς λοιπὰς γραφὰς καὶ συνοδικὰς διατάξεις.

modo sacro Evangelio ab Ecclesia recepto, de quo Christus ipse præcepit (Marc. i. 15): 'Credite Evangelio; verum etiam reliquis omnibus sacris Scripturis et synodicis decretis.'

RESP. Quandoquidem baptismatis mentionem facit, quod primum ecclesiae mysterium est: locum no

̓Απ. Ἐπειδὴ ἐνθυμᾶται τοῦ βαπ τίσματος, ὅπου εἶναι τὸ πρῶτον μυστήριον, μας δίδει ἀφορμὴν, νὰ θεωρήσωμεν περὶ τῶν ἑπτὰ μυστηρίων bis opportunum præbet disserendi,

τῆς ἐκκλησίας· τὰ ὁποῖα εἶναι ταῦτα· de septem mysteriis ecclesiæ, quæ τὸ βάπτισμα, τὸ μύρον τοῦ χρίσματος, sunt: Baptisma, Unguentum Chrisἡ εὐχαριστία, ἡ μετάνοια, ἡ ἱερωσύνη, matis, Eucharistia, Penitentia, Saὁ τίμιος γάμος, καὶ τὸ εὐχέλαιον. cerdotium, honorabile Conjugium, Ταῦτα τὰ ἑπτὰ μυστήρια αναβιβά- et Oleum consecratum (extrema ζονται εἰς τὰ ἑπτὰ χαρίσματα του unctio). Quæ septem sacramenta ἁγίου Πνεύματος· ἐπειδὴ διὰ μέσου septenis Spiritus Sancti donis reτῶν μυστηρίων τούτων χύνει τὰς δω- spondent, quoniam per ea dona ρεάς του τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον εἰς τὰς sua ac gratiam animis recte et ψυχὰς ἐκείνων, ὅπου τὰ μετέχουσι legitime utentium Spiritus Sanctus καθὼς πρέπει, καὶ τὴν χάριν του. infundit. Qua de re pluribus egit Διὰ τὸ ὁποῖον πρᾶγμα ὁ Πατριάρχης Patriarcha Hieremias in libro, Ἱερεμίας εἰς πλάτος διαλέγεται εἰς τὸ quem convertendis Lutheranis βιβλίον, ὅπου ἔγραψε πρὸς τοὺς Λου- scripsit.

τὸ μυστήριον. Δεύτερον ὁ ἱερεὺς, Secunda, Sacerdos legitimis sufὅπου νὰ εἶναι νομίμως κεχειροτονη- fragiis ordinatus aut Episcopus. μένος ἢ ὁ ἐπίσκοπος. Τρίτον ἡ Tertia Invocatio Spiritus Sancti ἐπίκλησις τοῦ ἁγίου Πνεύμα- et solemnis verborum formula. τος, καὶ τὸ εἶδος τῶν λογίων, Quibus verbis vi et efficacia Spirμετὰ ὁποῖα ὁ ἱερεὺς ἁγιάζει τὸ μυσ- itus Sancti mysterium sacerdos rite τήριον τῇ δυνάμει τοῦ ἁγίου Πνεύ- sanctificat; accedente fixa et deματος μὲ γνώμην ἀποφασισμένην του liberata ejusdem intentione sancνὰ τὸ ἁγιάσῃ. tificandi mysterii.

Ερώτησις ρά.

Διὰ ποῖον τέλος τὰ μυστήρια διετάχθησαν ;

QUESTIO CI.

Quem in finem instituta sunt

mysteria?

RESP. Primo ut signa atque tes

̓Απ. Πρῶτον διὰ νὰ εἶναι σημάδια τῶν ἀληθινῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ, ἤγουν seræ verorum Dei filiorum sive τῆς ἔκκλησίας τῆς ὀρθοδόξου, τῆς Ecclesiæ orthodoxæ, catholicæ et καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς· διατὶ apostolica sint. Nam quisquis, ut ὅποιος χρᾶται τὰ μυστήρια τοῦτα κα- oportet, hisce utitur mysteriis, is θὼς πρέπει, εἶναι εἰς τὴν ἐκκλησίαν verum et genuinum ecclesiæ Dei τοῦ Θεοῦ ἀληθινὸν καὶ γνήσιον μέλος membrum est et secundum graτης καὶ κατὰ χάριν υἱὸς Θεοῦ. Δεύ- tiam Dei filius. Secundo ut cer τερον, διὰ νὰ ἔχωμεν ἀσφαλὲς ση- tum nostræ in Deum fiduciæ habeμεῖον τῆς εἰς Θεὸν ἡμῶν πίστεως, amus pignus. Si videlicet in fide ἔστωντας καὶ νὰ εἴμεσθαν βέβαιοι μὲ bonisque operibus constanter perτὴν πίστιν, καὶ μετὰ καλὰ ἔργα, νὰ severaverimus, tum vitæ nos ac σωθοῦμεν εἰς τὴν αἰώνιον ζωήν. salutis æternæ compotes omnino Τρίτον, διὰ νὰ ἔχωμεν ἰατρικὰ ἀναμ- fore. Tertio ut explorata atque φίβολα, νὰ διώχνωμεν ταῖς ἀσθενεί- præsentanea habeamus remedia, αις τῶν ἁμαρτιῶν μας.

Ερώτησις ρβ'.

Τί εἶναι τὸ πρῶτον μυστήριον τοῦ βαπτίσματος ;

̓Απ. Τὸ βάπτισμα εἶναι μία ἔκ

quibus infirmitates peccatorum nostrorum depellamus.

QUÆSTIO CII.

Quid est primum mysterium sive baptismatis?

Resr. Baptisma est ablutio qne

πλυσις καὶ ἀναίρεσις τοῦ προπατορι- dam et exstirpatio peccati origi

VOL. II.-B B

nalis, terna in aquam immersione facta, pronunciante hæc verba sacerdote: In nomine Patris; Amen;

κοῦ ἁμαρτήματος· διὰ τῆς τρίτης και ταδύσεως εἰς τὸ ὕδωρ, λέγοντος τοῦ ἱερέως τὰ λόγια τοῦτα· εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, ἀμήν· καὶ τοῦ Υἱοῦ, et Filii; Amen; et Spiritus Saneἀμήν· καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, ti; Amen. (Nota: Susceptor sive ἀμήν. (Ὁ ἀνάδοχος ὀφείλει προφέ- pater lustrius respondet: Amen.) ρειν τὸ ἀμήν.) Καὶ μετὰ τὴν ἀνα- Post hanc ex aqua et Spiritu reγέννησιν τούτην ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύ- generationem homo in gratiam ματος γίνεται ἡ διαλλαγὴ τοῦ ἀνθρώ- cum Deo reducitur, patetque illi που μὲ τὸν Θεὸν, καὶ συγχωρεῖται ἡ coelestis regni aditus secundum εἴσοδος εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρα- verba Servatoris nostri (Joh. iii. νῶν, κατὰ τὰ λόγια τοῦ Σωτῆρος 5): ‘Nisi quis ex aqua et Spiritu ἡμῶν (Ἰωαν. γ'. έ.), λέγοντος· ἐὰν genitus fuerit, non potest ingredi μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύ- in regnum Dei. Hoc autem mysματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν terium semel acceptum iterum non βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Τοῦτο τὸ μυσ- repetitur; modo si is, qui bapτήριον μίαν φορὰν λαμβανόμενον δὲν tizat, orthodoxe in unum Deum δίδεται δεύτερον· μόνον ἐκεῖνος ὅπου personis trinum credat, et accuβαπτίζει νὰ πιστεύῃ ὀρθοδόξως ἕνα rate nullaque immutatione præΘεὸν τρισυπόστατον, καὶ νὰ εἶπεν ἀκ-dicta verba: In nomine Patris, et ριβῶς καὶ ἀπαραλλάκτως τὰ προῤῥη- Filii, et Spiritus Sancti Amen seθέντα λόγια· εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πa- cundum catholica et orthodoxe τρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου Ecclesiæ sententiam proferat. Πνεύματος ἀμήν, κατὰ τὴν γνώμην τῆς

καθολικῆς καὶ ὀρθοδόξου ἐκκλησίας.

Ερώτησις ργ.

Τί πρέπει νὰ φυλάττεται εἰς τὸ μυστήριον τοῦτο;

QUESTIO CIII. Quidnam in hoc Mysterio observandum?

RESP. Primum necesse infantulo est, per susceptorem suum, qui or

Απ. Τὸ πρῶτον εἶναι, ὅπου τὸ βρέφος μὲ τὸν ἀνάδοχόν του (ὁ ὁποῖος πρέπει νὰ εἶναι ὀρθόδοξος) ἔχει thodoxus esse debet, penitus reἀνάγκην, νὰ ἀποταγῇ ἤγουν νὰ ἀρνη- nunciare familiaritati diaboli, ilθῇ τὸν διάβολον καὶ ὅλα του τὰ ἔργα lumque cum operibus suis omniκαὶ τὴν λατρείαν του καὶ πᾶσαν τὴν bus, cum cultu pompaque omni πομπήν του. Μὰ ἂν ὁ βαπτιζόμενος repudiare. Quod si baptizandus

θέλει εἶναι νομίμου ἡλικίας, εἶναι justam ingressus est ætatem, ut ἀνάγκη, ὅτι αὐτὸς ὁ ἴδιος, αὐτός του ille ipse, suo ore, repudium diabolo νὰ κάμῃ τὴν ἄρνησιν τοῦ διαβόλου, renunciet, respondendo ad interἀποκρινόμενος εἰς τὰς ἐρωτήσεις του rogationes sacerdotis, satanamque ἱερέως, καὶ ἐμπτύωντας τὸν διάβολον et omnia opera illius consputando. καὶ τὰ ἔργα του ὅλα· ἔπειτα νὰ ὁμολογήσῃ τὸ σύμβολον τῆς πίστεως καὶ ἂν εἶναι νήπιον, νὰ ὁμολογήσῃ ὁ nomine idem symbolum sponsor ἀνάδοχός του δι' αὐτὸν τὸ σύμβολον edat et Christo sacramentum dicat. τοῦτο τῆς πίστεως· καὶ νὰ ὑποσχεθῇ Porro illud etiam in baptismate δι' αὐτὸν εἰς τὸν Χριστόν. Ακόμι curandum est, ut aqua pura, nul

Dein ut symbolum fidei aperte profiteatur, sin infans est, ut ipsius

καὶ τοῦτο πρέπει νὰ φυλάττεται εἰς τὸ laque re alia permixta, neque arβάπτισμα, νὰ εἶναι εἰλικρινὲς ὕδωρ, tificialis, nec alius liquor ullus adὄχι μικτὸν μὲ ἄλλο πράγμα οὔτε τεχ- hibeatur. Tum legitimum baptisνητὸν, μήτε ἄλλο ὑγρόν. Καὶ τὸ ma a nemine alio administrari διατεταγμένον βάπτισμα δὲν πρέπει oportet, quam ordinario verbi minνὰ γίνεται ἀπὸ ἄλλον τινὰ παρὰ ἀπὸ istro. Veruntamen urgente aliqua τὸν νόμιμον ἱερέα· μὰ εἰς καιρὸν τι- necessitate etiam alius quisque νὸς ἀνάγκης ἠμπορεῖ νὰ τὸ κάμῃ τὸ homo, sive mas sive femina hoc μυστήριον τοῦτο καὶ κοσμικὸν πρόσω- peragere sacramentum potest, sunπον ἀνδρὸς ἢ γυναικός, μεταχειριζό- ta in manus debita materie, aqua μενον τὴν πρεπουμένην ὕλην, νερὸν simplici atque naturali, verbisque ἁπλοῦν καὶ φυσικὸν, ἐπιφέρον καὶ τὰ solemnibus: In nomine Patris, et ῥηθέντα λόγια· εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πα- Filii, et Spiritus Sancti, ad trinam τρὸς, καὶ τοῦ Υἱοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου immersionem rite adjectis. Ea Πνεύματος· κάμωντας καὶ τὴν τρίτην vero baptismatis hujus, etsi non κατάδυσιν. Καὶ τὸ τοιοῦτον βάπτιση amplius iterandi, vis et efficacitas μα τόσην δύναμιν ἔχει, ὅπου ἔστωντας est, ut indubium æternæ salutis καὶ νὰ μὴ δίδεται δεύτερον, εἶναι ἀναμ- signaculum ac pignus sit. Qui φίβολος σφραγὶς τῆς σωτηρίας τῆς fructus vero quodve emolumenαἰωνίου. Καὶ ποῖος νὰ εἶναι ὁ καρ- tum hujus mysterii sit, id per πὸς καὶ τὸ κέρδος τοῦ μυστηρίου τού- se facile quisque videt. Primum του, εὔκολα καθ ̓ ἕνας τὸ γνωρίζει. enim peccata omnia abolet, in inΔιατὶ πρῶτον τὸ μυστήριον τοῦτο σι- fantibus originale, in adultis tum κώνει ὅλα τὰ ἁμαρτήματα· εἰς μὲν τὰ illud tum voluntarium. Deinde βρέφη τὸ προπατορικὸν, εἰς δὲ τοὺς hominem plane renovat, in eum