archiepiscopalem Ancyranam R. P. D. Ioannis Cirino, favore R. D. Vincentii Alda et Sancho, Presbyteri dioeceseos Tirasonensis, ad praesentationem Sermae Reginae Catholicae Regentis: qui etiam deputátus in auxiliarem Emi ac Rmi Domini Francisci de Paula Titulo s. Thomae in Parione de Urbe S. R. E. Presbyteri Cardinalis Benavides et Navarrete, Archiepiscopi Caesarauguśtani. R. D. Vincentius Alda et Sancho ex legitimis, catholicis, honestisque parentibus in loco Calmarsa vulgo nuncupato, e dioecesi Tirasonensi, ac septimum supra quadragesimum aetatis suae annum supergressus, Examinatoris dioecesani utrobique vel pro-synodalis, atque Re-. ctoris munere Sepuntino in seminario perfunctus, apud Aulam Catholico-Regiam verbi Dei Praeconem ac Seguntini Capituli Canonicum agens Poenitentiarium, Emi Caesaraugustani Archiepiscopi Vicarius generalis, illiusque Metropolitanae Archidiaconus hucusque renunciatus est.

EX S. CONGREGATIONE CONCILII

ORTONEN.

OPTIONIS ET EXECUTIONIS RESCRIPTI

Die 23 Ianuarii 1886.

Sess. 5 cap. 1 de reform.

COMPENDIUM FACTI. Vincentius Stagioni canonicus theologus cathedralis Ecclesiae ortonensis exposuit, praebendam theologalem ducatorum 30 inferiorem esse iis quas quilibet obtinet Canonicus capituli una cum iure optionis. Oravit itaque ut pensio aliqua in sui favorem imponeretur super una vel altera ditiori capituli praebenda. Precibus rescriptum fuit die 16 Februarii 1884 « recurrendum esse in casu particulari, quo vacaverit praebenda idonea, cui petita pensio imponi queat. »

Verum cum paulo post canonicus decanus Paolini gravi morbo correptus esset, absque spe convalescendi, canonicus Stagioni iterum recurrit, ita supplicem libellum concludens: qua de re si casus non sit pro petenda suspensione iuris

optionis, orator exposcit pensionem ducatorum 40 supra praebenda canonici Paolini: quae supponebatur proxime vacatura. Ordinarius rogatus retulit capitulum adversari petitioni canonici theologi; quia praebenda theologalis, poenitentiaria et archidiaconalis iam a pluribus saeculis ab optione excluduntur illo in capitulo, quin aliquis conquestus sit.

Tunc petitioni oratoris rescriptum fuit: prout petitur non expedire, sed attentis etc. pro gratia, ut cum primum vacaverit enunciata praebenda, sublata nunc pro tunc, quoad eamdem, quavis capituli optione, officium theologi seiungi valeat ab hodierna praebenda ac transferri ad praebendam s. Ioannis praedictam, eique perpetuo adnecti; atque orator eam assequi possit absque nova collatione et possessione, ita ut hodierna theologi praebenda succedat in locum praebendae s. Ioannis et capitularium optioni evadat obnoxia, arbitrio et conscientiae Archiepiscopi administratoris, contrariis etc., per Breve etc. »

Accidit interea ut antequam expediretur Breve apostolicum favore canonici Stagioni, die 17 Ianuarii 1885, moreretur decanus Paolini; et canonici, qui protestantur se nihil omnino tunc scivisse de gratia et rescripto a Stagioni obtento, optionem peregerint, quam quidem gubernium sanxisse dicunt, sequestro ponens ultimam praebendam ex optione residuam.

Ex hoc vero lis orta est, num scilicet optionis factum, vel potius rescriptum diei 22 Septembris 1884, optionis prohibitivum, sustinendum occurrat.

Disceptatio Synoptica

IURA THEOLOGI. Iamvero prae primis hoc rescriptum nulla ratione infirmari posse videretur, atque per hoc optionem a capitularibus factam, nullam omnino irritamque esse, ac merito canonicum Stagioni insistere, ut sibi praebenda s. Ioannis libera in vim rescripti dedatur. Siquidem notissimum in ecclesiastica iurisprudentia est, quod dum in rescriptis iustitiae, seu ad lites, attenditur tempus praesentatae; in re

scriptis gratiae, seu ad beneficia, vel privilegiorum ac simile, attenditur tempus datae, videlicet attenditur tempus <quo litterae sunt datae seu expeditae » veluti loquitur Reiffenstuel in tit. de rescript. §. 3 n. 71. Et est communis sententia DD., Ferraris v. Rescriptum n. 16; Baldi in c. Sicut romana n. 18 tit. cit. Rebuffi Prax benef. tit. Differentia inter rescr. grat. etc. n. 33; Barbosae in Capit. S. Crucis n. 8 t. cit., Engel eod. tit. n. 18 aliorumque.

Adeoque ex eo instanti ex quo litterae gratiae sunt datae seu expeditae, illico parti ius est quaesitum, dummodo aliud non obstet. Idque admittunt DD. loc. sup. cit., et desumitur ex c. eam te 7 tit. de rescript. ibi: « Quod nullatenus fecisse deberes si datam litterarum diligentius attendisses. » Et concordat cap. Constitutus 19 iuncta Glossa v. Impetrasset eod. t., ubi pariter in rescripto ad beneficium emanato consideratur tempus datae; necnon cap. Eum cui, 7 De praebend. in VI ubi summarium inquit: « In impetratione beneficiorum inspicitur data, non praesentatio - aut receptio.

Quin imo gratia papalis perficitur ex sola signatura, Rota decis, 418 n. 3 p. 1 divers.; et etiam solo verbo principis gratia perfecta habetur, Rota in Bononiensi De Binarinis 5 Martii 1618 coram D'Andrea. Quamvis nihilominus pro rei veritate dicendum sit, ordinario censeri « Papam signasse supplicationem a die sub qua apparet data peracta a datario per ipsum Papam ad hoc munus deputato » ceu habet cum Reiffenstuel 7. cit. n. 74, Barbosa lib. 3 Iuris eccles. univ. cap. 13 n. 199 et arguitur evidenter ex. reg. 27 et reg. 52 Cancellariae apostolicae.

Quapropter, in themate, cum non modo gratia a summo Principe fuerit signata; sed et litterae fuerint sub die 22 Septembris datae seu formiter expeditae a secretaria S. C. C., iam dubitari non posse videtur quod ipsa gratia teneat; et quod praebenda s. Ioannis iam a die 22 Septembris manserit affecta favore canonici theologi.

Quin iuvet excipere, canonicos Ortonenses, ignorantes pontificiam reservationem, ad praefatam praebendam vacantem iam optasse et in eiusdem possessionem iam devenisse. Quandoquidem si Papa beneficium aliquod aut per mandatum de providendo aut per gratiam expectativam aut quomodocumque praeveniendo iam contulit, collatio posterior inferioris iudicis, quamvis ignoranter peracta, irrita omnino habetur; veluti pro omnibus docet Schmalzgrueber in tit. De praeb. n. 44 - ibi << Illa (beneficia) conferre aliquando solet (Pontifex) iure praeventionis, dando alicui gratiam expectativam aut mandatum de providendo, seu mandando alicui conferri beneficium quod proxime est vacaturum: huius enim collatione, Papa praevenit alios ius conferendi habentes, ut collationes ab his, etiam ignorantibus, factae cadere, et provisio apostolica tamquam prior praeferri debeat; cap. Dudum 14 De praeb. in VI, Layman l. 4 tr. 2 c. 10 n. 2, Leuren. p. 2 ser. 3 c. 3 q. 513 n. 1 seqq. »

Porro optio, ad effectum de quo in casu, in eodem ordine habenda videtur ac collatio; quia demum optio non est nisi modus quidam, sicut collatio, pro alicuius beneficii consequutione. Et quin etiam excipere iuvet apostolicam gratiam fuisse informem, tempore quo optio patrata est, quum apostolicae litterae, in forma Brevis, tunc non fuissent adhuc expeditae, neque proinde ab Ordinario executioni mandatae. Quandoquidem cum a secretaria S. C. C. per litteras diei 22 Septembris 1884 pontificia gratia fuerit promulgata, iam informis ex defectu litterarum dicenda non videretur.

Imo cum Dataria apostolica, tempore utili, ante litem rogata, haud recusare potuisset expeditionem Brevis, neque Ordinarius executionem eiusdem; iam tum hic, tum illa in hoc speciali casu habendi forent tamquam executores necessarii apostolici rescripti, non vero tamquam executores voluntarii.

Si autem executor est necessarius gratia est facta, non facienda, ut cum Reiffenstuel in tit. De rescrip. n. 257

seqq. docent DD. praesertim Rebuffus De mand. §. 1 v. sui pontificatus, Suarez De censur. Disp. 24 sect. 2 – ibi « Et quidem si sit executor necessarius, iussus exequi gratiam, cognita precum veritate. .. . tunc eiusmodi gratia censetur facta in favorem petentis. »

Quod autem formulae illae arbitrio et conscientiae Episcopi non importent in Episcopo libertatem executionis tradunt passim pragmatici, et docetur in Meten. acta coram S. C. C. mense Iulii 1883.

Unde ad optionem capituli Ortonensis confirmandam, et ad tollendum ius quaesitum canonici Stagioni, haud plurimum proficere videretur, quod 'apostolicae litterae in forma Brevis non fuerint ab eo antea reportatae et ab Ordinario executioni mandatae.

De cetero autem in praxi dubitari potest, num capitulum ignorasset pontificiam gratiam. Asserit enim theologus Stagioni, canonicum Perenich capituli procuratorem desiderio possidendi praebendam s. Ioannis flagrasse, ipsumque optime apostolicum rescriptum novisse, imo et capitulum.

Quae cum ita sint, haud tuta conscientia asseri posse videtur, capitulum latuisse rescriptum; et consequenter a fortiori dicendum veniret, peractam optionem nullam irritamque esse. Ad convincendam enim inobedientiam seu negligentiam non parentis mandato apostolico« inspicitur tempus receptionis litterarum, seu notitiae » veluti notat Reiffenstuel De rescrip. n. 78 iuxta cap. Dilectus filius 7 De praebend.

Sed quia capitulares ut se ulterius tueantur appellant ad factum quod capitulum sit regii iurispatronatus; veluti si exinde apostolicum rescriptum ad praebendam s. Ioannis favore canonici theologi concessum haud sustineri posset, iam animadverti potest cum Schmalzgrueber De praeb. n. 44, quod utique quum huiusmodi patronos (laicos, ex fundatione, dotatione, vel constructione ius suum nanciscentes) Papa praevenire sua collatione non soleat; litterae provisionis apostolicae super iis expeditae subreptitiae forent, si