apud Goslariam coarctatus, et letaliter vulneratus, A nonice signa cum ipso faciente. Verum post exces quamdiu supervixit cum admirabili alacritate præsentes admonuit ut sibi et ab hæreticorum contagio caverent, et in obedientia Catholici pontificis permanerent. Denique inter verba sanctæ exhortationis et orationis spiritum emittens, sepultus est in Memoria apostolorum Petri et Pauli, quam ipse a fundamento construxerat et dedicaverat. B 111. Porro (115) Theodomarus, naturæ præstantia et totius humilitatis et honestatis artificio præclarus, crebra fugiendi necessitate a Guibertinis et Henricianis tribulatus, et longa demum captione maceratus; postquam se vidit in suis terminis non posse fructificare, statuit Hierosolymam transmeare; atque inter eundum a paganis interceptus, et pro inexpugnabili confessione nominis Christi membratim intercisus, supernam Hierusalem victor gloriosus intravit. Hic ordinaverat nostræ humilitatis ordinatorem, reverendissimum scilicet Udalricum Lauriacensem sive Pataviensem episcopum (116), atque apostolicæ sedis legatum, qui ante hoc (117) septennium, post multos agones, pro assertione Gregoriani dogmatis, cujus ad normam et electus et promotus fuerat, legitime decertatos, obdormivit in Domino, anno ætatis suæ centesimo quinto, neminem, proh dolor! sui similem relinquens inter omnes Germaniarum præsules. Nullum etenim videmus ita compositum moribus, honorabilem vultu, modestum habitu, auctoritate reverendum, semper habentem in gratia sale conditum sermonem, et opportunis undi- C que responsis expeditum, et alias possidentem prærogativas, quas maluimus dissimulare quam conci. tare inanem invidiam illum exæquare non valentium. Hoc tamen cum pace cunctorum putamus dicendum, quod nihil illius severitate jucundius, nihil erat jucunditate severius; et quod miræ abstinentiæ cum tanta alacritate moderabatur virtutem, ut nullam penitus redoleret ostentationem. 112. Cujus specialis alumna, (118) virgo Deo devota, vidit cœlestes visiones, et accepit donationes, ad commendationem Gregorianæ obedientiæ non ineptas, ideoque silentio minime prætereundas. Dilexerat enim quemdam presbyterum, eo quod caste vixisset, et a tam legitimo pontifice, videlicet Odalrico, sacros Ordines accepisset; ejusque in divinis D Officiis, etiam ipso tenore vocis, delectabilem suæ caritatis similitudinem attigisset. Unde contigit ut quadam vice videretur ei sacra mysteria celebrare, dextera divinæ majestatis desuper apparente, et ca (115) S. Theodomarus sive Diethmarus, et potius Thiemo, archiepiscopus 29 Salisburgensis, seu Juvavensis, factus circa 1088, et cum Bavarorum duce Welfone profectus in subsidium Christianorum, in Palestina rem Christianam, recepta Hierosolyma, restaurantium, incidit in manus Saracenorum; a quibus martyrio affectus est anno 1101, die 28 Septembris, quando ejus Acta erunt illustranda, quæ extant tomo IV Antiquarum lectionum Canisii, et in metropoli Salisburgensi Hundii a Gewoldo edita pag. 58, et seq. (116) Udalricus, successor S. Altmanni anno sum divini Præsulis, cum, peccatis exigentibus, posuisset Deus tenebras insipientiæ, et facta esset nox insolentiæ, in ipsa pertransierunt omnes bestiæ silvæ, et catuli leonum rugientes ut raperent et quærerent a Deo escam sibi, videlicet spiritus maligni: et, quod miserabile dictu est, sacerdotem istum, eatenus integrum, morsu luxuriæ corruperunt: quod præfatæ Virgini sic assignatum est. Visus est ei denuo sacris mysteriis insistere, dextera quidem Domini nihilominus apparente; sed veluti languida dependente, ac mihil penitus conficiente. Et hæc quidem divinitus ostensa sunt Virgini. 113. Cæterum aliquoties, cum incontinentium sacerdotum officia, juxta Gregorianam prohibitionem, corporaliter declinaret; ac per fidem et orationem illis intenderet, quibus corporalem præsentiam exhibere non potuit; mira Salvatoris largitate ejusdem suavitatis gustum sentire cœpit in ore, quem interdum, realiter communicando Catholicis, se gratulabatur sensisse ex manifesta sacramentorum perceptione. Diligebat autem hanc Virginem præ cæteris virginibus beatæ recordationis antistes Odalricus, non magis propter suam indolem bonam, quam propter honorabilem sanctæ matris viduitatem, et materterarum ejus (quæ omnes illam maxime erudiebant) laudabilem virginitatem. De matre, cui nomen Helisæa, (119) breviter adjiciendum, quod in fervente obedientia Gregorii nostri multis virtutibus et prophetiæ spiritu præpollens, cum ad momentum transitus sui de hoc mundo, benignis spiritibus se invisentibus, opportunam solitudinem, procurasset, et in eorum glorioso præsidio ad Christum migrasset; e vestigio revertentes, quæ discesserant sorores, invenerunt eam, ad similitudinem Pauli primi eremitæ, manibus ad Dominum expansis, instar supplicantis; quo nimirum pius Conditor in defuncta ostenderet, quam devote sibi dum viveret suppli casset. 114. Hæc nobis scribentibus forte superlata est narratio duorum miraculorum Salerni cœlitus patratorum, unum mox ut eodem beatus Gregorius recensisset. Nam cum primitus illic prædicare cœpisset, astans quidam rusticus maligna (mente) cœpit intra se taliter dicere: En, auctor præliorum et seditionum, postquam totum commovit orbem, hanc inquietare venit urbem. His ita cogitatis, cum etiam proloqui voluit, mutum se factum doluit. Cum vero necessitate compulsus accessit ad hominem 1091, in dicta Metropoli dicitur obisse anno 1124. (117) Ergo circa annum 1131, hæc scripsit auctor. (118) Gretserus opinatur intelligi B. Herlucam : sed malim intelligere aliam aliquam, dum hæc scriberentur adhuc viventem, ideoque non nominatam : alioqui non prætermisisset postea auctor in Vita Herlucæ meminisse matris et materterarum, de quibus infra, tanta sanctitate spectabilium. (119) Idem Gretserus, non illius virginis, sed ipsius episcopi matrem hanc fuisse credidit: in quo putamus hallucinatum. Dei, provolutusque pedibus ipsius, quibus signis po- A induvias pontificales. Verum tantæ vehementiæ ventuit, peccasse se pœnitere innotuit; ipso miserente et benedicente recepit loquelam, omnipotenti Deo famuloque ejus gratias relaturus. Postquam vero defunctus et sepultus est, nocturno silentio subintroierunt fures, aperire sepulcrum volentes propter tus obvius eis fuit, ut cunctæ lampades, quæ in crypta B. Matthæi ardebant, exstinguerentur; et ipsi cadentes in amentiam tam diu jacerent, quousque cleri populique spectaculum fierent. ACTA PONTIFICALIA. I. EX CHRONICO BERTOLDI CONSTANTIENSIS. CAPUT PRIMUM. Acta sancti Gregorii usque ad annum 1083. Anno 1056. Victor papa, misso Hildebrando tunc archidiacono, sed postea apostolico, (120) synodum Turonis generalem collegit in qua Berengarius, Andegavensis ecclesiæ canonicus, a quo Beringa. riana hæresis denominatur, synodaliter et præsentialiter pro eadem hæresi examinatur. Qui cum se defendere non posset, hæresin suam coram omnibus anathematizavit et abjuravit, secundum formam, quam sancta et universalis synodus Ephesina præscripsit. 2. Anno 1061. Anselmus episcopus Lucensis papa ordinatus, et Alexander vocatus, (121) satis strenue Simoniacam hæresim destruxit, et ministris altaris cum conjugibus coire juxta canonum statuta cum excommunicatione interdixit, ipsosque laicos clericorum incontinentium officia audire per bannum prohibuit sicque clericorum incontinentiam satis prudenter refrenavit. Hujus autem constitutionis maxime fuit auctor Hildebrandus, tunc Romanæ ecclesiæ archidiaconus, hæreticis maxime infestus. 3. Anno 1073. Romæ Alexander Papa decessit : pro quo venerabilis Hildebrandus, Romanæ Ecclesiæ Archidiaconus, communi omnium consilio expetitur Papa constituendus. Quo audito ipse Archidiaconus, se viribus esse imparem tanto honori, imo oneri, reputans, inducias respondendi petiit : et sic fuga elapsus, aliquot dies ad Vincula S. Petri occultatus latuit. Sed tandem vix inventus, et ad Apostolicam Sedem vi perductus, Papa centesimus quinquagesimus nonus septimo Kalendas Maii ordinatur, et Gregorius VII appellatur: cujus prudentia non solum in Italia, sed etiam in Teutonicis partibus, refrænata est Sacerdotum incontinentia : scilicet quod prædecessor ejus in Italia prohibuit, hoc ipse in tota Ecclesia Catholica prohibere studuit. (120) Hujus Synodi meminerunt B. Lanfrancus libro contra Berengarium c. 4. et Guitmundus lib. III, qui etiam Gregorium tunc Archidiaconum B C D 4. Anno 1074. Legati Sedis Apostolicæ in Alemanniam ad Regem venere, pro ipsius Regis moribus corrigendis: in quorum manus se Rex ipse correctionis sponsione commisit, suumque auxilium Domino Apostolico ad deponendos Simoniacos firmissime promisit. Ipsi etiam Regis Consiliarii omnes res Ecclesiarum injuste acquisitas se reddituros, coram ejusdem Legatis sub sacramento pro→ misere, quippe qui easdem res a Simoniacis emerint, concilio suo eisdem indignos ad Ecclesiasticum honorem adjuvando. His ita dispositis, Legati Sedis Apostolicæ redierunt. 5. Anno 1075. Hermannus Babenbergensis Episcopus, a Clericis suis pro Simoniaca hæresi accusatus, a Papa deponitur : cui Rudbertus substituitur. Gregorius Papa in prima hebdomade Quadragesimæ Synodum Romæ collegit: in qua causam Episcopi Spirensis, sed Simoniaci, examinavit : qui ipsa die cum examinaretur causa Romæ, id est, 6 Kalendas Martii, infirmatus est Spiræ; sed deinde 4 Kalendas Martii, miserabiliter expiravit, quando et a Gregorio Papa definitam suæ damnationis sententiam in Romana Synodo excepit. In eadem Synodo decretum est a Gregorio Papa, ut Clerici, aliquem sacrorum Ordinum gradum et officium pretio adepti, deinceps in Ecclesia non ministrent, nec Ecclesiam pretio acquisitam aliquis retineat, nec deinceps alicui Ecclesiam vendere et emere liceat. Deinde ut a Clericali officio cessent, quicumque se per incontinentiam reprehensibiles exhibent. Item ut populus Clericorum officia nullatenus recipiat, quos prædictas Apostolicas institutiones contemnere percipiat. 6. Anno 1076.. Henricus Rex, per Simoniacam hæresim, sanctam Ecclesiam fœdare non cessavit : scilicet pro pretio Episcopatus, Abbatias et alia hujusmodi investiendo, et inter alia crimina etiam excommunicatis communicando. Cincius quidam, (121) In Conciliis Romæ habitis anno 1063 et 1065. B Principibus Regni declaravit se parum profecisse in eo quod illum in communionem receperit, cum Simoniaci et excommunicati non minus tunc foverentur ab eo quam primum. His ergo auditis, Principes Regni, generali Colloquio apud Forcheim tertio Idus Martii habito, egregium Rudolphum Ducem sibi in Regem sublimarunt: quem septimo Kalendas Aprilis, ubi eo anno medium Quadragesimæ occurrit, coronarunt. Maxima autem nix, quæ eo anno tamdiu totam terram obtexit, in electione novi Regis resolvi tandem cœpit. In die autem consecrationis ejus, per suggestionem Simoniacorum Clericorum, maxima seditio Moguntiæ orta est: ita ut etiam palatium irrumpere vellent, et religiosissimos Clericos et Monachos occidere. Sed dextra Dei Milites novi Principis, licet inermes, ita protexit, ut ne unum quidem ex suis perderent; ex adversariis autem plus quam centum, partim ferro, partim aqua necarentur. Quibus etiam pro homicidiis hujusmodi a Legatis Apostolicæ Sedis talis pœnitentia imposita est; ut singuli aut quadraginta dies jejunarent, aut quadraginta pauperes semel pascerent, nec tamen Ecclesiasticam communionem quasi homicidæ vitarent. Romanus civis, Gregorium Papam, die Nativitatis A Anselmo Lucensi. Unde et Papa, missis Legatis, Domini missarum solennia celebrantem, comprehendit; quem ita comprehensum quidam ex militibus ejusdem Cincii occidere destinavit : sed cum gladium supra caput ejus vibraret, nimio terrore correptus corruit, nec inceptum ictum explere potuit. Cincius autem Papam in turrim suam captum deduxit: quæ postea statim a Romanis penitus dilapidatur, et Papa prudenter eripitur, qui et suo captori vix a Romanis vitam impetravit. Cum autem Rex, jamdudum sæpe a Papa præmonitus, se corrigere nollet, et Papa in admonendo nihil proficeret, ad ultimum mandavit ei quod in Romana Synodo proxima eum excommunicaturus esset, nisi resipisceret: quæ legatio in Octava Nativitatis Domini ad Regem pervenit. Unde Rex, in Septuagesima apud Wormatiam colloquio facto, et alio in Lombardia apud Placentiam, omnes quos potuit obedientiam prædicto Papæ exhibendam abjurare fecit: et missa legatione ad Romanam Synodum, quæ in proxima Quadragesima celebrata est, ipsum Apostolicum ab Apostolica Sede contumaciter jussit descendere. Sed missi ejus turpissime in Synodo tractati, vix a Romanis adjuvante Papa evaserunt. Ipsum autem Regem, Synodo judicante, fidelitate hominum, Regno et communione privavit, et omnes ei ad regnum juratos juramento absolvit. Omnes Episcopos, qui Regi sponte contra Papam faverant, officio et communione privavit reliquis autem, qui inviti eidem conspirationi intererant, usque ad festivitatem S. Petri inducias dedit.... Wilhelmus Trajectensis Episcopus, multa in Apostolicum conviciatus, subitanea morte absque Ecclesiastica communione, post Pascha mulctatur. Jam omnes pene Principes Regni a communione Henrici se sequestrarant. Mense igitur Octobri colloquium apud Oppenheim a Principibus Regni colligitur, cui Legatio Sedis Apostolicæ interfuit. Ibi Henricus, in Purificatione S. Mariæ tunc proxima se præsentandum Domino Papæ apud Augustam firmissime promisit: nam et illuc Dominum Apostolicum ipse cum Principibus Regni invitavit. 7. Anno 1077, Henricus Rex, propriæ causæ diffidens, et idcirco generalem auctoritatem subterfugiens furtive Italiam contra Papæ præceptum et consilia Principum intravit : et Apostolico, ad condictum diem Augustam tendenti, ante Purificationem S. Mariæ Canusii obviavit: ubi et ab eo per inauditæ humiliationis simulationem, utcumque potuit, non Regni, sed communionis tantum concessionem vix demum extorsit : dato tamen prius sacramento, ut de objectis criminibus ad judicium Papæ satisfaceret; nec Papæ aut alicui ejus fideli usquam eunti et redeunti aliquam inferre molestiam consentiret. Hoc autem juramentum nec quindecim dies observavit, captis venerabilibus Episcopis Geraldo Ostiensi et (122) Gregorius, anno 1046 factus Vercellensis episcopus, modo sanus, modo vecors, ipsis Kalendis Maii periit. Consule Ughellum, et Franc. AuPATROL. CXLVIII. 8. Rudolphus Rex, post consecrationem in Sueviam secedens, Regnum sibi subjugavit. Interim Henricus Longobardiæ morabatur ad quem Cincius, civis Romanus, secum ducens captum venerabilem C Cumarum Episcopum, nomine Reginaldum, Papiam venit quippe remunerari volens ab Henrico, eo quod in servitium ejus modo hunc Episcopum, et in præterito anno Dominum Apostolicum, captivaverat. Sed ibi subitanea morte præventus, debitam remunerationem accepit, quam tot sacrilegiis promereri non timuit. Henricus, audita promotione Rudolphi, auxilium Papæ contra illum imploravit, licet supradictum Ostiensem Episcopum in captione adhuc teneri permiserit. Unde et Papa illi respondit, se non posse ejus interpellationi satisfacere, quamdiu apud illum S. Petrus in Legato suo ligatus teneretur. Frustrata ergo supplicatione sua, animum in tyrannidem convertit: nec jam Regnum per justitiam, sed per violentiam obtinere cogitavit. Rex autem Rudolphus apud Augustam gloriosissimum Pascha celebravit cum Legatis Apostolicæ Sedis : ex quibus unus, religiosissimus Abbas Bernhardus, Romam dirigitur: sed ab Udalrico Comite de Lentzburg, Henrici complice, captus et prædatus, annum pene dimidium in captivitate mansit : quem Cluniacensis Abbas de manibus Henrici vix demum eripuit. . . .Vercellensis Episcopus (122), depositi Regis Cancellarius, cum omnibus suis sequacibus colloquium generale circa Kalendas Maii in Runcalibus condixit, ut, si aliquo modo posset, Gregorium Papam deponeret sed ipse ad eumdem terminum, D gustinum ab Ecclesia in Episcopis Pedemontanæ. regionis. 4 pedire non cessavit. Nam contra Apostolicum præceptum, maxima multitudine flagitiosorum adunata, procinctum in Saxoniam paravit: cui Rex Rudolphus apud Struvam cum excrcitu obviavit, et illo fugato ipse campum victoriæ obtinuit 7. Idus Augusti. Occubuit tamen ibi ex parte Rudolphi (124) Wecel venerabilis Magdeburgensis Episcopus, et Wormatiensis Episcopus (124) captus est. Infinita autem multitudo utrimque occubuit, plures tamen et excellentiores ex parte Henrici. Facto autem alio Concilio Romæ 10 Kalendas Decembris, utriusque Regis Legati, licet non eadem veritate, in Synodo juravere quod Domini eorum non impedirent colloquium pro causa Regni statuendum. Unde et Papa ea vice inter eos judicare non potuit, quamvis bene sciret cui parti magis justitia faveret. In Synodo ista Berengarius Andegavensis Canonicus, ut ab hæresi sua resipisceret, synodaliter, convenitur, eique induciæ usque ad proxime futuram Synodum dantur. absque Ecclesiastica communione, vitam simul et A voluit fieri. Henricus autem, utcumque potuit, imEpiscopatum, heu! miserabiliter deposuit, quo ille Papam nefaria præsumptione statuit deponere. Non multo post interitum (122*) Præfectus Romanæ Urbis, indefessus miles S. Petri contra schismaticos, a quodam fautore Henrici crudeliter occiditur ad cujus corpus in parvo tempore plusquam viginti miracula contigerunt, ut fidelium virorum relatione didicimus. Imbrico (123) Augustensis Episcopus, qui in præterito Pascha Rudolpho Regi fidelitatem juravit, nil de perjurio curans, Henrico advenienti adhæsit et apud illam quadam die Missam faciens, hanc sibi conditionem miser imposuit, ut sacræ Oblationis perceptio in judicium ei proveniret, si Dominus ejus Henricus Regnum sibi injuste usurparet. Post hanc temerariam perceptionem, parvo quod supravixit tempore usque ad mortem, nunquam se sanum de lecto levavit. Nam circa Kalendas Julii, absque Ecclesiastica communione defunctus est. Item Sigehardus (123*), Aquileiensis Patriarcha, in auxilium Henrico contra bannum Apostolici armata manu veniens in amentiam vertitur apud Ratisponam, et ex ipso itinere repentina morte intercipitur: sicque domum, non absque aliquibus suorum funeribus, in corpore et apima mortuus, repor tabatur. B 11. Anno 1070. Gregorius Papa Synodum Romæ mense Februario collegit in qua Berengarius, jam tertio convictus, hæresim suam abjuravit et anathematizavit. In eadem Synodo Henricus Aquileiensis Patriarcha Papæ juravit nulli se deinceps communicaturum quein sciret a Papa excommunicatum. In hac Synodo Papa Presbyteros, deinceps in fornicationem lapsos, absque spe recuperationis 9. Papa utrique Regi ex parte S. Petri præcepit, ut treugas ad invicem facerent, ad adventum ejus ad Teutonicas partes pro dirimenda lite non impedirent, sed debitum consilium et auxilium ad hoc C deposuit. . . . Legati Regis Rudolphi super Henriiter ei præberent. Legatis autem suis, qui adhuc in Teutonicis partibus morabantur, præcepit, ut ex duobus Regibus illum excommunicarent, qui prædictæ legationi non obediret; obedientem vero ex parte S. Petri in Regno confirmarent: quod et non multo post factum est, scilicet in die sequenti post festivitatem S. Martini Goslare, Henrico pro inobedientia iterum excommunicato, Rudolpho pro obedientia in Regnum sublimato. Nam Henricus prædictam legationem Papæ nec suscipere dignatus est, nec animum ad treugæ compositionem, sed ad tyrannidis crudelitatem intendit. 10. Anno 1078. Henricus iterum Apostolicæ Sedi de sua, quasi injusta, damnatione conqueritur : unde Gregorius Papa, facto Concilio mense Martio D (in quo Concilio facta est exceptio quarumdam personarum de Henriciana excommunicatione, et hoc utique ad tempus; id est, uxorum, filiorum, servorum, et reliquorum, qui non scienter, saltem non libenter excommunicatis sociantur), idoneos Legatos iterum destinavit, qui, facto generali Colloquio, causam Regni juste determinarent et omnes synodali sententia damnavit, quicumque impedirent ne Colloquium fieret. Quod Rudolphus libentissime (122) Paulo numer. 40 Cincius; Petro Damiani, Cinthius. (123) Imbrico Augustæ Vindelicorum creatus Episcopus ab Henrico IV, anno 1064, mortuus 3 Augusti anno 1077 a Bruschio satis laudatus. cum proclamaverunt, eo quod totum Regnum confundere, et sanctam Ecclesiam conculcare non cessaret. Iterum ergo Papa Legatos suos, pro causa Regni determinanda, ad Teutonicas partes destinavit, videlicet venerabilem Petrum Albanensem Epi- . scopum ... cum quo Udalricus Paduanus Episcopus in legationem destinatur. Legatus autem Henrici Legatos Papæ, priusquam abirent, in eadem Synodo jurejurando securos fecit de conductu et obedientia Domini sui. Item Legatus Rudolphi de obedientia Domini sui juravit in Synodo. Legati ergo Sedis Apostolicæ in Teutonicam terram pervenientes, obedientiam Rudolphi et inobedientiam Henrici indubitanter probaverunt: quod et postea, cum redirent, Papæ viva voce protestati sunt. 12. Anno 1080, Gregorius Papa Synodum Romæ mense Martio collegit, ad quam Teutonicis partibus prædictæ Sedis Apostolicæ Legati redierunt, et omnimodam Rudolphi obedientiam et Henrici inobedientiam Domino Apostolico renuntiaverunt : unde ipse in fine Synodi Henricum deposuit, ipsumque cum omnibus suis fautoribus anathematizavit, et Rudolphum Apostolica auctoritate in regia (123*) Sigheardus, Ughello Sigiardus seu Singifredus, Germanus, præfuit ab anno 1068 ad 1077. (124) Wecel, in priore Vita Werinharius capit 12, not. 91 (124*) Adelbertus, de quo ibidem actum. dignitate confirmavit. Unde æmulus ejus, congrega- A sicque Guibertum Ravennatem, perjurum, deposita multitudine schismaticorum sive excommunicatorum, apud Brixinam legitimum Papam abjuravit; et Guibertum Ravennatem quondam Episcopum, sed jam triennio a Papa Gregorio irrecuperabiliter depositum et anathematizatum, sibi non in Papam, sed in hæresiarcham elegit. Deinde apud Moguntiam Conventu facto, eamdem ipsam electionem a quibuscumque potuit confirmari fecit. Jam autem mediante Octobri, Henricus expeditionem in Saxoniam iterum parans, a militibus Rudolphi itinere unius diei fugatur, quamvis in eadem congressione Rudolphus Rex piæ memoriæ occubuerit. His temporibus Henricus tam Italiam adeo conturbavit, ut nullus secure ad Limina Apostolorum posset ire, qui non prius abjuraret quod ad Papam Gregorium diversurus non esset. 13. Anno 1081. Henricus, post obitum Regis Rudolphi, Veronam in Pascha venit: et inde ad invadendam Romam, cum suo non Apostolico sed apostata Guiberto, utpote Domini Apostolici non semel perjuro et anathematizato, profectus, sed mox regressus est. Eodem tempore Principes Regni Teutonicorum, scilicet Archiepiscopi, Episcopi, Duces, Marchiones et Comites, Conventu facto, Hermannum nobilem virum sibi in Regem elegerunt. tum et anathematizatum, apud S. Petrum inthronizavit; non per Ostiensem, et Albanensem, et Portuensem (125*) Episcopos, qui hoc privilegium habent ut et Papam consecrent, sed per Mutinensem et Ariminensem Episcopos (126), utpote jam multis annis depositos et anathematizatos. Statim ergo juxta S. Petrum quemdam monticulum, nomine Palatiolum, in castellum (erexit); eique milites multos, ut impugnarent Romanos, imposuit, qui eum Transtiberinas urbis regiones nullo pacto intrare permittebant. Multi tamen ex Romanis consenserant, partim pretio inducti, partim multis promissionibus seducti, omnes autem æqualiter jam triennii impugnatione nimium fatigati. Quid plura? B Omnes pene Romani, præter Principem Salernitanum, hoc laudaverunt, ut Papa Gregorius Synodum in medio Novembri colligeret Romæ, cujus Synodi statuta de causa Regni, nec Henrico nec Romanis, imo nulli penitus liceret prævaricari. Henricus quoque ituris ad illam Synodum et redituris securitatem jurejurando fecit: unde et Papa omnes religiosos Episcopos et Abbates ad Synodum litteris suis vocavit. Reverso ergo Henrico Longobardiam, milites ejus, quos in castello prope S. Petrum dimisit, repentina mors fere omnes invasit. Inter quos et Udalricus Goscezehim absque Ecclesiastica communione, heu miser! interiit, auctor hujus schismatis et incensor conspirationis. Ex quadringentis autem militibus, qui in illo castello pro custodia dimissi sunt, vix triginta gladium S. Petri, ut aiunt, concessa vita evaserunt: ipsum autem castellum a Romanis penitus solo adæquatum est. Henricus ergo (Ravennate suo interim Ravennam transmisso) ad prædictam Synodum profectus est, quo et Legati Teutonicorum Principum ire debuerant; sed ab Henrico in via apud Forum Cassii (127) capti sunt circa festum S. Martini, licet omnibus Synodum illam petentibus securitatem juramento promiserit: unde et Romani multa contra Henricum murmurare cœperunt. Erant autem religiosissimi Monachi et Clerici, quos in captivitate fecit cruciari: cum quibus et Ottonem venerandum Ostiensem Episcopum captivatum, videlicet ad ipsum ab Apostolica Sede D transmissum multi tamen ex Francigenis ad illam Synodum tam Episcopi quam Abbates pervenerunt. Meliores autem Episcopi et Domino Apostolico magis necessarii, id est Hugo Lugdunensis, Anselmus Lucensis, Reginaldus Cumanus (128), specialiter ab Henrico ad Synodum pervenire prohibiti sunt. tificibus, et qui potissimum Urbanum II promovit, uti testatur Leo Ostiensis lib. IV Chronici Casinensis cap. 2. 14. Anno 1082. Henricus in Italiam, assumpto apostata suo Guiberto, iterum Romam invasurus proficiscitur, advocata multitudine schismaticorum : ibique ea æstate moratus, pene incassum laboravit, C quia eum nec hac vice Romani intrare permiserunt. Ignem quoque in domum S. Petri per quemdam traditorem immittere voluit, sed Dei misericordia protegente non potuit: cogitavit enim ut de improviso portas irrumperet, si Romani, derelictis propugnaculis, ad incendium restinguendum concurrerent : sed Dominus Apostolicus huic versutiæ obviavit. Nam primum viso incendio omnes milites Romanos ad gubernacula defendenda transmisit, ipseque solus, fiducia S. Petri fretus, facto signo Crucis contra incendium, ignem ulterius progredi non permisit. Igitur Henricus, capto venerabili Episcopo (125) de Sutria aliisque nonnullis, suoque apostata Guiberto in Tiburtina urbe ad infestandos Romanos derelicto, ipse Longobardiam revertitur. CAPUT II. Res gesto ultimis duobus annis. Obitus, sepultura. 15. Anno 1083. Iterum Henricus, cum multitudine schismaticorum sive excommunicatorum, ante Pentecosten Romam, impugnaturus aggreditur; (125) Bonizonem alibi appellat ipse Bertholdus, ait autem de eo Ughellus tomo II Italiæ sacræ, quod floruit anno 1078, et post varia duraque exilia, a Catholicis Insubribus Placentina civitatis Præsul adlectus est; demumque ab hæreticis captus, utroque orbatus oculo, ac ceteris membris per exquisita tormenta truncatus, nobilem martyrii palmam adeptus est anno 1089. (125) Hi erant Otto dein Urbanus II Papa, B. Petrus Igneus et Joannes anno 1066 factus Portuensis Episcopus, semper fidelissimus summis Pon (126) Isti erant Herebertus Mutinensis, creatus anno 1054, fato functus anno 1094, et Obizzus, electus anno 1071. (127) Forum Cassii. Urbs olim Episcopalis, nunc vicus in Patrimonio S. Petri, 7 milliaribus Viterbo in Austrum distat. (128) De his autem in priori Vita num. 101, 103, 122, ubi nostra Annotata inspicienda. |