avius habeas, illustrissimum cardinalem Baronium, Annali undecimo, qui ab anno 1073 usque ad annum 1085 Vitam et res gestas Gregorii VII copiose et fideliter persequitur. Ex quo etiam notulas ad hanc Onuphrianam commentationem attexuimus. Divinitus autem accidisse reor ut dum sectarii turmatim hujus pontificis nomen et decus oppressum eunt, confictis et congestis in eum immensis calumniarum struicibus partim novis, partim antiquis, alii e contra ex orthodoxis existerent, qui perditis conatibus sese opponerent, et magnanimi pontificis gloriam a nebulis tenebrionum vindicarent; quorum pro optimo pontifice studium nos itidem imitari voluimus. Porro ad reliquos Gregorii VII criminatores accessit his diebus liber posthumus Witackeri, qui in Controversia de sunimo pontifice, quæst. 6, sibi temperare non potuit quominus ipse etiam virulenti sui styli et calami spicula in hunc pontificem vibraret. Sed qualia? ut trivialia, sic et obtusa; quippe ex Bennonis et Sigeberti pharetris deprompta; quorum alter juratus, alter juratissimus Gregorii hostis fuit. Risi cum Witackerus Bennonem virum doctum nominat. Qui doctus ille, cujus totus commentarius nil aliud est quam inscitia et mania? cujus stylus est unus quidam perennis barbarismus et solocismus ? Nimirum judicio sectariorum doctus est, quisquis projecte calumnias in papam fundit, licet id faciat insulsissime et inscitissime; ut fecit ille Benno: cui tantum ingenii non suppetebat, ut apte et astute calumniari posset. Ejusdem farinæ sunt reliqui Witackeriani testes, ut conciliabulum Brixiense, Aventinus et clerici apud Lambertum et Nauclerum qui cum scortationi et Simoniæ suæ, aliisque sceleribus a Gregorio fibulam imponi ægre ferrent, conviciis in eum debacchari institerunt, ut plerumque fieri assolet, cum quis alicui illud quod efflictim deperit, eripere tentat. Illud concoquere nequit Witackerus, quod papa, Henricum absolutionem ab excommunicatione suppliciter postulantem, depositis ad papæ palatium imperatoriis insignibus, nudis pedibus, cum omnia gelu rigescerent, nonnisi post tridui spatium admisit et exaudivit. Que hæc Luciferiana superbia erat, vociferatur Witackerus. Hiccine vir bonus? Diabolum certe ipsum hac in re malitia et superbia vicit. Minime vero, o Calvinista. Pertinax morbus acrem desiderabat medicinam; et piaculum schismatis tanto cum dispendio imperii commissum, duriore poena expiandum fuit, et versatilis ac inconstans Henrici animus explorandus, num serio de meliore fruge cogitaret. Nudis pedibus et deposito omni corporis cultu, vestibusque ad luctum et mororem idoneis, pœnitentiam agere, offensique gratiam et amicitiam postulare, in ecclesiastico foro perquam usitatum fuit, est cum et in civili. Audi, Calvinista, quid ipse Henricus non erga unum, sed plurimos Saxoniæ principes egerit, cum in gratiam Henrici recipi vellent; nec mea hic adhibebo verba, sed Lutherani Fabricii lib. in Originum Saxonicarum Planities ibi late patens fuit, quam Spiraugiam nominant, in qua rex in solio suo, auro purpuraque fulgens, solemniter assedit: quem exercitus ad spectaculum dispositus circumstetit, relicto per medium spatio, quo prætereuntes Saxonum duces atque antistites omnibus conspicui essent. Incedebant habitu lugubri præsules, Uvezelo Magdeburgius, Bucco Halberstadius, Benno Misnensis, Uvernerus Merspurgius. Inter duces erant Otho Gotingensis, Bavariæ exsul, Magnus Elector Saxonia, Hermannus patruus ejus Saxoniæ comes, Fridericus Saxoniæ palatinus, Ditericus comes Catelnburgi, Albertus Turingiæ; comites item, Rudigerus, Sizzo, Beringarius, Berno, et alii quinque, ut Siffridus, sed eorum cognomenta expressa non sunt. Eos hominum generosorum, ingenuorum, nobilium magna sequebantur agmina. In conspectum regis venientes, ad ejus pedes sordidati provolvuntur; qui eos jacere tam diu passus est, donec ipsorum miseria animum atque vultum suum explevisset. Hæc Lutheranus Fabricius de Henrico, qui contra fidem datam omnes istos sibi supplices principes conjecit in vincula, et a se mutuo disjunctos, in varias provincias sedulo custodiendos ablegavit. Nec forte unquam evasissent, si Henrico omnia ex animi sententia successissent. Quæro, quis durior fuerit in supplices, Henricus an Gregorius? Hic, Henricum post tridui, qualem qualem, submissionem; nec certe spernendam, si seria; aut si tum seria fuit, si constans fuisset, absolvit. At Henricus tot principes, qui ultro se dediderant, eo solum consilio ne Christianus sanguis amplius effunderetur, contra pacta conventa in carcerem compegit, et indigne prorsus habuit; et nisi metus majoris mali obstitisset, neci dedisset, præsertim Burchardum Halberstatensem præsulem, quem pessimis modis oderat. Sed nunc, misso Witackero, Onuphrium audiamus. GREGORII PAPÆ VII VITA, ELECTIO, RES GESTÆ ET CONSTITUTIONES CIRCA NOVAM ROMANI PONTIFICIS ELECTIONEM. Comitia quibus Gregorius papa VII renuntiatus A Gregorius igitur VII, Hildebrandus antea vocatus, est, et, quæ circa electionem constituerit, descripturo, quam vir maxime memorabilis et Romanæ Ecclesiæ pernecessarius fuerit, non alienum ab instituto nostro erit pauca quædam repetere quæ de eo in Leonis papæ IX renuntiatione dixi, et alia postmodum addere, quibus quisnam vir ille ante pontificatum fuerit, et qua occasione tot tantaque memoratu digna contra imperatorem Henricum IV pro libertate ecclesiastica gesserit, intelligatur. fuit natione Tuscus, patria Soanensis et nobili genere ortus, ex ea scilicet familia, quæ postea ab eo Hildebrandina, sive de Pitiliano (cujus oppidi princeps aliquando fuit) appellata est. Patrem ipse habuit nomine Bonitium, virum strenuum. Adolescens altæ indolis factus, ad imperatoris curiam, ubi valde profecit, se contulit. Inde invidia ob virtutem contracta, cessit multorum furori, se in religionem recludens. Monasticam enim vitam in cœ nobio Cluniacensi, viris sanctissimis per ea tem- A moreretur. Quare statim ab abbate, et monachorum pora refertissimo, sub Odilone abbate professus est. Sunt qui dicant (197), eum infimo ac pene sordido loco natum, fabrique lignarii filium fuisse, atque adhuc puerum ad aulam imperialem profectum in Cæsaris Chunradi, et ejus filii Henrici III curia adolevisse. De quo comminiscitur nescio quis fabulator inconcinnas fabellas: quod cum filius esset fabri lignarii, ex sarmentis ordine compositis inscium ipsum has litteras ordine conseruisse, quibus astans homo litteratus legerit, ex ea compositione scandularum, Dominabor a mari usque ad mare; vel, ut alii dicunt, spiritu prophetico magis ductus quam instructus, monstraverit se futurum dominum a mari usque ad mare. Inde conjectans B vir ille litteratus divinum aliquid in puero, suasit patri ut eum litteris traderet: traditus, ita profecit ut in cancellariam imperatoris pervenerit : (198) ubi somnio admonitus imperator de eodem tum seriniario suo, quod cornua, videretur habere quibus filium ejus contereret, hominem in vincula conjecisse, sed ab imperatrice Hagnete vinculis liberatum, Cluniacense monasterium petiisse, indeque profecisse primum in subdiaconum, deinde in cardinalem, novissime in Gregorium papam VII. Sed ego levissimum hominem ridendum dico. Satis tamen constat eum ex aula imperiali ad cœnobium Cluniacense profectum : in quo, cum vir evasisset, rebus gerendis maxime idoneus, atque admodum sagax, et prudens ab omnibus existimaretur: Romam ab eodem abbate suo missus est, ut monasterii et congregationis Cluniacensis negotia apud apostolicam sedem percuraret. Diu autem in monasterio ejusdem congregationis sanctorum Laurentii et Stephani extra muros Urbis laudabiliter vitam transegit Benedicto (199) IX Rom. pontifice, quo tempore maxima familiaritate usus est Joannis Gratiani S. R. E. cardinalis, et archipresbyteri S. Joannis ante portam Latinam, qui postea Ro. manus pontifex, tribus schismaticis abdicantibus, factus, (200) Gregorius VI appellatus est. Hic Hildebrandum jam monachum, propter ejus suavissimos mores, prudentiam atque admirabilem doctrinam, maxime diligebat. Eo autem in concilio (201) Sutrii congregato, ex auctoritate Henrici Imperatoris III pontificatu privato, ejus non immemor amicitiæ, et beneficiorum, ipsum secutus est usque ad suum Cluniacense monasterium, quod ab Imperatore Henrico, vitandi schismatis causa, relegatus fuerat, ubi non longe post, Gregorius ipse animi dolore confectus diem clausit extremum. Contigit vero ut eodem anno prior cœnobii Cluniacensis, quæ secunda post abbatem dignitas est, (197) Ita Baron., ann. 1073, num. 16. (198) De hoc somnio nil Baronius; fabulam resipit, ut recte judicat Onuphrius. (199) Iniit Benedictus Pontificatum anno 1040 (200) Electus anno 1044. consensu, magistratus ille, Hildebrando demandatus est. (202) Quo tempore Brunonem, Romanum pontificem electum Cluniaco, vel per Bisuntium transire contigit quem, clam conventum, zelo honoris Dei plenus Hildebrandus constantissime de ipsa novitate redarguit, inconveniens omnino esse dicens, et contra sanctorum Patrum instituta, a manu laica maximum Christiani orbis pontificem ad totius Ecclesiæ regimen vi immitti: verum, si suis consiliis acquiescere vellet, se utrumque pollicetur effecturum, et quod Imperatoris indignationem propterea non incurreret, quodque libertas ecclesiastica in legitima, justaque pontificis ordinatione illæsa conservataque maneret. Cujus monitis vir pius, et sanctus humiliter parens, purpuream vestem statim, et alia Pontificalia indumenta deposuit; peregrinique habitu suscepto, secum ipsum Hildebrandum monachum, qui salubre consilium sibi dederat, comitem assumpsit, et cœptum iter Romam versus cum legatis Romanis, et aliis comitibus episcopis arripuit. Romæ honorificentissime susceptus, altero post adventum suum die, congregatis in basilica S. Petri cardinalibus, clero, senatu, populoque Romano, eos his verbis ab Hildebrando instructus allocutus est. Fratres, et amici in Christo mihi charissimi, legatione vestra cognita, ad imperatorem profectus sum, ut voluntatem et propositum suum requirerem : non, ut ab eo Romanus pontifex eligerer (203) : quem scio C nihil juris in hujusmodi electione habere: sed eam ad vos libere pertinere. Huc autem non ob aliam causam veni, quam ut apostolorum limina visitarem. Et quoniam hæc apostolica sedes, jam diu pastore vacavit, eam amplius sic manere non expedit. Quapropter vos omnes hortor, et moneo, ut, nulla interposita mora, idoneum vobis quamprimum eligatis pastorem, et episcopum. Statim autem Hildebrandi consilio ab omnibus episcopis cardinalibus, cæterisque nobilibus ei responsum est: te unum et non alium voJumus, atque in Romanum pontificem eligimus. Tuncque archidiaconus S. R. E. more majorum clamavit: Brunonem episcopum B. Petrus elegit.` Dumque omnis clerus, et populus hoc ipsum conclamaret, statim ab omnibus raptus in Pontificali solio collocatus est; consecratus est autem Pontifex ab episcopis cardinalibus, et diademate S. R. E. redimitus Romæ in basilica S. Petri in Vaticano, astantibus clero et populo, die Dominica prima Quadragesimæ pridie idus Februarii, anno Domini 1059, Leoque IX appellatus est. Sedit autem in apostolica sede annos v, menses II, dies VIII. D Consecratus igitur Pontifex, ipsum Hildebrandum monachum, cujus sano consilio hæc omnia facta (201) Vide Baron. 1046. (202) Lege Baron., anno 1049. (203) Nihil juris habet imperator in electione pontificis. patibus, quod emerant, abdicaverint. fuerant, subdiaconum cardinalem, custodem altaris A ex his se Simoniacos fuisse confessi sint et episcoS. Petri apostoli S. R. E. œconomum, atque abbatem monasterii S. Pauli extra muros Urbis via Ostiensi creavit cujus postea consiliis, et auctoritate in omnibus totum fere pontificatus sui tempus transegit. Ab eo enim admonitus, beatus pontifex, inter alia multa, quæ fecit, synodum quoque celebravit, in qua pleraque contra uxoratos sacerdotes, et Simoniacos episcopos decreta statuta sunt. Celebrata synodo, et ecclesiasticis negotiis magna cum providentia ordinatis, ad Urbem reversus est. Tunc a papa (207) Stephano IX post solemne sacramentum, de quo in ejus Vita mentionem fecimus, ei ab omnibus episcopis cardinalibus præstitum, de non eligendo Romano pontifice, si se mori contigisset, donec Hildebrandus, qui tunc ad imperatorem super hoc negotio mittebatur, rediisset, apostolicæ sedis legatus ad imperatorem, et ejus filium adolescentem Henricum IV missus est. Eo vero mortuo, Hildebrandus subdiaconus a clero, senatu, populoque Romano legatus, ad imperatorem missus est, ut novum ab ipso pontificem postularet a quo cum (204) Gebehardus episcopus Aichstatensis electus, Victorque II appellatus esset, eum Romam consecrandum adduxit: apud quem etiam plurimum, ut et apud Leonem IX, in B pontifex maximus renuntiatus est: qui beneficii omnibus valuit, erat enim vir rerum gerendarum peritia valde clarus: cui etiam maximam religionem, vitæque observantiam adjunxerat. Cum autem audita Stephani IX morte rediisset, Benedicto X, qui post eum apostolicam sedem invaserat, ejus auctoritate abrogato, (208) Nicolaus II memor, quod enim pontifex Romanus esset, illi acceptum referebat, ipsum post Mincium, S. R. E. archidiaconum creavit. Apud Nicolaum ipsum tanta gratia et auctoritate valuit, ut nihil eo inconsulto unquam pontifex decreverit. Quo mortuo, ecclesiasticæ libertatis anxius, Romani pontificis electionem, ex manu imperatorum eripere jam aspirans, maximus auctor fuit, ut in electione Romani pontificis Ecclesia Romana libertatem suam jam diu in electione suorum pontificum amissam recuperare inceperit. Cadolo enim Parmensi episcopo, qui ab imperatore electus fuerat, abrogato, (209) Anselmum episcopum Lucensem Romæ liberis cardinalium suffragiis eligi procuraC vit ejusque jam electi et consecrati partes quam maxime tutatus est. Et ipsius tandem opera effectum est, ut (210) Cadolus ipse, qui armata manu bis Romam venerat, sedem B. Petri occupaturus, bis armis auxilio ducis Gotefridi repressus sit, atque Urbe fugatus: et demum in concilio Mantuæ, ob eam causam congregato, pontificatus ei ex synodi sententia abrogatus fuerit, ordinatione Alexandri II papæ approbata, tanquam quæ legitimis suffragiis facta fuisset; Alexandro vero II, patrimonium B. Petri in Campania, quod Nortmanni occupaverant accito duce Gotefrido, cum ejusdem, et Mathildis comitissæ exercitibus, fugatis Nortmannis, recuperavit. Post obitum Victoris II dignus Romano pontificatu adhuc subdiaconus existimatus est. Verum cum ei Stephanus papa IX (205) prælatus, Romanus pontifex creatus esset, apud eum quoque in maxima auctoritate fuit; a quo, Simoniaca labe Italiam et Galliam pervagante, (206) apostolicæ sedis legatus missus est in Gallias cum quibusdam episcopis, ut synodo, quam contra prælatos Simoniacos Lugduni congregare jusserat, apostolica vice præsideret. In quo synodo maxime Hildebrandi virtus enituit et religio. Residentibus enim omnibus archiepiscopis, episcopis, abbatibus in consilio archiepiscopus quidam vir litteratus et eloquens, quod episcopatum emisset accusatus est. Qui, omnibus accusatoribus suis profusa largitione corruptis, in synodum alia die reversus, magna cum audacia dixit: Ubinam sunt accusatores mei? Surgant in publicum contra me: modo prodeant. Cunctis autem tacentibus, Hildebrandus surgens et se ad illum convertens: Credis inquit, archiepiscope, Spiritum sanctum ejusdem esse cum Patre, Filioque substantiæ, et divinitatis? Cui, se credere, respondenti, dixit; Dic: Gloria Patri et Filio, et Spiritui sancto. Cumque archiepiscopus versiculum inchoasset, Gloria et Patri et Filio expedite dicebat sed, Spiritus sancti vocem nulla ratione proferre unquam potuit. Cumque frequenter D repeteret et nihil proficeret, cognoscens se divino judicio convictum, ad legati pedes se projiciens, errorem suum per ordinem confessus est; cum vero omnium judicio statim episcopali munere mulctatus esset, Gloria Patri et Filio, et Spiritui sancto, libera voce, et expedita decantavit. Quod factum reliquos prælatos Simoniacos adeo perterruit, ut XVII (204) Lege Baron. Anno 1054 et 1055. (205) X. Vide Baron. Anno 1058. (206) Hæc acciderunt sub Victore II. Bar. anno 1055, num. 15 et seqq. (207) Bar. Anno 1058, qui rem aliter ex Leone Ostiensi refert. (208) Bar. anno 1058 et 1059. Ecclesia existimationis fuerit, subjicere placet, ex ejus electionis forma, quæ in libro Registri ejus annotata est in hunc modum : Regnante Domino nostro Jesu Christo... Reliqua vide in Registro. postea gravissimum exortum est : occasione accepta A autem fuerit creatus, et quantæ vir tunc in Romana quod absque imperatoris consensu per electionem tantum cleri Romani constitutus fuerit. Ipse autem, qui multo tempore ad libertatem ecclesiasticam obtinendam, jam inde a Gregorii papæ VI abrogatione privatus laboraverat, jam ad pontificatum promotus, a cœpto desistere indignum ducens, tam ob hanc rem quam pro Simonia exstirpanda, et clericorum incontinentia reprimenda, plurimum desudabat. Denique, non solum imperatorem pro ejusmodi rebus ad synodalia responsa crebro vocavit sed etiam, editis decretis, clericorum a subdiaconatu ad episcopatum connubia, in toto orbe Romano prohibuit; formaque gregis factus, quod verbo docuit, exemplo demonstravit : ac fortis per omnia athleta murum se pro domo Domini ponere B archidiaconus, vir prudentissimus, et spectatæ inter non expavit. Igitur anno Domini 1073, mortuo papa Alexandro II, eoque in Lateranensi Basilica honorifice sepulto, eodem ejus obitus et sepulturæ die, videlicet x Kal. Maii, dum adhuc esset in ejus obsequiis (f. exsequiis) Hidebrandus archidiaconus occupatus, repente factus est in ipsa ecclesia maximus cleri et populi Romani concursus clamantium et dicentium : Hildebrandum archidiaconum S. Petrus elegit. Quod audiens ipse archidiaconus, quam maxime timuit; multa veritus (erat enim vir prudentissimus) quæ in hujusmodi tumultuariis electionibus incommoda evenire solent. Ad pulpitum igitur, quod erat in media ecclesia Lateranensi, currens, populum ipsum alloqui et sedare volebat: et, ut ab hac desisterent novi- C tate, monere atque adhortari : quippe, quæ contra canones, qui jubent ne ante diem tertium ab obitu pastoris novus pontifex eligeretur, et contra consuetudinem, quæ per ea tempora usurpabatur, inconsulto videlicet imperatore, in novi Romani pontificis electione, erat: quod, cum præ tumultu, et populi furentis celeritate facere non posset (suadente maxime (213) Hugone Blanco Tridentino tituli S. Clementis cardinale, archipresbytero S. R. E., qui, ubi omnium vota in eumdem Hildebrandum directa esse cognovit, ab incepto destitit, ut archidiaconi electionem impediret, et pontificatum Romanum, quem maxime ambierat, peteret) vi raptus, atque ad Titulum S. Petri ad Vincula, qui dicitur D Eudoxiæ, deductus, ibidem ipso die, ex monacho, et S. Romanæ Ecclesiæ archidiacono, a cardinalibus, elero, senatu, populoque Romano, in papæ Alexandri locum summo omnium consensu Romanus pontifex, contra illius temporis consuetudinem, imperatore inconsulto, nullaque ejus, aut Germaniæ episcoporum, et principum interposita aut exspectața auctoritate, renuntiatus est. Sedit autem in apostolica sede imperatore Cæsare Henrico IV Augusto, annos duodecim, mensem unum, et dies tres. Qua ratione (213) Qui postea a Gregorio ad schismaticos descivit. (214) Ut nullum violentum perpetuum; sic nil simulatum, diuturnum. Quocirca paulo post deposuit iste Hugo larvam. Tunc Hugo Candidus presbyter cardinalis tituli Sancti Clementis, cum præter sententiam ejus Gregorius ipse a cardinalibus papa renuntiatus esset, deposita simultate, et amicitia ad tempus (214) simulata, quod esset S. R. E. archipresbyter, vice omnium cardinalium ejus creationem honorifico elogio, quo ei gratificaretur, his verbis more majorum fecit: Nobilissimi, inquit, cives, nemini vestrum dubium unquam fuit, quin Hildebrandus nostræ Ecclesiæ omnes fidei, et probitatis, eam jam inde a Leonis IX tempore mirum in modum suis virtutibus exornaverit, laboribus auxerit, studio, et industria tutatus sit, atque a multis periculis eripuerit. Quamobrem cum Patres neminem eo aptiorem judicaverint ad urbis nostræ, et Romanæ ecclesiæ regimen obeundum, ego ipsum omnium episcoporum, presbyterorum, et diaconorum S. R. E. cardinalium nomine, omnibus electioni consentientibus, nobis, vobisque episcopum Romanum, et animarum nostrarum pastorem pronuntio. Quo facto, statim arreptus, et more majorum veste purpurea indutus, Pontificalique diademate redimitus, invitus, et reluctans in apostolica sede magnifice, summo cum gaudio et lætitia fuit collocatus; quippe, qui eum unum tantum esse credebant, qui rem ecclesiasticam restituere, atque Romanam Ecclesiam diu servam, in pristinam libertatem ex imperatoris manu eruere, et vindicare auderet, et posset. Electus autem Romanus Pontifex more majorum abbati Cassinensi, et archiepiscopo Ravennati scripsit epistolas (215), quibus eos de electionis suæ forma et modo certiores facit. Electus igitur Hildebrandus archidiaconus in Romanum pontificem, tempus opportunum venisse ratus est, quo ecclesiasticam libertatem tam Romanæ Ecclesiæ, quam aliarum, pro qua tantopere privatus laboraverat, jam pontifex maximus renuntiatus, asserere posset, omniaque in pristinam vendicare libertatem. Verum maxime apud semetipsum contristari, et æstuare cœpit, atque considerare, in quot gravia schismatis et aliarum calamitatum pericula, si pontificatum semel assumptum retinere vellet, se, et Romanam Ecclesiam conjecisset : quippe qui absque imperatoris, et Germaniæ principum consensu, Romanus pontifex contra consuetudinem creatus esset. Recordabatur enim malorum, seditionum, et schismatis, quæ in creatione Alexan (215) Recitat Onuphrius has epistolas. Nos omisimus brevitatis causa. Habentur tom. III Epistolar. decretalium summor. pontif. edit. Rom., pag. 550 et 551, et tom. III Concil. novæ edit. Colon., et apud Bar. tom. XI, anno 1073. 1 violentiam Romanorum facta renuntiavit, asserens, et si electus esset, quia populi furentis voluntati resistere non potuisset, se tamen nunquam consecrari voluisse, nec velle, nec pontificatus administrationem se unquam accepturum, nisi prius ipsius, Germaniæque episcoporum et principum adesset consensus. Atque ob eam causam, quamprimum a populo, post electionem suam, liber dimissus fuit, statim Albanum extra Urbem concessisse, ne contra morem ab eodem populo consecrationis munus accipere cogeretur. dri II per imperatorem, et Cadolum [Cadaloum] A tos suos causam et modum electionis de se per facta fuerant. Timebat imperatorem potentissimum, juvenem, audacem, maxime ferocem Henricum IV, quem haud passurum, ut imperii (216) jura deperderet, arbitrabatur. Angebat præterea hominem, quem invisum se (217) multis Germaniæ principibus, et magni nominis episcopis se esse cognoscebat. Sæpe enim sub prædecessoribus suis ad imperatoris aulam legatus missus, maximam Episcoporum contraxerat inimicitiam, eorumque in se odia concitaverat, qui nimis asper, durus, et ecclesiastici rigoris valde tenax esse crederetur: atque eo magis contristabatur, quod si occasio in pristinam libertatem reducendi Ecclesiam hoc tempore sublata esset, nequaquam amplius postea tempus sic opportunum venire posse arbitrabatur. Nam tunc imperator adolescens erat, et nondum plane in imperio confirmatus maximis quoque bellorum turbinibus in Saxonia vexabatur: quæ, ut ad alia animum intenderet, eum maxime prohibebant (218). Plures enim primi ordinis viri Saxones ab eo defecerant, rebelliones maximas moliti; sibi vero nec animum nec vires defuturas existimabat ad hæc omnia perficienda. Et quidem optime noverat quantam rem moliretur, quam difficilem, arduam, et periculosam. Difficile quoque in posterum fore existimabat, ut Romanus pontifex quispiam esset, qui hæc tentare auderet, idque superiorum suorum exemplo. Cum enim multoties Stephano IX, Nicolao II et Alexandro II persuasisset ut hæc molirentur, nunquam hæc ipsa tentare ausi sint, imperatoris omnia possidentis potentiam veriti. Si enim se in Romanum Pontificem confirmari non contigisset, de Ecclesiastica libertate, ad quam totis viribus anhelabat, actum esse arbitrabatur; nam se unum tanto negotio idoneum esse putabat. Ne igitur aliquando controversia aliqua oriri posset, quod minus legitimis suffragiis electus et consecratus pontifex esset, et hanc ob causam de pontificatu cum imperatore, quem graviter passurum esse non ignorabat, quod eo inconsulto, contra consuetudinem majorumque suorum privilegia (219) imperatoribus ab apostolica sede concessa, ipse Romanus pontifex renuntiatus esset, aliquando contenderet et, ut ab omnibus legitima ejusdem ordinatio haberi posset, nec in dubium aliquando vertenda (nam, si id evenisset, nihil eorum, quæ cogitaverat, perficere potuisset) nulla unquam ratione adduci potuit, ut consecrari vellet et coronari, donec imperatoris, et principum super electione sua exquireret voluntates (220). Primum igitur statim post electionem suam Præsidi Cæsareo in Italia de sua creatione scripsit. Eadem ratione imperatori Henrico IV, tum in Germania agenti per lega (216) Sed jura non jura. (217) Sed Simoniacis et concubinariis. (219) Nulla exstant hujus generis privilegia: et quæ exstare videntur, fictitia sunt. Litteris autem suis ab imperatore acceptis, episcoporumque conventu congregato, diligenter Gregorii VII electio examinata fuit (221). Cum vero B imperator eam legitimam esse, omniumque tam cleri quam populi Romani liberis suffragiis factam fuisse cognovisset, tam ipse quam cæteri principes ratam esse voluerunt, eique consenserunt. Fuere autem in illo conventu multi Germaniæ prælati, episcopi et abbates, qui, gravi scrupulo commoti, eamdem electionem oppugnabant: qui ipsius Hildebrandi mores, res gestas, inflexibilem constantiam, ferventissimum divini honoris zelum, et tenacem propositi sui voluntatem per multos retro annos, quibus in aula imperiali versatus, tam privatus quam in publicis S. R. E. legationibus fuerat, optime noverant. Timebant enim ne vir vehementis ingenii, et acris erga Deum fidei, strictius eos pro negligentiis suis quandoque discuteret, rationemque ab eis de gregibus sibi commissis arctiorem exqui C reret. Hi, communi consilio Cæsarem adorti, ipsi Hildebrandum maxime cavendum esse suggerebant : persuadereque ei conabantur, ut nulla ratione hominis sibi infensissimi futuri in tam summa et maxima potestate electioni assentiret, eamque tanquam injussu suo factam, irritam esse, decerneret. Futurum enim vaticinabantur, quod nisi impetum hominis prævenire maturaret, ut ab ipso Romanum imperium maximam esset jacturam passurum, ipseque imperator, multis calamitatibus et incommodis ab eo involveretur: atque hoc malum, non in alium postremo gravius quam in ipsum Cæsarem redundaturum. Id quoque pro certo affirmabant, D quod postea usuvenit, ipsum nihil magis curaturum, quam ut episcoporum abbatumque collationes ex imperatoris manibus et potestate eriperet, imperiumque ipsum omnino pessundaret. His auditis, rex paulisper commotus, a latere suo Eberhardum comitem ire jussit, qui Romanos proceres conveniens causam ab eis scistitaretur, quare præter consuetudinem majorum, rege saltem non consulto, Romanæ Ecclesiæ pontificem elegissent, |