aliisque quaestionibus attento ac sedulo studio perpensis cum VV. Fratribus Nostris S. R. E. Cardinalibus Sacris tuendis Ritibus praepositis, Nos per Decretum decimo quinto Kal. Maias anni vertentis editum de utriusque Venerabilis Dei Servi martyrio eiusque causa necnon de signis seu miraculis martyrium ipsum illustrantibus constare ediximus. Illud supererat ut VV. Fratres Nostri eiusdem Sacrorum Rituum Congregationis Cardinales rogarentur num stante, ut superius dictum est, approbatione martyrii et causae martyrii pluribus signis ac miraculis a Deo illustrati ac confirmati, tuto procedi posse censerent ad Beatorum honores eisdem Venerabilibus Dei Famulis decernendos. Quod praestitit dilectus Filius Noster Dominicus S. R. E. Cardinalis Ferrata, Causae Relator, in generali conventu coram Nobis habito sexto Idus Maias labentis anni; omnesque tum Cardinales Sacris tuendis Ritibus praepositi, tum qui aderant Patres Consultores, tuto id fieri posse, unanimi consensione responderunt. Attamen in tanti momenti re Nostram aperire mentem distulimus, donec fervidis precibus a Patre luminum subsidium posceremus. Quod cum impense fecissemus, tandem Dominica prima post Pentecosten huius anni, Ecclesia festum diem Trinitati Augustae sacrante, Eucharistico litato Sacrificio, adstantibus Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalibus Aloisio Tripepi S. Rit. C. Pro-Praefecto et Dominico Ferrata Causae Relatore, necnon R. P. Alexandro Verde S. Fidei Promotore, sollemni Decreto sanximus tuto procedi posse ad solemnem Venerabilium Servorum Dei Agathangeli Vendomensis et Cassiani Nannetensis Beatificationem. Quae cum ita sint, Nos moti precibus universi Ordinis Capulatorum Franciscalium harum Literarum vi facultatem facimus, ut Venerabiles Dei Famuli Agathangelus Vendomensis et Cassianus Nannetensis ex Ordine Franciscalium Capulatorum in odium catholicae religionis nefarie in Aethiopia a schismaticis interfecti, Beati in posterum appellentur, eorumque corpora et lypsana seu

reliquiae non tamen in sollemnibus supplicationibus deferendae publicae venerationi proponantur, atque imagines radiis decorentur. Praeterea eadem Apostolica Nostra auctoritate concedimus, ut de illis recitetur Officium et Missa singulis annis de communi Martyrum cum Orationibus propriis per Nos approbatis iuxta rubricas Missalis et Breviarii Romani. Hanc vero Officii recitationem Missaeque celebrationem fieri dumtaxat concedimus, intra limites Vicariatus Apostolici Abyssiniae, atque in templis omnibus atque Oratoriis continentibus Conventibus sive monasteriis Ordinis Franciscalium Cappuccinorum, ab omnibus christifidelibus qui Horas canonicas recitare teneantur, et quod ad Missam attinet ab omnibus sacerdotibus tum saecularibus tum regularibus ad ecclesias in quibus festum agitur, confluentibus, servato decreto S. R. C. n. 3862 Urbis et Orbis 9 Decembris 1895. Denique concedimus ut sollemnia Beatificationis Venerabilium Dei Famulorum Agathangeli et Cassiani in Vicariatu ac templis supradictis celebrentur ad normam decreti seu Instructionis S. R. C. diei XVI Decembris MDCCCCII de triduo intra annum a Beatificatione sollemniter celebrando; quod quidem statis legitima auctoritate diebus fieri praecipimus intra annum postquam eadem sollemnia in Basilica Vaticana fuerint celebrata. Non obstantibus Constitutionibus et Ordinationibus Apostolicis, ac decretis de non-cultu editis, caeterisque contrariis quibuscumque. Volumus autem ut harum Literarum exemplis etiam impressis, dummodo manu Secretarii dictae Rituum Congregationis subscripta sint et sigillo Praefecti munita, eadem prorsus in disceptationibus etiam iudicialibus fides habeatur, quae Nostrae voluntatis significationi, hisce Literis ostensis, haberetur.

Datum Romae apud S. Petrum sub annulo Piscatoris die XXIII Octobris MCMIV Pontificatus Nostri anno secundo.

L. S.

ALOISIUS Card. MACCHI

EX S. CONGR. EPISCOPORUM ET REGULARIUM

PISAUREN.

FUNERUM

An et quomodo Regulares ius habeant comitandi ad coemeterium cadavera, quorum funebria in suis ecclesiis explerunt.

Species facti. Extra moenia civitatis Pisauri extat ecclesia Minorum Capuccinorum, quibus fideles funera defunctorum persolvenda aliquando committunt. At circa associationem cadaverum ad publicum coemeterium nonnullae exortae sunt controversiae inter civitatis parochos et dictos Religiosos, qui proinde ad eas dirimendas suaque iura tuenda recursum, propositis infrascriptis dubiis, ad hanc S. Congregationem obtulerunt.

Iura Capuccinorum. In genere et praesertim quoad primum et quintum dubium observari potest quod ad tramitem iuris parochus filianum mortuum dumtaxat ad ianuam tumulantis ecclesiae Regularium associare valet. Sane Clemens X Bulla Nuper 18 Ian. 1672 statuit: « Parochis in associatione sive occasione associationis cadaverum non licere ingredi ecclesias Regularium, sed teneri dimittere eadem cadavera ad ianuam ecclesiarum, ibique solum posse benedicere et dare ultimum vale; officia vero et alia munia, quae in huiusmodi ministeriis fieri solent, ab ipsis Regularibus peragi debere, non autem a parochis ». Quinimo haec S. C. in una Caven.Funerum 17 Sept. 1880, non obstante antiqua consuetudine favore parochorum, proposito dubio: « An et cui competat comitandi cadavera ab ecclesiis Regularium, quo collata fuere ad explenda funebria, ad commune coemeterium, ubi sepeliri debent »; respondit: « Affirmative, favore Regularium ». Item in Compostellana-Funerum 1 Aug. 1902 ab eadem S. C. de

claratur quod: « ad Regulares pertinet, cadavere per parochum levato, ad publicum coemeterium associandi » (1). Ratio autem iuridica, qua Regularibus concessum fuit ius associandi cadavera ab ipsorum ecclesiis ad publicum coemeterium in eo est, quod per publica coemeteria non fuerunt sublata ecclesiarum tumulantium iura sed mutatum solummodo fuit locum, in quo ipsae ius suum exercebant; ita ut quo iure antea fruebantur Regulares in propriis sepulcris, eodem postea uterentur in publicis coemeteriis. Exinde receptum est in iure Regularibus exclusive competere ius associandi cadavera defunctorum, qui penes ipsos sepulturam elegerint, a propriis ecclesiis ad coemeterium commune.

Quibus accedit quod, dum Capuccini in iure fundantur, e contra parochi Pisaurenses dumtaxat innituntur consuetudinibus, quarum legitimitas iuridice non probatur. Ad summum in dubio praeferenda essent Regularium iura iuxta principium in dubiis melior est conditio possidentis. Eo vel magis quod Capuccini ob civilem suppressionem ac dispersionem nequiverant iura sua sarta tectaque tueri; hinc in casu non habetur praescriptio, quae contra non valentem agere non currit. Quinimo ipse Ordinarius dioecesanus fatetur associationem cadaverum fieri solitam a proprio parocho ad commune coemeterium initium sumpsisse a publici coemeterii extructione.

Quoad tertium dubium affirmativa responsio dari potest; sensus enim formulae recto tramite traditur a S. C. Rituum in una S. Severi 15 Sept. 1742 (quae tamen extat dumtaxat in Collectione Gardelliniana sub n. 4132), ubi ad dubium: << An eadem processio (nempe in associatione cadaveris alterius paroeciae) fieri valeat per viam longiorem seu potius fieri debeat per viam breviorem ad ecclesiam tumulantem »; responsum prodiit: «Negative quoad primam partem; affirmative quoad secundam, dummodo processio incedat per viam

(1) Cfr. Acta S. Sedis, vol. 13, p. 416-422, necnon vol. 35, p. 283-288.

commodam atque decentem ». Et S. C. EE. et RR. die 26 Novembr. 1713 resolvit: « Qui habet ius associandi cadaver, gaudet etiam iure transeundi, si opus sit, cum Cruce elata et stola per alienas paroecias, non expetita ulla parochorum licentia ». Atqui in themate, quum via hucusque usitata sit incommoda et indecens, altera via commodior ipsam quoque civitatem pertransiens eligi posse videtur.

Tandem ad quartum quaesitum quod attinet, respondendum videtur negative, quia formula sine pompa vel sine solemni pompa non quamlibet cadaveris associationem sed dumtaxat pomposam excludit. Ita S. C. Concilii in una Ordinis Praedicatorum 24 Ian. 1846 resolvit quod Regulares, inconsulto parocho, associare possunt cadaver proprii religiosi ad publicum coemeterium: « dummodo cadaver deferatur absque solemni pompa, recto tramite ad coemeterium a familia Regulari proprii conventus tantum ». Quod confirmatur ex resolutione eiusdem S. C. in una Meliten. 21 Martii 1884. Cfr. Acta S. Sedis, vol. 7, pag. 170-173; nec non Card. Gennari (Cons. can., vol. 2, pag. 135).

Iura parochorum. Inprimis observari potest decisiones SS. Congregationum particulares esse, ac consuetudines nonnisi in singulis casibus esse diiudicandas. Praeterea in genere et praesertim quoad primum et quintum quaesitum parochis favet decisio huius S. C. in Ferrarien. 10 Martii 1893, ubi ad dubium: « Utrum P. Guardiano Minorum ius competat associandi ad commune coemeterium cadaver defunctae Sabinae Mazza »; responsum fuit: «Attentis consuetudine et Constitutionibus synodalibus negative, et restituenda esse parocho Curiae emolumenta percepta in associatione ab ecclesia ad coemeterium ». Quapropter doctores innixi Decretalibus (lib. 3, tit. 28, cap. 9) inferunt: «< consuetudinem in materia funerum multum operari ». Iamvero parochi documenta adducunt a libris mortuorum deprompta, ex quibus constat consuetudinem immemorabilem existere, vi cuius ipsi non solum