in Opus rite adlectis sodalibus, qui item sacramentali admissorum confessione expiati atque angelorum pane refecti, quotannis diebus: VIII mensis Decembris festo Immaculatae Conceptionis Deiparae Virginis, Operis patronae caelestis; XXIX Iunii festo SS. Apostolorum Petri et Pauli, item patronorum Operis; vi Ianuarii, in Epiphania Domini; xIx Martii festo S. Ioseph B. M. V. Sponsi; xxvi Maii festo S. Philippi Nerii; ac XXIX Septembris quo festum agitur S. Michaëlis Archangeli, a primis Vesperis usque ad occasum solis dierum huiusmodi, et similiter in utroque festo septem dolorum B. M. V. ab ortu usque ad solis occasum dierum ipsorum, templum aliquod publicumve sacellum visitent, ibique pro christianorum principum concordia, haeresum extirpatione, peccatorum conversione ac Sanctae Matris Ecclesiae exaltatione ad Deum preces effundant, et orationem de qua supra habita mentio est, ad veram fidem retinendam, salutatione angelica praemissa, recitent, quo ex praefatis die id agant, similiter plenariam admissorum omnium indulgentiam et remissionem misericorditer in Domino concedimus. Insuper iisdem sodalibus dicti pii Operis nunc et in posterum existentibus, quoties conventibus aut communibus Sodalitii aut privatis Comitatus interfuerint, dummodo contrito saltem corde ibi recitent supra memoratam precem cum salutatione angelica, de numero poenalium in forma Ecclesiae consueta septem annos totidemque quadragenas; quoties autem pro fidei praeservatione aut eamdem precem cum salutatione angelica recitent, aut iuxta Sodalitii tabulas pietatis quodvis sive caritatis opus exerceant, toties de poenalium similiter dierum numero in forma Ecclesiae solita trecentos expungimus. Porro largimur sociis ipsis, si malint, licere plenariis supradictis ac partialibus indulgentiis, excepta plenaria in mortis articulo lucranda, functorum vita labes poenasque expiare. Sacerdotibus autem qui eiusdem fuerint Operis nunc et in posterum participes illud concedimus, ut quandocumque sacrosanctum

Missae sacrificium pro animabus christifidelium, quae Deo in caritate coniunctae ab hac luce migraverint, ad quodlibet altare celebrabunt, Missae sacrificium huiusmodi, ter tantum singulis hebdomadis, animae sive animabus pro qua vel quibus celebratum fuerit perinde suffragetur ac si foret ad privilegiatum altare peractum, dummodo tamen alio simili indulto non fruantur. Sacerdotibus vero qui sint, vel in posterum erunt de sodalium zelatorum numero, haec quae infra scripta sunt privilegia tribuimus, modo tamen a suo quisque Ordinario, et bene de Opere meriti reapse habiti sint, et licentiam in scriptis acceperint, quae quidem si desit, horum privilegiorum concessionem nullam esse volumus. His igitur damus et concedimus:

I. Ut, si tamen sint ad sacramentales confessiones excipiendas rite adprobati, possint ex ritu praescripto, privatim extra Urbem benedicere Cruces, Crucifixos, sancta Numismata, Coronas precatorias et parvas Domini nostri Iesu Christi, Binae Virginis Mariae, Sanctorumque ex metallo statuas, cum applicatione omnium et singularum indulgentiarum, quae in elencho, typis edito S. Congregationis de Propaganda fide die xxvIII Augusti anno MDCCCCIII, continentur, et quod ad coronas precatorias attinet, non excepta indulgentiarum applicatione quae a S. Birgitta nomen habent.

II. Ut, si pariter sint confessarii ab Ordinario adprobati, consueto ritu benedicere et fidelibus imponere possint scapularia Confraternitatum SSmae Trinitatis, B. M. V. de Monte Carmelo, Septem Dolorum, et Immaculatae Conceptionis eiusdem Virginis Deiparae, atque etiam scapulare Mariae Salutiferae, cum communicatione privilegiorum et indulgentiarum, quibus adscripti memoratis Sodalitatibus fruuntur et gaudent, dummodo vero scapularia confecta sint ad normam a Sancta Sede probatam, et iis tantum in locis, ubi non extent domus Ordinum Religiosorum, ad quos ex speciali concessione Sedis Apostolicae pertinet dicta scapularia benedicere et imponere.

III. Ut christifidelibus, in mortis instantis discrimine versantibus, si vere poenitentes et confessi et S. Communione refecti, aut si id facere nequiverint saltem contriti nomen Iesu ore si potuerint, sin minus corde devote invocaverint, et mortem tanquam peccati stipendium de manu Domini patienti animo susceperint, benedictionem Apostolicam Nostro et Romani Pontificis pro tempore existentis nomine et auctoritate, cum plenaria omnium peccatorum suorum indulgentia et remissione impertire possint, servatis tamen ritu et formula a f. r. Benedicto PP. XIV decessore Nostro praescriptis.

Haec ad incrementum saluberrimi Instituti valere posse confidimus, quod ipsum de Apostolicae Nostrae potestatis plenitudine, praesentium tenore, statuimus et declaramus esse in suo genere primarium. Propterea dilectis Filiis Nostris S. R. E. Cardinalibus, qui Consilium seu Commissionem Operis constituunt, potestatem iam ipsis a Nobis adtributam confirmamus similia ex toto orbe Instituta eidem primario Operi, cum communicatione omnium indulgentiarum et privilegiorum, quae sint communicabilia, aggregandi; servatis tamen forma Constitutionis Clementis PP. VIII praedecessoris Nostri f. r. aliisque Apostolicis ordinationibus desuper editis. Non obstantibus constitutione Apostolica de non concedendis indulgentiis ad instar, aliisque contrariis quibuscumque. Praesentibus valituris in perpetuum. Volumus autem, ut harum litterarum transumptis, etiam impressis, manu alicuius Notarii publici subscriptis et sigillo personae in ecclesiastica dignitate constitutae munitis, eadem prorsus fides habeatur quae Nostrae voluntatis significationi praesentibus ostensis habe

retur.

Datum Romae apud S. Petrum, sub annulo Piscatoris die I Novembris festo Sanctorum Omnium anno MDCCCcv, Pontificatus Nostri tertio.

L. S.

A. Card. MACCHI

EX S. CONGR. EPISCOPORUM ET REGULARIUM

*

AGENNEN.

SOLUTIONIS

Curia Agennen. eximitur a solutione debiti ab alio contracti.

Compendium facti. Rius Fonteneau, dum Agennensem dioecesim regeret, debitum libellarum 62.000 pro novae ecclesiae S. Cordis lesu cum schola aedificatione ac pro se suaque familia contraxit, atque eiusdem summae loco syngraphas ab ipso subscriptas in arca dioecesana Agennen. substituit. Vacata deinde a. 1885 dioecesi Agennensi per translationem Episcopi Fonteneau ad Albiensem Archidioecesim, ad illam promotus fuit Rmus Couret -Varin qui, statim ac praefatas syngraphas in sua arca dioecesana invenerit, de re certiorem fecit Archiepiscopum Fonteneau, qui per quatuor Status schedulas proprium debitum extinxit.

Interea a. 1899 Archiepiscopo Albiensi e vivis erepto, eius successor Rmus Mignot rescivit in arca Associationis presbyterorum pauperum Albiensium, civiliter tantum erectae, non inveniri quasdam Status schedulas, earumque vice chirographum defuncti Archiepiscopi adesse, quo ipse, consentiente Can. Puel eiusdem Associationis thesaurario sed irrequisita Commissione administrativa, fidem suam pro summa libell. 65.000 obligavit, et hoc modo suum debitum cum dioecesana arca Agennensi contractum solvit. Postquam vero haec omnia et ipsa Associatio cognovit, quum suum creditum ab haeredibus defunctorum Archiepiscopi et arcarii utpote insolvibilibus exigere nequiret, ad H. S. C. recursum obtulit, petens ut Curia Agennen. sibi restituere cogeretur dictas Status schedulas, vel saltem aequipollentem summam, quas indebite et fraudulenter ab Archiepiscopo Fonteneau ipsa accepit.

Allegationes Associationis. Eiusdem advocatus tan

quam fundamentum suae ratiocinationis duas ponit facti circumstantias, videlicet tum schedularum Status traditionem Curiae Agennensi quin prius in pecuniam illae converterentur, ut ipsa Curia admittit, tum syngrapham debiti ab Archiepiscopo Fonteneau confectam, quae schedularum amissioni ex parte Associationis respondet, quemadmodum constat ex eo quod dicta debiti declaratio facta fuit eadem die traditionis schedularum Curiae Agennensi, ac perfecte aequivalet illarum valori. Igitur syngrapha debiti et subductio schedularum inter se necessario connectuntur, et illae schedulae ab arca Associationis ad Curiam Agennen. directe transierunt.

Hisce positis patronus contendit substitutionem syngraphae debiti in locum schedularum Status earumque cessionem fuisse actum iuridice nullum et fortasse etiam dolosum. Deest enim consensum mutuantis seu Associationis, quae imo schedularum cessionem prorsus ignoravit. Archiepiscopus Albiensis vero sciebat schedulas in casu accepisse absque domini consensu et cum dubitatione imo, iudicando in foro externo, cum voluntate non amplius restituendi. Schedulae igitur tamquam res furtivae adiudicandae sunt, quum res furtiva latissimo sensu accipiatur pro re qualibet, quam citra domini voluntatem quis, alienam sciens, contrectaverit seu alienaverit. Hinc Associatio, utpote re propria expoliata, illam ubique repetere valet, quin debitor se reficere possit pretio soluto seu, ut habet D'Annibale (Summ. theol. mor., part. 2, n. 234), << si rem emerat, non repetit quanti emit ». Quapropter Curia Agennen. tenetur ad restitutionem schedularum, quae in casu res alienae sunt, quin inspiciatur, veluti tradit D'Annibale (loc. cit., n. 232), « a quo rem possideat, nec.... utrum bona an mala fide ».

Quod affirmandum est, etiamsi Agennensis Curia pretium schedularum in operas pias erogaverit; possessor enim tunc solum a restitutione liberatur, quando neque directe neque indirecte aliquod emolumentum traxerit; ait enim D'Annibale