V. Itaque cum anno M.DC.LXVII, mense Iunio, aliquot millia eiusmodi calculorum a Catholici Regis militibus reperta essent inter spolia Gallorum, ea cum pudore supprimenda Parisios revehentium, Bruxellasque delata, atque per manus sparsa essent, aliquam eorum copiam nactus, nisi fallor, Chiffletius Medicus, ut erat amaro in Francos animo, inter amicos distribuit, implicitos huic bene salso, ad invidiam iactabundae genti conflandam, epigrammati, quo Gevartius alludit :

Je ne veux plus qu'on feigne, ny qu'on le dissimule :
Entre les demi Dieux je tiens le rang d'Hercule :
J'étouffe en me joijant les Hydres de mes mains,
Au premier pas je foule le fier Lyon qui gronde,
Au second je mets bas l'empire des Romains;
Si je fais encor un, je suis seigneur du monde.
Idem Latine.

Non volo fingas, nolo dissimules,
Inter semi-deos sum novus Hercules:
Suffoco manibus Hydras ludendo,
Leonem primo passu sternendo,
Romanam Aquilam calco secundo;
Figens tertium, dominabor mundo.

VI. Haec per transennam. Redeo ad Gevartium, triumphalis pegmatis explicationem sic prosecutum : In inferiori pegmatis parte, ad columnam medii fornicis, stabat NEMESIS, quae et a loco, ubi celebratur, dicta Rhamnusia, Iustitiae filia alata, frenum tenens dextra, laeva regulam fabrilem, de qua poeta in Anthologiae lib. IV:

Η Νέμεσις προλέγει τῷ πηχεῖ, τῷτε χαλινῷ,
Μήτ' ἄμετρον τι ποιεῖν, μήτ' ἀχάλινα λέγειν.

Mensura et freno Nemesis monet ista : Caveto

Verba effrena loqui, facta carere modo.

Nemesi adstabat PIETAS cum patera et ara. Ad alteram columnam HERCULES GADITANUS, poma Hesperidum dextra, et clavam laeva tenens, ut in nummo Hadriani Augusti conspicitur: adstabat VIRTUS, galeata et gladio cincta. Ad dextrum latus exterius NEPTUNUS, cum tridente et puppi. Hoc latus claudebat APOLLO, arcum (cui Python domitus adiacet) et lyram gestans.

VII. Ad laevum latus stabat MERCURIUS PACIFER, cum caduceo et marsupio ad pedes eius Hircus gregum ductor: adstabat et MINERVA, dextra olivam, laeva hastam tenens. In tabula autem media, sub Serenissimo Principe, haec legebatur epigraphe, manifeste alludens ad supra explicatum calculatorium

nummum :

Alcidae Hesperio triplicis nova serta coronae
Parthenopaeus, Iberus ovans et Belgica donant;
Has illi insomnis peperit vigilantia Lauros,
Iustitiaeque vigor, Pietasque, invictaque bello
Dextera. Securi tanto sub vindice, rursus
Exultant Aquila atque Leo: quos Francia pridem
(Dum sibi vincendi iactat praeludia Mundi)
Nequidquam pedibus pressos calcare parabat.
Sed Dea vesanis obstans Rhamnusia votis,
Hoc Duce Liligeri fregit conamina Regni :
Moxque adaperta diu claudens penetralia lani,
Germina paciferae terris properabit olivae.

VIII. In secunda pegmatis elevatione, ad dextrum latus sub tabella, haec epigraphe, NEAPOLI ASSERTA; ad laevum sub

28

V

16

altera tabella, BARCINONE RECEPTA. Utrimque, in exteriori pegmatis acroterio, erecta erant duo ingentia tropaea spoliis hostilibus vestita, quibus adstat VICTORIA, altera manu Civicam, altera Lauream tenens infra captivi sedent. Epigraphe : VALENCENIS LIBERATIS sub uno; sub altero tropaeo: CONDATO ET SANGILENIO RECEPTIS. Sub LEONE istud e Psalmo LVI : Misit de coelo et liberavit me: sub AQUILA ex eodem Psalmo Dedit in opprobrium conculcantes me. Supra fornicem lateralem, qui podium Curiae spectabat, istud Flacci :

Rem gerere, et captos ostendere civibus hostes,

Attingit solium Iovis, et coelestia tentat.

Supra fornicem lateralem, versus vicum DE BRAEYERYESTRAET, parodia ex Claudiano :

Haud indigna tibi, nec nuper cognita Marti

Austria, Progenies, et quae diademata Mundo
Sparsit Ibera Domus.

IX. In interiori porticus parte, quae panno purpureo vestita erat, a dextro latere spectabatur effigies PHILIPPI IV, ab altero effigies IOANNIS AUSTRIACI in spatio autem medio, ista, publico Senatus urbisque nomine, gratulatio:

D

« Serenissimo et invictissimo Principi, IOANNI AUSTRIACO, Philippi IV Hispaniarum Indiarumque Regis Catholici filio, Belgarum et Burgundiorum Gubernatori, HERCULI IBERICO; quod, post Neapolitanum Siculumque Regna, Ilvam insulam » et Tyrrheni maris portus, heroica eius virtute ductuque >> a Francorum irruptionibus fortiter asserta, et Barcinonem » aliasque Hispaniae Tarraconensis urbes feliciter recupe» ratas, Serenissimae Celsitudinis suae iubar in Belgicas

provincias intulerit; ac Valencenas, victo in castris captoque >> hostium Duce, profligato exercitu, a gravissima obsidione » liberavit; Condatum et Sangilenium ceperit, immanesque » Francorum, Belgio universo imminentium, conatus repres» sit; S. P. Q. Antverpiensis incomparabili eius virtuti, et » Serenissimae Celsitudini eiusque obsequiis devotissimus, auspicatissimum adventum gratulatur.

In inferiori pegmatis parte, in stylobatis expressi erant xi labores Herculis, encarpi (Festones Itali vocant) e copiosa lauro, bracteisque et lemniscis pleni, fornicibus et pluteis superioribus passim appensi, peramoenum pegmati universo conspectum et venustatem addebant.

X. Ut grata haec fuerint Principi non mediocriter erudito, in praesenti tamen Regii aerarii angustia, gratius multo fuit quod Civitas communi nomine obtulit donativum LXXX millium florenorum, levandorum sub censu annuo, ex schellingis braxatoriis solvendo; duplo scilicet amplius, quam Communitas dari consenserat ingredienti Archiduci Leopoldo: sub hac tamen iniquissima conditione, ut pateretur perferri decretum, quod iam inde ab anno superiori summa contentione urgebant duo urbis Membra, frustra contranitente Senatu: ut scilicet a solvenda accisia cerevisiaria nemo, sive ecclesiasticus sive laicus, exciperetur, nisi qui immunitatem obtinuisset de consensu populi: nam hic assumpserat sibi administrationem vectigalium, spreta Magistratuum auctoritate. Et Austriacus quidem, tantum non vi coactus, assensit; sed satis caro indulgentiam istam luit, Deo sic disponente, ut qui tam gloriosum ingressum habuerat, nulla deinceps re prospere gesta, variisque ac grandibus affectus cladibus, intra triennium revocaretur in Hispaniam.

XI. Pneumaticum ad musicam organum, quod iuxta maioris chori doxale praecipuis ecclesiae Marianae officiis serviebat,

et praecedenti seculo xvi semel flammis consumptum, iterumque ab Iconoclastis dissipatum fuerat, hoc xvi seculo, quo cuncta fere totius urbis opera magnificentius fuerunt restaurata, prae eo quod Praedicatores anno XLVIII elegantissimum erexerant, coeperat vilescere oculis Aedilium Marianorum : moxque cogitaverunt de novo, quo illud etiam superarent. Hoc vero scriniario atque statuario opere perfectum stetit anno LVII, quale nunc cernitur et pulsatur; fistulis etiam pluribus maioribusque instructum. In acroterio praesidet B. Caecilia, symphoniae totius moderatrix: pro qua in veteri organo eminebat Deipara cum Filio in ulnis, cuius brachium eo erat ingenio formatum, ut, ad certos organi pulsus mobile, subiecto populo benediceret elevata manus; eaque statua etiamnum servatur in proxima aeditui domo, perpetua veteris operis memoria; ubi per subtus pendentem funiculum eumdem gestum puelli manus format. Uterque minor in lateribus chorus, Venerabilis et Deiparae, in proprio cuique odeo proprium et loco proportionatum iam pridem habebat organum, ad singulares cuiusque Laudes pulsari solitum, satisque speciosum.

RENOVATIO MAGISTRATUS.

COMMISSARII XVI Maii, Feria iv ante Pentecosten. Dom. Procopius de Lalain, Comes de Renneberghe. — Dom. Robertus Asseliers, Cancellarius.

CONSULES. Domicellus Florentius van Berchem II.

XIV. Magister Gregorius Martens.

SCABINI. Dom. Antonius Sivori. Dom. Henr. van Halmale.

-M. Ioannes Sneyers. M. Melch. Haecx, Pension.

Suff. M. Aegidius Martens.

Dom. Alexander Goubau.

DI. Io. Maria Charles. Dl. Henr. vande Werve.