Sayfadaki görseller
PDF
ePub

Dl. Io. Antonius Tucher. - Dom. Pasch. Franc. vanden

Cruyce. Dom. Franciscus de Beiar. - Ioannes van Weer

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small]

1. Indicta a Statibus Brabantiae contributione, a qua nemo exciperetur, impotens sui plebecula, illam extorquet undecumque. II. Eademque violentia contra Postariam Regiam se erigit, pro sua nova Tabellariorum in Hollandiam Camera. III. Ita turbatis rebus cessant lesuitae urgere consilium aedificandae pro Collegio suo ecclesiae, licet eo consentiret Senatus, et Societatis ius suum contra obsistentes probasset. IV.Edelherii per annos XXXIII Pensionarii obitus et epitaphium.

I. EXEMPTIS a praefato decreto contributionis generalis quatuor Ordinibus mendicantium, Patribus Capucinis, et Domo Professa Societatis Iesu, aliisque nonnullis, idem sibi iuris esse praetendebat eiusdem Societatis Collegium, probatis ex suo archivo instrumentis probans, talem immunitatem sibi in principio suae fundationis a populo fuisse concessam : sed tam hic, quam Bruxellis, clausas aures inveniebant Collegiales Iesuitae, Cancellario iustitiam negante, et dicente ligatas sibi manus esse, quia certum erat nihil populo negare, metu gravioris mali.

Interim dicebatur Episcopus Roma obtinuisse excommunicationis Bullam contra talis decreti executores; sed eo nihil territi plebicolae ausi sunt ipsiusmet antistitis ad ecclesiam progredientis rhedam sistere, abducendos vi equos minati nisi solutionem polliceretur. Factum id mense Novembri, quando etiam furiosa plebs in nonnulla Monasteria solvere recusantium, praesertim muliebria, irrumpens, violenter effregit caldaria, in quibus cerevisia coquebatur. Aliis ergo vim

patientibus potius quam contravenire privilegiis suis, aliis violentiae cedentibus, etiam Iesuitarum Provincialis cedendum suis censuit, protestatus prius, quod sic extorta solutio nulli praeiudicio esse deberet sibi in futurum. Itaque pro solutione vectigalium, suo tempore praestanda (erat ea duodecim florenorum in singula capita) a Rectore oppignorati sunt reditus, quos Civitas Collegio pendere debebat. Episcopus autem, obtentis Roma quas dixi litteris, cum Brabantiae consilium consuluisset, responsum accepit, earum usu et publicatione abstineret. Ita elapsus annus est: quo vertente, cum vectigal ultro non solverent lesuitae, Quaestoribus inhibita est redituum ad id oppignoratorum solutio, et isto et sequenti anno; quamvis Austriacus declarasset, Societatem eiusque Collegia, quoad immunitatem a vectigalibus, annumerandam Ordinibus mendicantibus. Habenda ergo Patribus patientia fuit, quoad e Belgio Princeps discederet,

II. Non stetit intra vectigalia ab ecclesiasticis exigenda popularis protervia, sed ulterius est progressa. Cum enim, ut patriae laboranti succurreretur, certam summam pecuniae, pro militibus alendis, Status Brabantiae decrevissent; eamque a caminis, quos in suis quisque aedibus habet, sumendam; nec Religiosos quidem volebant eo onere eximi. Hi vero cum se optima ratione suisque privilegiis tuerentur, eo tandem rem adduxere, ut Civitas ipsa obsecraret Episcopum, quatenus, evocatis ad se omnium Ordinum Praesidibus, peteret voluntarium subsidium Urbi, aere alieno gravatae; cui unanimiter omnes ea conditione assenserunt, ut tum Magistratus tum Episcopus testarentur, eam pecuniae largitionem non fuisse alicuius praecipientis imperio extortam, sed voluntariam, et absque ullo immunitatis ecclesiasticae praeiudicio, atque hac una tantum vice. Accessit interim ex parte dictorum Brabantiae Statuum onus aliud, quo auctum est frumenti ac vini

pretium, rerumque passim aliarum, ad vitam ducendam necessariarum. Civitati tamen perparum inde profectum est, quin potius damnum, cum ii quorum ius laedebatur, modis quibuscumque conarentur indemnitati suae consulere; ceteri vero, ipsorum exemplo, non magno scrupulo sibi ducerent fraudare vectigalia, quae iusto graviora esse querebantur. Tanta porro civium in Religiosos licentia cum in dies confirmaretur diuturna impunitate, plura in eos moliri clandestinis conciliabulis non sunt veriti, nimirum ut inter ipsos et cives omnimoda esset, sine ulla exceptione, onerum sustinendorum aequalitas; donec, usurpata perperam potestate intolerabiliter abusi, totam, ut infra apparebit, amiserunt.

Praeter haec, alia novi tumultus etiamque perniciosioris, occasio nata Antverpiae est, quando erecta in Mera est Tabellariorum nomine Civitatis constituendorum Camera sub quodam vanden Avyn; eo quod ipsam a se constitutam manutenere vellet Plenum Communitatis Consilium, Senatu supremo Brabantiae nequidquam prohibente, et partes tenente Generalis Postarum Magistri, per cuius tabellarios iam pridem destinabantur omnes in Hollandiam ceterasque provincias foederatas litterae, ad quas, durante bello, cessaverant proprii tabellarii commeare. Quanta autem ex hac contentione secuta sint mala, infra apparebit.

III. Per huiusmodi turbas suspensum haesit consilium Iesuitarum de aedificando templo, Collegii discipulis sexcentis suffecturo; qui hactenus cum magno Scholarum incommodo deducti fuerant, pro Sacro audiendo, ad unam Aularum Domus Anglicanae, ubi nisi unicum altare erat, quo neque Professores neque domestici Sacerdotes omnes poterant apto sibi tempore uti, sed alia per domum oratoria sibi quaerere cogebantur, in quibus privatim sacrificarent. Favebat quidem prolixe faciendo operi Magistratus, nec sine gravi Societatis commendatione :

quia tamen proprietas fundi, in quo Collegium situm et templum aedificandum erat, pertinebat ad Civitatem, adeoque sine totius Communitatis consensu peragi nihil poterat, factum est, instigantibus S. Iacobi Aedilibus, et Religiosis quibusdam Collegio vicinioribus, ut popularia duo Membra, propter negatum in accisias pendendas consensum plus satis irritata, suum hic vicissim consensum negarent. Interim evicerant Iesuitae in Curia Episcopali, contra praedictos Religiosos, ius suum aedificandi intra c.XL passus a suo monasterio, prolatis in contrarium Pontificiis Bullis. Plebis appellatio ad Curiam Brabanticam, pro sui quod illi praetendebant iuris manutentia, similiter facile everti poterat; sed iudicatum fuit tantisper supersedere negotio, donec Reipublicae affulgerent pacatiora tempora, modestiusque agere populus didicisset, dissipatis calumniis, quae contra Societatem spargebantur in vulgus.

IV. Quam partem in praedicto cum Principe tractatu, Religiosis tam praeiudiciabili, habuerit Edelherius, Civitatis Pensionarius, cuius officium erat eiusmodi causas agere, meminerint ii qui vivum noverunt minime amicum ecclesiasticorum. Non ideo tamen omiserim hic laudare virum, vere magnum, et sua eximia diligentia in Actis publicis evolvendis, de hoc ipso Annalium opere meritum optime. Legatur ergo hic eius epitaphium, quod in aede S. Iacobi ad primam columnam, chorum inter maiorem et Eucharisticum, tale invenitur :

« Hic terrae depositum suum reddidit LACOBUS EDELHEER, » Toparcha de Hoogvunder (vulgo Sterkhof), e Nobili et » Consulari a seculis apud Lovanienses stirpe; urbi Antver

piensi a Consiliis, et in causis publicis patrocinio, per » annos xxxm Syndicus primarius; inter delegatos Brabantiae » Ordinis, recens Camerae bipartitae octoviratu, ex parte >> Catholicae Maiestatis, clarus: ut Doctorum si ullus cultor,

[ocr errors]

» sic ipsemet varie doctus, et elegantiarum omnium ingenio » et moribus compendium. Sexagenario maior ad plures obiit » anno M.DC.LVII, vi Id. Iul. » Et subtus additur; « Elizabetha » van Lemens, moribus et virtute egregia eius coniux, quinquagenaria decessit anno M.DC.L. Viator, hinc non abi nisi piis » manibus bene appreceris. HH. M. P. P., » id est Heredes moerentes posuerunt. Nepotes scilicet ex Elizabethae fratre Lemensio; non tamen omnes: nam ex duodecim (quos ille genuerat, et oppignoratis leviro isti bonis omnibus, male consultus negotiator, pauperes reliquerat) duos dumtaxat adoptarat Edelherius, ceteris nihil favit: quibus tamen quomodo denique cesserit dimidia fere hereditas per insignem divinae providentiae simul et iustitiae lusum, operae pretium foret hic adscribere, si liceret salvo quorumdam honore, qui avertere alio conati sunt quod moriens heredum alter egenis fratribus sororibusque cedere testamento volebat.

A. C. M.DC.LVIII.

ARGUMENTUM.

I-X. Prodeunt Acta SS. Februarii in tres tomos distinctum opus, et Alexandro Papae VII, Gaspari Nemio, atque Andreae Cruesen, Cameracensi et Mechliniensi Archiepiscopis, dicatum. XI. Moritur Oirschoti cum magna opinione sanctitatis Mater Maria Margarita de Angelis, alias Valkenisse, Antverpiensis, Teresanarum ibidem fundatrix.

ACTA PRIORA.

I. DECEM ab edito Ianuario effluxerunt anni, interim dum prosecutionis habendae moram non ferentes Hagiophili, aliique sacrae ac profanae historiae curiosi, non desinebant flagitare, ecquando tandem prodiret Februarius. Prodiit autem

« ÖncekiDevam »