In acroterio angulari sinistri lateris, PAX el IUSTITIA in mutuos amplexus ruunt. Epigraphe ex Psalm. LXXXIV: Justitia et Pax osculatae sunt, cum epigraphe :

Ades, o! celso demissa polo

PAX, JUSTITIAE iuncta sorori ;
Nimiumque diu tristia passas

Urbes, gravibus solvite curis.

X. In secunda operis elevatione, altera tabula grandis conspiciebatur, in qua Thalamus Regius seu lectus genialis artificis manu repraesentatus. Illum constituebant quatuor columnae, gemmis splendidissimis insertis collucentes. Ante eum stabat HYMENAEUS serto roseo tempora redimitus, facemque nuptialem dextra tenens. Adest illi magnus Cupidinum famulantium coetus, qui, illius iussu, lectum certatim adornant. Ad utrumque tabulae latus gemini Mundi, vetus et novus, Cruce insigniti conspiciuntur: a latere dextro India Orientalis, et a latere sinistro India Occidentalis, genu nixae, gemmas, margaritas, uniones, armillas, et omne monilium genus afferunt. Hinc Mexica et Peruvia auriferam et argentiferam classem opulentissimam vectigalem mittunt, qualis a multis retro annis in Hispaniam non fuerat appulsa. Sub hac tabula haec erat epigraphe :

Regales thalamos radiantibus utraque gemmis
India, et aurato componunt stamine Seres;
Partitique operas stipant HYMENAEON Amores.
Mexica dotales et vasta Peruvia gazas

Submittunt, cumulantque novis connubia donis :
Unus adornandis thalamis non sufficit orbis.

XI. Conopaeum splendidissimum, geniali lecto Regio impositum eminebat, limbo ex liliis malisque Punicis seu granat.s

alternatim intersitis contexto et distincto. In thalami fastigio, supra conopaeum, HESPERUS radiabat, stella Veneris dictus, Hispaniae symbolum sub illo epigraphe ex Catullo :

:

Hespere, quis coelo lucet iucundior ignis?

In inferiori pegmatis parte, iuxta columnas porticum et theatri universi molem sustinentes: 404EKA OEOI, x11 Dü, vulgo Consentes dicti; sex mares et totidem feminae : quos Ennius disticho isto est complexus:

Iuno, Vesta, Minerva, Ceres, Diana, Venus, Mars,
Mercurius, Iovis, Neptunus, Vulcanus, Apollo.

Quatuor ex his retro ad theatri latera utrimque erant positi. XII. In porticus interioris parte media, Regiae spectabantur icones, philippi iv, Hispaniarum Indiarumque Regis Catholici, et ISABELLAE BORBONIAE, Hispaniarum Reginae, Henrici IV, Galliarum et Navarrae Regis filiae, quae prima Regis Catholici coniux, et Serenissimae MARIAE THERESIAE, Hispaniarum Infantis, mater. Ad latus dextrum visebatur LUDOVICI XIV, Galliarum et Navarrae Regis Christianissimi, sponsi. Ad latus alterum icon MARIAE THERESIAE, Hispaniarum Infantis, sponsae, modo Galliarum et Navarrae Reginae. Iuxta Regis Christianissimi effigiem haec legebatur inscriptio :

Ceu sibi certantes, sexus quid possit uterque
Borboniae Austriacaeque Domus, Iunone secunda,
Hunc legere thorum; sileat Nereida nuptam
Pelion, Augustis illustrior alta Pyrene

Stat Thalamis; quantum Ludovicus Pelea, tantum
Aequoream superat Thetydem nova Neptuniae
Haec Maria, Hesperio Theresia nata Philippo,
Cui pater Oceanus geminos interluit orbes.

XIII. In extrema porticus interioris parte, haec epigraphe :

༥

Quod bonum, felix faustumque sit Reipublicae Christianae, » et Orthodoxae Religioni propugnandae ac propagandae; >> non ope humana sed Divinitatis instinctu, Pace et Con» cordia inter potentissimos Orbis Christiani Monarchas, » PHILIPPUM IV, Hispaniarum Indiarumque Regem Catholicum, » et LUDOVICUM XIV, Galliarum et Navarrae Regem Christia» nissimum, post continuum xXXV annorum bellum, terra marique stabilita et auspicatissimo connubii foedere firmata, » S. P. Q. Antverpiensis, ob celebre munus, hoc optatissimae » Paci promulgandae theatrum, incredibili laetitia poni cura» vit, D. Henrico Halmalio, Equite, et D. Aegidio Martinio » IC. Coss. >>

XIV. Samuel Sorberius, Samuelis Penti v. CL nepos, in libro Gallico cui titulus, Relationes, Epistolae et Discursus, supra argumenta curiosa varia, Epist. 4, ad Dominum de Bautru, Relatione ш, circa statum scientiarum in Hollandia ac Belgio, de Gevartio loquens, eumque laudans ab exactissima critica, probanda ex eius in Manilium Commentariis (sed qui, pro dolor! numquam lucem viderunt) iudicium suum confirmat ex tunc recenter illustrato Theatro Hymenaei Pacifici, indeque delibans specimina aliquot : « Numquid, >> mi Domine, inquit, sublimis hic est genius et quali >> opus, ut Franci nostri excitentur ad praeparandum ali» quod dignum excipiendae Reginae ? Numquid oportebit » ut omnes Poetae nostri, litterati omnes et compositores » magnorum parvo in compendio librorum, des livres en petit, » ut loquuntur ii qui existimant eruditionis summam in epigraphis contineri, totam suam impendant industriam, si » velint superare eam elegantiam cuius hic specimen pro» tuli? » Exhinc honorum rerumque mundanorum satur Gevartius, Graphiarii munus, quod totis quadraginta annis

D

cum laude gesserat, resignavit in manus Magistratus, sibi Deoque victurus quod superesset temporis superfuit autem usque ad annum abhinc sextum, seculi sexagesimum sextum.

XV. Porro, post bene ominata, quae dixi, publicatae Pacis et Matrimonii Regii conclusi praeludia, celebratus est tandem matrimonialis contractus ad Fontarabiam, in confinio utriusque Monarchiae: eodemque mense, die viii, ad ceteras gratulationes accessit CAROLI II, Magnae Britanniae, Scotiae et Hiberniae Regis, curante PHILIPPO IV, et Generali Moncke adnitente, in patriam recepti coronatio.

XVI. His aliisque laetis eventibus memorabilis annus M.DC.LX, prodiit :

AUCTORE GERARDO GRUMSEL.

chronicis distichis evulgatus, eodem quo superior annus stylo, nec minore felicitate, atque Alexandro PP. vi dedicatus. Operis prodigiosi auctor Poeta, elegia 1. ipsum suum annum sic alloquitur:

ANNE, TOT EXACTO SIGNAS QUI SECULA CURSU,

LUSTRAQUE NUNC TERRIS QUI DUODENA FACIs; QUIS TIBI REGNA, PRECOR, DEDIT HOC IN SINGULA IURIS, LEGIBUS UT VALEAS VOLVERE CUNCTA TUIS?

Inde, post redditam prolixe rationem, cur hic annus imprimis mereatur in chronica referri, elegiam 11. inscribit IOANNI CASIMIRO, Poloniae Regi, post miros fortunae casus hoc anno triumphanti. Elegia . describitur tranquilla revolutio Regni Danici, nuper pene toti Suevico regno adiuncti per novum huius Regem CAROLUM GUSTAVUM, deinde per pacem Regi suo integre restituti; IV. Spectat LEOPOLDUM PRIMUM, Caesarem semper

Augustum, cuius nuper Austriaca pietas in bello Polonico Danicoque enituerat; V. UTRAMQUE BELGICAM, nupta utraque Corona, Hispana Gallicaque, exultantem; vi. AD HISPANIAM ET GALLIAM, optat ut pax matrimonialis, hoc anno completa, inter Reges perennet; VII. Ad CAROLUM II, Angliae Regem, post miram fortunae metamorphosim tripliciter hoc anno coronatum : et quia copiosior materia, haec quidem Regem exulem per suos omnes casus deducit; tum elegia VIII. Regni restaurationem exponit; IX. elegia pyramidem duplicem erigit Munificentiae ALEXANDRINAE, hoc anno, quo incomparabilis illa porticus Vaticanae moles fuit ad medietatem perducta.

XVII. Interim praetoria et praedia suburbana, durante Hollandico bello magnam partem aut diruta aut desolata, dum extra Civitatis portas nemini, nisi publica Statuum fide munito, pedem efferre tuto licebat, paulatim restaurabantur et reflorescebant, lentius tamen, quamdiu cum Francis adhuc bellum erat. Ast ubi cum his quoque pax coaluit, certatim omnes, quibus fundi aliquid foris erat, incubuere ruinis reparandis, et quaecumque adhuc stabant augendis ornandisque, ad suam suorumque per tot annos moenibus inclusorum commoditatem recreationemque. In illis erat suburbanum domus Professae Societatis Iesu, alias a familia de Cordes, nunc Rivire dicta. Stabat autem etiam tunc sub tutela Auriaci Principis, conciliati dono unius alteriusque picturae, a nostro Daniele Zegers elaboratae. Stabat, inquam, qualis empta fuerat, et a Barone le Roy in notitia Marchionatus, pag. 95, exprimitur, sed cum subscripto, per nescio quem errorem, nomine Venneburg; quod est nomen alterius amplissimi latifundii, in eodem Turninensi pago, Antverpiensi Collegio nostro fundando ab Houtappeliis olim collati; cuius etiam domus, belli tempore ferme diruta, hoc quoque anno utcumque restaurata est; annis autem aliquammultis post in novam optimamque formam