III. Aliquod etiam incommodum hoc anno fuit a Scaldi, ad quatuor cum dimidio pedes supra Wervam elato, sicuti notatum legitur ad postes Geranii in ripa positi, quemadmodum istud, dum detumuit fluvius, notatum exhinc aliquoties invenio, ducta linea, et anno adscripto, non item die, quem etiam notari convenisset.

RENOVATIO MAGISTRATUS.

COMMISSARII, Maii, Dominica III post Pascha, actum v Aprilis. D. Claudius Lamoralius, Princeps de Ligne et Emblize,

S. R. I. Marchio, de Roubaix, Comes de Fauquemberg, Aurei Velleris etc. Dom. Philippus Guilielmus de Steenhuyse etc. Cancellarius.

CONSULES. Dominus Henricus van Halmale VIII. 1. Domi

- Dl. Henr. vande Werve.

Dl. Florent. van Berchem.

Ioannes Baptista Batkin.
Aegidius Happaert.

Dom. Alexander Goubau.

DI. Io. Antonius Tucher.

Dl. Philippus Schoyte.

M. Aegidius Mertens. DI.

Andreas Mertens. Dl. Ioannes

Vequemans. Dl. Phil. Albert. Clarisse. Iacobus van

Eyck. Dl. Ioann. van Mechelen.

Hoven. Dl. Phil. Franc. Varicq.

van Weerden.

M. Libertus van

Domicellus Ioannes

ARGUMENTUM.

I-V. Excipitur novus Gubernator, Marchio de Castel Rodrigo. VI. In Domo Professa P. Ioannes Bollandus scribendis Sanctorum Actis immoritur. VII-XXVI. Celebrantur exequiae Philippi IV, eximio erecto coenotaphio, cui exornando bonam operam praestat Gevartius et mox obit, operibus et effigie a Rubenio picta, superstes.

ACTA POSTERIORA.

I. DIE XVII Augusti, cum caeremoniis, in adventu novorum Gubernatorum consuetis, exceptus est Antverpiae MARCHIO DE CASTEL RODRIGO : atque ad portam Caesaream obvium habuit Consulem Halmalium, cum Decanis Guldarum, cereos albos praelaturis; eamdemque portam reperit gentilitiis suis insignibus adornatam, subtus vero descriptos, Gevartio dictante, versus hosce.

Mouriadae clypeo castra haec septena coruscant,
Maurorumque iacent ossa inhumata Ducum.
Cesserit huic, clypei Dominus septemplicis Aiax,
Aeacida quamvis sit Telamone satus.

II. Hinc recta itum ad templum Cathedrale, agendis Deo gratiis pro adventu felici praeparatum; ubi ad dextrum latus portae maioris in tabula expressus Rex Catholicus sedebat, filium suum, Hispaniarum Principem, adstantem dextra complexus; cui S. P. Q. A. variis inscriptionibus, etiam chronicis, vitam et salutem apprecans, dicebat :

De nostris annis tibi Christus adaugeat annos.

Et per epigraphen, ex Psalmo cv sumptam :

DICIT OMNIS POPULUS: FIAT, FIAT.

Ad sinistrum portae latus appensa erat tabula, in cuius suprema parte ingens Aquila, Castella Septemgemina in scuto deferens, cum hac epigraphe :

Castra haec Burgundos Belgasque invicta tuentur ;

Missa Aquila auspiciis, magne Philippe, tuis.

III. Sub istis spectabatur Gubernator ipse, medius inter Avum et Patrem; quorum primo, Marchioni CASTEL RODERICI, sic subscribebatur :

Ille hic CHRISTOPHORUS, vasti moderamina mundi
Providus, Hesperiae primas, et flexit habenas,
Consiliis summis admissus curisque Monarchae,
Ceu lovis arcanis Minos, et proxima cervix ;
Ponderis immensi dum pressus Ibericus Atlas
Respirat, gemino curas et dividit Orbi.

Alteri, DON EMMANUELI DE MOURA CORTEREAL, Marchioni Castelli Roderici, Comiti de Lumiares, Hispaniarum Magnati, Belgarum et Burgundiorum Gubernatori ante annos novemdecim, haec erat epigraphe :

Inclytus EMMANUEL, non inferiora secutus

Quam genitor, Magno fidus comes ipse Philippo,
Lysia Castellae rupit dum perfida leges,

Legatum stupuit Roma atque Vienna loquentem :
Burgundos placido et Belgas moderamine rexit,
Hispano-Batavae pacis fundator et auctor.

In medio denique excellentissimus ipse D. FRANCISCUS DE MOURA Stabat, cum huiusmodi sibi subscripto salutantium voto :

Marchio, Lusiadum prisco de sanguine Regum,
Anversam, FRANCISCE, venis optatus ad urbem,
Mouriade, per Avi vestigia, perque Parentis
Iam pridem ad patriae fastigia vectus honorum.
Piratas Lybico pepulisti classe profundo :
Solve catenatum prope nona decennia Scaldim,
Rursus et hinc geminos volet et Mercator ad Indos.

Mitto cetera, et addo ultimam inscriptionem hanc :

28

V

33

IV. Excellentissimo Dynastae, Domino Francisco de Cor» tereal, e Regia Lusitanorum prosapia oriundo, Marchioni » Castelli Roderici, Comiti de Lumiares, Hispaniarum Magnati, » insularum Tercerae, S. Georgii, Faialis, et Pici Praefecto » hereditario, Ordinis militaris Christi magno Commendatori; Belgarum et Burgundiorum, pro Philippo IV, Hispaniarum » Indiarumque Rege, Gubernatori auspicatissimo, quod nuper » Sardiniae Prorex, repressis Lybica per littora et toto Medi» terraneo mari grassantium piratarum latrociniis, acerrimum » orae maritimae vindicem se praestiterit; ac deinde universae » quoque Gothalauniae Prorex, singulari providentia praefuerit; et nunc auspiciis Regalibus Oceanum commerciis, » flumina, diu clausa, navigationi, emporia opulentiae, Belgium universum pristino splendori sit restituturus; S. P. Q. Antverp. eius Excellentiae, Providentiae et Vigilantiae in> comparabili devotissimus, optatissimum adventum gra>> tulantur. »

D

V. Comites venienti adequitabant Dux de Veraguas, Princeps de Ligne, Marchiones de Roubaix et Monroy, Comesque de Zalazar; sequebaturque in rheda filia eius, Domina Ioanna, sed ut incognita. Ita progressum ad S. Michaelis est, consuetum Gubernatorum hospitium; unde postridie deductus a Magistratu est ad amburbalia spectanda, quae fuerant a praecedenti Dominica in hanc diem, ab eo octavam dilata, ac deinde prandio sumptuoso tractatus in Camera Statuum, accumbentibus ei ibidem Dominus Halmale, Despommeraulx, Varicq et Marcgravio atque Ammano. Ante podium, peristromatis speciosis ornatum, prandebat D. Ioanna cum Domicellis quibusdam suis honorariis. Nobiles praenominati aliique in Camera proxima, Senatus totus in Collegio; quibus omnibus sic pransuris, ne longior mora fieret, si Ambacta et Guldae exspectandae fuissent, solae machinae processerunt ante

Curiam. Ita rem totam, qui composuerat, Plantinianis typis publicavit Gevartius, additis impendio publico duabus grandibus tabulis, quas pinxerat Erasmus Quellinus, Hubertus Quellinus encaustice insculpserat aeri, una Regem Philippum cum Filio et xvi inferne Provinciis, altera Comitem exprimente.

VI. Die XVII Septembris, pie obiit in Domo Professa P. 10ANNES BOLLANDUS, in Ducatu Limburgensi natus; vir Latinis Graecisque litteris excultus, et insigni historiarum scientia praeditus: qui ab annis XXXV succedere iussus in Heriberti Rosweydi cogitatus, potius quam conatus, in Acta Sanctorum quotquot toto orbe coluntur vel a Catholicis Scriptoribus celebrantur; eadem ex Latinis et Graecis aliarumque gentium antiquis monumentis colligere exorsus est stylo Auctorum primigenio, eaque notis ac commentariis opportunis illustrare; iamque absolverat Ianuarii ac Februarii Sanctos quinque praegrandibus tomis, quando immortuus est Martio, iubilarius in Societate, aetatis anno LXIX, magnam laborandi materiam posteris relinquens. Mortuum miratur in suis eruditorum Actis anno M.DC.LXVIII Gallia, qui primus sit ausus ordiri telam, quam non speraret pertexturum se umquam, nec nisi a pluribus successive allaboraturis pertexendam. Interim de vita, virtutibus atque operibus eius habetur prolixus ante tomum primum Martii Commentarius, cum eius ad vivum expressa effigie, quam etiam hic produco; et simul moneo, patriam eius non fuisse Tillemontium sive Thenae; sed Iulii Montem, vulgo Iumont, oppidum vicinum Bollando: inde ei genus et cognomen; in quo tamen errari video a nostris etiam, errantem Bibliothecae lesuiticae auctorem secutis.

VII. Die xvi eiusdem Septembris, Madriti pie obiit PHILIPPUS IV, Rex Hispaniarum et Princeps Belgii; testamento relinquens heredem omnium suorum Dominiorum filium unicum CAROLUM, sub tutela Reginae matris, cui Consiliarios