CAPUT III.

DE DOTIBUS MINISTRI.

20. FIDEM ministri non requiri ut valeat baptismus, constat, quum universa Ecclesia assensa sit S. Stephano, Romano Pontifici, veterem consuetudinem contra S. Cyprianum vindicanti, ut baptizati ab hæreticis absque novo baptismo reciperentur. Ipsi de baptismo errores gravissimi non obstant ejus valori; quapropter hoc ex capite impugnandus non est baptismus ab hæreticis collatus, quod plerique eum habeant veluti nudum ritum omni virtute carentem, et cum Joannis baptismo confundant.

21. Certissima ac communissima theologorum sententia idem de aliis sacramentis affirmat. Valida ab omnibus agnoscuntur quæ ab Ecclesiæ ministris conferuntur, licet contigerit fidem conferenti deesse. Valere ordinem et confirmationem collatam ab episcopo hæresim palam profitente omnes agnoscunt, dummodo vere fuerit ipse charactere episcopali insignitus, quæ enim episcopi episcopales, uti se nuncupant, aggrediuntur, vi omni carent, quum ipsi umbratilem auctoritatem habeant.1 Sacerdos hæreticus Eucharistiam conficere et unctionem extremam præbere valet: imo juxta aliquos pœnitentiam in mortis discrimine; alioquin absolvere nequit, quum omnis jurisdictio ei sublata sit. Matrimonium inter hæreticos iniri valet, est enim contractus instar, qui tamen inter baptizatos sacramenti habet vim.

...

22. "Ministri Ecclesiæ," uti optime animadvertit S. Thomas, "instrumentaliter operantur in sacramentis, eo quod quodammodo eadem ratio est ministri et instrumenti . . . instrumentum non agit secundum propriam formam aut virtutem, sed secundum virtutem ejus a quo movetur. Et ideo accidit instrumento in quantum est instrumentum, qualemcumque formam, vel virtutem habeat, præter id quod exigitur ad rationem instrumenti, sicut quod corpus medici (quod est instrumentum animæ habentis artem) sit sanum vel

(1) Non hæc dicimus animo iniquo, sed veritatis studio. Legatur opus de ordinationibus Anglicanis a fratre meo Philadelphiæ, anno 1841, edito.

infirmum: et sicut quod fistula per quam transit aqua, sit argentea, vel plumbea. Unde ministri Ecclesiæ possunt sacramenta conferre, etiam si sint mali."

991

23. Etsi ministrorum probitas non requiratur ut valeant sacramenta, novo tamen et gravi reatu se obstringunt, qui lethalis peccati sibi conscii ea audent conficere: "Nam," ut docet nos Rituale Romanum, "etsi sacramenta ab impuris coinquinari non possunt, neque a pravis Ministris eorum effectus impediri; impure tamen et indigne ea ministrantes in æternæ mortis reatum incurrunt. Sacerdos ergo, si fuerit peccati mortalis sibi conscius (quod absit) ad sacramentorum administrationem non audeat accedere, nisi prius corde pœniteat; sed, si habeat copiam Confessarii, et temporis locique ratio ferat, convenit confiteri."2 "Non est dubium,” inquit S. Thomas, "quin mali exhibentes se ministros Dei et Ecclesiæ in dispensatione sacramentorum peccent. Et quia hoc peccatum pertinet ad irreverentiam Dei et contaminationem sacramentorum quantum est ex parte ipsius peccatoris, (licet sacramenta secundum seipsa incontaminabilia sint) consequens est quod tale peccatum ex genere suo sit mortale."3

4

66

24. Si adeo urgeat morientis necessitas, ut tempus eliciendi actum contritionis ministranti baptismum non suppetat, non peccat baptizando, seu absolvendo, quia tunc "subveniret necessitati patientis," inquit S. Thomas. Hinc facile excusantur laici baptizantes, hac pressi necessitate: qua deficiente Croix, Antoine, Vasquez Delugo, aliique contendunt eos peccare, si negligant conteri antequam ministrent. De sacerdotibus, quibus animarum cura demandata est, non eadem facile admitti potest excusatio, nam parochus, vel quivis alius sacerdos, ad quem eorum administratio pertinet, meminisse in primis debet se sancta tractare, atque omni fere temporis momento ad tam sanctæ administrationis officium paratum esse oportere. Quamobrem illud perpetuo curabit, ut integre, caste, pieque vitam agat.' Etsi igitur non peccet ipso ministrandi sacramentum actu, quando tanta urget necessitas, peccati tamen reus agnoscendus est, ob periculum cui se objecit talem patiendi necessitatem, peccata jam admissa negligens expiare. Idem dicendum de pœnitentiam administrante.

995

(1) iii. p. qu. lxiv. art. v. Resp.
(3) iii. p. qu. lxiv. art. vi. Resp.

VOL. III.-3

(5) Rit. Rom. de sac. adm.

(2) De Sac. admin.
(4) Ibidem, ad 3.

25. Ex Ritualis, quæ prius laudavimus, verbis, patet omnino expedire ut sacramentum ministraturus peccata quibus irretitur confiteatur; cæterum nulla lege vel Dei, vel Ecclesiæ, illud præceptum novimus, nisi quando de conficienda vel suscipienda Eucharistia agitur. Hinc plerique theologi opinantur sufficere contritionem probabiliter existimatam ad ea ministranda.1

26. Tot patrari peccata quot indigne ministrantur sacramenta ex his quæ diximus, deducere pronum est: tamen quando Eucharistia pluribus simul distribuitur, unicum agnoscunt peccatum theologi nonnulli probabilius, ut S. Alphonso videtur, ob rationem convivii, quam præsefert. Idem nonnemo asserit de absolutione pluribus serie non interrupta impertita, quod tamen alii magno numero negant, quia singulæ absolutiones sunt singula sacramenta; nova quippe et a se invicem distincta judicia sacramentalia fiunt. Si autem confessionem audiret sacerdos eo animo ut absolutionem nonnisi contritus impertiretur, communior et probabilior sententia eum non peccare asserit, quum sacramentum nonnisi absolvendo conficiat.

27. Fuerunt nonnulli qui ministrantem Eucharistiam in mortali non peccare defenderent, ex eo quod sacramentum non conficeret: cæterum longe probabilior rationum pondere, et auctoritate videtur contradicentium sententia: Christo enim ingens sane injuria irrogatur, quando Sacrum ejus Corpus contrectat servus diaboli, ipsumque ad aliorum sanctificationem tradit: "Si homini peccatis contaminato," inquit Catechismus Romanus,2 "minus licet de rebus divinis agere, quantum ab eo scelus concipi existimandum erit, qui sibi multorum scelerum conscius est; nec tamen sacra mysteria polluto ore conficere, vel in fœdas manus sumere, contrectare, atque aliis porrigere et ministrare vereatur ?" Hinc quatuor sacrilegia in unica peccatoris Missa agnoscit S. Alphonsus, scilicet indignam confectionem, et susceptionem, indignam etiam ministrationem, præter illud porrigendi sacramentum indigno.

28. Tangere sacramentum immediate, vel mediate, etiam eo non ministrando, sed tantum gestando in processione, vel benedictione impertienda, aliqui putant gravem esse culpam, si tangens lethali peccato irretiatur. Plures tamen assentiuntur Suaresio dicenti : "Cum aliæ actiones præter sacramenta, non sint ad sanctificationem

(1) S. Alph. 1. vi. n. 34.

(2) P. i. c. i. n. 26.

per gratiam proxime ordinatæ, neque in eis se exhibeat sacerdos ut minister Dei sanctificantis animam, non est tam gravis causa et ratio exigendi internam animæ sanctitatem ad eas exercendas. Ergo illas in peccato efficere ex parte materiæ, non videtur esse grave sacrilegium." ." Qui e terra elevat eucharistiam, facile excusatur ob necessitatem etiam laicus, si sacerdos præsto non sit. Hoc innixi principio plures, aliis contradicentibus, diaconos et subdiaconos in mortali solemniter ministrantes habent a novo reatu gravi excusatos: item episcopum consecrantem templum, benedicentem vestibus sacris, aut corporalibus, et sacerdotem adsistentem matrimonio, benedicentem cineribus, aquæ lustrali, aliisque hujusmodi: quod de plerisque hujusmodi actibus haud ægre concedimus.

29. Concionatorem peccati labe secretò infectum plures a novo peccato habent immunem, licet concionari pergat, non enim munus adeo per se sanctum est, alios ad virtutem hortari, ut peccatorem omnino dedeceat. Cæterum si ejus innotescant vitia, et præsertim si in eo genere peccet, in quod invehitur, adeo ut ludere, et irridere videatur, haud facile a gravissimo peccato scandali excusatur.3 Audiatur Psaltes: "Peccatori autem dixit Deus: Quare tu enarras justitias meas, et assumis testamentum meum per os tuum? verò odisti disciplinam, et projecisti sermones meos retrorsum."4 Apostoli quoque verba ei conveniunt: "Qui ergo alium doces, teipsum non doces : qui prædicas non furandum, furaris: qui dicis non machandum mœcharis.”5

Tu

30. Episcopus peccato inquinatus, benedicens sacro chrismati, vel oleo infirmorum, videtur nonnullis novam labem contrahere, quum paret materiam sacramentis: sed ab aliis excusatur, non enim nisi remote ad gratiæ collationem concurrit. Celebrando Missam ea occasione plane peccat, ob indignam corporis Domini confectionem et susceptionem. De omnibus sacris muneribus dicit S. Thomas: "6 Quicumque autem cum peccato mortali aliquod sacrum officium pertractat, non est dubium quín illud indigne faciat: unde patet quod peccat mortaliter."

996

(1) In iii. p. D. xvi. §. iii. v. Atque hinc.

(2) Busembaum apud S. Alph. 1. vi. n. 30.

(3) S. Alph. 1. vi. n. 41.

(5) Rom. ii, 21.

(4) Ps. xlix. 12.

(6) In iv. dist. xxiv. q. i. art. iii. q. v. ad 3.

CAPUT IV.

DE MINISTRANDIS SACRAMENTIS.

31. Graviter peccare ministrum qui indignis sacramenta temere præstat, dubitari nequit, dicente Christo: "Nolite sanctum dare canibus;"1 et Apostolo: "Hic jam quæritur inter dispensatores ut fidelis quis inveniatur." Cæterum non eadem in omnibus sacramentis exigitur de dignitate petentis certitudo. In pœnitentiæ tribunali, quum sacerdos judicis officio fungatur, mature ac prudenter debet scrutari pœnitentis animum, antequam sententiam absolutionis proferat. In aliis sacramentis prudentis dispensatoris officium implendum est, quod vetat ne publice indignis dentur.

32. Publice indigni sunt de quorum criminibus pœnitentia haud sublatis omnino constat, vel ex judicis sententia, vel rei evidentia, vel fama communi et certa. Qui palam deliquerunt, confitendo videntur animum pœnitentem prodere: sed in gravissimis sceleribus, quæ innotuerunt, majora doloris indicia plerumque desiderantur. Si crimen sit certum, et dubia pœnitentia, peccator publicus repellendus est, donec de emendatione satis constet: quod dicendum etiamsi crimen nonnisi per indicia vehementia innotescat. Dubium crimen non sufficit ut sacramentum denegetur; sed in matrimonio, si impedimentum secum trahat, est ratio cur differatur ad inquirendum: quod et de ordine dicendum est.

33. Nullo metu, etiam mortis, licet sacramentum publice indigno ministrare ;3 nam infidum dispensatorem se prodit, qui sibi consulit cum muneris sui dispendio. Ita sentit S. Alphonsus contra alios. Hinc principi uxoris nomine retinenti mulierem, legitima uxore abjecta, Eucharistia præbenda non foret, licet sacerdos prævideret se idcirco interficiendum.

34. Ordines sacros denegandos peccatori occulto publice petenti docet S. Alphonsus, quando scilicet, extra confessionem, novit episcopus eum esse indignum; nam episcopo injungitur ut "de ipsorum ordinandorum natalibus, ætate, moribus et vita, a fide (2) 1 Cor. iv. 2. (3) S. Alph. I.vi. n. 49.

(1) Mat. vii. 6.