(6) Vi

Vicariis capitularibus committere, sine quibus diœcesim rite regere non potuissent. Barbosa jus eccl. 1. 1, c. 32, et de canon. c. 42, n. 107. Scarfantonius ad Ceccop. 1. 2, t. 4, animad. 2. Idem dicendum videtur de iis, quæ Episcopo competunt ex consuetudine, in quibus capitulum succedit: unde quando Episcopus per consuetudinem legitimam legi non tenebatur, nec capitulum tenetur; et vice versa quando Episcopus per eam consuetudinem ordinariam majorem habebat potestatem, eumdem habet capitulum. Idem similiter dicendum de privilegiis realibus Ecclesiæ concessis, in quibus ut hæres testatori, sic capitulum Episcopo succedit. Ratio horum est, quia consuetudines legitimæ, et privilegia realia Episcopi jurisdictionem extendunt in favorem Ecclesiæ et capituli, et unaquæque Ecclesia suas potest consuetudines rationabiles et probatas servare. carius Capitularis potest confessarios suspendere, cum ejus sit destituere, cujus est instituere. (7) Immo ex veriori sententia poterit Vicarius capitularis sibi quorumdam casuum absolutionem reservare: nam eamdem habet jurisdictionem ac Episcopus, sed hæc reservatio non poterit afficere Regulares, qui ab Episcopo habuerunt potestatem illimitatam. Aliud autem foret sentiendum, si habuissent tantum potestatem limitatam, in quo casu non videtur prodesse privilegium Clementis IV. Marchettus de Vic. cap. p. 2, t. 14, n. 10. (8) Id. ib. n. 2. - (9) Ita ad rem scribit Leurenius : « Vicarius capitularis potest cognoscere causas judiciales, et etiam criminales. Nec obstat Tridentinum Sess. 24, c. 20, quod causas matrimoniales et criminales Episcoporum tantum examinationi, et jurisdictioni relinquat; nam per illa verba solum excluduntur alii Prælati inferiores, non autem capitulum, quod, sede vacante, non « est inferius, sed par Episcopo. » De capit. sed. vac. q. 472. (10) Benedictus XIV de Snod. 1. 2, c. 9, n. 5. (11) Engel in tit. ne sed. vac. n. 10. (12) Benedictus XIV loc. cit. n. 3. (13) Sacra Congregatio pro norma Vicarii capitularis edidit instructionem, quam referunt Fagnanus et Garcia, cujus hæc sunt præcipua capita : 1o Vicarius capitularis obire debet omnia munia, quæ statuuntur a Tridentino Sess. 24, c. 18, de ref. in quibus nullam potest habere partem capitulum, 2° pro singulis parochiis debet concursum indicere; neque sufficit approbatio in aliis præcedentibus concursibus ad alias parochiales. Post hæc attribuit Vicario capitulari facultatem eligendi magis idoneum inter approbatos ab examinatoribus synodalibus, eumque summo Pontifici proponendi pro parochia collatione. Sed ex hodierna S. Datariæ praxi Vicario capitulari relinquitur tantum facultas proponendi, vel commendandi summo Pontifici, quem censet magis idoneum. Sic propositum, vel commendatum nequit parochiæ præficere, quæ de alio œconomo providenda est, donec a Papa collatio facta non fuerit. Cum Vicarius capitularis Romam mittit suam commendationem pro obtinenda parochiæ collatione, non est necesse, ut mittat omnia acta concursus, nisi a S. Sede petantur; sed sufficit, si mittat Litteras testimoniales, quæ

contineant nomina omnium concurrentium, numerum votorum, quæ requiruntur pro approbatione, numerum votorum ab unoquoque obtentorum, et notam accuratam qualitatum, et requisitorum pro unoquoque concurrentium.

199. Verum regula limitatur in casibus a jure reservatis, in quibus capitulum, ejusque Vicarius episcopo non succedit, quorum præcipui sunt sequentes. Primo Vicarius capitularis nequit beneficia conferre, quæ ad solius episcopi collationem spectant (1), licet queat præsentatos a patronis in beneficiis jurispatronatus instituere (2), quia collatio ad gratiam pertinet, quæ generaliter est Vicario capitulari interdicta, institutio vero ad justitiam, quæ nulli est deneganda. Secundo nequit res Ecclesiæ, aut episcopatus alienare, nisi de rebus agatur, quæ servando servari non possunt (3), et a fortiori nequit easdem res in suos, aut capituli usus convertere. Propterea debet omnia emolumenta, et quoscumque redditus ex episcopatu, et ex jurisdictione, ac sigillo curia provenientes futuro episcopo reservare, cui ex confecto inventario suo tempore rationem reddat (4). Tertio nequit aliquid facere, per quod status Ecclesiæ, aut jura diminuantur episcopi; immo his de rebus nequit litem movere, aut persequi jam motam; nam quælibet inde ventura dispositio, aut sententia foret nulla, quia episcopus futurus legitimo caret defensore, ut probatur ex toto titulo Decretalium, ne sed. vac. aliq. innov.

Officium Vicarii capitularis cessat, cum præsentantur capitulo novi episcopi apostolicæ Litteræ provisionis (5), et postea ipse debet suæ administrationis rationes novo episcopo reddere, et subire syndicatum (6).

(1) Cap, 2, ne sed. vac. quod verum est nedum de beneficiis curatis, sed etiam de simplicibus. — (2) Cap. 1, de instit. in 6. — (3) Can. 42 et 44, c. 12, q. 2. Quod dicimus de rebus, quæ servando servari non possunt, dicendum est de rebus Ecclesiæ, quæ comprehenduntur sub capitulo Terrulas 53, c. 12, q. 2. Et idem secundum Marchettum dicendum est, quando agitur de magna necessitate, in qua Capitulum potest mutuam pecuniam accipere. De Vic. Capit. p. 2, t. 27. (4) Clem. Statutum de elect. (5) Extrav. Injunctæ de elect. int. com. (6) Quæ hic de Vicario Capitulari summatim exposuimus, in alio nostro scripto, cui titulus, Brevis theori

ca, et praxis Vicarii capitularis, cum aliis ad rem pertinentibus uberius explicamus, ad quod lectorem remittimus, si Deus dabit, ut illud possimus typis evulgare.

TITULUS XX.

DE PRÆLATIS INFERIORIBUS, ET PAROCHIS.

201. Quæ sit

SUMMARIUM: 200. Tres sunt species inferiorum Prælatorum. potestas Prælatorum vere nullius? — 202. Quis sit Parochus, et quid Parochia? 203. Quando sint institutæ parochia? - 204. Parochus unus et perpetuus regulariter est constituendus. 205. Parochi potestas est ordinaria, et episcopo submissa. — 206. Quæ sint jura parochi ? — 207. Quæ sint ejus onera? - 208. Tenetur diebus festis missam celebrare pro populo et prædicare. 209. Sacramenta ministrare, et se exemplum bonorum operum præbere. 210. In parochia residere, et suas functiones peragere.

200. Prælati inferiores medium quoddam constituunt inter episcopos et Parochos, quorum alii Regulares, et alii Sæculares dicuntur. Horum Prælatorum, qui abbates quoque nuncupantur, tres sunt species, quæ ita describuntur a Benedicto XIV (1). « Prima est eorum, qui certo præsunt generi per« sonarum existentium intra septa alicujus Ecclesiæ, monasterii, seu conventus cum passiva exemptione a jurisdictione episcopi. Ejusmodi sunt superiores Regulares, et nonnulli « Prælati sæculares, qui una cum Ecclesia, ejusque Ecclesiæ clericis, et administris, quibus præficiuntur, subsunt immediate summo Pontifici. Secunda species est Prælatorum habentium jurisdictionem activam in clerum, et populum certi loci, qui tamen locus est intra episcopi diœcesim, qua undique circumscribitur; et hujusmodi Prælati improprie tantum, et lato quodam dicendi modo, dicuntur esse Nullius. Tertia species est Prælatorum, qui jurisdictionem activam habent in clerum et populum alicujus loci, seu oppidi, aut plurium locorum, aut oppidorum, quæ omnino avulsa et se« parata sunt a cujuslibet episcopi diœcesi; quapropter dicun

и

«

<«

«

« tur constituere quamdam quasi diœcesim, ubi Prælatus, iis exceptis, quæ ordinis episcopalis sunt, omnia exercet, quæ « cæteroquin ad episcopalem jurisdictionem pertinerent. Hujus generis Prælati inter inferiores nobilissimi sunt, dicuntur « vere, et proprie Nullius, et veris annumerantur Ordinariis « locorum (2).

(1) De Synod. 1. 2, c. 11, n. 1 et seqq. · (2) Prælati hujus tertiæ speciei Episcopis, illi duarum præcedentium specierum potius Parochis assimilantur. Omnes vero Prælati ex Apostolico privilegio constituti in eorum functionibus debent observari Bullam Decet Romanos Pii Papæ VII, an. 1823, in qua confirmatur decretum S. Congregationis Rituum.

201. Licet Prælati hujus tertiæ speciei jurisdictionem quasi episcopalem tam voluntariam, quam contentiosam ex Apostolicis privilegiis, aut legitime præscriptis consuetudinis in subditos queant exercere; quædam tamen ejusdem jurisdictionis capita sunt excepta. Nequeunt reapse synodum diocesanam cogere, parochias conferre, clericos sæculares ad ordines promovere, aut iisdem ad ordines consequendos litteras dimissorias dare. In his enim omnibus debent ad episcopum viciniorem recurrere, cui ipsorum territorium subjicitur (1).

(1) Hæc de dimissoriis, ordinibusque locum tantum habent in Prælatis sæcularibus; nam Regulares solemniter benedicti possunt primam tonsuram, ordinesque minores subditis suis regularibus conferre. Benedictus XIV, 1. cit.; et Trid. sess. 23, c. 10, de ref.

202. Parochus est Sacerdos, vel clericus intra annum Sacerdotio initiandus, legitime ab episcopo, vel a Papa, si parochia sit reservata, deputatus ad regendam determinatam dioecesis portionem cum ordinaria potestate sacramenta, aliaque spiritualia bona in ipsa ministrandi. Hic sacerdos dicitur: Proprius relate ad omnes sibi commissos fideles (1); dicitur Plebanus a plebe, cui adsistit; Rector ab officio regendi in Christi nomine, et mysteriis populum; et Curatus a cura animarum, quam exercet. Cætera vero nomina Præpositi, et Archipresbyteri indicant honoris titulum a dignitatibus Ecclesiæ cathedralis mutuatum.

Ea diœcesis portio, quæ ab Episcopo, vel superiore regenda Parocho committitur, dicitur a Latinis Parochia, et a Græcis Parœcia, quæ debet omnino aut ratione territorii, aut saltem ratione personarum (2), esse determinata, et suam aptam habere Ecclesiam, quæ parochialis nuncupatur (3).

(1) Parochus licet proprie Pastor appellari non possit, quia Pastor vere dicitur, qui Ecclesiam et fideles regit cum imperio et jurisdictione externa activa, qua certe caret Parochus; improprie tamen Parochi appellantur Pastores, quod significat ministros veri Pastoris, nempe Episcopi, vel Pastores secundi ordinis. Ita Tridentinum compellat Pastores etiam Parochos. Sess. 25, c. 12, de ref.; et Pius VI, in litteris ad Episcopos Galliæ, 13 April. 1791, Rectores parochialium vocat Parochos, sive Pastores secundi ordinis. Theiner docum, ined. t. 1, n. 21. Unde Pontificale Romanum referens ultimam allocutionem Episcopi ad Synodum hæc habet: Nos Pástores vestri sumus; Vos autem Pastores animarum vobis commissarum. Ord. ad Synod. Parochus autem, qui vere Ecclesiam diligit, accipiet reverenter nomen Pastoris, cum illi a superioribus, vel fidelibus traditur; sed curabit, ne se Pastorem nominet: nam mala luctuosissima, quæ sæculis præterlapsis a falso attributa Parochis qualitate Pastorum passa est Ecclesia, adhuc forte in quibusdam persistunt. Illud sane systema extollendi Parochos contra Episcopos, a Jansenistis propugnatum, et a Schismaticis magnificatum, exitiosius Ecclesiæ plane fuit, quam damnatum Aerii Presbyterianismum ; nam hoc faciebat Presbyteros æquales Episcopis, quod facile approbationem obtinere nequibat : sed illud, quod solos Parochos æquales constituebat Episcopis, commodius, et probabilius videbatur, ut facilius admitteretur. Quare hujus systematis Auctores hoc, vel simili modo ratiocinabantur : Parochus est Pastor Ecclesiæ: ergo jure divino institutus : ergo doctor, et sponsus ecclesiæ : ergo magister fidei, et judex causarum: ergo ab Episcopo independens, etc,; quæ omnia quam falsa sint, nemo est, qui non videat. Unde temporibus nostris maxime illud consultius putamus, ne Parochi hoc se nomine distinguant, ne ingerant malæ artis suspicionem. Proptere ferunt nuper a Romanis Revisoribus expunctum fuisse nomen Pastorum, quod Patres cujusdam Concilii Provincialis Galliæ ad Parochos designandos adhibuerunt. Nardi in opere Dei Parochi tom. 1. - (2) Hæc determinatio fit in parochiis gentilitiis, aut familiaribus, ad quas pertinent gentes alicujus familiæ, aut agnationis, vel cognationis. (3) Parochiæ, et Parochi nomina valde antiqua sunt : nam Parochia a Romanis dicebatur diversorium, in quo Legatis Principum, et Reipublicæ causa peregrinantibus vitæ necessaria exhibebantur, et qui eidem præerat, Parochus dicebatur, ut habet Horatius in 1. 1, serm. sat. 5. A Græcis vero Parœcus, vel Parœcon