CODICIS CANONUM ECCLESIÆ PRIMITIVÆ

VINDICATI AC ILLUSTRATI,

LIBER SECUNDUS.

CAPUT PRIMUM.

Synopsis.

ussis in priori libro externis, interna contra Canones postolorum argumenta modo discutienda restant.

nihil in hoc Codice secundi, tertiique seculi disciplinæ ssentaneum esse constiterit, controversia de antiquitate tius, ut a nobis asserta, dirimetur.

lanc, de rebus in hoc Codice comprehensis, adversarii iam nobis extorserunt dissertationem.

Methodus ejusdem, necnon finis fructusque.

CANONES Apostolicos, sive Apostolorum vulgo dictos, nodo ante quintum adultum, verumetiam ante quartum tum æræ Christianæ seculum sancitos fuisse, collectos, vulgatos, ex iis, quæ superiori libro disputavimus, abunde , ut opinor, constat. Ubi scilicet Canones istos ab Imtoribus, a Patribus, necnon a Synodis, tam Ecumenicis, m provincialibus, nunc sub ecclesiasticorum, nunc sub iquorum, nunc etiam sub diserto Apostolicorum nomine, rto quintoque seculo laudatos fuisse demonstravimus. quandoquidem Joannes Dallæus, et vestigiis ejus insistens onymus Observator, quasdam contra nonnulla e testi1. ɔniis, quæ adduximus, exceptiones excogitarunt, eas omnes quales quales, et quotquot fuerunt, quanta potuimus brevi

B

tate pariter atque perspicuitate expensas, discussas, confutatas dedimus. Quinetiam alia omnia externa argumenta, quæcunque ab utrovis eorum, vel e testimoniis, vel e silentio veterum de hisce Canonibus, ad astruendam suam, vel ad nostram de iis opinionem evertendam adducta sunt, profligavimus adeo et refellimus, ut nihil modo ad plenissimam sententiæ nostræ fidem faciendam superesse videatur, nisi ut ostendamus insuper, nihil in tota hac Canonum Apostolicorum collectione occurrere, quod cum primitivæ Ecclesiæ disciplina non accurate admodum et polite convenit. Quod si et hoc etiam probatum dederimus, nemo sane, in re saltem adeo antiqua, majorem requirat certitudinem, neque in posterum dubitabit quispiam, quin hi Canones longe antiquiores fuerint, quam Dallæus et Observator opinati sunt: et non minus antiqui, si non et antiquiores etiam, quam nos statuimus.

II. Enimvero, si in toto hoc Codice nihil prorsus decernatur, quod tribus prioribus Christianismi seculis in Ecclesia non observatum fuit; si nullum usurpetur verbum, quod istis temporibus non usitatum invenimus; si nulla damnetur hæresis, quæ non ante quartum seculum exorta est; si nihil per totam dicatur syllogen ritibus ac institutis Ecclesiæ primitivæ dissentaneum; si singulorum in eo Canonum, sanctionum, phrasium, et ipsarum etiam vocularum idea purioribus istis religionis nostræ seculis apprime congruat; qua quispiam ratione suspensus deinceps, et incertus hæreat, annon istis diebus constituti sint hi Canones, quibus exacte adeo et ad amussim quadrant? Sane si hoc demonstratum fuerit, tota hæc de Canonum Apostolicorum antiquitate controversia finietur. Si nihil enim iis inesset, nisi quod omnibus placeret, antiquitas eorum in controversiam nunquam venisset. Verumenimvero in illis Episcoporum supra presbyteros eminentia ac auctoritas asseritur. Jejunium quadragesimale, et reliqua ab Ecclesia instituta, religiose observanda esse præcipitur. Et alia istiusmodi nonnullorum auribus ingrata occurrunt. Et hinc est, quod tantum in eos odium concitatum fuit. Hinc est, quod tot eruditi viri omnia corraserunt argumenta, quibus, si fieri potuit, ipsa etiam antiquitas horum Canonum rescinderetur, atque ita omnis is in istiusmodi agitandis controversiis auctoritas

auferretur. Quod si nullum in hoc Codice decretum exstare constiterit, quod non ex aliis istorum seculorum monumentis, æque ac ex eo, probari potest, adeo ut, quæcunque in eo decernuntur, ab Ecclesia primitiva instituta esse ac observata manifestum fiat, etiamsi hic Codex in lucem nunquam prodiisset, quid opus erit de ejus antiquitate ulterius disputemus? Hoc itaque est, quod nos in præsenti demonstratum imus, eo præsertim inducti, quod cardo, ut aiunt, controversiæ in hoc fere vertatur. Ut ex quo necessario saltem consequetur, omnes hosce, quos Apostolicos vocamus, Canones istis temporibus summe consentaneos esse, quibus nos eos sancitos editosque fuisse arbitramur.

Ap. lib. iii.

xvii.]

III. Adhæc, alia quoque ratio a nobis postulat, ut de ipsis rebus, quæ in hac antiqua Canonum collectione constituuntur, paulo fusius hic disseramus. Nimirum Dallæus Turriani, [De Pseud. qui hos Canones ab ipsis Apostolis sancitos, et a Clemente capp. xii.Romano editos fuisse contendit, opinionem impugnans, plurima ex ipsis etiam Canonibus argumenta petit, quibus eam evincat. Dum Turrianum autem internis hujusmodi rationibus urget, nonnulla subinde inserit, quibus credulo et incauto lectori persuadere conatur, ex ipsis Canonibus manifestum esse, eos non a primitiva Ecclesia, nec ante quintum adultum seculum conditos fuisse. Quapropter ne Observator, aliive posthæc conquerantur, me omnibus, tam internis, quam externis, Dallæi argumentis non respondisse, quicquid ille, vel post illum Observator, ex ipsis Canonibus ad suam de iis confirmandam nostram ve refellendam opinionem collegisse videtur, a nobis hic retundatur necesse est. Quod tamen fieri non potest, nisi totam percurramus syllogen, et si non singulos Canones, eos saltem omnes quos illi ad elevandam eorum auctoritatem in medium protulerunt, Ecclesiæ primitivæ ritibus moribusque consonare ostendamus.

IV. Quo hoc autem effectum demus, non opus est Dallæi procedamus methodo, qui primo contra ultimos XXXV., et ultimo contra primos L. Canones disputat. Nos enim, ut ratio postulat, a primo incipientes, in ultimo ordinatim desinemus, eosque omnes non modo a primis Ecclesiæ Christianæ seculis non abhorrere, sed cum iis etiam ita consentire demonstrabimus, ut illis proprii ac peculiares videantur. Et si quid Dallæus aut Observator e contra objecit,

illud, Deo volente, ita removebimus, ut cuivis constet, hos Canones primis istis temporibus optime accommodatos esse, illorumque ecclesiasticam disciplinam ita exhibere, ut si adversariis demus, quod falsissimum est, eos non ante quintum, vel etiam sextum, seculum in unum corpus collectos esse, longe tamen antea sancitos fuisse ac constitutos pro certo habeamus et explorato. Unde liquido simul patebit, hunc Codicem Canonum Ecclesiæ Primitivæ meritissimo jure nuncupari posse, utpote qui antiquissimos illos contineat Canones, quibus Ecclesia, si non universa, Orientalis saltem administrata fuit, priusquam vel Nicæni, vel Ancyrani, vel alii, quos scimus, Canones in lucem emissi sunt. E quibus hoc etiam boni commodique et nobis, et aliis quibuscunque se primitivorum Christianorum moribus conformes gerere cupientibus, emerget, quod præ oculis habeamus, qua ratione vitam nostram ad eorum exemplar instituamus, quos plurimos martyrii corona redimitos, et ad summam gloriam evectos perfecta in cœlis felicitate ab eo usque tempore perfructos esse, perfruique credimus.

CAPUT II.

Synopsis.

I. Primus Apost. Canon vindicatur. Episcoporum supra
presbyteros auctoritas nullo unquam Canone, aut lege
ecclesiastica instituta fuit, et tamen ubique semper obtinuit.
Unde eam Apostolicæ institutionis esse liquet.

II. Ut Episcopus a duobus aut tribus Episcopis ordinetur,
Apostolorum doctrina consonum est. Quid sit #geoßuré-
πρεσβυτέ-
giov apud D. Paulum.
III. Secundus Canon defenditur. Episcopi et presbyteri
vocabula secundo saltem seculo distincte usitata sunt.
Proinde non mirum est, quod ita in hoc Codice usur-
pentur.

IV. Secundo tertioque seculo præter Episcopos, presbyteros,
et diaconos, alii in Ecclesia constituti sunt clerici, hypo-
diaconi, lectores, cantores, etc.

V. Incensum oblationis tempore a primitiva Ecclesia usurpari
solitum, juxta quod tertio Apost. Canone præcipitur.
VI. Quartus Canon Apost. lege cæremoniali non innititur,
sed ei potius adversatur.

VII. Fructuum primitias ab Ecclesia primitiva offerri solitas,
e quarti seculi, necnon secundi, tertiique monumentis pro-
batur.

I. PRIMO itaque antiquus hic Canonum ecclesiasticorum Codex ab Episcopi, per quem omnis ecclesiastica disciplina administratur, constitutione orditur, jubetque Episcopum a duobus tribusve Episcopis ordinari. 'ETíonomos, inquit, χειροτονείσθω ὑπὸ ἐπισκόπων δύο ἢ τριῶν. Supponit igitur Episcopos istis etiam diebus ubique ordinatos, aliosque eorum denatorum loco ordinandos esse. Ut Episcopi enim, a presbyteris distincti, iisque superiores, ubique gentium ordinentur, nullus unquam Canon, nulla lex ecclesiastica de