omnes suis instrumentis per fluminis alveum projectis circa horam vesperarum reperierunt ducem cum omni adhuc habitu suo, videlicet calceis, caligis, diploide, vestello, mantello vestitutum, sub cingulo habens chirotecas suas cum Ducatis triginta, vulneratus novem vulneribus, quorum unium erat in collo per guttur, alia octo in capite, corpore, et cruribus: compertus Dux naviculæ impositus est et ad castrum Sancti Angeli ductus in quo exutus, lotum est ejus cadaver et pannis militaribus indutum, Socio meo Bernardino Gutterii Clerico ceremoniarum omnia ordinante. In sero illius diei, circa horam vigesimam quartam, cadaver portatum est per familiares nobiles suos, si rectè memini, ex dicto castro ad Ecclesiam beatæ Mariæ de populo præcedentibus intorcitiis circiter centum et viginti, et omnibus prælatis palatii, cubiculariis et scutiferis Papæ ipsum comitantibus cum magno fletu et ululatu sine ordine incedentibus; publicè portabatur cadaver in Cataletto honorifice, et videbatur non mortuus sed dormiens. In Ecclesia prædicta factum est ei depositum, et in eo reconditum ubi manet usque ad hodiernum diem. Pontifex ut intellexit Ducem interfectum et in flumen, ut stercus projectum compertum esse; commota sibi fuerunt omnia viscera, et præ dolore et cordis amaritudine reclusit se in quadam camera, et flevit amarissimè; Reverendissimus Dominus Gardinalis Segobiensis cum certis aliis servitoribus Sanctitatis suæ adierunt ostium cameræ, et tot exortantibus et rogantibus supplicaverunt et persuaserunt Pontificem, ut tandem plures post horas aperto ostio eos intromitteret: non comedit nec bibit Pontifex ex sero die Mercurii quatuordecima, usque ad prædictum Sabbatum sequens, nec à mane Jovis usque ad diem sequentem ad punctum quidem horæ quievit; persuasu tandem multiplici et continuo ræfatorum victus postremo incoepit pro posse luctui finem imponere, majus damnum et periculum quod personæ suæ evenire exinde posset considerans.

VOL. V..

K

No.

No. XLIX.

(Vol. i. p. 434.)

Burchard. Diar. from Gordon's Life of Alex. VI, in App.

Ingressus Borgia Romam.

FERIA quarta, vigesima sexta dicti mensis Februarii, in

timatum est de mandato Sanctissimi Domini nostri omnibus Cardinalibus, quòd dicta die hora nona decima mitterent familias suas extra portam beatæ Mariæ de populo obviam Duci Valentino venienti: et omnibus Oratoribus conservatoribus et officialibus urbis et Romanæ Curiæ Abbreviatoribus, Scriptoribus, quod personaliter irent obviam eidem. Die Veneris proximè præterita, vigesima prima hujus, Cardinalis Ursinus venit obviam Duci prædicto usque ad Civitatem Castellanam, et die Sabbati vigesima secunda Cardinalis de Farnesio ivit obviam eidem usque ad eumdem locum, omnes urbis Ordines extra pontem Milvium, ad tria vel quatuor milliaria equitarunt usque ad prata, ibidem Ducem expectantes; pulsata hora nona decima Cardinalis Sanctæ Praxedis recessit de palatio et equitavit ante Domum Cardinalis Ursini, qui ibidem in mula eum expectavit in via; equitarunt simul ad Ecclesiam beatæ Mariæ de Populo, ubi expectarunt Ducem, qui intravit portam inter vigesimam secundam et vigesimam tertiam horam, et receptus fuit ab omnibus familiis, oratoribus et officialibus. Cardinales prædicti intelligentes Ducem appropinquare portæ, ascenderunt mulas, et expectaverunt eum ante portam in loco consueto, ubi detectis capitibus receperunt Ducem, detecto capite eis gratias agentem, qui equitavit medius inter dictos Cardinales asque ad palatium, via recta ad Ecclesiam Beatæ Mariæ in

via

via lata, Minervam, domum de maximis, campum Floræ, inde recta via ad palatium. Ego non potui ordinare familiares, quia erant pedites Ducis circiter mille, quini et quini incedentes suo ordine, Suicenses et Guascones sub quinque vexillis armorum Ducis, qui non curarunt ordinem nostrum. Dux habuit circa se centum stafieros singuli singulos Roncones deferentes. Indutus erat veste velluti nigri usque ad genua collanam habens satis simplicem; habuit multos tibicines omnes cum armis suis et duos araldos suos et unum Regis Franciæ, qui volebat omnino ire post servientes armorum; conquestus fuit Duci, qui mandavit ei quòd iret ante eos, quod fecit male libenter. Post nos equitarunt Dux Bisiliarüm a dextris, et Princeps Squillaci filius Papæ a sinistris, quos secutus est Dux medius inter Cardinales prædictos: post cos Archiepiscopus Ragusinus a dextris, et Episcopus Sygoviensis Orator Romanorum Regis a sinistris. Archiepiscopus Cusentinus a dextris, Episcopus Trecorensis Orator Regis Francia a sinistris, Episcopus Zamorensis a dextris, et Orator Regis Hispania a sinistris successivè, et alii eodem ordine. Duo Oratores Regis Navarræ contenderunt cum Oratore Regis Neapolitani et Anglia qui se illis animose opposuerunt; victi tamen illi duo Regis Navarræ cesserunt et recesserunt. Papa stetit supra lodiam in camera supra portam palatii et cum eo Cardinales Montis Regalis, Alexandrinus, Capuanus, Cesarinus, et Farnesius, postquam Dux venit ad cameram paramenti, Papa accessit ad cameram Papagalli, apportari fecit quinque cussinos de broccato auri, unum poni ad sedem eminentem in qua sedit, unum sub pedibus suis et tria alia in terram per Ordinem in transversum ante scabellum pedum suorum; aperto ostio intraverunt omnes nobiles Ducis et post eos inter Cardinales Dux qui genuflexus ante Pontificem fecit brevem Orationem ad ipsum in vulgari Hispanico, agens sibi gratiam quod sibi absenti dignatus est facere tantam gratiam nescio quam, Papa respondit et in eodem vulgari, cum dux osculatus

K 2

osculatus est pedes ambos Papæ et manum dextram, receptus a Pontifice ad osculum oris et post ducem nobiles qui volebant •sculati sunt pedem.

No. L.

(Vol. i. p. 436.)

Petri Criniti Opera. p. 546.

DE LUDOVICO SFORTIA PRINCIPE CLARISSIMO QUI PRODITUS

EST PER HELVETIOS.

OLIM vigebat Sfortiadum genus,
Et præpotenti milite nobilis
Princeps et astu, et consilio fuit :
Qui nunc Helvetiûm dolis
Vinctus nefanda compede, proh pudor,
Nequicquam inertes advocat Insubres;
Ut impudenter perfidus Allobrox
Stringendum dedit hostibus.

An hæc sacratæ fœdera dexteræ?
Quid jura belli sancta refringitis?
O non ferendum flagitium insolens ;
Quid culpam sceleri additis?

Non hoc decebat Martia pectora.

Sed tuta nusquam est heu miseris fides.
Fortuna, certis nescia viribus

Tutari veterem gradum,

Cur tam procaci lubrica gaudio

Gestis potentum vota repellere,
Et celsa diro concutis impetu?
Ne virtus nimium sibi ́

Confidat,

Confidat, aut jactet proprium bonum,
Si quando summis pollet honoribus?
Tu nunc catenas, Sfortia, principum
Immortale decus, teris.
Circunligarunt undique barbara

Nodis revinctum vincla tenacibus,
Ne possit ullo tempore liberum
Monstrare Italiæ caput.

AUDIVI, et timeo, ne veri nuncia fama

Sit, quæ multorum pervolat ora frequens.
Scin verum quæso ? scin tu Strozza? eja age fare,
Major quam populi, Strezza, fides tua sit.

An noster fluvio miserè? heu timeo omnia: at illa
Dii prohibete, et eant irrita verba mea.
Et redeat sociis hilari ore, suasque Marullus
Ante obitum ridens audiat inferias.

Fama, tamen vatem sinuoso vortice raptum

Dulciloquam fluvio flasse, refert, animam,
Scin verum quæso? scin tu Strozza? eja age fare
Major quam populi, Strozza, fides tua sit.
Ut timeo nam vana solet plerumque referre
Fama bonum, at nisi non vera referre malum.

Quamque