Դ. Դ Ա Ս

ԱՊԱՇԽԱՐՈՒԹԵԱՆ Ս. ԺՈՂՈՎՈՅՆ 1876
ՕԳՈՍՏ. 4ԻՆ ՏՈՒԱԾ ԲԱՆԱԴՐԱՆՔԸ

Omnes et singuli praedictae societati nomen dantes, vel eam promoventes, aut ei quomodocunque faventes, vel adhaerentes.

Ամէնքն ու իւրաքանչիւրը` որ յիշեալ ընկերութեան կը գրուին , կամ՝ նոյնին տածիչ կ՚ըլլան . եւ կամ՝ որեւէ կեր

պով նոյնին կօզնեն կամկը յարին :

] երջին ժամանակներս Հռոմ` ընկերութիւն մը կազմուած էր որ ինք զինք կ'անուանէր “Ընկերութիւն կաթողիկե – իտալական,, (società catolica italiana). Ասոր վախճանն էր՝ վերստին Հաստատել քրիստ նեայ ժողովրդեան իրաւունքները, որով Առաքելական Աթոռոյ դատարկութեան ժամանակ, Հռոմայ Ժող»վուրդը Քահանայապետին ընտրութեան մասնակից ըլլայ: Անոր Համար վերոյիշեալ խօսքերով՝ Ապաշխար րութեան Ս. Ժողով 1876 Օգոստոս 4ին աաանյինեն կերպով վերապահեալ բանադրանաց տակ ձգեց զասոնք։

1 Գործք Ս. Աթոռոյ, Հատոր Թ. էջ 352, 353: ՇիւՀ. <-----}-% -- -- -- -- 0 Jr. - - - % - -pp-r, 7 S44r. 1885, 42 703:

Բ. ՅԱՒԵԼՈՒԱԾ

Ե Կ Ե Ղ Ե Ց Ա Կ ԱՆ Դ Ա Տ Ա Կ Ն Ի Բ

ԴԱ Տ ԱԿՆՔԱՑ ՎՐԱ ԸՆԴՀԱՆՐԱՊԷՍ

1. ԷՈՒԹԻՒՆ, 2. ՊԱՅՄԱՆ, 3. ԵՆԹԱԿԱՅ, 4. ԱՐՁԱԿՈՒՄՆ ԵՒ 5. ԲԱԺԱՆՈՒՄՆ ԴԱՏԱԿՆՔԱՑ

1.

ԷՈՒԹԻՒՆ ԴԱՏԱԿՆՔ ՈՅ

()րինաց զանցառութիւնն՝ որ ոչ միայն բարոյապէս մեղք է, այլ նաեւ արտաքին բարեկարգութեան կամակար բռնաբարումը, Հարկ է որ արտաքին պատժով մը Եկեղեցւոյ իշխանութենէն պատուՀասի . որպէս զի թէ արդարութեան իրաւացի պահանջմանց Հատուցում` ըլլայ, եւ թէ յանցաւորն ուղղութեան բերուի, եւ այնու վերստին հաշտուի իւր հոգեւոր Մօրն՝ Եկես ղեցւոյ Հետ, որուն աստուածային կամ` եկեղեցական օրինացն ընդդիմադարձ գտնուեցաւ: Արդ, Եկեղեցւոյ այսպիսի բուժիչ պատիժն է rանֆ+ը (censura), որով Եկեղեցին Քրիստոսէ առած իշխանութեամբն իւր յանցաւոր եւ յամառ որդիքն իւր ծոցէն ըստ մար սին կամ` բոլորովին ի բաց կը մերժէ: Ըստ այսմ՝, դատակնիքն ընդՀանրապէս կը սահմանուի՝ Պապին հոր կեսը նա երկական, որով ցանցը -- մա +ջս»նայ մը կը կո-ի հոգար բարեաց վայելսին 2:

Ըսինք՝ 1. Պ. վասն զի միայն ղաց Համար կը տրուի. ուստի դատակնքէ ազատ են տղայ ք եւ մտազուրկք: 2. Հ*--*. վասն զի Հոգեւոր իշխանութենէ ի Հոգեւոր օգուտ քրիստոնէից, զրկմամբ 1 Մ ԺԸ 17: 2 Սու ար. վս

ան

դատ. վ. . Հ. 1. Թ. 5:

հոֆե-որ բարեաց կը դրուի: 3. Բական. վասն զի դատակնքոյն գլխաւոր վախճանն է օզոարիան յանցաւորին . իսկ Հատուցումն երկրորդական վախճանն է: 4. Յանցա... վասն զի յանցա-որաց վրայ միայն պատիժ կը դրուի: 5. Յամա . վասն զի ամո-թիանը միայն ծանր պատժոց արժանի է: 6. ՔrԷ-*նեայ . վասն զի պատիժը հպաակաց վրայ կընայ դրուիլ. իսկ չմկրտեալը Հպատակ չէ Եկեղեցւոյ: Ուստի Քահանայապետը բովանդակ Եկեղեցւոյ Համար, եւ Եպիսկոպոսն իւր թեմին համար կրնան դատակնիք տալ, բայց ոչ՝ այլ ոք: 7. Կը ır!- հ*--r *~ բկաց վայելքին, որպիսի են՝ Հրապարակական աղօթք, Ս. Խորհուրդք, Պատարագ, եկեղեցական թաղումն, բարերարութիւն, Հոգեւոր իրաւաբանութիւն, եւ այլն, բայց ոչ՝ առանձնական աղօթք, բարեգործութիւն, եւ այլն:

Ըստ այսմ, դատակնիք չեն՝ 1. Մշտատեւ պատ տիժք. 2. Զրկում պարզ. 3. Անատակութիւն, եւ 4. Անկանոնականութիւն։

2.

ՊԱՅՄԱՆՔ ԴԱՏԱԿՆՔ ՈՒ

Որպէս զի մեկը դատակնքոյ տակ յնայ, կը պա Հանջուի, որ

1. Մեղի մ՚ըլլայ. վասն զի չիք պատիժ ուր չիք յանցանք: Ուստի, եթէ անդ մը դատակնքոյ տակ ձգուի, առ այն ի պճի պարտաւորեալ չէ, եւ Հետեւաբար զանցառութեամբ ալ անկանոնական - րլլար Եթէ մէկը սխալմամբ կարծել-վ որ գործոյ մը վրայ դաս տակնիք կայ, նոյն գործը գործէ, թէպէտ ի խղճի յանօ ցաւոր գտնուի, սակայն դատակնքոյ մէջ չիյնար 1 :

2. Մեղքը ֆանը ըլլայ. այսինքն՝ կամօք եւ գիր տութեամբ գործուի . վասն զի ծանր պատիժ ծանր յանցանաց վրայ կը դրուի: Ուստի, ինչ որ ծանր մեղքէ կ'արդարացընէ, կ'արդարացընէ նաեւ դատակնքէ:

3. Մեղքն աըրակին ըլլայ. վասն զի զներքինսն չդատի աւագն: Ուստի, ցորչափ մեղքը ներքին է, ադատ է դատակնքէ:

1 Սուար. անդ, վ. Դ. Հ. 6: եքք. Ա. Էջ 315, Թ.

503, եւ այլն: