de l'Ordre. L'archiprieur print a cest effet, avec damoiseau Winandt, son chemin vers Kinrode, et apres avoir meurement consideré ceste affaire avec la dame prieure et autres discrettes, il fut ordonné que madame la prieure de Kinrode iroit avec dame Ermeline de Vucht a Gersten. Et ont aussi menez avec eux le venerable sire Vranck, commandateur: et là mesme ont installé a Kinrode une autre prieure et un autre confesseur qui estoit sire Laurentius superieur d'Odilienbergh; ainsi ils sont tous ensemble allez a Gersten où que messire Jean Abrouck at donné l'habit a six devotaires et installé dame Mentde prieure de Gersten; cela s'at fait l'an 1490.

Cette petite chronique trouvée chez les Sépulchrines du couvent de Visé, se termine à la fondation du couvent de Gersten. Peut-être des exemplaires plus étendus se rencontrent-ils, mais celui-ci est le seul qui soit parvenu à ma connaissance.

Addition au recit fait pages 171 et suivantes de ce volume sur l'Ordre du Saint Sépulchre.

Fredericus, præpositus in Denckendorff, Ordinis Sancti Sepulchri, diœcesis Constantiniensis, committitur executor litterarum apostolicarum ab abbate monasterii Porta Cœli, Ordinis Præmonstratensis anno 1374. Unde eodem anno exequitur mandatum apostolicum contra morosos solutores reddituum præposituræ Nollingensis.-GERBERTI Historia Nigra Sylva. III. 311-312.

Addition aux notes sur la chronique du Saint Sépulchre, sur l'archiprieur de Pérouse Catanius. Voyez la page 186 de ce volume.

Catanius mourut en 1484. L'inscription suivante placée dans l'église de la Commanderie de Saint-Luc, à Pérouse,

où il faisoit sa résidence, et qui a été donnée sur la fin du XVe siècle à l'Ordre de Saint Jean de Jérusalem, en est une preuve. Elle est telle:

Catanius de Traversagnis de Savona

Archiprior et Generalis Magister

Ordinis S. Sepulchri Hierosolymitani.

MCCCCLXXXIV.

PACIAUDI. De cultu Sancti Joannis Baptistæ antiquitates christianæ. Dissertatio VII. P. 299.

Addition à la chronique de l'Ordre des chanoines Réguliers du Saint Sépulchre.

DENCKENDORFFIUM splendidissimum quondam ac amplissimum in ducatu Wirtenbergia Constantiensis dioecesis monasterium inclaruit, istud tamen jam ab anno 1648 per pacta pacis Cæsareo-Suevicæ principi terræ acatholico in plenam possessionem relictum. Fuit autem nobilissimum asceterium istud canonicorum Regularium Sancti Augustini, et congregationis (de qua pluribus agit BARBOSA, De Jure ecclesiastico, fol. 146, et GABRIEL PENNOTUS noster in Historia tripartita. lib. 2 cap. 67) Sancti Sepulchri intitulatæ venerabile commembrum, et fundatum ab illustri viro N. familiæ (prout latius constat ex documentis monasteriorum Wirtenbergensium fol. 505) ab Ezlickheim nuncupatæ solemnem primæ fundationis confirmationem æque pontificiam ac cæsaream, nec non alia plura diversorum magnatum diplomata desuper emanata, vide loco citato et in nostra Suevia ecclesiastica fol. 259. Currente sæculo decimo sexto Denckendorffense hoc collegium istud ab Ulrico duce Wirtenbergico violenter occupatum, finito bello Schmalcaldico fuit denuo religiosis catholicis restitutum, et præpositus illius cum plena potestate potitus, cui

postmodum ob imbelles corporis vires nimia ætate fractas circa annum 1555, coadjutor quidam fuit additus cognomine Kös appellatus, idem anno proxime sequenti a Christophoro duce in tantum lepide dispensatus, ut ducta uxore nihilominus præesset monasterio, unde Denckendorffium istud evasit omnino lutheranizatum, et quamvis anno 1630, urgente augustissimo cæsare Ferdinando II cum aliis comprovincialibus cœnobiis antedicto Ordini suo fuerit denuo restitutum, inde tamen iteratis vicibus pace Westphalica religiosis ascetis subtractum, et ad profanos usus memorato principi terræ relictum. FRANCISCI PETRI Germania Canonico Augustiniana. IV. 53 et 54.

Bulla Innocentii papa IV super exemptiones personarum et bonorum conventuum Ordinis Sacrosancti Dominici Sepulchri.

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis priori ecclesie Dominici Sepulchri Hierosolymitani eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis I. N. P. P. M. Quoties a nobis petitur quod religioni et honestati convenire dignoscitur, animo nos decet libenti concedere, ac petentium desideriis congruum suffragium impertiri: eapropter dilecti in Domino filii, vestris iustis postulationibus clementer annuimus, et ecclesiam Domini Sepulchri Hierosolymitani, in qua Dominico mancipati estis obsequio, sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes ut Ordo canonicus qui secundum Deum et Beati Augustini regulam in eadem ecclesia institutus esse dignoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascunque possessiones, quecunque bona eadem ecclesia inpresentiarum iuste et canonice possidet, aut in futurum concessione principum, oblatione fidelium, seu aliis iustis modis, prestante Domino, poteret adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant, in quibus hoc

propriis duximus exponendum vocabulis: locum ipsum in quo prefata ecclesia sita est, cum omnibus pertinentiis suis de VIMMERTINGEN et de BIERBECK domos Leodiensis diocesis cum pertinentiis suis; nec non possessiones alias cum pratis, vineis, terris, nemoribus, usuagiis et pascuis in busco et plano, in aquis et molendinis, in viis et semitis, et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis, sane novalium vestrorum que propriis manibus vel sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non accepit, sive de vestrorum animalium nutrimentorum nullus a vobis décimas exigere vel extorquere presumat; liceat vobis clericos vel laicos liberos et absolutos, e seculo fugientes ad conversionem recipere, et eos absque conditione aliqua detinere. Prohibemus insuper ut nulli fratrum vestrorum post factam in ecclesia vestra professionem, fas sit sine prioris sui licentia, de eodem loco nisi arctioris religionis obtentu discedere; discedentem absque communi litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. Cum autem generale interdictum terre fuerit, liceat vobis, clausis januis, excommunicatis exclusis, non pulsatis campanis, suppressa voce divina officia celebrare, dummodo causam non dederitis interdicto; chrisma vero, oleum sacrum, consecrationes altarium seu basilicarum et ordinationes clericorum, qui ad ordines fuerint promovendi a diocesano suscipietis episcopo, si quidem catholicus et communionem sacrosancte Romane sedis habuerit, et ea vobis voluerit sine pravitate aliqua exhibere. Prohibemus insuper ut intra fines parochie vestre, nullus sine diocesani episcopi et vestro assensu capellam seu oratorium de novo construere audeat, salvis privilegiis pontificum Romanorum ; ad hec novas et indebitas exactiones archiepiscopis, episcopis, archidiaconis, seu decanis, aliisque omnibus ecclesiasticis, secularibusque personis a vobis omnino fieri prohibemus; sepulturam quoque ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum devotioni et extreme voluntati, qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati vel interdicti fuerint, aut etiam publici usurarii, nullus obsistat, salva tamen iustitia illarum ecclesiarum a quibus corpora mortuorum absumuntur; decimas preterea et possessiones ad ius ecclesiarum vestrarum spectantes, que a laicis detinentur,

retinendi et legitime liberandi de manibus eorum, et ad ecclesias ad quas pertinent revocandi, libera sit de nostra authoritate facultas. Obeunte vero te nunc eiusdem loci priore, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibidem quavislibet subreptionis astutia seu violentia preponatur, idque fratres communi consensu vel fratrum maior pars consilii sanctioris secundum Deum et Beati Augustini regulam providendum, eligendum; paci quoque et tranquillitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes, authoritate apostolica prohibemus ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sanguinem fundere, hominem tenere, capere, interficere, seu violentiam audeat exercere; preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ecclesie vestre concessas, nec non libertates et exemptiones secularium exactionum a regibus et principibus vel aliis fidelibus rationabiliter vobis indultas, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti privilegio communimus. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam temere perturbare, aut eius possessiones auferre vel oblatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare: sed omnia integre conserventur eorum pro quorum sustentatione ac gubernatione concessa sunt, usibus et commodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate et diocesani episcopi canonica iustitia. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre institutionis paginam sciens contra eam temere tentaverit, secunda tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat: reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et sacratissimo corpore et sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Iesu Christi alienus fiat, atque in extremo examine districte subiaceat ultioni.Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus, sit pax Domini nostri Iesu Christi contingatque, et hunc fructum bone actionis recipiant, et apud districtum iudicem premia eterna inveniant. Amen. Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus. Ego Petrus Albanensis episcopus. Ego Willelmus Portuensis episcopus. Ego Petrus H. I. Sancti Marcelli presbyter cardinalis. Ego Guillelmus basilice XII apostolorum presbyter cardinalis.