Sayfadaki görseller
PDF
ePub

possidendum, ut in eodem loco commaneant secundum formam ordinis sui Deo militantes. Ne quis igitur hanc nostre collationis gratiam irritare presumat, presentem paginam sigilli nostri munimine duximus roborandum. Datum anno dominice incarnationis M°CCXLVII° in octava epiphanie.

Hæc ex archivio monasterii Stabulensis desumpta mihi procuravit domnus Theodardus ibidem monachus Benediclinus.

Le père FISEN parlant d'après les archives de ce monastère, en rapporte ainsi l'origine: Wericus quidam Presbyter, vitæ sanctioris desiderio, solitudinem, et omnem a rerum humanarum strepitu secessum cum amaret, virum nactus est opibus potentem Adelardum Roeneum; qui BERNARDI-FANIIS in agro suo, anachoreticum tuguriolum, quam B. Virginis Cellulam nuncupavit, extruxit inhabitandumque dedit Werico, et sodalibus, eorumque successoribus; qui Benedictinis legibus monasticen amplecterentur. Probavit Erleboldus abbas Stabulensis, ecclesiæque suæ beneficium, seu clientelare prædium id esse voluit. Illa fuere cœnobii Bernardi - Faniensis exordia. - Hist. eccl. Leod. I. 244. C'étoit donc un prieuré de l'abbaye de Stavelo.

Le père G. DE WAHA, jésuite, rend à peu près le même témoignage que FISEN; voici ses expressions: Domus dicta Cellula Mariæ de BERNARDI-FANA, vulgo BERNAPHÆI in agro Stabuletano, distans Leodio quinque circiter milliaribus, incœpta per Wericum ante annum мCCXX, nam ibi ostenditur scriptum donationis ei factæ anno MCCXX. Explanatio vitæ S. Guillelmi Magni, p. 345 (1).

La donation dont parle le Père G. de Waha, lui fut faite par Thierri de Rochefort comte de Montaigu. Thierri, écrit

(1) Leodii. G. H. Streel. In-16. 1693.

M. Jamotte (1), étant résolu l'an 1220 de se joindre à ceux qui s'armoient pour reprendre la ville de Jérusalem des mains des infidèles, du temps de l'empereur Fréderic II, donna au monastère de Bernarfagne, nouvellement commencé près d'Aiwaille, la seigneurie de Férot, éloignée d'environ une demi-lieue de ce monastère, et il la donna en forme de donation, comme il est porté par le titre de cette donation que j'ai eue des archives du lieu, dont le prieur et les religieux en sont encore aujourd'hui seigneurs et y établissent un mayeur et les échevins et en retirent les émolumens.

Mais en quelle année les Guillelmites furent-ils mis en possession de ce monastère? PIERRE SYLVIUS, prieur d'Alost, donnant une liste des couvens qui composoient son ordre, écrit que celui de Bernarfagne fut commencé l'an 1249 : Domus de Bernaphay in Ardenna sylva incœpta anno M°CCXLIX. Vide Acta Sanctorum, ad 10 februarii,Tomo II, p. 481. Ce qui paroit devoir être entendu de l'année qu'ils en prirent possession.

AUBERT LE MIRE, Originum Monasticarum Libri V. cap. 17, dit que la maison de Bernarfagne fut commencée l'an 1249. Domus BERNARDIFANIÆ vulgo BARNAPHAY in Condrosio, dioecesis Leodiensis, inchoata anno 1249. Voilà bien des variations sur l'origine de ce couvent.

Je crois cependant que l'opinion de FISEN, celle de PIERRE SYLVIUS et de MIRÆUS, telles que je les ai interprétées, méritent la préférence.

M. PAQUOT, Mémoires pour servir à l'histoire littéraire des dix-sept provinces des Pays-Bas, de la prin

(1) Le Montaigu de S. Thiebaud, ermite, représenté par Charles Jamotte, curé de Marcour. Chap. 15, p. 108. Liége, 1669. Réimprimé a Marche en 1813.

cipauté de Liège et de quelques contrées voisines. Louvain, MDCCLXVIIIo. T. XII, p. 122, dit que le monastère de Bernarfaigne a été érigé vers l'an 1218.

Il a suivi, selon toute apparence, l'opinion du Père Guillaume DE WAHA qui croit que cette maison a été commencée avant l'an 1220 (1).

COUVENT DE LIÉGE, AU FAUXBOURG D'AVROI.

Anno domini 1250. Dominus Grisellus cantor ecclesiæ Leodiensis in curte sua de MOTTA in Aurota ædificavit prioratum Guilhelmitarum. In quo quidem loco ipse ordinaverat de redditibus sufficienter assignatis sustentari debere octo sacerdotes senes et impotentes, qui propter debilitatem suis non possent nutriri præbendis, quos tamen ob honorem sacerdotii non deceret mendicare. Quibus et hanc præfixit legem quod si futuris temporibus irregulariter et dissolute viverent, capitulum Leodiense auctoritate accepta eos amoveret, et ut indignos et privatos privaret, aliosque religiosos de quacumque regula approbata illuc introduceret. Quod sic postea factum est et introducti sunt ibi Fratres Ordinis Guilhelmitarum, subrogati de alio ejusdem Ordinis monasterio dicto de Bienhafay in Ardenna, et hoc tempore domini Johannis de Flandria episcopi hujus successoris. Hæc BRUSTHEMIUS apud CHAPEAVILLE. II. 310 in notis.

Addit FISEN, II. 27. Anno 1280. Tradidit episcopus Priori Bernardi-Faniensi : Guilhelmitarum coenobium est inter Condrosos. Quorum octo Leodium venerunt : et mansit domus utraque eo juncta fodere, quo perseverare videmus Stabulenses inter et Malmundarienses; donec tandem, et suum Avrotana domus Priorem sortita est (2).

(1) ARSÈNE DE NOUE. Etudes historiques sur l'ancien pays de Stavelot et Malmedy. 1848. P. 247. Bovy. Promenades historiques dans le pays de Liége. 1839. II, 118. (2) Historia ecclesiæ Leodiensis.

1250

Domus de MOTTA Extra Leodium est inchoata anno M°CC® LXXXI. Intellige pro Guillelmitis. - BOLLAND ISTE. Acta Sanctorum, ad 10 februarii. II. In Vita S. Guillelmi, 401.

Anno Domini м°CCoLXXXo, cantor Leodiensis nomine Griscal in curte dicta MOTTE super Aurotum juxta ecclesiam Sanctæ Veronica vel Sancti Martini Tongrensis episcopi cœpit fundare ecclesiolam parvam cum habitaculis ad susceptionem octo personarum : in quo loco ordinavit nutriri debere de redditibus ad hoc sufficienter assignatis octo sacerdotes senes et impotentes, qui propter debilitatem suis forte præbendis non possent convenienter et decenter sustentari: quos ob honorem sacerdotii non deceret ostiatim mendicare, quibus tamen hanc præfixit legem et conditionem, quod si forsitan in futuris temporibus enormiter et dissolute viverent, dabatur venerabili Capitulo Leodiensi auctoritas et potestas eosdem amovendi et excludendi, ac alios religiosos de quacumque regula approbata illuc introducendi, quod et postea factum est, et introducti sunt ibi fratres Ordinis Wilhelmitarum, subrogati de alio monasterio ejusdem Ordinis dicto Bernhafagensi in Ardenna, tempore domini Johannis de Flandria episcopi. - CORNELII DE ZANTFLIET Chronicon. Apud MARTENE, Amplis. Coll. V. 117.

Est in hac quoque regione Guilelmitarum Coenobium in quo epitaphium hoc Ioannis a Mandeville excepimus:

Hic iacet vir nobilis dominvs Ioannes de Mandeville alias dictvs ad barbam miles dominys de Campdi natvs de Anglia medicine professor devotissimvs orator et bonorvm largissimvs pavperibvs erogator qvi toto qvasi orbe lvstrato Leodii diem vite sve clavsit extremvm anno Domini M°CCCLXXI° mensis novembris die XVII.

Hæc in lapide, in quo cælata viri armati imago, leonem

calcantis, barba bifurcata, ad caput manus benedicens, et vernacula hæc verba :

Vos ki paseis sor mi por lamour Deix proies por mi.

Clypeus erat vacuus, in quo olim laminam fuisse dicebant æream, et eius in ea itidem cælata insignia, leonem videlicet argenteum, cui ad pectus lunula rubea, in campo cæruleo, quem limbus ambiret denticulatus ex auro; eius nobis ostendebant et cultros, ephippiaque, et calcaria, quibus vsum fuisse asserebant in peragrando toto fere terrarum orbe, vt clarius eius testatur Itinerarium, quod typis etiam excusum passim habetur (1). »

[ocr errors]

(1) Itinerarivm per nonnullas Galliæ Belgicæ partes, Abrahami Ortelii et loannis Viviani. P. 16. Antverpiæ. clɔ.lɔ.LXXXIV.

« ÖncekiDevam »