nerende den voorsz. procureur generael, denselven proost ende zynen nacomelingen daer van te laeten ende gedoogen peyselick genyeten ende gebruycken.

86. Ende dat die voorsz. sententie voirts soude onder andere inhouden, dat aengaende die overheyt ende regalien gepretendeert ende geheyst by den proost Pigius, hy verclaert soude syn nyet ontfanckelyck inde vorme ende manieren, zoe hy geconcludeert ende zynen heysch gedaen ende genomen hadde, en is daerop gheen regard te nemen ;

87. Want 't zelve gesciet soude syn, overmits die groote generaliteyt sonder naervolgende specificatie by hem Pigius gedaen, alsoe hy concludeerde, dat inde proostien hem toebehoirden ende competeerden, alle overheyt, hoogheyt, jurisdictie ende regalen, sonder eenige reservatie, ende daerom is hy verclaert geweest nyet ontfanckelyck, zoe voren geseyt is.

Ende want het different, daer nae gheresen tusschen den voorsz. heere Kaerle Perrenot, des jegenwoordighens proosts voirsaet ende den procureur generael van Utrecht, ter cause van Melchior Willems, alsnoch gevangen in u lieden eerweerdighe heeren handen, gefurniert is, zoo schynt van geen nooden te wezen, hier dien aengaende breder verhael te maken, maer alsoo aengaende die voorsz. hoocheyden, jurisdictien, preeminentien, authoriteyten, prerogativen ende andere rechten, mitsgaders vander possessie van dien, claerlick, promptelick ende volcomelick blyct met 't gene dat voirsz. is, om dat hiernamael alle differenten souden cesseren, soe bidt die voirsz. jegenwoordighe heere proost in alder reverentie ende oitmoet, dat u lieden, eerweerdighe heeren, believe van weghen des Con. Mats, ende in den naeme deszelfs hem ende synen successeuren, in die voirsz. possessie te bewaeren, styven ende onderhouden, sonder hemlieden eenige molestatie daer inne te laeten geschiedene, oft eenich voorder process, daeromme hemluyden aengedaen te wordene, maer hetzelve zyne Ma's, dieneren ende officieren te verbieden, etc.

L.

In nomine dni nostri Jhesu Christi, summe divinitatis nutu disponente, Otto Rex. Cunctorum fidelium noverit universitas, qualiter nos interventu dilecte conjugis nostre Edgide nec non et fidelis nostri Kiselberti, ducis Lothariorum, licentiam concedimus, monetam fiendi in civitate Trajecten., in qua modo venerabilis vir, Baldericus, episcopali officio fungi dinoscitur, et, ut nullus comes neque alia judiciaria potestas licentiam habeat, teloneum vel aliud quodlibet deditum (!) sive quesitum ex ipsa moneta exigendi nostre serenitatis regia auctoritate omnino interdicimus, sed quicquid inde exigendum erat (1) ad integrum episcopo predicte urbis et ecclesie eidem potestative in posterum habendi et in eleemosynam nostri simul et dive memorie patris nostri Heinrici, serenissimi regis, damus et, cóncedimus; et ut hec concessio veracius a fidelibus nostris credatur, et firmiorem sui tenoris stabilitatem in futuras populorum successiones obtineat, preceptum hoc inde conscribi jussimus, et annuli nostri impressione illud sigillari precepimus, manuque nostra propria illud confirmavimus. Signum domini Ottonis, serenissimi Regis, Adaldagus notarius ad vicem Rodberti Archi-capellani recognovi, anno regni ejus v., anno incarn. D. cccc. xxxvI. indict. x. Actum Brugheim curte regio in nomine Dei feliciter. Amen.

Extract. ex antiquo registro, intitulato: Liber continens donationes imperiales, factas in prima fundatione ecclesiae majoris Trajecten., reposito et servato in parvis archivis ecclesiae praefatae, registratum folio decimo nono facie prima, per me

LAMSWEERDE, notarium ecclesiae praedictae.

II.

In nomine sancte et individue trinitatis, Otto, divina propitiante clementia, Rex, ecclesiasticis profectibus, cunctos opere pretium est, religiosorumque fideles precibus obtemperare virorum, pro hinc venerabilis sancte Trajectensis ecclesie Balderici presulis rogatui annuentes, omnia a predecessoribus nostris Regibus eidem collata ecclesie, seu etiam a ceteris quibuslibet fidelibus, videlicet decimam partem omnium regalium prediorum et monetarum et theloneorum, que intra sui episcopatus terminos exiguntur, insuper et tributorum que huslata et cogsculd dicuntur, res etiam in villa, que quondam Dorstadt, nunc autem Wik nominata, et in ceteris omnibus locis a predicta villa usque ad mare, et in insulis ceterisque mari contiguis provinciis ab imperatoribus vel regibus tradita prescripte Trajectensi ecclesie, hoc immunitatis nostre precepto firmavimus, precipientes, ut nullus habeat potestatem aliquid horum auferendi, sed perpetua firmitate inconvulsa permaneant; et, ut hec nostre concessionis auctoritas firmiorem in Dei nomine obtineat vigorem, manu nostra firmavimus, et annullo nostro signari precepimus. Signum dni Ottonis invictissimi Regis, Brun, cancellarius ad vicem Rodberti archi-capellani recognovit. Data cal. apr. anno dominice incarnation. D. cccc. XLVII. indict v., regnante pio Rege Ottone anno xi. Actum Quidilingeburgh in domino feliciter. Amen. Extract. ex antiquo registro intitulato: Liber continens donationes imperiales, factas in prima fundatione ecclesiae majoris Trajecten. reposito et servato in parvis archivis ecclesiae praefatae registratum folio undecimo, facie prima, per me

LAMSWEERDE, ntm. eccles. praedictae.

In nomine sancte et individue trinitatis, Otto, divina favente clementia, imperator Augustus, noverit omnium fidelium nostrorum tam presentium quam et per futura tempora succedentium industria, qualiter nos ob remedium beate memorie genitoris nostri simul et anime nostre, et interventu dilectissime conjugis nostre Theophanu atque venerabilis Geronis, archiepiscopi, rogatu, licentiam ab antecessoribus nostris regibus vel imperatoribus jam antea datam, renovavimus atque concessimus, monetam faciendi in civitate Trajecten., in qua modo venerabilis vir, Baldericus, presulis officio fungi dinoscitur, et, ut nullus comes neque alia quelibet judiciaria potestas licentiam habeat theloneum vel aliud quodlibet debitum sive questum ex ipsa moneta exigendi, nostre serenitatis regia auctoritate omnino interdicimus; sed quicquid inde exigendum erit, ad integrum episcopo predicte urbis et ecclesie eidem potestative in posterum habendi, tradidimus atque concessimus, et ut eadem concessio perpetuum obtineat vigorem, jussu nostro conscriptam atque signatam manu nostra cartam hanc subtus notavimus. Signum domini Ottonis imperatoris Augusti, Folcmarus, cancellarius, ad vicem Villigisi archi-capellani recognovi. Data VIII idus Juny anno domini D. CCCC. LXXV. ind. I, anno regni domini Ottonis XIII, imperii autem VIII. Actum Erpesfort.

Extract. ex antiquo registro, intitulato: Liber continens donationes imperiales, factas in prima fundatione ecclesiae majoris Trajecten., servato in parvis archivis ejus ecclesiae, registratum folio vigesimo, facie secunda, per me LAMSWEERDE, ntm. eceles. praedictae.

IV.

In nomine sancte et individue trinitatis, Otto, divina preveniente clementia, imperator Aug. Noverit omnium fidelium nostrorum presentium, nec non et futurorum sollertia, quod nos interventionibus dilectissime conjugis nostre Theophanu, atque Keronis, archiepiscopi, nec non pro remedio anime nostre atque pro regni nostri statu, quasdam res juris nostri ad ecclesiam sancti Martini, que est constructa in loco Threc vocato, ubi episcopus Baldericus preesse dinoscitur, in proprium concessimus, id est, quicquid in villa Amuda habere videbamur, theloneum quoque ad eandem villam juste pertinens, quod Waldgero jam olim in beneficium concessum habuimus, ad prelibatam ecclesiam perpetualiter donavimus, omnem vero piscationem, quam in Almere ad nostram regalitatem habuimus pertinentem, jure perenni illuc relaxavimus; insuper etiam terram, quam Atto, comes in Lona, habuit, firmiter illuc delegamus. Quin etiam quicquid in utraque parte fluminis habere dinoscimur, quod dicitur Fech, cum omni integritate transfundimus, terris, silvis, aquis aquarumque decursibus, piscationibus et stagna et lacus, que ex eodem flumine derivantur. De cetero terram, quam Hatto in loco Eki habere videbatur, ad nostrum regale jus judiciario more pro sui ipsius commissu fiscata erat, ad sepedictam ecclesiam tradidimus, que etiam sita est super ripam fluminis Reni, prelibato quippe episcopo licentiam, in prescripto loco Trec nominato, monetam faciendi concedimus, et ut nullus comes neque alia quelibet persona judiciaria potestatem habeat, theloneum vel aliud quodlibet debitum sive quesitum ex ipsa moneta exigendi nostre auctoritatis regia serenitate omnino interdicimus, quicquid autem inde exigendum erit, ad integrum episcopo predicte urbis et ecclesie eidem potestative in posterum habendi concessimus. Et ut hec nostre concessionis auctoritas firmius veriusque a fidelibus nostris in Dei nomine credatur, manu propria nostra subtus eam firmavimus, annuloque nostro sigillari jussimus, signum domini Ottonis imp. Aug. Folmarius, cancellarius, ad vicem Willegisi, archi-cappellani, recognovi. Data v id. Juny, anno domini D. CCCC. LXXV., ind. m, anno vero regni Ottonis XIIII, imperii vII. Actum Erpesfort.

Extract. ex antiquo registro, intitulato: Liber continens donationes imperiales, factas in prima fundatione ecclesiae majoris Trajecten., reposito in parvis archivis ejusdem ecclesiae, registratum folio vigesimo primo, facie prima et secunda, per me LAMSWEERDE, ntm. eccles. praedictae.

ง.

In nomine sancte et individue trinitatis, Henricus, divina favente clementia, Rex. Si erga loca divinis cultibus consecrata bonam voluntatem habuerimus, id ad eternam beatitudinem nobis profuturum liquido credimus. Quocirca omnium fidelium nostrorum presentium scilicet ac futurorum noverit industria, qualiter Wilhelmus, Trajecten. ecclesie venerabilis episcopus, que est consecrata in honorem sancti Martini, obtulit obtutibus nostris quasdam auctoritates constitutionum regum antiquorum, in quibus continebatur, quod ipsi ad prefatam ecclesiam quasdam res juris sui in proprium concessissent, id est, quicquid in villa Amutha habere videbantur, theloneum etiam juste pertinens ad eandem villam, quod Waldgero jam olim in beneficium concessum fuerat, omnem vero piscationem in Almere, quam ad suam regalitatem habuerunt pertinentem; insuper etiam terram, quam Otto, comes in Lona, habuit; quin etiam, quicquid in utraque parte fluminis, quod dicitur Fech, habere dinoscebantur, cum omni III.

14

integritate, terris, silvis, aquis, aquarumque decursibus, piscationibus, stagna etiam et lacus, qui ex eodem flumine Fech derivantur; de cetero terram, quam Atto in loco Eki habere videbatur, et ad regale jus judiciario more pro sui ipsius commisso fiscata erat. Ob firmitatem tamen rei, ut ista verius credantur, firmius recolantur, postulavit nos predictus episcopus, ut antecessorum regum morem exequentes, hujuscemodi nostre auctoritatis preceptum, ob amorem Dei et reverentiam sancti Martini, circa ipsam ecclesiam fieri censeremus. Cujus petitionibus et nos, pro divine retributionis desiderio et patris nostri Henrici et avi nostri Conradi imperatorum remedio, nec non ob interventum nostre dilecte matris Agnetis, imperatricis Auguste, libentissime acquiescentes, precipimus firmiterque jubemus, ut ab hac die ac deinceps, sicut antecessores nostri reges seu imperatores ecclesiis Dei concesserunt, ita et per nostre regalitatis auctoritatem in omnibus prenominatis rebus prefate ecclesie sit concessum ac jure perpetuo delegatum; et, ut hec auctoritas firmior sit, manu nostra illam firmavimus et sigillo nostro insigniri jussimus.

Extract. ex antiquo registro, intitulato: Liber continens donationes imperiales, factas in prima fundatione ecclesiae majoris Trajecten., servato in parvis archivis ejusd. ecclesiae, registratum foliis XXXIIII. facie 2. et XXXV facie prima, per me LAMSWEERDE, ntm. eccles. praedictae.

VI.

In nomine patris et filii et spiritus sancti. Cognoscant fideles tam futuri quam presentes, quod Anselmus prepositus et reliqui fratres ecclesie beati Johannis Baptiste in Trajecto constituti, mihi Cunrado ejusdem loci episcopo, theloneum in Smithusen, duos quoque mansos cum quinque mancipiis, silvam etiam, quam forest vulgo nuncupant, in loco Wanbeke nominato, cum omnibus appenditiis dederunt. Pro istis autem dedi eis ecclesiam in Fronakre cum tribus appenditiis capellis, liberam a circatu, a censu, a denariis, quos oblationes vocant, et terram palustrem in Everekestorpe tante latitudinis superius, quante erat terra eorum inferius, in longitudine pertingentem usque ad Trenscoten et Furs, prout secundum positionem locorum saltus hos habuerit oppositos; aliam quoque, quam vulgari nomine vocant quadraginta hovas, terram palustrem in Midrecht dedi eis, hujus discrete longitudinis, ut ex uno latere ipsi et habitatores de Abecenwalde palustrem illam terram ex equo dividant et ad se invicem nullo intervallo collimitent, ex altero vero latere predicte terre palustris idem sit terminus, qui fuerit terminus episcopatus et comitatus, et item sicut a superiori latere nullo intervallo usque ad terminum comitatus, ipsi fratres terram illam possideant. Has vero terras tali pacto dedi eis, ut, si quando inhabitentur, decime et placita et omnis ecclesiastica ac laycalis justitia ad eos solummodo pertineat. Hujus quoque rei testes subscripsimus, Lanzonem majorem domus sancti Martini prepositum Trajecti, Adelhardum prepositum sancti Salvatoris ibidem, Rudolfum prepositum sancti Petri in Trajecto, Liebertum prepositum in Audensele, Ecgebertum decanum, Lambertum, Engelbertum prepositum, Wezelmum decanum, Theodericum comitem Hollandie, et, ut inconvulsus contractus iste permaneat, sub anathemate firmavimus et sigilli nostri impressione signavimus, et cartam hanc testem futuram sub predictis presentibus testibus dedimus, anno dominice incarnationis millesimo octuagesimo quinto, indictione octava, anno presulatus mei octavo, regnante Henrico, imperatore quarto.

Collationata praescripta copia cum certo libro, continente varia jura ecclesiae sancti Johannis Trajecten., ex quo extracta est, concordabat cum eodem.

VII.

In nomine sancte et individue trinitatis, Fredericus, Dei gratia Romanorum imperator Augustus. Si ecclesias Dei amplificamus et earum jura regali auctoritate tuemur et firmamus antecessorum nostrorum piorum regum vel imperatorum exempla sequentes, hoc nobis et ad regni nostri prosperitatem et precipue ad anime nostre salutem profuturum non ambigimus. Ea propter tam futurorum quam presentium noverit industria, quod nobis apud Novimagium considentibus et de pace atque de statu regni tractantibus, fidelis noster Godefridus Trajecten. ecclesie venerabilis episcopus, ante presentiam nostram venit, et instrumenta privilegiorum bone memorie Ottonis secundi nobis presentavit, in quibus continebatur, quod ipse pro remedio anime sue ac suorum parentum quasdam res ac suorum parentum quasdam res juris sui ad prefatam ecclesiam sancti Martini in proprium tradiderit, videlicet, quicquid ipse in villa Muda habuerat, theloneum quoque ad eandem villam juste pertinens eidem ecclesiae perpetualiter donaverit, et insuper addidit omnem piscationem, que in Almere ad suam regalitatem pertinebat, et terram, quam Otto, comes in Lona, habuit, et preterea, quicquid in utraque parte fluminis quod Vecht habebat, cum omni integritate sibi delegaverit, scilicet cum terris, silvis, aquis, aquarumque decursibus, piscationibus, stagnis et lacubus ex eodem flumine derivantibus, terram quoque, quam Otto in loco Eki vocato possiderat, sed pro commissis ipsius id regale jus judiciario ordine fiscata erat, sepememorate ecclesie libere donaverit, et episcopo monetam in Trajecto faciendi potestatem concesserit, et quod omnino regali auctoritate interdixerit, ne aliquis comes seu alia quelibet persona judiciaria potestatem haberet theloneum vel aliud quodlibet debitum sive quesitum ex ipsa moneta exigendi, sed ipse episcopus ex integro hec omnia potestative possideret; idem itaque presul Godefridus regalitatem nostram suppliciter efflagitavit, ut hujus regie donationis munificentiam Majestatis nostre auctoritate confirmare et privilegii nostri attestatione renovare et stabilire vellemus. Cujus petitioni, interventu dilecti ac fidelis nostri Arnoldi, Treverensis metropolitani, aliorumque fidelium nostrorum, et precipue spe superne remunerationis, annuentes, presentis pagine sigilli nostri impressione insignite testamento id confirmavimus, et perpetua stabilitate observandum, sicut prescriptum est, ab Ottone donatum decernimus. Acta sunt hec coram . . . . . idoneis domino Philippo Colon. metropolitano et domino Cristiano Mogunt., et domino Arnoldo Treveren., Luodulpho Leodien. ep., Boscelmo camerario, Ottone Egberto de Amestel et aliis quampluribus. Signum domini Frederici, Romanorum imperatoris invictissimi, ego Henricus cancellarius Mogunt. archiepiscopi et archicancellarii recognovi. Anno dominice incarnation. M. c. LXXI., indictione III, regnante domino Frederico, Romanorum imperatore invictissimo, anno regni eius xx°., imperii vero XVIII. Datum Aquisgrani, u idus Octobris feliciter amen. Extractum ex antiquo registro intitulato: Liber continens donationes imperiales, factas in prima fundatione ecclesiae majoris Trajecten., reposito in parvis archivis ejusd. ecclesiae, registratum foliis LXVI. facie 2a. et LXVIIo, facie prima, per me LAMSWEERDE, ntm. eccles. praedictae.

VIII.

In nomine sanete et individue trinitatis feliciter, amen. Sigismundus, Dei gratia Romanorum rex semper Augustus, ac Hungarie, Dalmatie, Croacie, Servie, Gallicie, Lodo