1536. Mart. 13. Conceditur dno decano de Nykerken sarcophagum quoddam. 1540. Dec. 27. ipso die b. Joannis Evangelistae, circa vesperam, facta sunt et contigerunt magna tonitrua, contra naturam temporis; et subsecuta est aestas calidissima et fertilissima, qualem nemo vidit in hisce partibus nec audivit a multis annis citra. Fruges fere erant maturae in medio aestatis, vina fuerunt valde pinguia, quae ob virtutem singularem manebant delicata per triennium.

1541. Apr. 12. Wilhelmus de Schayck acceptatur in organistam, daturque illi salarium in quolibet mense duo flor.; (cui successit Dec. 18 magister Joannes de Velsen, cui 18 Jul. successit Thomas de Gouda.)

1542. Dec. 17. Die van Beusichem tot die brantscattinge vd. Geldersche gesubvenieert met 70 gl. 29. ante prandium, obiit Rdus dn. Albertus Pighius, praepositus.

1543. Juny 11. Carolus Perrenot admittitur ad possessionem praepositurae.

1546. In principio anni, datum est in civitate Trajecten. aureum vellus, cum magna celebritate, conventu multorum principum ac procerum, per invictiss. Principem et dn. Carolum V., Ro. Imp. 1556. Aug. 16. Inungitur dns decanus de Nykerken, et perlata est ejus cista in archivas capituli, in presentia et de consensu dni Lubberti Richoldi, executoris dni decani.

19. die mercurii, fato functus est Rdus Pater ac nobilis dominus Tho. de Nykerken, ecclesiae S. Joannis decanus, sub horam quintam pomeridianam, qui praeclara nominis sui in ecclesia praedicta reliquit monumenta, condito testamento in usum ecclesiae et pauperum longe piissimo.

Spt. 10. Venlis et eximius vir, dns de Bocholt, admissus est ad possessionem decananatus hujus ecclesiae. (In vita decani de Nykerken fuit Bocholt provisus eo decanatu et prebenda tanquam coadjutor, tam per bullam Papae quam per nominationem et praesentationem Ces. Majestatis, sed quia obiit mense capit., turnario cessit prebendam, et Bocholt solum de decanatu provisus fuit.)

Spt. 13. Praedictus dns decanus petiit et obtinuit potestatem ad tres menses se absentandi ac interea res suas et negocia componendi.

Oct. 22. hora sexta, vita functus est exim. J. U. doctor M. Steph. de Rumelaer, ecclesiae S. Jo. can. et Rui dni episcopi Trajecten. officialis.

1557. Mart. 5. Consentitur magistro fabricae in Mydrecht venditio certorum agrorum ad structuram novae turris. 1559. Dec. 15. Ita in Thamen.

1558. Spt. 13. Regia Majestas exigit centesim. et quinquagesim. denarium cujuslibet bonorum. 1559. Jan. 22. Das Wilhelmus de Boecholt, decanus, praesentavit dominis, Danielem Verheyde, curiae provincialis Traj. advocatum, petens, quatenus dni ipsum ad decanatum suum una cum prebenda admittere dignarentur, percunctatusque est dominos, ut ipsum Verheyde pro grato acceptare vellent. Domini unanimiter responderunt, personam praedicti Verheyden ipsis esse longe gratissimam.

Jan. 25. Insinuatur capitulo et decano inhibitio a curia provinciali Traject., ne quid decanatu resignando tractent absque beneplacito regiae Majestatis.

super

Febr. 1. Verheyden admittitur ad possessionem praebendae vacantis per resignationem dni decani de Boecholt.

Oct. 21. Dns et magister Dan. Verheyden admittitur ad possessionem decanatus vacantis per resignationem dni Wilh. de Boecholt, et hoc cum beneplacito regiae Majestatis. Oct. 23. M. Jo. de Renesse assignatur annua pensio causa studii.

Nov. 2 et 3. Pyll obtinuit remissionem a profectione Parisios facienda, causa quaerendi literas testimoniales studii sui biennalis.

1561. Nov. 8. In causa electionis archiepiscopi.

Dec. 18. Dispensatur super loco studii magistri Joannis de Renesse, propter ejus adversam valetudinem.

---

1562. Jul. 31. Dns Bucho a Montsima admittitur ad possessionem praepositurae hujus ecclesiae, vacantis per resignationem dni Caroli Perrenot. Aug. 4. Disponitur de vinalibus. 1563. May 14. Consentitur mgro Joanni de Renesse posse intermittere tantisper studium, quousque subdiaconatus ordinem in quatuor temporibus pentecostalibus acceperit. 1564. Mart. 24. Decanus Verheyden, elapsis annis expectantiae suae, videl. 5 annis et 2 mensibus, petiit admitti ad capitulum et jura capitularia, quod ipsi ob nondum soluta vinalia dni denegarunt. May 19. admissus est.

Jul. 28. Subjicitur Assuerus de Rumelaer, vicarius, curatelae capituli.➡ 1566. Fbr. 25. Item Wilh. de Lochorst.

1565. May 28. Obiit dns decanus Verheyden, et eodem die eligitur et praesentatur in decanum dns Adrianus de Suylen.

1566. Oct. 2. De nocturnis excubiis per canonicos et vicarios faciendis.

Nov. 12 et 19. De xv fl. XII st. annuis per Aleyd. Bevelandt in usum XII pauperum fundatis.

Dec. 1. 3. 5. 7. 1567. Fbr. 4. Duces novae religionis requirunt locum a capitulo, in quo exerceant suas praedicationes.

1567. Apr. 18. Praesentiae matutinales propter tumultus non distributae.

Jul. 31. Joannes de Renes et Arnoldus Esch deputati commissarii ad inquirendum super haeresi.

Oct. 15. Promittitur vitrum hospitali St. Quirini.

31. De causis statuum.

Nov. 27. De negligentibus officia divina.

1568. Fbr. 13. Ministri dominorum agunt bacchanalia.

1569. Jan. 4. Den bailliu der proostye v. S. Jan geconsenteert een plaetse opde Caets, tot een gevangenisse.

1570.

18. Literae testimoniales studii Berck in universitate Lovan. leguntur.

3. In causa centesimi denarii.

Apr. 26. May 15. De praesentatione Duci Albano facienda.

1571. Oct. 3. Auctoritas curare confratres suas amovere concubinas non videtur pertinere ad capitulum. - Oct. 29. Procurator fiscalis Rmi monuit omnes et singulos dominos et vicarios, ut amoveant concubinas et suspectas personas, si quas domi habeant, earumque commercium fugiant, alioquin ipse contra delinquentes procedet acerrime, secundum poenas in decretis concilii Tridentini expressas. Etiam 1572. Apr. 25. 1572. Aug. 16. Apostasia Zwederi de Rumelaer; Berck asserens, ad suam noticiam pervenisse dictum Rumelaer presbyterum abjecisse et transtulisse se ad gueseos, nostrae religionis hostes, ac per hoc commisisse crimen laesae Majestatis divinae et humanae, ac praeterea vicariatum vacare, et jus suum nolens negligere tanquam in suo turno vacantis. 1572.82. Vande contributien ende schattinghen, die de capitulen affgevordert werden. 1573. July 18. Dns Albanus civitat. Ultraj. ingressus.

1574. 13. Die capittels gevangenhuysen, staende boven het pant, en heeft den proost geen actie op, en mach geen gevangens daer setten, sonder speciael consent vd. capittele. Nov. 12. Den Blaser habet pro apertura sepulchri scutum antiq., et pro collocatione pulvinarii simul 28 st. Declararunt dni ulterius, quod eidem competat quarta pars panni videl. 4 uln. panni nigri, quando usurpatur pannus; item pro apertura sepul

chri in ambitu ecclesiae competit 14 st.; salvis infantiam aut parvulorum sepulcris, quorum habenda est ratio.

1575. Jan. 26. 't Capit. neempt van een seker Spangiaert op renten de somme v. 220 gl., om die Minderbroeders alle jaer daerwt te reycken XI gl., voir sekere missen te doen. Mart. 6. De mortuis et laesis in tumultu per Hispanos orto.

1577. Aug. 30. De tumultibus militum in fortalitio Vredenborch et ejus demolitione. 1578. Fbr. 14. fuit per capitulum juramentum praestitum senatui civitatis in hac forma: Wy praelaten, dekenen, canoniken, vicarissen ende gemeen suppoosten der kerke St. Jans, als inwoonders der stadt v. Utrecht, geloven ende sweren, dat wy v. de here schout, borgermrs etc. vd. stadt Utrecht, noch vande gemeen borgers ende ingesetenen van dien, geestelyk noch werelyk', edel noch onedel, nyet en sullen scheiden noch afwyken, maer met henluyden eendrachtelyck ende gelykelyk, tot behoeff Co. Maj., onsen alregen. here ende den prince van Oranje, als stadthouder, dese stadt Utrecht sullen bewaeren jegens Don Jan v. Oostenryk, alle Spangaerden ende haer anhanck, ende tegens alle deser anhanck, ende tegen alle deser stadt ende des gemeene vaderlands vyanden, lyff, goet ende bloet by malkanderen opsetten, goede correspondentie ende eendracht houden, by den anderen blyven; soe helpt ons Godt ende alle syne heilighen.

Domini et vicarii sequentes praestiterunt juramentum: Decanus Suylen, Hamstede. Rumelaer, Wteneng, Renesse, Castro, Greve, Rengers, Esch, Bogaert et Crap, canon. Item: Verborch, Vroynesteyn, Boon, Schyff, Dreuweck, Visser, Verschuyr, Lyster, Corn. Joannis, Vic.; Rodius secret., Schoolmr, Jacob succentor. Restant: Knoop et Strengh, .... et Zevender vicar., Helias succentor, absentes.

ult. Fbr. is geresolveert, dat men een staet sal concipieren, om eenigh silverwerk ende juweelen vande kerk te employeren, tot voldoeninghe vd. schulden der kerke; overmits te bevresen is, dat deselve die capittelen sullen worden afgehaelt. Cf. Febr. 27. Mart 24. Apr. 12 ende 30 Mey 1578. It. 1580. Febr. 29. Mey 6. Dec. 21.

in fine anni et in principio anni 1579. Van de 7 provincien in een verbond te brengen. Item van vereeniginghe inde religie, 1578. 1579.

1580. Mart. 7. Die lunae, sub noctem, saeviente populo, ejectae sunt omnes imagines et altarium tabulae, in hac S. Joannis, uti in omnibus aliis ecclesiis Trajecten., sic, ut deinceps cessare debuerunt omnia ministeria et ceremoniae juxta institutionem Romanae ecclesiae hactenus observatae.

Augusti 25. mortuus est Rmus et Illmus dns Fri. a Tautenborch, archiepisc. Traject, sepultus 30 Aug. a parte boreali majoris ecclesiae.

Dec. 9. Concessum Jacobo Verheyden, ad se recipere altaris tabulam, ex parte patris sui, decani Verheyden, piae mem., factam, et reparari curare, ea tamen conditione, quod, si quando reparentur ecclesiae, petierintque domini eandem iterum collocare teneatur restituere, salva sibi restitutione expensarum in reparatione factarum, quod et promisit juxta manum suam in meo manuali sive memoriali inde datam. Actum 9 Dec. 1580. 1581. die penult. Jan. et Fbr. 3. Placuit capitulo dividi ornamenta ecclesiae in xv portiones pro xv capitularibus. Die veneris 10 Fbr. 1581. capitulo per juramentum specialiter ad infrascripta indicto, concensum et resolutum fuit; posteaquam rectores civitatis voluerunt ordinaruntque capitulis, ornamenta ecclesiarum convertenda in coemptionem frumenti, sic tamen, ut, si capitula suam taxam praeparent, tunc liberum illis esse, ornamenta ejusmodi usurpare pro libera sua voluntate. Et cum capitulum nostrum jam bonam quantitatem

siliginis praeparaverit et communi eorum pecunia emerit, ideo nunc ornamenta ecclesiae nostrae inter xv capitulares dividenda, salvo, quod cuilibet ad ulteriorem siliginis emptionem debet numerare, aut camerarius pro eo respondere, 25 flor., antequam portionem sibi sorte obtingentem ad se recipere posset; commissique dni, decanus, Knoop et Berck ad divisionem hujusmodi concipiendam. Act. in capitulo, praesentibus decano Suylen, Hamstede, Rumelaer, Knoop, Wtenengh, Renesse, Rengers, Esch, Berck et Crap; absente Pyll et reliquis 4, sc. Castro, Greve, Strengh et Bogaert.

1581. Fbr. 24. Facta est divisio ornamentorum per sortes, more divisionis cauponum.

10. Placuit sollicitare pro nostra ecclesia organum, quod nuper collocatum est in templo minoritarum, quod (ut apparet) volunt demoliri, si gratis obtinere queamus, salva etiam permissione per civitatem abbati et conventualibus in Oostbroeck (unde attulerunt) facta. Et deputati Berck et secret. ad sollicitandum. Cf. Fbr. 17. May 9. Mart. 8. Is den tempel vercoft by die vande stadt, die gestaen heeft aen 't St. Jans kerchoff, aen 't hoeck vd. Minnebroederstraet. Cf. Jun. 19.

Aug. 21. Videtur, quod scholastria S. Mariae spectat ad collationem Rmi archip. Traj. 17. Spt. 11. 22. Van't abandonneren 's Conincx van Spanje ende het aennemen van een nieuw hooch overheyt.

-

1584. Fbr. 14. Vande leverantie der boeken aenden magistraet, met het stellen vande bibliotheek in 't choor van S. Jans.

1586. Mart. 8. De raedt ordonneert Jan v. Medenblick, deurwaerder, om die dekenen vd. vyff capittalen de weet te doen, dat si alle de reliquien, altaren ende beelden, voorts sacramentshuysen ende diergelyke, noch in haer kerken ende portalen wesende, ruymen, ende die plaetsen van dien witten nae behoren, binnen 3 daghen, op poene van 25 goude Realen, de eene helfte tot behoeff vd. armen, ende d'ander helfte tot behoeff vd. officier, die d'executie doen sal aende dekenen vd. capittelen, die in gebreke gebleven sullen syn. Onderstont: G. vD. VOORT.

1590. Nov. 17. 20. Het present aenden Prince van Orangien, gedaen anno 90 den 10. Nov., beloopt 500 gulden, was ons capittele te vreden te betalen pro rata, volgende die oude repartitie, als te weten, die vanden Dom cronen v. 40 st., Oudemunster 35 st., S. Marie 30 st., S. Peters 25 st., S. Jans 20 st., oft naer advenant als sy geven tot onderhout vd. predicanten. Het present was vyff silver vergulde bekers, belopende ongeverelyk 468 gl., behalven die costen daer op gevallen. Is 't capittel te vreden geweest, om dat het propyn synen voortganc moest hebben, 68 met die oncosten, ende d'ander 4 capittelen, elk hondert gl.

1593. Jan. Febr. et Mart. Dispuyt van 't orgel, tusschen den rentmr. of administrator ende 't capittel.

1594. Febr. 6. post meridiem, subito obiit dns Bucho a Montsima, praepositus et archidiaconus ecclesiae S. Joannis, in domo sua claustrali ecclesiae. Requiescat in pace, amen. Ideo, quod prepositura jam vacat, et dicta vacante ad decanum et capitulum pertinet jurisdictio, ut ab antiquo.

8. Tako a Montsima versoeckt vd. capittele continuatie van 't bailliuschap der prosdye v. S. Jans. De heren committeren den voorn. Tako by provisie tot wederseggens, ende geëxpedieert sullen worden brieven v. commissie, onder 't segel vd. capittele in forma, Actum, 8 Fbr., 1594.

12. Omme te voldoen de costume vande kerke, vertoonen die vrunden vd. proost Montsima, den voorn. proost executoren genomineert te hebben. Gecommitteert Renesse als een mede executeur vd. testamente wyl. den proost Montsima, om te doen inventa

III.

21

riseren alle alsulcke brieven, pampieren, reckeningen ende anders in den voorsz. sterfhuyse berustende, tot die voorsz. prostye behorende, omme die tot dieselve bewaert te worden. 1595. Sept. 5. Overmits de deken Suylen eenighe jaren herwaerts zeer weinich in't capittele heeft gecompareert, ende doordyen veele zaken nyet wel gedirigeert en werden, ende d'een voor d'andere nyet wil aennemen, ende den ondanck daervan verdienen, om 't woordt te voeren in 't capittele, soe hebben 't capittele geresolveert te kiesen twee vice-dekens, die per vices sullen bedienen die plaetse vd. deken, waertoe den deken behoirt toe te leggen een vierde paert van zynre decanye inkomen, boven hetgene, dat het capittele den vice-dekens heeft laten genieten, dobbele praesentien ende dobbele voorvallende accidentien; ende zyn daertoe gecoren Rumelaer senior ende Renesse.

hebben die heeren vd. capittele een insinuatie gedaen aen den deken Suylen, om op't voorgenoemde te antwoorden binnen 14 dagen, peremptoorlyk, alwaer hy wel wat deurgenomen ofte gescropt wordt van syne negligentie ende onbeleeftheyt.

19. Noch geinsinueert, om de vice-dekens met een eerlyck honorarium te versien jaerlycx, anders te procederen tot provisie.

Jan. 24. Hebben die h. vd. capittele geprocedeert tot elect. v. een' nieuwen proost, (aleerst hebbende diverse capittelsdagen daerop gehouden); overmits het jus was gedevolveert aen't capittele, doordien die h. staten binnen die 6 maenden nyemant aen't capittel hadden gepresenteert (die het jus vanden paus rechtevoort gebruiken, ende den paus te voren het recht hadde, 't capittele te presenteren een persoon binnen die 6 maanden, ende nae die expiratie v. die 6 maenden, nymant by den paus gepresenteert synde, worde het recht byden capittele genomen, als ordinarisse collateurs, als van outs altyts die coustume is), hebben per majora vota geëligeert Steven van Rumelaer, den jongen, op alsulke conditien, als in 't protocolle breeder te sien is. Ende omme het accoordt te voldoen, 't welck byde staten gemaect is met den prince van Oraengien, om 3 personen te presenteren, waer den prince als stadhouder een eligeert, hebben die vd. capittele daerbeneffens genomineert Renesse ende Rengers. Dan die staten hebben andere genomineert.

-31. Is requeste gepresenteert aen die h. staten, om approbatie te hebben vande voorsz. electie, alwaer 't capittel wyt ende breet vertoont haer goet recht, om eenen nyeuwen proost te stellen.

Oct. 24. Is byden deken Suylen, met believen vd. capittele, als vice-deken gestelt Esch, om die zaken, de decanie incumberende, waer te nemen. 1596. Mey 25. Hebben die heren staten 's lants v. Utrecht geprocedeert tot nominatie van een' proost, niet tegenstaende diverse remonstrancien ende advysen v. acht rechtsgeleerden ende vermaerde practisynen, unanimiter sustinerende, dat die heren staten voor dit mael van haer recht waren vervallen etc.; ende die staten by meerendeel van stemmen genomineert wt den capittele S. Jans Hamstede ende Moermont, ende daerenboven noch een, die geen membrum deszelfs capittele en is, noch oick eenich geestelyck goet possideert, te weten Jor Jo. v. Renesse vd. Aa junior; soe is 't, dat het capittele haer hierteghen opposeert ende die saken syner Excell. te remonstreren.

Jun. 4. Staen die conditien, den proost voor te houden, alleer hy geadmitteert wordt totte possessie der prostdye; staen in 't lanck by articulen; dan zyn naderhant verandert. 11. Syn die voorgen. articulen vd. proost byde gedep. vande staten ende vanden capittele geconcipieert ende gestelt ende in margine deselve geappostilleert.

15. Is't capittele te vreden, den proost die possessie te verleenen, mits aenne