Sayfadaki görseller
PDF
ePub

sproken souden wesen, dat zy hem met menterye behelpen met meer andere diergelyke spytige woerden etc., ende dat een mainctenue tot versoecke vanden Domproest gegeven soude wesen op een simpel deurwaerder, nae dat partheyen op dese byden Keyser bescreven waren, etc.

Die Keyser verstaet, dat die woerden, by den suppleanten verhaelt, daer zy hem af beclaghen, sulex nyet gesproken en zyn, noch tot dien fyne, als by hemluyden verhaelt wort, ende soe die mainctenue simpel is, ende in gevalle van oppositie dach, die men op deurweerders gewoentelick is te expedieren, en hebben gheen redenen hem daeraff te beclaghen, want indien zy byden Commissaris vanden Keyser van haer geschillen nyet geaccordeert en worden, zullen in rechten tot hare defensie al moghen allegeren, dat hem goet duncken sal.

Roerende, dat geen respect byden Stadthouder ende Raet genomen en wordt op Gods eere, ende dat doer haer beveel, die provoest die vaenkens vanden cruyce vanden aflaeten aff gedaen heeft.

Nae dat die Keyserl. Majesteit geadverteert is geweest van seekere swaricheyden inde bullen vanden affaten gestelt, is bevolen van Syne Maj. weghen die aflaten neder te leggen, sulex als in't heymelikste gedaen is geweest.

Daer geclaecht wordt, dat prelaten ende andere vande geestelycheyt dickwyls byden provoest ende deurwaerder ontboden worden, sonder excusatie, ende dat die Bisschoppe in persoen inden capittele quamen, als zy metten selven te doen hadden, ende dat die Keys. Maj. als Hartoghe van Brabant ende Grave van Hollant inde steden van Bisschop gecomen is, quare, etc.

Hierinne sal byden Stadthouder ende raet discretie gebesicht worden, ende is wel een ander ding vanden Keyserl. Maj., in wyen alle temporaliteyt gedevolveert is, ende van een Bisschop in voerleden tyden, die sonder 't capittel luttel machts hadde. Daer voerts in alle die andere artikulen clachte gedaen wordt byden supplianten, over die instructie vander justitie byde Keyserl. Majest. gemaeckt voer syn Stadthouder ende Raden van Utrecht, ende, dat dieselve inhoudt, dat men gheen bullen apostolique, sonder placet te wercken leggen sal, ende dat Stadthouder ende Rade dacraff blycke, dat die vanden rade boven placet hebben willen, dat men van heml. neme attache;

Dat men gheen procuratien toelaten en sal, dan voor Stadthouder ende raden gepasseert; Dat gheen prelaten ofte geestelycke personen en sullen wesen inden raedt, noch als advocaet oft procureurs moghen dienen ;

Dat in't XXIII. articule vande instructie, den Raedt geautoriseert wordt onder andere kennisse te nemen van injurien, geestelyke ofte andere gepriviligeerde personen gedaen in materien possessoir van beneficien, van privilegien, ondersaten ende vreemde gegeven, van alle verjaerde criminele saecken, van materie van purge, van actien reel ende personeel, etc.

De instructie is byde Keis. Majes. wel rypelyk doen maecken, welcke Syne Maj. wil, dat achtervolcht wort, ende en meynt byden selven den supplianten nyet te cort gedaen te hebben, in't gundt dat heml. toebehoert, ende indien contrarie gebuert, sullen dat reverentelick by request, als't behoert, te kennen moghen gheven, omme gemodereert te worden.

Dupta. Overgelevert by bevele van mynheren van den secreten Rade, den vII. dach
Augusti anno XV. XXXI, by my onderteeckent, HERDINCK

Gecollt. tegens seeckere papiere cedulle, gescreven, onderscreven ende ondert, als voren, is bevonden opten VIII. Marty XV. LXXII daermede t'accorderen by my uts. onderscr., over alle Co. Maj. landen van herwaertsover geadmitteert. Jou. F. DECKERS, Nts.

VII.

INSTRUCTIE VOOR ANTHO. YEMANSZ., ALS PROVISOIR VAN

[blocks in formation]

Georgius de Egmondt, Dei et apostolicae sedis gratia episcopus Trajectensis, universis et singulis, tam de clero quam de populo utriusque sexus, per terminos et limites provisoriae nostrae jurisdict. Kennemariae constitutis, salutem in dno sempiternam, Noveritis, quod de discreti viri magistri Anthonii Yemanni experta providen. quam plurimum confiden. ipsum per dictae provisoriae terminos et limites facimus et constituimus nostrum provisorem, dantes et concedentes eidem plenam, generalem et liberam potestatem ac mandatum speciale, inter clericos et laicos, universitates et collegia, de criminalibus, civilibus et mixtis, pecuniariis et aliis quibuscunque causis, in quibus archidiaconus Trajectensis de jure aut consuetudine suum una nobiscum habeat interesse cognoscendi, diffiniendi et exequendi, ecclesias, parochias et personas ac loca ibidem visitandi, praedicandi, synodos exercendi super quibuscunque criminibus, culpis et delictis ac negligentiis quarumcunque personarum seu universitatum ibidem ex officio vel ad partis instantiam inquirendi, corrigendi et diffiniendi, in personas, universitates, ecclesias, parochias et loca, excommunicationis, suspensionis et interdicti sententias et alias poenas canonicas fulminandi et infligendi, et per ipsum inflictas et fulminatas absolvendi, suspendendi, relaxandi et tollendi, nec non matrimonium clandestine contrahentes et eisdem interessentes corrigendi, et ab hujusmodi excommunicationis sententia, quam propter hoc inciderant, absolvendi, et generaliter omnia et singula faciendi et exercendi, quae in praemissis et circa ea necessaria fuerint vel quaelibet oportuna, etiam si mandatum exigant magis speciale, et quae ad dictum spectant officium, de jure vel consuetudine, beneficialibus cum omnibus et singulis suis incidentibus, emergentibus, annexis et connexis, et matrimonialibus causis, nec non correctionibus et absolutionibus occisorum et mutilatorum clericorum, ecclesiasticarum personarum ac violatorum emunitatum ecclesiarum, cimeteriorum aliorumque locorum sacrorum, et contrahentium matrimonium in gradu prohibito, duntaxat exceptis alium vel alios idoneum vel idoneos loco sui substituendi et deputandi ac eosdem revocandi, ac alium vel alios loco illius vel illorum substituendi et ordinandi, totiens quotiens ipsi visum fuerit expedire. Quare vobis omnibus et singulis suprascriptis in virtute sanctae obedientiae, ac sub suspensionis et excommunicationis poenis districte praecipientes, mandamus, quod eidem provisori nostro obediatur in omnibus et singulis et intendatur reverenter. Alioquin sententias, quas ipse rite tulerit in rebelles, faciemus, auctore Domino, inviolabiliter observari, praesentibus post dominicam Cantate proxime futuram minime valituris. Datum sub sigillo nostro ad causas, anno dni millesimo quingentesimo quadragesimo, feria tercia post dominicam Cantate.

Jo. BEYER, Sbst.

ULTRAJECTUM.

SAECULABIA.

I.

UYTSPRAECK DOOR BISSCHOP DAVID, TUSSCHEN DE CAPITTELEN VAN
OUDEMUNSTER EN S. MARIE, EN FREDERICK UTEN HAM.

(XIV. LXVIII. Dec. 20).

Wy David van Bourgongien, by der genaden Gods Bisscop, ende Giesebrecht van

Bredenrode, domproost t'Utrecht ende proost van Mastricht, maken condt allen luden also tusschen den eerbaren, deekenen ende capittelen onser kercken tot Oudemunster ende Sinte Marien t'Utrecht over ene, ende Frederick Uten Hamme, hare Vredricx sone saliger gedachten, ende Fredrick Uten Hamme synen soon, over d'andere side, langen_tyt schelingen ende tweedrachten geweest syn, heercomende van afterstallige pachten, landen, gewelden, costen, scaden, hynder ende moeyenissen, des hem die dekenen ende capittelen voorsz., ende des gelycx van vanghenisse, banninghe, maledictien, scade ende afterwesen, des hem Vrederic ende Vrederic voorsz. beclagende waeren, van welcken twisten, questien, geschele ende gebreeken voorsz., mit al dat daer ane cleven ende uytspruyten mach, voort van allen opseggen ende schelen, die zy onder malcanderen hebben mogen, hoe ende in wat manieren die gelegen zyn, beyde de parthyen ende elck bysonder, geheel ende al aen ons gebleven zyn, ende de voorsz. Vrederic Uten Hamme, Vrederic sone na dode syns vaders voorsz., onlancx geleden, hem oock alleene ende alse principael geset heeft, in stede van synen vader, ende gelooft hebben beyde deze parthyen stede ende vaste ende onverbrekelyck te sullen houden, alsulcke uytsprake ende seggen, als wy daer of rechterlyck ende gevoechelyck, woe ons believen ende beste duncken sal, uytsprecken ende wysen sullen, op die peene van duzent goude Engelsche nobels, nae uytwysinge des compromis ende eens anderen briefs, gelyck die beyde van woorde tot woorde hiernae een volgende bescreven staen : Wy deekenen ende capittelen der kercken van Oudemunster ende Sint Marien op die eene syde, Vredric Uten Hamme, heeren Vredricx sone, ende Vredric Uten Hamme Vredricx sone voorsz., knapen, op die andere zyde, doen condt allen luyden, alsoo eenighen tyt herwaerts seekere schelen ende twist, tusschen ons luden geweest hebben, ende noch syn, roerende van sekere afterstadighe pachten, gewelden, costen, moeyenissen, hynder ende scaden, die wy deekenen ende capittelen voersz. op Vrederic voorsz. hebben, ende ons beclagende syn, 't sy van 't geene onsen capittel aengaet, ofte die thesaurien ofte ander offi

cien, in onser kercken, ende dergely cx van vangenissen, banninghen, maledictien, schaden ende afterwesen, die wy Vrederic ende Vrederic voorsz. aen den voorsz. deken ende capittelen ons beclagende syn, soo is't, dat wy parthyen voorsz., ende elck byzonder van allen twisten, questien, geschelen ende gebreeken voorsz., met allen datter aen cleven ende uytspruyten mach, ende voort van allen opseggen ende scheelen, die wy op malcanderen hebben moegen, hoe ende in wat manieren die gelegen zyn, ons geheel ende al gesubmitteert hebben ende gebleven syn, ons submitteren ende blyven, aen den eerwaerdigen in Gode Vader onsen genadigen lieven heere, heeren David van Bourgongien, bisschop, ende heeren Giesebrechs van Bredenrode, domproost t'Utrecht, om van desen voorgaenden, gebreeken ende geschelen haer uytspraecke te doene, rechtelick ende gevoechelick, hoe hem dat gelieve ende naeste duncken sal, tusschen dit ende die eerste ses weken na der wedercompste ons genadigen heeren van Utrecht voorsz. hier in synre Genagen lant, behoudelicken sulcken gelden ende schulden, dat sy bevinden sullen, dat die oude Vrederic voorsz. van afterstadigen pacht, den voorsz. dekenen ende capittelen sculdich is, onvermindert te bliven, maer tot wat tyden Vredric voorsz. sulcke gelden en afterstadigen pacht betaelt, ende wat cautie ende seekerheyt hy den voorsz. heeren dan daer voor doen sal, dat sal staen tot verclaringe myns genadigen heeren van Utrecht, ende myns heeren des domproost_voorsz., behoudelic oock, dat Vredric ende Vredric voorsz. hoer hant terstont trecken, ende voort meer houden sullen van allen sulcken goeden ende erven, als ons dekenen ende capittelen voorsz. ofte enich van ons behoren, ende sy ende hore erfgenamen en sullen hemluden der goeden ende erven door hem selven ofte yemant anders tot geenen tyden meer onderwinden in eeniger wys, buyten willen ende consent der deekenen ende capittelen voorsz., maer die genen, die zy die verhuyren ende laten gebruycken, sullen daermede rustelick ende vredelic laten bewerden, sonder hem daer enich letsel oft moeyenisse in te doen ofte te laten geschieden in eeniger manieren, ende daer voor sulck cautie ende seekerheyt doen, alse myn genadige heere van Utrecht, ende myn heere den domproast voorsz. redelyck duncken ende uytsprecken sullen; ende also ick Vrederic heren Vrederics sone voorgenoempt, my beclagende ben, dat die voorsz. dekenen ende capittelen van Oudemunster ende van Sinte Marien voorgenoempt ofte enich van hem luden, seeker coorn ende vruchten van mynen lande, dat ic van hem in pachte hadde, boven reden ende recht, tegen mynen wil hebben doen wech voeren, so wes daer van bevonden sal worden, sy my daer ane beschadigt hebben, dat sy myn dair af, soo veel het dragen mach, corten sullen, van't gene ick hem sculdich ben, so veel myn genadigen heere van Utrecht, ende myn heere den domproost voorsz. redelyck duncken sal, ende voort elck den anderen beteringe doen, van't gene die voorsz. mynen genadigen heere, ende mynen heere den domproost in der waerheyt bevinden, wy malcanderen bescadicht ende veronrecht hebben, tot goetduncken ende seggen van denselven, ende wy dekenen ende capittelen voorgenoempt op die eene, ende Vrederic ende Vrederic voorsz. voor ons, onse erven ende nacomelingen op die andere zyde, hebben gelooft ende geloven in desen brieven alle alsulcke uytspraeck ende seggen, alse by mynen genadigen heere van Utrecht, ende myn heere den domproost voorsz. binnen der tyt voorsz. ofte anders by onser beyder parthyen consent ende speciael believen verlanget, uytgesproken sal worden, in allen punten stede, vaste ende onverbreekelyck te houden, op die pene ende verbeurenisse van dusent goude Engelsche nobelen, soo dicke ende menichwerve te verbeuren, als enich vanden partyen voorsz. tegens die uytspraecke deden, 't een derde deel tot behoef myns genadigen heeren voorsz., ende dat anderde deel tot behoef myns heeren des domproost, ende dat derde derdendeel, tot behoef der parthyen, die de uytspraecke hielden, ende die uytspraecke nochtans altoos in hoer volcomen macht ende waerde te bliven,

ende wy parthyen voorsz. begeeren ende bidden, dienstelicken aen die voorsz. onsen genadigen heere van Utrecht ende den domproost, dit tegenwoordige ons verblyf aen te willen nemen, ende hoer uytspraecke daer op te doen, naer inhout ende manieren boven geschreven, ende of het saecke ware, dat sy haer uytspraeck binnen den voorsz. tyt hier op niet en deden, dan so sullen parthyen voorsz. alsulck recht, als nu ter tyt voor onsen genadigen heere van Utrecht voorsz. tusschen ons beyden hangende is, weder mogen aennemen, in allen schyn als't nu voor syn genade hanget, ende voort vervolgen een yegelick tot synen besten, in kennisse der waerheyt, hebben wy deeckenen ende capittelen voorsz. onser kercken, ende wy Vrederic ende Vrederic voornoemt, voor ons, onse erven, ende nacomelingen onse segellen hier aen gehangen, ende om meerre soo hebben wy Vredrick ende Vrederick voorgenoemt gebeden, die eersamen Dirck van Zulen ende Alpher vander Mye, knapen, dit mede over ons aldus te bezegelen, ende wy Dirck van Zulen ende Alpher vander Meye, knapen, hebben om beden wille Vrederics ende Vrederics voorgenoempt, onse segellen hier mede aen gehangen, ende deser brieven syn drie, alleens sprekende van woorde te woorde, daer den eenen 't capittel van Oudemunster, den anderen 't capittel van Sinte Marien, ende den derden Vrederic ende Vrederic voorsz. of heeft. Gedaen in't jaer ons Heeren M. CCCC. LXVIII, op onsen Lieven Vrouwen avont visitationis. David van Bourgongien, by der genaden Gods, Bisschop t'Utrecht, maken condt allen luden, alsoo tusschen den eerbaren deeckenen ende capittelen onser kercken t'Oudemunster ende Sinte Marien t'Utrecht over ene, ende Vrederic Uten Hamme, heere Vrederic sone saliger gedachten over die andere side, schelingh ende tweedracht lange tyt geweest is, daer sy onlangs geleden, gecompromitteert ende des alinge ende al aen ons, ende den edelen onsen lieven neve ende getrouwen raet, heren Giesebrecht van Bredenrode, domproost onser kercken ten Dom t'Utrecht etc., op sekere penen gebleven syn geweest, uyt te sprecken, nae uytwysinge des compromis; ende soo dan die voorsz. Vrederic Uten Hamme aflivich geworden is, eer die uytspracke geschiet waer, is op dach datum des briefs, voor ons ende voor onse mannen gecomen Vrederic Uten Hamme, synen soen, ende heeft hem mit synen vryen moetwille over gegeven, geset ende gestelt van allen gescelen ende twisten, wesende tusschen den heere ende synen voorsz. vader, ende van alle 't gene voorsz. compromis aen dragen mach, in die stede van synen vader alleen ende als principael, ende voor al, ende daer op heeft hy aen onsen handen getast, gelooft, gesekert ende gewilcoert by den penen in den compromis begrepen, voor hem ende synen erfgenamen, datselve compromis ende sulcke uytspracke, alse wy ende onsen lieven neve voorsz. daervan doen ende uytsprecken sullen, na te gaen, te voldoen, ende te onderhouden, in allen schyn, ghelyck syn vader sculdich hadde geweest te doen, indien hy in levende lyve hadde gebleven, behoudelicken, dat dit selve compromis uytgestelt sal syn ende wesen, tusschen dit ende Sint Martyns dach naestcomende. Hier waren over ende ane Aernt van Yselsteyne, Johan vander Meye, Jan Uten Hamme, onse mannen ende meer goeder luden. In oirconde des briefs besegelt mit onsen seghel. Gegheven in onse stadt van Wyck, in't jaer ons Heeren co. CCCC. LXVIII, opten eersten dach September, soo hebben wy dit verblyf ende compromis voorsz. aengenomen, ende dat noch by consent van beyde parthyen, verlengt van St. Martens daghe voorsz. thent St. Thomas daghe apostels daer naistvolgende, ende ons daertoe ledich gemaeckt, ende die scriften, rechten, bewys ende bethoen aen byden siden ontfangen, doorsien ende geëxamineert, ende naerstelyck byden geleerden wysen doctoren, ende anderen onsen rade doen ende laten doorsien, ende laten examineren, ende bearbeyt dese scelinge voornoemt neder te leggen, ende die parthyen minlycken ende vrientlycken te vereenigen, ende als wy des wys geworden syn, hebben wy op St. Thomas avont voorsz. voor ons doen verdagen ende comen die gedeputeerden onser

« ÖncekiDevam »