Sayfadaki görseller
PDF
ePub
[ocr errors]

clachelick daerop ter antwoerde ende te kennen gegeven, ende daer vertoont hebben, dat eenen genoemt Steven van Suylen vander Haer, Emma haer nichte voorsz. des vrydaechs voor St. Martensdach inden winter, anno 1521 den viii. November lestleden, wesende daer te voren op St. Dominicus dach den v. August. oock lestleden, eerst elf jaer out, ende seer onosel, met een schuyt wt onse stat ende op syn huys Ter Haer heeft laten brengen in syn gewelt ende bewaren, buiten wil ende consent van haren eenighen oom ende rechten erfgenaem voorsz., hoewel Steven van Suylen vander Haer, noch maech, noch swager, noch momber geset ofte gecoren, als recht is, daer of was, noch en is, dat men, als't is, ter waerheyt also bevinden sal; ende dat, hoewel Geryt Sas voorsz. als enighe oom ende erfgenaem ten eersten selvers met syne schriften, daer na door clachte van hem metten anderen magen ende vrunden, met schriften van onse stat, ende ten lesten door clachten voornoemt, ende onse byschriften, met schriften onses gen. heere van Utrecht den voorn. Stev. van Suylen genoech versocht ende vervolgt heeft gehadt, omme dat onmundich ende onnosel kint weder leveren binnen onser stadt, in handen, daerse van rechtswegen behoorden, heeft hy nochtans sulcx al veracht ende niet gedaen, maer is in middel van tyden haestelik van omtrent Doornick alhier by den sommigen ontboden geworden Lambert Snoey voorsz., aen den welcken Steven voorsz., hoewel des onmachtich, dat voorsz. onmundich, ende omme trouwe te geven, des onbequaem kint, ten houwelyck gegeven, ende soe uyt syner bewaringhe laten gaen heeft, hemselven oock voortvluchtich alhier uyt den lande maeckende; ende, hoewel Lambert Snoey voorsz., dit al wel wetende ende, van't kint voorsz. te restitueren, genoech versocht wesende, heeft nochtans dat onmundich kint van hier uyt den lande verbracht in't lant van Cleef, binnen Calcar, by synre moeder, ende al tot wederwillen van den oem, rechten erfgenaem, ende maghen ende vrienden voorsz., seggende voorts, dat men alle als sulcke supplicatien, alse uw furstel. genade nu van wegen Lambert Snoey voorsz. overgegeven syn, ende Lambert Snoey voorsz selve 't jaer verleden de Keys. Maj. van Romen, als synre gen. dienre ende man van wapenen vander ordonnantie onder den hr. van Ravensteyn . . . ende daerna oock den hertoghe van Cleve, als synen geboren lantfurst van gelycke supplicatien oock overgegeven heeft, niet bevinden sal waerachtich te wesen, als men uyt den redenen voorsz. wel claerlicken voelen ende mercken mochte; ons daeromme aenroepende ende aensoeckende, want sulcx tegens rechten ende gewoenten van onse stat geschiet waer, wy hem tot haren rechten ende gewoenten van onse stat voorstaen ende voordeelen wouden nae behoren. Ende want dan, gen. hr., wy immers onsen voorsz. borgeren behooren tot horen rechten ende redenen voor te staen, te voorderen ende te promoveren, ende gemerckt ons door clachte ende voorgeven onser borgeren voornoemt, genoech vertoont ende kennelyk gemacckt is geworden, waerachtich te wesen, die antwoerde by Geryt Sas, oem ende erfgenaem, oeck die maegen ende vrienden des onmundigen kints voorsz., ons, gelyck voorsz. staet, gegeven, bevinden oock naer onsen rechten ende gewoonten waer te wesen, indien een joncfrou haer selven mannet (!), tegens wille ende goetduncken haers mombaren ofte haeren magen, die verbeurt alle dat goet, dat sy bynnen Utrecht heeft, ende dat men haer sculdich is, op die tyt, ende dat goet ende erffenisse, die haer aencomen mach binnen Utrecht, ende dat goet ende erfnisse sal comen op haer rechte erfgenamen, gelyck of sy gestorven waer op deselve tyt; ende dat hyer inne onse stadt de erfgenamen behoort te stercken. Soo, genedige heere, hebben wy 't jaer verleden, 3. Maert, der Keyserl. Maj. op syne gen. schriften, door requeste van Lambert Snoey, synen dienaer, als voorsz. geschiet, ter antwoorde geschreven, 't geen voorsz. staet, ende omme alsulcx inden besten te mogen verhoeden, ende andere luyden geen oorsaecke te geven, onmundige, onnosele kinderen, als dit toch was, om haer goets wil te nemen, te ver

den

voeren, ende buyten haeren rechten mombaren ofte magen, uyt te hylicken, ende te geven, contrarie die rechten ende gewoonten vanden lande; aenriepen daeromme, van wegen onse burgeren, syne Kyserl. Maj., alse een furst van justitie, biddende dat syne genade daerinne gebuerlicken wilde doen versien, etc. Daer die Keyserl. Maj. ons wederomme ter antwoorde hebben doen op schryven den xv. dach in Meert anno XXI lestleden, dat syne Keyserl. Maj. onser wel te vreden ware, dat meer is, begeerden ende ons bevalen, dat wy den poorters ende ingesetenen van onser stadt recht ende justitie doen ende administreren souden, daerinne observerende ende achtervolgende die rechten, gewoonten ende usantien van derselver onser stadt, begeerende alleen op ons, dat wy den voorgenoemden Lambert in't lanck hooren souden, etc. Item, van gelycken hebben wy den Hertoge van Cleve op synre genade schriften, door supplicatie van Lambert Snoey, syn geboren ondersaet voorsz., aen ons oock geschiet, ter antwoorde geschreven, ende soo veel meer, dat wy achtervolgende schriften ende bevelen van de Keyserl. Maj. in meeninge waren, die saecken in corten toecomende tyden te vertoonen in onsen raede out ende niewe, ende, om niemant aen geenen syden te vercorten, uyt denselven raede, goede verstandige, onpartydige mannen daertoe te schicken, parthyen aen beyden syden in't lange te verhooren, ende haer vermeten in't geschrifte t'ontfangen, omme daerna by denselven Raede out ende nywe te decideren, ende te doen, als't na recht ende redenen behooren sal, begeerende, dat syn furstl. gen. 't selve oeck den voorsz. Lambert Snoey voorsz. te laten weten wilde, tot seeker meeninge, dat Lambert voorsz. selver, indien hy onschuldich was, van alle feyten ofte criminele saken, alhier mochte comen, ofte anders syne gemachtigde schicken, om syn wederpartye te verhooren, ende voort alle saecken, redenen ende bescheyt by hem mede behelpen soude willen, soo wel montlyck als schriftelyck te openen, ende in te brengen, als recht is. 'T welck, genadige heere, wy uwe furstl. gen. oeck voor goetlyck antwoorde geven, ende verwittigen mits desen; ende want Lambert Snoey voornoemt, noch nye binnen onse stadt geweest, noch syn volmachtigen, om te doen, gelyck voorsz. staet, geschickt en heeft gehadt, bidden ende begeeren daeromme ootmoedelyck, dienstelyck ende vruntlyck, dat uwe furstl. gen. den voornoemden Lambert Snoey ende syne neven ende swagers, uwer furstl. gen. dienaers, 'i geene voorsz. staet, oeck omme te doene, gelyck voorsz. is, weten willen laten. Wy willen ons altyt als goede onpartydige rechters daer so inne bewysen, dat uwe furstl. gen. geen actie noch redenen na recht sullen mogen hebben, den voornoemden Lambert ende synen neven ofte swagers voorsz., oft oock anders ymant te gunnen, onsen borgeren oft ondersaten aen lyve oft aen goede te laten molesteren, ende, hoewel wy gantschelyck verhopen, dat uwe furstl. gen. deser onser antwoorde te vreden sullen syn, bidden nochtans, om enen genedigen weder geschreven antwoorde, ons ende onsen borgeren inden besten daer naer mogen weten te richten van uwer furstl. gen., die Godt tot langen tyt salich, vroolick ende gesont behoeden ende bewaren moet. Geschreven opten XXI. dach in Januar. anno 1523.

IV.

INSTRUCTIE VOOR DE GEDEPUTEERDEN DER DRIE STATEN, DIE BY

ONSEN GENADIGEN HEERE VAN UTRECHT OP DUYRSTEDEN

GESCHICKT SYN. Oct. 23. 1523.

Inden yersten sullen die gedeputeerden van wegen den drie staten sich ootmoedelick ende dienstelyck recommanderen, ende gebieden tot syne furstl. genade.

Ende syne furstl. genade ootmoedelyck openen ende te kennen geven 't rapport ende afgescheyt, 't geen onse gedeputeerde vrinden by den raden van Gelre, opter dachvaert tot Nimmeghen, opten onbillicken voornemen des fursten van Gelre, wedervaren is.

Ten anderen, soe die welgeboren grave van Hoechstraten aen de stat Utrecht doen scriven hebben, als dat onses genadige heeren huysluyden vanden dorpen, in dewelcke deels Keyserl. Majesteyts luyden gelogeert syn, omme hoir gelt t'eten noch drincken geven en willen ende sommige vanden huysluyden hem absenteren, mit begeerten van daerom hemluyden voer haeren penninck t'eten ende te drincken toe te laten voeren wouden; ende eenige Keyserl. Maj. luyden, paspoort van hoeren hooftluyden hebbende, omme victalie oft anders hoeren nootdruft binnen uwer genaden stat Utrecht uyt te mogen halen, comen laten wouden. Gelyck wy verstaen, syne Edeleyden oock der uwe furstel. genade doen scryven hebben, ende soo veel meer, dat uwer genaden stat Utrecht, Keyserl. Maj. luyden, voorder stadt comende, omme aldaer te copen, wes sy behoeven, weygeringe geven ende die poorten doen sluyten hebben. Op welcke des graven scriften, die staten onses genadigen heere van Utrecht, seer ootmoedelick adverteren ende te kennen geven; ende yerst, waeromme syne genade arme ondersaten merckelicke reden hebben, sich te absenteren, is dese: want Keyserl. Maj. luyden niet alleen niet te vreden syn, mittet geene die arme ondersaten hebben, maer dwingen sy noch, ende al sonder yet te betalen, te moeten halen ende coopen, 't geen hemluiden believet, ende dat noch 'tarchst is, slaen sy syner genaden armen ondersaten stoelen, bancken, kisten, teystren (!), wagenen ende ploegen an twee, ende die voert verbarnende, al contrarie oude tractaten ende goede nabuerscap, oock in synre genaden arme huysluyden grooten merckclycken schaden ende afterdeel.

Ende opte begeerte des graven voorsz., om Keyserl. Maj. luyden voer hoeren penninck eten ende drincken toe te laten vueren, etc., hebben synre genade staten sulcx noch niemant verboden. Dan, dieghene daer mit provande ende anders geweest syn, mochtmen soo tracteert hebben, dat sy wel weder comen waren.

Ende op't leste punt, omme by Keyserl. Majs. luyden van hoeren hooftluyden paspoorten hebbende, victalie oft andere nootdruft, binnen synre genaden stadt Utrecht te mogen comen halen, etc. Dunct synre genaden staten insonderheyt dat niet nutliken gedaen, gemerct hier uyt andere fursten quaden aenheve ende consequentie vernemen mochten.

Als aengaende die schriften des graven van Hoechstraten aen onsen genadigen heere gesant, dat synre genaden stat Utrecht Keyserl. Majests. luyden om haer gelt weygeringe gedaen soude hebben, victalie buyten de poerte te copen, selmen mit waerheyt niet bevinden. Dit alles wel aengemerckt, bidden ende begeeren syn furstl. gen. staten seer ootmoedelick, dat syne genade alleen ofte wy t'samentlyck mit syne genade, als syne gen. dat best gelieven sal, tot verschoninge synre gen. arme ondersaten, die doch mit sonderlinge groote uytsettinge ende last van watersnoot beswaert syn, aen den grave van Hoechstraten seer ernstlick

doen scriven willen, mit vermaninghe tot onderhoudinghe der goede oude tractaten, so men vermogens dien dus in synre genaden Sticht niet te logeren, maer stracx daer deur te trecken behoort, omme synre genade arme ondersaten van deser belastinge ontslagen mogen werden. Want in Keyserl. Majs. landen bequamen steden ende plaetsen, om victalie te copen, syn.

Vorders aengaende die bewaernisse synre genaden stadt Renen, begeeren die staten syure genaden goede meyninge, of die selfde stadt Renen genoech mit vesten ende knechten bewaert, dan of men daer meer knechten inne schicken, ende waermen die penninghen mit die deputatien ende costen, op de dachvaerden tot Renen ende Wageningen geschiet, hiertoe best vinden sal. Oick mit begeerte, dat syne furstl. genade, omme goede toesicht ende bewaernisse tot synre genaden stadt Renen te dragen, enen goeden bequamen Stichtser hooftman daer inne doen ordineren ende scicken willen, gelyck synre genaden staten sich des ende alles goedes gantschlicken vertrouwen tot synre genaden, die God behoeden wil in langh welvaren.

Õick mede dat syn furstl. gen. synre genaden stadt Renen te doen sommeren wille, als dat sy die ondersaten aen dese syde der Lecken geseten, alle nacht dair inne doen bieden, Ende indien sulcx niet en geschiede, soldemen dese knechten weder van daer doen vertrecken, ad terrorem, omme so veel te bet toesicht te dragen.

V.

COPIE VANDEN BRIEVEN, DIE GELICHT SYN BYDEN GRAVE LALAING,
GOUVERNEUR. Oct. 5. 1533.

Ick Vincent Cornelisz., (gecommitteert ter financie vanden Keysere ende bewaerder vanden charteren in Hollandt), bekenne mits deesen, dat myn heere die domdeecken metten anderen prelaten ende capittelen vanden vyff Goodshuysen t'Utrecht, my tot behoeff vande Keyserl. Maj., ende by ordonnantie van myn heere die grave van Hoechstraten, stadthouder van Hollandt, Seelandt, Vrieslandt, ende de landen van Utrecht voorsz. gelevert hebben dese naevolgende brieven, de temporaliteyten vande landen van Utrecht beroerende, omme die te stellen byden anderen brieven van Keyserl. Maj. aengaende, waer of my, als bewaerder vanden voorsz. charteren, die bewaernisse bevoolen is. Ten eersten: brieven van sententie van Keyser Frederick, tegens den grave van Gelre, van geen tollen tot Aernhem, Oosterbeecke, Loebede ofte andere eenige plaetsen opten Ryn te nemen, van date II non. Januarii x1, indictione, mit eenen ronden witten segel. Ten anderen: brieven van Coninck Frederick, die twede tot den eertsbiscop van Colen, om te verbieden den grave van Gelre, geen tollen opten Ryn inde voorsz. plaetsen te statueren, van date tot Vranckefoert in 's Conincx Hoff, I cal. May, mit eenen witten segele opten rugge gedruckt, daer van noch deese kleen stucken vanden seegel aen den rugge vanden brieve hangende syn. Ten derden: brieven van inhibitie van denselven Coninck Frederick die Twede, tegens den grave van Gelre, aengaende dieselve voorsz. tollen, ende der minuten van date tot Franckevoert kal. May, sonder segel. Ten vierden: brieven van confirmatie Keyser Kaerls die Vierde, vander gifte der stadt Groeningen, von date M. CCC. LIX, mit enen ronden witten segel, Ten vyfden: brieven Biscops Jans van Arckel, vander erectie vander collegien op't

huys Ter Horst, van date M. CCC. XLVII, mit segelen biscops Jans van Arckel, 't capittels ten Dom, here Sweder Wter Loe ende heere Johans van Nieuenaer. Ten sesten: brieven vande stadt Amersfoert, vander temporael jurisdictie vanden Randenbroeck, van date M. CCC. LVII, mit eenen groenen segel. Ten sevenden: brieven van arbitraele sententien, opten tholl tot Rienen, tusschen heeren Floris van Wevelinchoven, biscop t'Utrecht aen d'eene syde, ende heeren Willem, heere tot Abcou ende Duersteden, op d'ander syden, van date M. CCC. LXXXII, mit seven seegelen. Ten achtsten brieven van arrendatie van tholl ende gruyte tot Amersfoert, van date M. CCC. XC. IX, mit eenen groenen segel. Ten negenden: brieven van recognitie, Zweeders van Montfoert, van d'eerste verlydinge van 't dyckgraefschap des Leckendycks, van Schoonhoven totten Nyendam, van date M. CCCC. v, mit eenen groenen segel. Ten thienden: brieven heere Jacobs van Gaesbeeck, vander vercoopinge ende cener gift der stad Wyck ende der huyseren Duyrsteden ende Abcoude, van date M. CCCC. XLIX, mit segelen heeren Jacobs van Gaesbeeck van Abcou, etc., noch mit segelen heeren Jo hans van Lannoy ende der stadt Wyck. Ten elfden: brieven des heeren van Abcoude vanden tholl tot Rienen, van date M. III. XXXI, mit eenen transfix ende Ix segelen, ende bevint men die gecancelleert. Ten twaelfde: brieven pronuntiatie heeren Aernts van Hoern, Biscop tot Ludick, op seeckere twisten ende differentien, tusschen heere Florens, biscop t'Utrecht, ende heeren Hendrick, burchgrave van Montfoort, van date M. II. LXXXVII, mit XIII segelen. Ten derthienden: brieven van recognitie heeren Sweders, burchgrave_tot Montfoort, opte voorsz. pronunciatie, van date M. Ir. v, mit eenen groenen segel. Ten veerthienden; brieven van recognitie heeren Johan, borchgrave tot Montfoort, opte selve pronunciatie, van date . III. XIII, mit eenen groenen segel. Ten vyftienden: brieven van recognitie heeren Sweders, borchgrave tot Montfoort, daer inne hy bekent hem geen hooge heerlickheyt binnen Montfoort toe te behooren, van date M. III. XLV, mit vier segelen. In kennisse van deesen, soo hebbe ick Vincent myn hantteycken hieronder geschreven opten v. dach in October xv. drie en dertich. Was ondertekent: VINCENT CORNELISZ.

Wy Anthonis van Lalaing, grave van Hoochstraten, heere van Montigny, Culenborch, etc., stadthouder-generael van Hollandt, Seelandt, Vrieslandt, der stadt, steden ende landen van Utrecht, bekennen mits desen, dat wy by last ende van wegen Keyserl. Maj. aen den prelaten ende capittelen der vyff Goodtshuysen t'Utrecht versocht hebben, dat sy alsulcke brieven, als sy in heure archieve hebben mochten. de temporaliteyt der landen van Utrecht aengaende, overleveren souden willen tot behoeff vande Keyserl. Maj. Achtervolgende 't welck sy die brieven, boven verclaert, by onsen weten ende ordonnantien, gelevert hebben in handen van Vincent Cornelisz., meester vande rekeningen, tresorier vanden Keyser ende vanden charteren in Hollandt, omme die te bewaren ende te bestellen byden anderen brieven, die de Keyserl. Maj. in syne landen van Hollandt, Seelandt, Vrieslandt, Utrecht ende Overysel aengaende, hebben, daer aff hy den last heeft, omme t'ontfangen. In kennisse van desen, soo hebben wy onse hantteyken hier onder gestelt, ende tot een meerder kennisse, onsen segel daer aen doen hangen, opten dach ende jare als boven, Ende was met grootachtige letteren geteeckent aldus, ende met een root wthangende segel besegelt.

A. LALAING.

« ÖncekiDevam »