Sayfadaki görseller
PDF
ePub

VI,

SENTENTIE BY DEN HOVE V. UTRECHT, ROER. SEKERE HUISINGE VAN
GOERT v. VOERT HENRICXSZ. Maart 19. 1535.

Inder saecke, hangende voer den hove, ende tusschen die weduwe ende erff, van wylen Gerrit Kayff, als aengenomen hebbende d'arrementen van processe, begonnen byden selven Gerrit Knyff, impt., ter eenre, ende schout, borgemrs., scepenen ende raedt der stadt Utrecht, die ged. ter andere zyden, d'impet., seggende, hoedat een seeckeren tyt geleden die regierders der stadt etc. opgeslaegen hebben, omme te vercopen seeckere huysinge etc., gelegen etc. inder oudelle by die Brigitten, daer Goert van Voert Henricxsz. nu ter tyt inne woent, ende daer Jan Regelinck boven ende die H. van Montfort etc. beneden naest gelant zyn, etc. welcke huysinge wylen Gerrit Knyff, als meest daer voiren biedende, by de ged. vercoft is geweest, voer de somme van 1575 gull. en 16 st., anno 1526, naer S. Jacob etc., waerop by de ged. geantwoort is, dat inden jaere 1525 laestleden, omtrent St. Marcus dach, een oploep ende oproer binnen Utrecht gecomen is, en gedurende by de derdalve jaer, binnen welcke tyt in Utrecht veel ondeugdelicheyt ende ongeregeltheyt geschiet, ende onder andere is't gebeurt, dat op den dach Petri ad Vincula 1525 een deel vander lichter gemeente een anderen raedt vander stadt hebben wilden, als sy, die gilden vergaderende, eenen nieuwen raedt coeren, stellende Geryt Knyff tot een scepen-borgernir., welcke gedaen zynde, wilden zy rekening hebben van alle der stadt goederen, vanden jaere van elfven aff, en ordonneerden daertoe eenighe geschicten van haren consorten, dewelcke, avontuerlycke rekeninge maeckende, wilden vande oude borgermr. en andere regenten ende cameraeren opgeleyt hebben, allet geene dat zy ter eeren en welvaert vander stadt wtgege ven ende betaelt hadden, by believen vanden raedt; onder anderen hebben zy Goert van Voerdt Henricsz., die buyten der stadt was, ende vermits die oplopen niet binnen comen en dorste, genoteert en gecauseert, waer omme d'impt. metten geschicten des raedts, doer vreese daertoe gebracht heeft, dat men deszelven Goerts huys opslaen ende al verdestrueren soude, ende is selfs gegaen in't voern. huys, seggende tot die lichte gesellen: dit is voor u, ende wert 't selve huys doen ter tyt gans gedestrueert, gespolieert, deuren, venstren en glazen aen stucken geslaghen, ende bleeff dat soe menigen tyt open ende desolaet staen, soe dat die verckens daer wt ende in liepen; waernaer wilde de voersz. Gerrit Knyff mitten geschicten, dat die raedt vander stadt "t selve huys wthangen ende vercopen souden, 't welck soe gebeurde, ende heeft d'impt. 't selve huys gecoft, nemende daervan possessie, ende heeft dat wel twee jaeren rustelyck bezeten, maer die ged. en hebben hem dat niet geloeft te vryen ende te waeren, als erffcoep recht is, noch en weten vander betalinge niet, ende d'impt. en sullen nimmermeer konnen bewysen, dat die penningen inder stadt oirbaer gekeert zyn, soe daervan noyt rekeninge noch reliqua gedaen is, hoewel synen brieff sulcx en meer diergelycken schynt te vermelden, den welcken tot voerdele van d'impt niet te geloven en is, want Gerrit Knyff deselve heeft doen maecken tot zynen voerdele, soe hy borgerm. was, latende deselve wel drie ofte vier mael hermaecken, hebbende der stadt segel in zyne bewaernisse ende tot zynen beste, soe die anderen zyn vennoten wt vreese hoers lyffs, daer niet tegen seggen en dorsten; 'ten doet oeck niet, dat alle der gilden segelen daer aen hangen, want men niet bevinden en sal, dat die segelen by 't believen vande gemeen gildebroeders daeraen gehangen zyn, als dat naer usantie der stadt Utrecht soe behoerden te geschien, maer

sal blycken, dat een sloten van een kiste, daer een gildesegel inne lach, affgeslagen ende 't segel daer wt genomen wert, om den voersz. brieff daer mede te besegelen; ende genomen, dat die stadt of gilden hun waeringe geloeft hadden, als zy niet en deden, soe en com peteerde den impt. noch ter tyt ghene actie de evictione tegens den ged,, gemerckt hy rustelycke possessie gehadt heeft vanden huyze voernoemt, ende daer met recht niet wt gewonnen en is; oeck en doet niet, dat d'impt. seggen, dat Goert van Voerdt 't voersz. huys occupeert, gemerckt hy d'impt. daer met sententie niet wt gewonnen en heeft, soe die vercoper den coper niet voerder schuldich en is te vryen, dan alleen van't geenre, dat hun met recht ende sententie aff gewonnen is, ende niet jegens occupatie, ten waere, dat die vercoper hem sulcx by expres belooft hadde, van violencien ende anderen occupatien te vryen, 't welcke niet geschiet en is; concluderende mits desen die ged., dat etc., ende waer op by de impt, gerepliceert is, dat nimmermeer blycken en sall, dat de impt. ofte die geschickten doer vrese den raedt daertoe gebrocht hebben, dat sy Goert van Voerdts huys opslaen ofte destrueren souden, maer sall blycken, dat 't selve tegens des voersz. Gerrit Knyffs weeten, ende buyten zyn consent geschiet is, oeck is 't selve huys, wt crachte van executie, omdat die stadt voldaen soude werden vande pen., daerop hy genoteert was, vercoft, alsmen andere gepande goeden vercoept, ende als men 't selve vercopen soude, werde gemaeckt een ontwerp, op wat conditien ende voerwaerden men dat vercopen wilde, als men altyt pleecht ende gewoenlicken is van doene, ende soe hun sommighe lieten duncken, en waeren die conditien ende voerwaerden, daerinne begrepen, niet sterck genoech, waeromme daer niemant gadinghe inne hadde om te copen, ende en mocht die helft vande waerde niet gelden, soe dat die stadt den slach aen hem hielt; waernae is by den raede ende geschickten voersz. enen ander ontwerp gemaeckt, gelyck d'impt. brieven nu zyn, en is vercondicht, dat men sulcke brieven geven soude, ende is 't selve huys weder opgeslagen ende vercocht den meest daervoer biedende, en is Gerrit Knyff voert inden meesten en laesten bode gebleven, ende heeft 't huys gecoft ende betaelt, ende mede is kennelycken, dat die pen. van voersz. coep inder stat oerbaer gekeert zyn, want Gerrit voirsz. by de voersz geschickten inde papcamer te comen ontboden was, ende bevolen die pen. te betalen ofte opter poerten te gaen, ter tyt toe zy daen hadde, ende 't soude oeck nieuwelick luyden, dat deselve Gerrit, die maer een persoen en is, alle die gilden gedwongen soude hebben om te segelen, ende 't sal blycken dattet segel vander stadt by den oversten der kerckmr. van Buyrkerck ende den secretaris vander stadt, daert inde Buyrkerck leyt, ende met goede deliberatie aende brieff gehangen is, ende genomen, sonder toe te laeten, eene gilde sloth opgeslagen waere geweest, om desen brieff te besegelen, dat en mocht d'impt niet prejudicieren, want hy dat niet opgeslagen en heeft, dan mach geschiet zyn by de gilden ofte den oudermans, vermits dat den sloetel mogelyck vermist ofte t slot verroest was, soe dat men 't selve anders niet en heeft moghen openen, ende al is't, dat een vercoper niet gehouden en is, indien die coper geexpuleert wert, mitter daet, en mach 't zelve den gedaechden niet suffrageren, want sy in haer brieven expresselicken beloeft hebben, dat zy alle aenspraecke, crodt, hinder, letsel en moeyenisse, die Goert van Voerdt ofte de synen den impt. voer eenighe gerichten ofte anderswaer dede, dat zy dat den impt. off houden sullen tot hoeren coste, persisteerende etc.; waerop by den ged. gedupliceert is, dat sy ontkennen, dat die pen., die Gerrit Knyff voer des voersz. huys gegeven heeft, in der stadt oirbaer gekeert zyn, ofte, dat die goeden by den impt. gementioneert, daer mede gelost zyn, soe die geschickten op dier tyt veel meer gelts gebeurt hadden van diversche personen ende der stadt incommen, dan zy van Gerrit Knyff ontfangen hadden etc., maer 't is wel te presumeren, dat Gerrit voersz. 't gelt, dat hy voer dat voerz, huys gegeven hadde, met sommige yande gemeenten te syne huyze

[ocr errors]

vol

verbrast, verdroncken ofte elders voer gekeert hebben, gemerckt hy die lichte gesellen dickwyls t'synen huyze, en sonderlinge by avont te gast hadde, daer zy den wyn overvloedelicken droncken, 't welck groet gelt coste, 't welck hy op synen buydel niet gedaen en heeft, etc. Ende 't voorsz. hoff, gesien etc., ende condemneert mits desen de ged. die voorgen. weduwe en erffg. te restitueren, 't voorsz. huys ende erven wylen Gerrit Knyff vercoft etc. ofte weder te restitueren 1180 guld. current, ende aldus gedaen t'Utrecht 1535, Martii 19.

VII.

APPROBATIE ENDE COMMISSIE VAN WEGENS DEN KEYSER, OP'T ACCOORT
MET JOOST GERRITSZ. AENGEGAEN. Apr. 30. 1553.

Caerle, byder gracien Goeds, roomsche Keysere etc., allen dengenen etc., Wy hebben ontfangen die oetmoedige supplicatie van onsen well beminden, die schout, burgemeesters, schepenen ende rayden onser stadt Utrecht, inhoudende, hoe dat eenen Dirck van Suylen, voor sekeren tyt, bedient heeft 't secretarisampt vande justitie derselver stadt van Utrecht. Ende also hy by ouderdom ende sieckte onbequaem geworden is, omme 't voersz. officie langer te bedienen, so hebben sy suppleanten, by consente nochtans vanden voorsz. van Suylen, 't selve officie, op onsen goet behagen, ende by advyse van onsen lieven ende getrouwen neve, ridder van onsen ordene, admirael generael ende stadthouder van Hollant ende Utrecht, die here van Beveren, gegunt ende gegeven eenen Joost Geritsz., als nut ende bequaem zynde, om 't selve officie te bedienen, alles na vermogen van sekere privilegien of ordonnancien, by ons inden jare xv. XXIX lestleden, onser voorn. stede van Utrecht verleent, by dewelcke expresselyck geseyt is, dat sy voorsz. stadtsampten, diensten ende officien, als die verschynen, tot stadts proufyte souden mogen vercopen, personen daertoe nut wesende, volgende dwelcke sy ter cause van't selve officie metten voorn. Joost Geritsz. overcomen ende geaccordeert syn, naer uytwysen van seekere schrifte, daer off gemaeckt, daer van 't inhouden van woorde te woorde hier nae volcht: Myn heren die schout, burgemeesteren, scepenen ende raedt der stadt Utrecht, syn, overmits sekere merkelyke redenen, hen daertoe moverende, tot profyte vande voorsz. stadt, veraccordeert met Joost Geritsz., gesworen clercq ofte substituut van Dirck van Suylen, schepen-secretaris, also dat hy na dodelyke afganck van Dirck van Suylen, schepen-secretaris voorsz., indien hy deselve beleeft, ende hem de coadjuterie ende wachte vandien by myn genad. here van Beveren, als stadthouder-generael etc. van wegen Keyserl. Maj. gegost ende gegeven wort, dese stat daer voor jaerlix uytreyken ende responderen sal, de somme van hondert Carolus gulden van xx st. 't stuck, durende soo lange hy 't voorsz. schepen-secretarisampt bedient, ende boven desen sal hy noch jaerlix betalen, 't gene dese stadt jaerlicx betalen moet Gysb. vande Voert met Corn., Ysbrant ende Gysbert, syne drie voorkinderen, te weten sjaers de somme van 100 gelyke Carolus gulden, ende dat voor de oversettinge ende quytscheldinghe van't clercqampt vande oudermannen gerechte, dat Gysb. vande Voert tot synen lyve gecoft hadde, allen breder vermogens die segele ende brieven, die Gysb. voorsz. met syn kinderen daer off gegeven syn, 't welck deur ordonnancie Keyserl. Maj. inder nieuwer ordonnantie van dese stadt ende schepengerechte geannexeert is der schepen-secretaris ampt, met conditien, indien Joost Geritsz. voorsz. langer leefde, of't schepen-secretarisampt voorsz. bediende, dan Gysb. of eenige van syn drie kinderen voorsz. leefden, soe zal hy

gevryt ende ontlast syn, te betalen alsulcke somme ende lyfrenten, als die aflossinge uyt saecke als voren versegelt is geweest. Actum den xxIII. Ďec., a°. xv. een ende vyftich. Aldus onderteeckent: JA. VAN VOORT.

Ende, want 't selve privilegie voorts inhoudt, dat die persoon, die versien soude worden, ons oock bequaem ende agreable sou moeten syn, hebben wy, 't geen des voorsz. is, onsen voorn. neve, den heere van Beveren, te kennen gegeven, versouckende, dat hy 't voorsz. accoort zoude willen approberen ende ratificeren; maer, also onsen voorn. neve, den heere van Beveren, by limitatie, soo verre als 't in hem is, ende also niet absolutelyk, zyn aggreatie geinterposeert en heeft, soo hebben zy suppleanten, t'haerluyder meeste verseekertheyt, ons oetmoedelyck versocht ende gebeden, dat ons gelieven wilde, 't voorsz. accoort ende overcompste met de voorsz. Joost Gerritsz. gemaeckt, te approberen ende te ratificeren; ende hemluyden daer op verlenen onse behoorlicke opene brieven, daertoe dienende; doen te weten, dat wy, de saecken voorsz. overgemerckt, ende hebbende 't voorsz. accoort ende over

compste voor bequaem, hebben 't selve by deliberatie van onser seer lieve ende beminde sustere, die Coninginne douaigiere van Hungarien ende van Bohemen, ende voor ons Regente ende Gouvernante in onsen lande van herwaerts over, geratificeert, geaggreëert ende geapprobeert, ratificeren, aggreëeren ende approberen by desen, ende by denselven, soo verre des noods sy, hebben wy den voorn. Joost Geritsz. gestelt, geordineert ende gecommitteert, stellen, ordineren ende committeren in't voorsz. officie van secretaris onser voorsz. stede van Utrecht; omme 't selve te houden, exerceren ende bedienen inde plaetse vanden voorn. Dirck van Suylen, tot sulcken wedden, rechten, vryheiden, profyten ende vervallen daertoe staende ende behorende, ontbieden daeromme ende bevelen onsen lieven ende getrouwen, die hoofpresidenten ende luyden van onsen secreten ende groten raide, stadtholder, president ende luyden van onsen rade t'Utrecht, schout aldaer, ende allen anderen onsen rechteren ende officieren, dien dit aengaen sal, dat sy den voorn. v. Utrecht, suppleanten, van dese onse tegenwoordighe ratificatie, aggreatie ende approbatie, inder voegen ende manieren boven geinsereert, doen laten ende gedogen rustelyk ende vredelyk genieten ende gebruycken, sonder hem te doene noch te laten geschien enich hinder, letsel oft moeyenisse ter contrarien, want ons also gelieft. Des t'oirconde, soe hebben wy onsen segel hier aen doen hangen. Gegeven in onse stadt van Brussele, den lesten dach van April, in't jaer ons Heren dusent, vyfhondert LIII, van onse Keyserricke 't xxxme. ende van onsen ryken van Castilien ende d'andere 't xxxvie. Op't plycke stondt: byden Keyser. Ondt. D'OVERLOOPE. Ende was besegelt met een groot root uythangent segele, in dobbelen staerte.

VIII.

BETREFFENDE DE VERDIEPING DER EEM.

1554. Meert 24.

Onsen lieven ende getrouwen, die stadthouder, praesident ende luyden van onsen rade t'Utrecht, saluyt ende dilectie.

Also overlange t'onser kennisse gecomen is, dat die riviere vander Eem, haer beginsel ende oorspronck nemende van ende uyt die beeken boven onser stadt van Amersfoort, suwerende inder Zuydersee, seer ondiep ende vervuylt is tusschen die stadt van Amersfoort ende die Mullum, tot groot achterdeel, hinder ende schade vande navigatie ende aenbrengen van

de schepen tot onser voorsz. stadt, ende in toecomende tyden apparent is, meer te vervuylen, ende eindelyk geheel te niete te gaen, als ons, by informatie, daerop genomen, wel gebleeken is, daer uyt veel ende diverse inconvenienten ende schade opten landen boven Amersfoort ende omtrent derselver stadt gelegen, dagelycx rysende syn, so eys't, dat wy, hierinne willende voorzien, hebben geordineert ende ordineren by desen, dat die voorsz. riviere vander Eeme verdiept zal worden tot den ouden bodem ende wyden tusschen die voorsz. stadt ende plaetse van Mallum, ende dat 't selve gedaen sal werden met afdammingen, graven metter schuppe ende uytwerpingen vander eerde, ende want wy verstaen, de voorsz. vervullinghe meest te procederen van't sant ende eerde, comende uyt die beecken boven Amersfoort, vallende inde buyten- ende binnengraften derselver stadt, ende zoo voorts inde Eme; wy hebben oock geordineert ende ordineren by desen, dat d'selve beeken, buyten ende binnengraften verdiept sullen worden, na geleghenheid vanden plaetsen, willende ende begerende, dat 't sant uyt de voorsz. beecken, graften ende riviere geworpen, ende gebracht sal worden seven of ses voeten vanden oppercanten vanden water, ende dat de bruyckers vande landen, naest de voorsz. canten gelegen, ende soe verder als hear lant streckende is, gehouden sullen syn, deselve canten met groene goede sooden wel ende dicht te besteecken ende beleghen, ende 't selve also te onderhouden, op pene, dat by hourlieden gebreecke de officier vander plaetse 't selve sal doen maecken, tot dubbelden costen van dengenen, die des in gebreecke sullen bevonden worden. Voorts ordineren wy, sekere schuttinghe gestelt te werden, besonder omtrent der stadt Amersfoort, inde riviere, hooch omtrent een halve voet boven den gront, om 't sant te schutten ende te stuyten, ende dat 't selve sandt drie ofte viermael 's jaers uytgeworpen ende gesuyvert sal worden, verbiedende oock een yegelyck, eerde, vuyl ofte vuylicheyt inde voorsz. wateren te werpen of te storten, op peene, van t'elcker reyse te verbeuren twaalf stuyvers, d'een helft tot proufyt vanden aenbrengher, ende d'andere helft tot proufyt vanden officier vander plaetsen; ende om die voorsz. verdiepinge te becostigen, ende het werck ende de gravinge te doene, ordineren wy, dat daer inne contribueren sullen dieghene, ende sulcx hier nae volcht; te weten: Gillebert van Schoonbeecke, voor hem ende syn compagnie, seven hondert gulden, ende noch d'selve Gillebert drie hondert gulden voor d'ingesetenen van Gelrelant, leggende boven op die beecken, als: die van Lunteren, Scherpenseel ende Hoevelaken, Bennecum, Barnevelt, Voorthuysen, ende die stadt van Amersfoort tien hondert guldens, welcke penningen_sullen geemployeert worden inde wercken, die aldaer van noode sullen wesen gemaeckt te worden, ende voorts tot betalinghe van arbeyders ende grevers, nae ordonnantie ende discretie vande personen, in't regiment vande voorsz. verdiepinge hier inne by ons gecommitteert, ende indien datter totten werken meer penningen van noode waren, sullen die opbrengen, elck na rate vanden voorsz. penningen, dattet werck niet imperfect en blyve. Voorts sal die vryheit van Amersfoort tot die verdiepinge contribueren ende uytschicken dertien grevers, tot lasten derselver vryheyt, ende die van Leusden met Lochorst seven grevers, die van Hamersfelt ses grevers, die van Snorrenhoeff ende Santbringh twee grevers, Stoutenborgh seven grevers, Donckelaer twee grevers, Maren enen grever, Meersbergen twee grevers, Asschat vier grevers, Reynswoude ses grevers, Woudenberch ende Henschoten tien grevers, Duyst ende Haer twaelf grevers, Hoochlant ende Overseldert tien grevers, Emelaer, Seldert ende Slaech acht grevers, Yssel enen grever, Birckt, Zoest ende Nederseldert met die Venen tien grevers, Eemenesse binnen dyks vier grevers, Eembrugge ses grevers, Emenesse buytendyks vyftien grevers, Bunschoten sestien grevers, Baern, die Vurse met die Venen vyf grevers, Ginckel met die Venen, leggende onder Eemlant, drie grevers, alle welcke grevers, gehouden sullen wesen totte voorsz. verdiepinge neerstelyck te wercken ende ar

.

« ÖncekiDevam »