Sayfadaki görseller
PDF
ePub

Les dispositions primitives du fondateur, relatives à la direction de l'hôpital et à la déposition des titres entre les mains du curé et des syndics de Marlioz, ne furent pas longtemps observées. Le fondateur lui-même y dérogea probable

[ocr errors]

peres in eod. hosp. affluentes. Item vult quod rector dicte capelle teneatur... moram continuam in dicto hosp. facere Scz... in camera posteriori existenti de super dicto hosp..., facere inventarium de bonis et garnimentis ipsius capelle... et casu quo idem rector... moram per duos menses distulerit facere prout supra sit ex casu privatus... quod... hii ad quos jus patronatus ex disposicione ipsius fondatoris pro tempore pertinebit... teneantur infra XL dies... rectorem capelle, domino nostro Gebennensi Episcopo et principi presentare, alioquin lapsis dictis xL diebus, idem noster episcop. illa vice et non ultra providere possit... Item vult et ordinat idem fondator quod omnia instrumenta et jura... hosp. et cap... reducantur in una archa... claudenti cum tribus clavibus. Ad quam quidem capellaniam... eligit et presentat primum rectorem... vener. virum dognum Franciscum Binandi de Contamina presbyt... Acta fuerunt hec publice apud Marlium... Et me Joh. de Nanto de Strata,... etc. -Nos Thomas miseracione divina Archiepiscopus Tarsensis administrator.et vicarius generalis in spiritualibus et temporalibus ecclesie et episcopatus Gebenn., auctoritate apostolica specialiter deputatus, notum facimus... quod viso per nos... instrumento publico fondacionis et dotacionis... ac humilem quoque supplicationem dilecti in Christo Jacobi de Sambavilla burg. Gebenn. fondatoris et dotatoris... in hac parte favore benevolo inclinati... fundacionem et dotacionem ceteraque omnia et singula in dicto instrumento contenta... tenore presencium confirmandum... et approbandum duximus... Quodque dilectum in Christo dompnum Franc. Binandi presbit. dioc. Gebenn. apud nos de multiplicibus virtutum meritis laudabiliter commendatum... primum rectorem ipsius capelle... instituimus... In quorum omnium fidem... presens publicum instrument... scribi et publicari mandamus, sigillique majoris vicaiatus episcop. Gebenn. jussimus et fecimus appensione muniri. Datum et actum apud Charlie parochie Sancti Simphoriani... die... xx11 Maii anno... 1454°... pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri domini Nycolay divina providencia, pape Vti anno

ment par un acte postérieur, car nous lisons dans un inventaire de la boîte de toutes âmes, la désignation de tous les titres de l'hôpital de Marlioz comme appartenant, avec le droit de pa

...

octavo. Presentibus ibidem vener. viris dominis Jacobo Fuserii in decret. licent. canonico Tricastinen. Et Joh. Brossy sigillifero curie spiritualis ecclesie Gebenn. testibus... Ita subscripsi... ego Joh. de Scellis,... etc. Anno... 1454, 6 Dec... honor. vir Jac. de Sambavilla burg. et mercat. Gebenn. ex una parte et Catherina Beneytaz habitatrix loci Marlii ex altera. Cum ita sit quod dictus. Jac... constituerit et ordinaverit gubernatricem et rectricem hosp. (in Marlio fondati) pro ibidem pauperes affluentes recipiendo proque hosp. et lectis cum ceteris hosp. bonis et juribus gubernand. et regend... vz. dictam Caterinam... Et hoc per tempus quod dicta Cater. benefaciet et reget... et ipsius Jac... fuerit voluntatis. Itaque dicta Cater. dum... gubernabit hosp. gaudeat... de curtilibus... hosp. nec non de ceteris bonis. Cuiquidem hosp. et rectori ejusd... ad opus ipsius rectricis... dictus Jac... dat... largitur... vz. xxx11 flor. auri p.p... pro acquirend. Iv cupas frumenti annual. ad mensuram Marlii... pro ipsius rectricis alimentatione. Hoc acto inter dict. Jac... et dictam Cater... quod eadem... teneatur... notifficare et revelare dicto Jac... omnia legata et cetera bona que in futurum dicto hosp. erunt... data..... quod dicta Cater... omnia garnimenta et bona... hosp... fideliter ad opus dicti hosp... custodire... et de ipsis bonum inventarium et computum facere debeat... dicto Jac... Quibus sic actis illico et incontinenter dicta Cater... confitetur... se habuisse... a dicto Jac... per inventarium inter ipsos... confectum... de bonis et garnimentis ipsius hosp. per eumd. Jac... datis vz. ea que sequuntur. Et primo 1 culcitras et 11 pulvinalia plumarum. Item copertoria pagni reyaz nova, item duo copertoria pagni antiqua. Item unam ponceriam (?) et unum cussinet ponce (?). Item x linteamina tele... In quoquidem hosp. et membris ejusd. dicta Caterina dicit et asserit se apportasse et habere de ipsius Cater. bonis vz. ea que sequuntur. et primo unum lectum garnitum de una culcitra et uno pulvinali plumarum, uno copertorio pagni et vii linteaminibus tele. Item 11 gausapia quodlibet 1 ulnarum. Item duas mappas totidem continencie. Item duos potos stagni, scz. unum rotundum tenentem circa dimidium

tronat, à la fabrique de cette institution (1); et nous savons que Jaquemet de Sambaville la fit son héritière, comme nous le dirons plus tard; peut-être est-ce dans l'acte passé à cet effet que se trouve la transmission de cette direction; ne possédant pas le document lui-même, mais seulement la suscription, nous ne saurions l'affirmer. Toujours est-il que le Conseil et les procureurs de la boîte furent chargés de l'administration de l'hôpital (2).

En 1539 les rentes de cet établissement s'élevaient à en

potum ad mensuram cursalem et alium cadratum tenen. ad mensuram Marlii circa unum potum. Item unam cassam frissoriam. Item unam pochiam ad scalidandam aquam. Item unum cacabum cupri tenen. circa unam seytulam cum dimidia aque. Item unum peyroletum cupri. Item duas archas sapini garnitas seris et clavibus. Item et unam ollam metalli. Quequidem bona... ipsius Cater... eadem... dei amore et premissorum contemplacione... dicto hosp. ad opus... pauperum... donat, largitur... vz. duntaxat et non alias, in casu in quo... ipsa Cater... decedet ab humanis rectrix et gubernatrix... hosp... et casu quo... dimoveretur... ipsa bona ead. Cater. a dicto hosp. extrahere possit et valeat... Acta sunt hec apud Marlium in dicto hosp... Meque Ludovico Replumati, etc. (Actes séparés, nos 2 et 2 bis.)

(1) Hic sequitur Designacio instrumentorum ad opus hosp. Marlii, de jure patronatus fabrice animarum purgatorii existentis, pertinentium.

(2) 1473, 6 Aprilis. Fuit expositum quod rector hosp. fundati per Sambaville, litigat contra tenentem domum, et quod adviseretur, quia esset bonum, quod ipsa domus venderetur adeo quod pecunie ponerentur in acquiramentis ad opus dicti hosp. — 1477, 12 Aug. Venit Jac. Roguz procurator animarum, qui retulit nonnulla per dominam de Marlioz facta in ipso hosp. et fuit ordinat. quod rector faciat residentiam continuam in hosp. 1482, 8 Oct. Matheus Scarron ratificat presentacionem factam de Joh. Braseti quatenus eum concernit, in rector. hosp. Marlii. - 1487, 21 Aug. Ordin. hosp. Marlii esse reparandum et datur onus Johann. Roberti (procurator. pyxidis). (Registres du Conseil.) - La boîte eut à four

-

viron 29 coupes de blé et 71 sous (1). A partir de ce moment nous ne trouvons plus aucune reconnaissance ni aucun acte qui concerne cet hôpital; il était passé avec ses revenus en des mains étrangères, et son sort nous demeure inconnu. Les recteurs furent : François Binand, 1454. Guillaume Megez, prêtre, 1465-77. Jean Braset, 1482. Jean Mestral, chapelain, 1500-27. Claude Mestral, 1539.

HOPITAL DES PESTIFÉRÉS.

Au moyen âge l'Europe fut à plusieurs reprises dépeuplée par des fléaux dont quelques-uns portèrent le nom de peste. Si l'on en croit Léti, en 1172 et 1318, Genève en avait déjà souffert beaucoup (2). Vers le milieu du quatorzième siècle (1348), une maladie épidémique, surnommée la peste noire,

nir plusieurs fois aux dépenses de l'hôpital de Marlioz. 1522. Item libravit (Petrus Bertheracti procur. pyxid.) domino Georgio de Villario capellano Marlii pro hospitaleria hosp. Marlii, v flor. 1528, 3 Juillet. Item plus livré au prestre de lopital de Marlio pour rabiller ledict hop., iv flor. 11 sols. —1529, 24 Mars, 1530, 19 Févr. Item deux reçus de Aymara veuve de Pierre Carros, qui avoue avoir eu de Claude Balli et de Pierre Bienvenu, procur. de la boîte, v flor. d'or p.p. pour son salaire annuel comme hospitalière de Marlioz. (Comptes de la boîte.)

(1) Ce qui résulte d'une série d'actes indiqués dans un registre intitulé: A cause de la boyte de toutes ames, avec ce titre: Designacio jurium et instrumentorum faciencium ad opus hospitalis Sanctorum Jacobi apostoli majoris et Antonii heremite in Marlii oppido, et rectoris ejusdem, per quondam honor. Jacob. de Sambavillaz fundati.

(2) Leti (Gregorio),, Historia Ginevrina, Amstelodamo, 1686, tome I, p. 502, tome II, p. 158.

exerça ses ravages dans toute l'Europe (1). Genève ne dut pas en être exempte. Selon Léti la mortalité y fut de cinq mille personnes, et le fléau s'y fit sentir plus âprement que partout ailleurs (2); mais nous ne savons où il a pris ses renseignements, et nous ne le citons que pour mémoire; ce qu'il y a de sûr, c'est que cette mortalité régna dans les pays voisins, dans le pays de Vaud (3), à Berne (4), à Bâle (5), en Dauphiné, en Bresse et en Bugey; nous voyons, entre autres, le comte de Savoie accorder de grands priviléges à Bourg pour repeupler cette ville, devenue naguères veuve de ses habitants par une peste meurtrière, et les comptes des châtelains de cette époque montrent que le revenu des seigneurs de quelques pays voisins avait diminué de près de moitié (6). Nous ne retrouvons aucune mention de la peste, ni pour la dernière moitié du quatorzième, ni pour la première du quinzième siècle; en 1454, une démarche énergique des syndics et du Conseil nous apprend qu'une maladie épidémique sévissait à Genève. Thomas de Sur, archevêque de Tarse, ad

(1) Sprengel (Kurt), Histoire de la médecine, trad. de l'allemand par Jourdan. Paris, 1815, tome II, p. 430. Sismondi, Histoire des républiques italiennes. Paris, 1809, tome VI, p. 14—26. (2) Leti (Gregorio), Historia Ginevrina, etc. Amstelodamo, 1686, tome 11, p. 178: « Morirono in questo anno (1349) di peste in Geneva sino a cinque mila persone, e benche fosse comune quasi in tutta l'Europa, ad ogni modo si fece sentire più aspramente in Gee nella Suizza. »

neva,

(3) Pellis (Marc-Antoine), Éléments de l'histoire de l'ancienne Helvétie et du Canton de Vaud. Lausanne, 1806, tome II, p. 88, année 1349.

(4) Walthard (Rod.), Description topographique et historique de la ville et des environs de Berne. Berne, 1827, p. 248, année 1349. (5) Würsteisen (Christian), Basler Chronick. Basel, 1580, p. 169, ad annum 1349.

(6) Lateyssonnière (de), Recherches historiques sur le département de l'Ain. Bourg, 1841, tome III, p. 336.

TOM. III, PART. I.

19

« ÖncekiDevam »