Sayfadaki görseller
PDF
ePub

Die Vte, in 8., führt einen mit fortlaufenden, kleinen Typen gedruckten Titel:

Spongia Erasmi adversus aspergines Hutteni
Basileæ apud Jo. Frobenium Anno

M. D. XXIV.

Vergleiche Panzer (Annal. Typograph. Vol. VI. p. 245.)

Die VIte, in 8., wiederum einen mit blos römischen Buchstaben und zierlicher Einfassung.

SPON

GIA ERASMI

ADVERS VS

ASPERGI
NES

HVT TENI.

Die merkwürdigen Schriftchen: Judicium Erasmi Alberi etc. (s. oben. p. 326) findet man meistens, nebst der Spongia den erstern Ausgaben beigebunden.

Uebersetzungen.

Wir besitzen deren zwei, eine ältere, und eine neuere. Jene erschien noch im Jahr 1523 unter dem Titel:

Her Vlrichs von Hutten mit Erasmo von Roterdam Priester und Theologo Handlung, allermeist die Luterisch sach betreffend. In 4. Vergl. Burkhard (I. c. P. II. 246.)

Die neuere ist nebst der teutschen Spongia in der sehr interessanten aber sehr partheiischen Schrift: Ulrich von Hutten gegen Desiderius Erasmus, und Desiderius Erasmus gegen Ulrich von Hutten. Zwei Streitschriften aus dem 16ten Jahrhundert. Aus dem Latein. mit den nothigen historischen Notitzen versehen und beurtheilt von Dr. J. J. Stolz. Aarau bei Sauerländer 1813, welche in den Beilagen näher beleuchtet werden soll.

Wir haben uns entschlossen, nicht nur des Erasmus Gegenschrift, sondern auch die Replik Ottos von Brunfels, und sämmtliche Aktenstüke, welche vervollständigende Theile dieses merkwürdigen Handels sind, pflichtgemäfs abdrucken zu lassen, um sowohl dem Urtheile des Lesers, als unserer Pflicht der Unpartheilichkeit durchaus Genügen zu leisten.

A.

Erasmi Roterodami ad Udalricum Huttenum,

et

ejusdem ad Eoban. Hessum

Epistolæ,

I.

Erasmus Roterodamus Udalrico Hutteno S. *)

Henricus Eppendorpus, nostri non instudiosus, certe

tui amantissimus subindicavit mihi, te non satis amico in me animo esse, adeo ut nesciam, quid mordacioris scripti mediteris. Quod ego sane eo magis sum admiratus, quod de meo in te animo, quem hactenus in te gessi, ut si in quemquam alium amantissimum, nihil adhuc immutarim, etiamsi pristinam familiaritatem nobis invidit ad tempus fortuna: nec dedignatus sum te alloquio, quum hic adesses, sed humanissimis verbis per Epphendorpium rogavi, ut abstineres, si tantum esset salutatio, propter invidiam, qua gravatus sum jam diu usque ad capitis periculum. Quod autem consilium est, lucrifacere invidiam, quum nihil prosis amico? Ego, mi Huttene, in tali statu si fuissem Huttenus, ultro rogas

*) Dieser Brief befindet sich in Erasmi Epist. Basil. 1558. p. 1061 und bei Wagens eil: Seite 328-330.

[ocr errors]

sem Erasmum, ne sibi frustra accerseret odium. Et tamen admonui Eppendorpium, si posses abesse ab hypocaustis, quæ ego nullo pacto ferre possum, mihi non ingratum fore tuum colloquium. Fortasse non sunt mea in te officia, quæ commemorem, et si qua essent, ineptum sit, ea a me commemorari. Hoc possum vere prædicare, me veteris benevolentiæ semper fuisse tenacissimum, nec unquam Huttenum a me vel dicto vel facto fuisse læsum. Ego sum hujus animi, ut tantam amicitiam, quantam inter nos conciliarunt bonæ literæ, vix etiam parricidium dirimere debeat. Sunt fortasse, qui te instigent in me, hoc ageles ut tuo stilo abutantur ad animi sui saturandum odium. Quod si feceris, illud scito: primum facies in immerentem, non enim dicam bene meritum, certe in tibi bene volentem, deinde rem facies Jacobo Hochstrato, Nicolao Egmondano aliisque compluribus, quos tu pro summis hostibus ducis, longe gratissimam, cæterum summopere molestam bonarum literarum cultoribus, quorum te profiteris propugnatorem. Quomodo repubescent illa portenta, si senserint Huttenum, illam sic adamatam Erasmo ingenii venam, illum toties prædicatum Erasmo stilum in Erasmum stringere? Quare fuerit hoc tuæ prudentiæ, priusquam tollantur signa, priusquam rauco crepent cornua cantu, priusquam tuba terribilem bello sonitum taratantara dicat, veluti missis patre patrato ac feciale, secretis literis ad me libere et amice perscribere, quid de me tibi delatum sit, aut quid omnino sit, quod exulceret imum tuum. Nam ipse, ita me Deus bene amet, non possum divinare. Non dubito, quin tibi per omnia sim satisfacturus, nisi prorsus alius esse cœpisti quam olim fueris. Utinam mi Huttene, non haberes alios hostes quam Erasmum. Utinam haberes quicquid hic inimicus tibi optat, puta hoc tibi de tripode dictum. Jam si te ab instituto revocare non potest nec

veteris amicitiæ religio, nec studiorum communium ratio, nec hostium voluptas, cogita hoc non mediocriter ad tuam quoque existimationem pertinere. Quis enim non desideraturus est humanitatem et genere et literis dignam in Hutteno, si nulla lacessitus injuria ferrum letali veneno tinctum stringat in amicum? Nec fortasse defuturi sunt, qui perpendentes quo in statu res tuæ sunt in præsentia, suspicentur istis artibus prædam undecunque peti et periculum est, ne apud multos hæreat conjectura, nimirum in profugum, obæratum, et ad extremam rerum omnium inopiam redactum. Non es ignarus, quæ fabulæ de te vulgo ferantur, neque nescis, quam ob rem tibi succenseat, quidque tibi minitetur Comes Palatinus, qui de famulo tuo sumsit capitis supplicium. Proinde nolim interpreteris hanc meam admonitionem vel a metu, vel a mala conscientia proficisci potius quam ab amore tui, meque nunc meum negotium agere magis quam tuum. Ut odiosissime scribas, primum nec horum malorum insolentem impetes, nec omnino mutum. Deinde ut obticescam, tamen gravius læseris tuam ipsius existimationem quam meam. Quare etiam atque etiam vide mi Huttene, ut hic tuam prudentiam in consilium adhibeas potius, quam obsequare levissimorum hominum cupiditati. Bene vale. Basileæ in die parasceues, M. D. XXIII. Expecto tuam expostulationem.

[blocks in formation]
« ÖncekiDevam »