Alsoo ick grootelycx doe diligenteren om de copien, hier inne gemelt, gereet te crygen, ende ick den post daervan oock wat ophoude, hoope dat uwer E. nyet qualyck sal nemen 't port by my op desen te stellen. Op een afzonderlijk papiertje: Hebbe nwer E. vergeten te seggen, dat den heere Rentsingh hem alhier by brieven is beclagende, over de geruchten, dier syn van syne quade proceduyren, sulcx dat het verlies van Wesel hem soude schinen geimputeert te wesen, waerop alhier goede verclaringe van syne ronde proceduyren, alhier worden gedaen, hoewel veel van ander gevoelen syn. Actum ut in literis. Opschr.: Aen myn heer etc. Gillis van Ledenberch, etc. tot Utrecht. Den post xv stuver. R. xxv Sept. 1614. Myn heer. XXXVI. Naer het schryven vande laetste missive aen haer IIo. Mo. vanden xv., die ick uwer E. hebbe toegezonden, hebben de heeren ambassadeurs van beyde de coningen, van Vranckryck ende Groot-Brittannien, ende de gecommitteerden van haer Ho. Mo. bysonderlyck gecommuniceert met de Nyburchse gesanten, ende hebben heur E. op 't geene de Brandenburchse gecommitteerde in de voorgaende conferentie hadden voorgebracht, reces genomen aen den furst tot Wezel, van waer zylieden noch niet en zyn wedergekeert. De gesanten vande coningen vertrecken morgen nae 't leger, om het crychsvolck, soo te peerde als te voet, in bataille the sien, ende sullen by syn Excell. smiddaechs getracteert worden; syn Excell. heeft ons door den heer van Kessel doen versuecken, mede aldaer te willen erschynen. Van wegen den churfurst van Ceulen zyn hier de heeren Reck van Courle, den stadtholder Resing met den doctor Aldenhoven, die voor dezen mede geweest zyn op de vergadering, te Wezel gehouden, die vande voorsz. churfurst zyn afgezonden, om de misverstanden tusschen beyde de princen te helpen nederleggen; haer is geantwoort, dat haer Ho. Mo. van gelyke meninge zyn, ende ons daerom herwaerts gezonden, om neffens de ambassadeurs van beyde de coningen van Vranckryck ende Engelandt, van gelycken te bevorderen, daertoe wy alle vlyt souden aenwenden, ende, ons bedanckt hebbende, syn alsoe van ons gescheyden, sonder eenige vordere instantie te doen. Wy vernemen alhier, dat tot Brussel is geconsulteert, of het dienlyck is voor den coninck van Spaengien, de stadt Wezel te verlaten of niet, ende dat de Spaensche raeden t'enemael inclineren, om die te behouden, maer dat de ertshertoghe gheen oorloge soeckende, de resolutie hadde doen ophouden, gevende voor antwoort, dat men daerop behoorde te verstaen het gevoelen vanden marquis Spinola. Binnen de voorsz. stadt werden stallen gemaeckt aen de wallen, voor de peerden, daer men de ronde des nachts zal doen, hetwelck geen teecken is, dat ze van meyninge zyn, om te zullen willen verhusen. Hiermede etc. Tot Zanten, desen 18. Oct. 1614. Opsc.r.: Aen myn heer etc. Gillis van Ledenberch, etc. tot Utrecht. R. Oct. 1614. Uwer E. bereitwillige goede vrunt, BORRE VAN AMERONGEN. XXXVII. Myn heer. Op Sonnendach lestleden is zyn Genaden, grave Jan van Nassau, hier uyt Savoyen over Paris onverwacht aengecomen, medebrengende een missive vanden heer ambassadeur, den heer van Langerack, den 6. Novembris uyt Paris aen hun Ho. Mo. geschreven, daervan die copie hier neffens gaet. Syn Genaden, alhoewel hy verclaert heeft vanden hertoch van Savoyen commissie te hebben aen hun Ho. Mo., ende syn Excell. eyts te proponeeren, is nochtans terstont met zyn aencompste nae syn Excell., sonder syn last aen hun Ho. Mo. te openen, verreyst, doch heeft metten heer Oldenbarnevelt gecommuniceert, syn E. te kennen gevende, dat den voorschreven hartoch syn Genade vereert heeft met syn ordre, ende daer beneffens geschonken cen marquisaetschap, becleet met steden ende dorpen, maer niet en begeerden aen te nemen buyten voorweten van hun Ho. Mo., dat den hartoch met ernst sonder bedroch den Spaengaert oorloch aendoet, verhaelende daertoe diversche hostiliteyten van oorloghe, by d'een ende d'andere syde geattenteert ende oock geexploicteert, dat den hartoch van Savoyen een supprinse aengevangen heeft op die stadt Navorra, gelegen in Milanois, doch was misluckt ende zyn volck in desordre gecomen, maer doer goet beleyt van zyn Genaden, die overgebleven gepreserveert ende die vervolgens verslagen, dat den Spaengaert continueert in't bouwen van een fort, alhoewel 't selve is op territorium van Milanois, maer .... ende domineert in Piedmont, dat soe haest hetselve gemaeckt sal wesen, noch een groter ende stercker by hem begonnen sal worden, met noch meer hostiliteyten, die aen d'een ende andere zyde voorgenomen worden. Ick en sal niet naelaeten, soe haest zyn Genade last van den voorschreven hartoch tot myn kennisse gecomen sal wesen, fuwer E. hetselve adverteeren. Op huyden is in de vergaderinge weder gelezen een missive vande gecommitteerden in't leger uyt Santen, den 13. Novembris gescreven, daer af die copie met een recepisse vanden furst van Nyeburch van ontfangen hebbende die toegesonden articulen, mede hier beneffens gaet, waer uyt uwer E. sult cunnen afmeten, die cleyne veranderinge, die in de articulen van het provisionele verdrach (by myn uwer E. op eergisteren toegesonden) zyn gedaen ende met wat cavalatie ende trainissement de handelinge aldaer beleyt ende oock getraineert worden wel tot groot misnoegen van hun Ho. Mo., doch sullen noch andermael scrivens verwachten, ende daernae op alles delibereren, daer af ick uwer E. terstont adverteeren sal, ende voor dese tyt anders scryvens weerdich niet hebbende, sal Godt bidden, etc. Uyt 's Gravenhaghe, met haest, den 8. Novembris, 1614. Uwer E. geheel geaffectioneerde, Hier gaet noch beneffens copie van griefven, geproponeert by de magistraet van Paris, in de generael vergaderinge van staten van 't ryck, die tegenwoordich tot Paris vergadert zyn, ende dat, soo men seyt, met voorweeten van parlement aldaer, 't welck sy versoecken ende oock begeeren gearresteert te hebben. Men heeft ordre gegeven hetzelve te laeten drucken, doch sonder octroy. Opschr.: Aen myn heer etc. Gillis van Ledenberch, etc. tot Utrecht. HET UTRECHTSCHE BUURSPRAECK-BOECK DIENSTBAAR GEMAAKT AAN DE GESHIEDENIS DER BESCHAVING. 1385 1385. dat Mommerye. Voert ghebiet de raet, nyemant met verdecten aensichte en ga after dier tyt, dat die clocke sesse gesleghen heeft, bi enen koer van I pont, ende ginghe iemant bi daghe mit verdecten aensichte, ende hem yemant vanden rade ofte van der stat knapen besien wouden ende weten wouden, wi hi waer, ende hi hem nyet en woude laten besien, dien zout men rechtevoert inden toorn legghen. Dobbelen. Wouterkyn, Wouters Hanen neve ende Gheryt Brouwers knaep, verbiet men de stat ene maent lanch, omdat si ghedobbelt hebben. Nye borger: Jan Bont, die bontwercker. Dwaselike wanderinghe. Want Herman, de coster, dwaselicken ghewandert heeft ende eenen wivekyn misdaen heeft, daerom heeft hi gheleghen inden toern, ende is hier ghecomen in hemde ende in broeke, ter clocken, ende sel den rade bidden vergiffenisse ende gheven der stat te beteringhe mTM steens ende den wivekyn XVI pont. Nye borghers: Roelof Bertouts soen de smit, de spoermaker. Tho. Gheryt Roden soen, die vuller. Jan Henric, de drayer. Dootslach. Haren Ghisebrechtssoen v. Hamelenberghe, heeft doet ghesleghen binnen der stat den scoelmeyster van Sinte Peter, dat set men hi vreden, etc. Wapenschouwinghe. Voort ghebiet de raet, dat een yeghelyk syn harnas rede hebbe, ende want die raet wapenscouwinge doen wil, op enen dach, die si daer toe aennemen sullen, beyde vande scutten ende gilden. Ghaen met tortisen voor't heiligdom. Voert ghebiet de raet al den ghenen, die een zonendaghe naestcomende met horen tortisen gaen sullen voer dat heylichdom, dat si also gheordineert gaen sullen, die ene die andere volghende, also alse hem Willam Smit ende Jan Kockaert segghen sullen, ende die des nyet en dede, dien soude men rechtevoert in 't vleyshuys legghen. Verkens. Andr. Valckensz. is bevolen die verckens te scutten ende van elken verken 2 doytken te nemen. Dragen van wapenen. De raet vande stat verbiet, dat nyemant ghewapent en ga bi nachte noch bi daghe mit pansieren, met borsten, ofte mit sweerden, ofte met langhen onredeliken messen, bi eenen koer van (?) sc. etc. Munt. Voert soe comen hier nye francken, dat contrafeyten syn, die drie placken argher syn, dan de ander francken, daer waernt de raet enen yghelyken voer, dat hi sie, wat francken dat hy neme. Voert so comen hier nye cleeuwsche gulden, die men tot Huessen slaet ende alrehande andere contrafeyten, die verbiet die raet, etc. Polygynie. Want Joerdaen van Loet, twee wiven getrouwet heeft, die beyde leven, daerom verbiet men hem de stadt 100 jaer op syn lyf. afterhoede houden vander erster batali. Ende daer sellen die pynres bi wesen. Der stat bannier sel draghen Lodewich de Wale. Hooftmans vander eerster batali: Hughe Lieboert, Beernt van Dolre. Inder ander batali sellen trecken de louwers ende wollewevers, mit horen bannieren, die steenbickers ende oude cleermakers, mit horen bannieren, die wter Tollensteghe, wten Lynpade ende van Absteden, mit horen scouten, de moelnaers ende linnewevers, mit horen banieren, die backers, mit hore banieren, ende die sellen die afterhoede houden mit hore baniere vander ander batali. Hooftmans vander ander batali: Melys Aernts soen ende Jan van Benchem. Inder derde batali sullen trecken die merslude ende botterlude, mit horen baniere, die smede ende zadelaers, met horen bannieren. Daernae de bylhouwers, mit hore banieren. Voert de riemsnyders, grawerkers ende cordewaniers, out ende nye, mit horen banieren, ende die sellen die afterhoede houden van der derder batali, als men wttrect, ende si sullen die voerste wezen als men weder in trect. Hooftmans vander derde batali: Vrederik van Drakenborch, Lubbert Bolle. Die overste sellen overste hoofmans wesen, alse inden Des Manendaghes na Remigii. Dieghene, die hier nae bescreven staen, hebben onsen heer van Utrecht ende der stal ontseyt. Haer Jan, heer vande Lecke ende van Breda, heeft ontseyt om des borchgrave wille van Montfoort. Jan, heer van Wesemale. Jan van Cuyc, heere van Hoechstraten. Heer Henric vd. Lecke, hr. vander Rivire. Heer Jan van Wetten. Heer Willem van Brederode, ende anders veel ridders ende goede lude, die inden lande van Brabant gheseten syn, hebben ontseyt om des heren wille vander Lecke. Den heer van Brederode gheeft men gheleyde met hem 20 tot Martini. Men gheeft gheleyde Zweder van Zulen met hem vyften, duerende tot S. Gallen dach toe naèstcomende ende dien dach al. Reizen: Des Woensdaghes op S. Valentyns avont. Waert sake, dat hier enich gheruft quame, bi nachte ofte bi daghe, dat de vyande inden velde waren, ende men de bancloc ene langhe pose sloeghe, so sellen die ghilden wt trecken, also alse hier na bescreven staet: so sellen wt trecken ene ba Inden eersten, tali volcx ter eerster reysen, demen wt trecken sel, dat sellen wesen; De louwers. Wollewevers. Steenbickers. Oude wantsniders. Tollesteghe. Lynpat. Maer so wanneer dat men de bancloc slaet meer dan ene pose, so sel de stat alinghe wt trecken aen dreen batalien, also alst voertyts ter clocken ghecundicht is, nader ouder manieren. Voert waer yemant, die acht witte grote des daghes verdienen wil in soudien, die come nu t'after noen opt Stadthuys, by Eerst van Steenre, Wouter Grawert, Jan Breyen ende Gheryt vander Hare. Reizen: Opten Asschelen Woensdach. Nu en Manendaghe, naest verleden, doe onse vole wtghereyst was, daer waren sommighe lude, die onse hooftmans ende ridemeysters ende horen oudermans onhoorsamich waren, daer heeft die raet die hoer toe gheset, ende wien si vinden, dat daerin broikich gheworden is, dat wil de raet vander stat aen hem rechten, daerom so sie hem des een yeghelyc te voeren, dat hi onsen hooftmans ende ridemeysters hoorsamich si, ende die des nyet en dede, dat woude hem de raet swaer of nemen na dien bode, dat syt voertyts ter clocken ghekundicht hebben. Voert, also die stat ofte ene batali volcx wtreysen sel, so sel een yeghelyc vergaderen onder syn banier, opter plaetsen, ende trecken wt na der ouder manieren, bi alsulcken koeren, als 't voortyts ter klocken ghecundicht is. Ende waer yemant, die gheboden worde wt trecken, ende nyet mede wt en toghe ofte die voer syn banier ofte eer t'huys quame, eer aie meen hoop, dat woude de raet der stat aen hem rechten, also alse syt voortyts gheboden hebben. Voert so wanneer men die clocke slaet ene pose, als men vyant verneempt inden velde, ofte dat men ene batali volex wt senden sel, so sellen die eerste reyse wt trecken ene batali volcx, dat sellen wesen: de louwers, wollewevers, steenbickers, oude wantsnyders, Tollensteghe, Lynpat, Absteden, moelenaers, linnewevers, backers, ende daertoe de scutten vanden overeynde, mitten roden wimpel. |