formati, Licentiaturae Laureae ac Doctoratus necnon Magisterii gradus servata in omnibus forma decretorum Viennensis et Tridentini Conciliorum, quibus in aliquo derogare non intendimus, et alias iuxta Universitatum aliorum studiorum generalium consuetudines et erectae Universitatis statuta promovere et ipsorum graduum solita insignia eis exhibere, utque ad dictos gradus sic per illum promoti postea publice et privatim etiam in omnibus aliis Universitatibus studiorum generalium facultates praedictas interpretari et alios docere et de eis disputare, gradui seu gradibus huiusmodi convenientes actus exercere, omnibus privilegiis, gratiis, favoribus, praerogativis et indultis, quibus alii in praedictis seu aliis Universitatibus et alibi iuxta illarum constitutiones et mores ad gradus praedictos promoti de iure vel consuetudine utuntur, potiuntur et gaudent, ac uti, potiri et gaudere poterunt in futurum in omnibus et per omnia, perinde ac si gradus ipsos in Universitatibus huiusmodi iuxta illarum mores et consuetudines rite suscepissent, uti, po-tiri et gaudere. ас Necnon pro tempore existenti dictae Societatis Praeposito generali, ut per se vel dictorum Collegii et erectae Universitatis Rectorem aut alium seu alios pro salubri et felici dictae Universitatis directione, ac Rectoris, Magistrorum, Procuratorum, Bidellorum, Nunciorum ac aliorum Ministrorum et Of ficialium muneribus et functionibus, modoque et forma docendi et alias sua officia exercendi et scholasticorum manutentione quaecunque statuta et ordinationes, licita et honesta, ac cris Canonibus, et Concilii Tridentini decretis et constitutionibus apostolicis, necnon contraria edere et promulgare, eaque pro temporum, rerum et personarum qualitate mutare, corrigere et reformare seu illa cassare et abrogare, ac alia de novo edere, et super illorum observatione poenas eius arbitrio imponere, dictaeque Universitatis Doctores, Magistros, Lectores, Scholasticos, Procuratores, Bidellos aliosque Ministros et Officiales eligere et amovere, seu electiones factas confirmare libere et licite valeant, auctoritate et tenore praefatis etiam perpetuo concedimus et indulgemus. Necnon domum, bona et iura a dictoTheodoro Episcopo ut praefertur Collegio, et illius Universitati per praesentes erectae praefatis concessa et donata, ac etiam concedenda et donanda auctoritate et tenore similibus itidem. perpetuo applicamus et appropriamus. Praesentes vero nostras litteras de nullitatis vitio notari seu impugnari, infringi, limitari, seu in ius vel controversiam vocari, aut adversus eas quodcunque iuris et facti, vel iustitiae aut gratiae remedium intentari, impetrari, vel concedi nullatenus unquam posse, sed illas. semper et perpetuo adversus quascunque impugnationes et exceptiones validas et efficaces fore et esse, suosque plenarios et integros effectus sortiri et obtinere debere, sicque et non aliter per quoscunque Iudices Ordinarios et Delegatos etiam causarum Palatii Apostolici Auditores, ac S. R. E. Cardinales iudicari et diffiniri debere, ac irrîtum et inane si secus super his a quoquam quavis auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari decernimus; non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ceterisque contrariis quibuscunque. Datum Romae apud Sanctam Mariam Maiorem sub Annulo Piscatoris die secunda Aprilis MDCXV. Pontificatus Nostri Anno Decimo. 3. Kaiserliche Gründungs-Urkunde der Paderborner Universität. Prag, 1615, 14. Dezember. Matthias divina favente clementia electus Romanorum Imperator semper Augustus, ac Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. Rex, Archidux Austriae, Dux Burgundiae, Brabantiae, Stiriae, Carinthiae, Carniolae etc., Marchio Moraviae etc., Dux Lucemburgiae, ac superioris et inferioris Silesiae, Wirttembergae et Teckae, Princeps Sueviae, Comes Habsburgi, Tirolis, Ferretis, Kiburgi et Goritiae, Landgravius Alsatiae, Marchio Sacri Romani Imperii Burgoniae, ac superioris et inferioris Lusatiae, Dominus Marchiae Sclavonicae, Portus Naonis et Salinarum etc.: Agnoscimus et praesentium tenore notum facimus universis. Postquam Praepotentis Dei concessu ac munere ad Imperialis dignitatis fastigium evecti sumus, ad Officii nostri munus imprimis pertinere existimamus, Maiorum nostrorum Imperatorum Romanorum ac Regum, qui inter alias supremae potestatis curas hanc imprimis dignitate sua dignam existimarunt, ut varia in Sacro Imperio Gymnasia et Universalia Studia instituerent, fundarent et confirmarent, exemplo solicite curare, ut Liberalium Artium ac Scientiarum studia, quae ad Ecclesiae ac Reipublicae gubernationem et conservationem necessaria et opportuna sint, excolantur et convenientibus honoribus ac praemiis excitentur nostroque auspicio felicia incrementa consequantur. Quamobrem a Venerabili nostro et Sacri Imperii Principe Theodoro Episcopo Paderbornensi humiliter rogati, ut, quod magno labore gravibusque expensis in Civitate sua Paderborna instituit atque erexit Collegium, cui patres Societatis Jesu praesint, requisitis rerum omnium commoditatibus locupletatum et accommodatum, auctoritate nostra Caesarea confirmare nec non privilegiis, libertatibus et praerogativis Universalis Studii munire et exornare dignaremur: Nos, maturo super hoc habito consilio ac deliberatione, precibus eiusmodi per sese honestis et aequis benigne locum dandum duximus. Ac proinde ex certa scientia ac de Caesareae nostrae potestatis plenitudine in vim motus proprii ante dictum Collegium ab eodem Venerabili Theodoro Episcopo Paderbornensi erectum ac fundatum tenore praesentium omni meliori via et modo instituimus et in Gymnasium ac Studium Universale erigimus, fundamus et confirmamus, illudque una cum personis ibidem profitentibus ac studentibus privilegiis omnibus, immunitatibus, honoribus et gratiis, quibus alia Gymnasia eorumque membra utuntur, fruuntur et gaudent, donamus, insignimus, et exornamus, volentes et eadem auctoritate nostra Caesarea decernentes, quod Rector et Visitatores aut Professores et personae idoneae, ad id per Superiores Societatis Jesu iuxta formulam Dilinganae aliarumque Academiarum in eiusdem Societatis Constitutionibus comprehensam deputandae, possint et valeant in praedicto Gymnasio seu Universali studio in duabus facultatibus, sacra nimirum Theologia nec non Philosophia, et quibuscunque scientiis in Gymnasiis Societatis Jesu tradi solitis legere, et Lectiones et Disputationes et Repetitiones publicas facere, Conclusiones palam proponere, ac praedictas Scientias docere, interpretari, glossare et dilucidare, omnesque Actus Scholasticos exercere eo modo, ritu et ordine, qui in ipsorum Gymnasio hactenus usitatus est aut in ceteris Universitatibus et Gymnasiis publicis Societatis Jesu observari solet. Porro cum ipsa Studia eo feliciori gradu procedant et maius sumant incrementum, si ingeniis et disciplinis ipsis suus honos seu dignitatis gradus statuatur, ut emeriti aliquando digna laborum suorum praemia consequantur: statuimus et ordinamus, ut per Collegia Doctorum seu Professorum electis ad id idoneis et prae ceteris excellentioribus, si qui ad sumendam palmam certaminis sui idonei iudicati fuerint, adhibito prius per ipsos Doctores et Professores in qualibet facultate pro more et consuetudine atque solemnitatibus et ritu in ceteris Universitatibus observari solitis rigoroso et diligenti examine (in quo conscientias ipsorum Professorum onerari volumus) in Theologia, Philosophia et liberalibus artibus eos, qui examini se sub miserint seque pro more et iuxta statuta Scholarchis per aliquos dignos et honestos viros de gremio ipsius Collegii praesentari fecerint, possint ad ipsum examen admitti et invocata Spiritus Sancti gratia examinari, et si hoc modo habiles, idonei et sufficientes reperti et iudicati fuerint, Baccalaurei aut Magistri aut Licentiati aut Doctores pro uniuscuiusque scientia et doctrina creari, et huiusmodi dignitatibus insigniri, nec non per Bireti impositionem et Annuli ac osculi traditionem ceterisque consuetis sollemnitatibus investiri et consueta ornamenta atque Insignia dignitatum praedictarum eis tradi et conferri; quodque Baccalaurei aut Magistri aut Licentiati aut Doctores in eadem Academia promoti et promovendi debeant et possint in omnibus Locis et Terris Sacri Romani Imperii et ubique Terrarum et Locorum libere omnes actus Professorum legendi, docendi, interpretandi et glossandi facere et exercere, quos ceteri Professores, Baccalaurei, Magistri, Licentiati et Doctores in aliis Studiis privilegiatis promoti et insigniti exercent et exercere possunt et debent de consuetudine vel de Jure. Ceterum quo praefatum Gymnasium Paderbornense suis gubernatum magistratibus solidiori et firmiori consistat fundamento, omnes et singulas ordinationes et statuta hactenus in eo facta tenore praesentium confirmamus, et insuper damus et concedimus Scholarchis, Doctoribus, Professoribus et Scholaribus in dicta Academia quoquo tempore existentibus auctoritatem et potestatem condendi et faciendi statuta et ordinationes iuxta consuetudinem ceterarum Universitatum. Ad haec damus et concedimus eiusdem Societatis superioribus potestatem creandi et constituendi Rectorem Scholae et Visitatores et Professores, item Procuratores ad negotia vel Syndicos, sive alios quoscunque Officiales Universitatis, prout ipsis visum fuerit expedire. Praeterea volumus et decernimus per praesentes, quod Scholastici ac ibidem dignitatem seu gradum aliquem assumentes gaudeant et potiantur, utique, frui, gaudere et potiri possint ac debeant omnibus et quibuscunque gratiis, honoribus, dignitatibus, praeeminentiis, praerogativis, privilegiis, concessionibus, favoribus et indultis ac aliis quibuslibet, quibus Universitas Heidelbergensis, Tubingensis, Friburgensis, Ingolstadiensis ac alia Studia privilegiata, ac Doctores, Licentiati, Magistri, Baccalaurei et Scholastici istic promoti aut aliqua dignitate seu gradu insigniti gaudent, utuntur, fruuntur et potiuntur, quomodolibet consuetudine vel de Jure: non obstantibus aliquibus privilegiis, indultis, praerogativis, gratiis, statutis, ordinationibus, legibus, constitutionibus, reformationibus, exemptionibus, aut aliis quibus cunque in contrarium facientibus. Quibus omnibus et singulis ex certa nostra scientia, animo deliberato et motu proprio hisce derogamus et derogatum esse volumus per praesentes. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostrae confirmationis, erectionis, indulti, concessionis et privilegii gratiam vel facultatem infringere, aut ei quovis ausu temerario contravenire, seu illam quovismodo violare. Si quis autem id attentare praesumpserit, nostram et Imperii Sacri indignationem gravissimam et poenam Centum Marcharum auri puri toties, quoties contrafactum fuerit, se noverit irremissibiliter incursurum, quarum dimidiam Imperiali fisco seu Aerario nostro, reliquam vero partem saepenominato venerabili Theodoro Episcopo et eius successoribus dercernimus applicandum harum testimonio Litterarum manu nostra subscriptarum et sigilli nostri Caesarei appensione munitarum. Datum in Arce nostra Regia Pragae, Die decima quarta Mensis Decembris, Anno domini Millesimo Sexcentesimo decimo quinto, Regnorum nostrorum Romani quarto, Hungarici octavo, Bohemici vero quinto. II. Die Statuten der Universität. Die Statuten der Paderborner Universität wurden nach dem Vorbild der Statuten anderer Universitäten entworfen. Mehrere Briefe wechselten dieserhalb die Patres mit der Universität zu Trier, Dillingen, Löwen und andern. Die Theodor. Bibliothek bewahrt noch mehrere Originalien dieser Korrespondenz, einige derselben gebe ich im Abdruck. 1) Die einen Statuten sind allgemeiner Art (statuta generalia) und gelten für die Studenten an der Universität Paderborn. Ihr Inhalt entspricht mehrfach den consuetudines provinciae 2) der Gesellschaft Jesu. Die andern Statuta Universitatis regeln die andern Ver 1) Vgl. Richter, Handschriften-Verzeichnis der Theodorianischen Bibliothek zu Paderborn. 1896. I. Pa. 89. 2) Vgl. Richter, Handschriften cit. I. Pa. 122. |