per horam lectio Scripturae honoraria ab auditore Scripturae, cui omnes Theologiae studiosi intersunt idque Sabbato ab 8a ad 9m, quando propter Disputationem pomeridianam alter Theologiae Scholasticae Professor non docet, vel alio die et hora commoda. 10. explicatur Scriptura: inde disputatur.

§. 3. Lectio Casuum succedit Scripturae per tres quadrantes. §. 4. Lectio Hebraica deinde mediam tenet horam ultimam a medio 4tae (vel 3ae) ad horam 4tam.

§. 5 Scripturam audiunt tertij et quarti anni Theologi, Casus primi et 2di anni. Hebraicum soli 2di anni.

§. 6. Lectiones Philosophicae omnes durant aequaliter, id est ordinarie duabus horis mane, totidem a meridie.

§. 7. Metaphysicus mane dictat la hora, 2da hora total repetit et disputat. A meridie 1a hora dictat, 2da per quadrantem repetit. Inde per tres quadrantes dictat et repetit Ethicus.

§. 8. Physicus mane la hora dictat, 2da per quadrantem repetit. Inde per tres quadrantes dictat et repetit Mathematicus. A meridie dictat 1a hora. 2da repetit et disputat.

§. 9. Logicus incipit dictare circa festum Immaculatae Conceptionis B. V. 1a hora dictat, 2da repetit et disputat.

§. 10. Lectionis Humaniorum Classium durant duabus horis et dimidia mane et a prandio.

§. 11. Lectiones omnes inchoantur a cruce, quam formant Professor et discipuli: extra Scholam Theologicam etiam ab oratione cuivis diei propria, quam etiam Philosophi flexis genibus audiunt. Finiuntur antemeridianae Sacro (Tertia et 2da Sacrum praemittunt actionibus ordinarie), pomeridianae antiphona B. V. pro diversitate temporum, qui mos orandi etiam tenetur Dominicis et festis, in catechismo et disputatione menstrua. Qui ad Concionem serius accedunt, orant priusquam alijs se conjungant: qui ad alias Scholarum exercitationes privatas, orant, flectuntque, donec aut mulctam pendant aut iubeantur a Professore considere.

N. 28. Lectores Medij.

§. 1. Ethicus docet in Metaphysica a meridie tribus ultimis quadrantibus a primo die post renovata studia usque ad dimissionem Metaphysicorum, quando extra Caniculares una tantum hora est lectio, non docet. Cum sesquihora est lectio, docet duobus quadrantibus, quando a meridie est Exhortatio docet primis tribus quadrantibus, aut si sesquihora est lectio, duobus tantum, etiam sabbato.

§. 2. Mathematicus docet in Physica tribus ultimis qua

drantibus matutinis a primo die post renovata studia. Quando extra Caniculares tantum una hora est lectio, non docet; quando sesquihora, duobus tantum quadrantibus.

§. 3. Graecae linguae Professor docet a 10 die post renovata studia in Rhetorica prima hora matutina: in Humanitate 1a hora pomeridiana lectionum. Quando est declamatio menstrua, quando Humanistae disputant contra Rhetores, docet media tantum hora a meridie in Humanitate. Idem facit omni Sabbato et profestis quibus habenda est a meridie Exhortatio. Quando docetur tantum una hora, non docet. Quando docetur sesquihora, docet tribus quadrantibus.

N. 29. Litaniae.

Sabbatis hora tertia cantantur Litaniae Lauretanae in templo. Ijs intersunt Philosophi, Rhetores, Humanistae: et apud Philosophos quidem lectiones inchoantur medio 2dae. Eaedem canuntur post lectionem sesqui horae pridie festorum Christi, B. Virg., SS. Petri et Pauli Apostolorum, S. Michaëlis, Omnium Sanctorum, S. Catharinae. Quando autem est lectio sesquihorae, aequali tempore est lectio apud Philosophos. Grammatici diebus iam dictis easdem Litanias recitant privatim in Scholis. Quando eodem die sunt Litaniae et Miserere, possunt Litaniae continue cani post Miserere, et tunc Scholae Philosophicae, quae non intererunt Miserere, ordiuntur lectiones pomeridianas cum alijs hora 1a. Quando a prandio sunt Catechismus et Litaniae; ille habetur hora 2da, hae medio 3tiae.

N. 30. B. B. Martyres Societatis Jesu.

Docetur a 7a ad 8am, qua itur ad Sacrum musicum. Grammatici audito hora 7a Sacro continuant lectiones ad horam 10am. A meridie docetur. Si incidant in dominicam, omnia more Dominicis consueto, sed habetur Sacrum musicum.

N. 31. Matricula seu inscriptio.

Primo die Dominico vel festo post renovata studia loco Catechismi superiorum Scholarum hora 2da publice in aula leguntur statuta Academica. Intersunt Philosophi, Rhetores, Humanistae cum suis Professoribus. Deinde fit immatriculatio. Philosophiae studiosi omnes coguntur inscribi in Matriculam, quibus interdicitur ne prius publicas lectiones audire pergant, quam id factum sit, caeteris liberum est. Immatriculantur etiam Nostri hic defensuri, gradum accepturi, lecturi in quacunque

Facultate. De ordine et modo immatriculationis vide in Matricula.

N. 32. Miserere.

Miserere psalmus 50. canitur in templo hora 5ta feria 6ta post Cineres et deinceps in 40ma ferijs 6tis et Dominicis et festo Annuntiationis B. V. et quotidie a feria sexta ante Dominicam Judica usque ad diem Veneris Sanctum inclusive. Intersunt Miserere binae Scholae per ordinem; Methaphysici et Tertiani; Physici et 2dani etc. Qui intersunt, media hora citius a prandio diebus ferialibus (non Dominicis et festis) egrediuntur e Scholis.

N. 33. Missae Universitatis.

§. 1. Vna habetur festo S. Joannis ante portam Latinam 6. Maij hora 7a, qua ex Aula ad Ecclesiam praeeunte Pedello cum sceptro procedunt Rector Magnificus, Cancellarius, Decani et Professores Theologiae et Philosophiae in habitu Academico, et Theologiae auditores. Hos prosequuntur Metaphysici, Physici, Logici, Rhetores, Humanistae.

§. 2. Altera habetur 28. Aug. in Festo S. Augustini hora 8 post panegyrim de Sancto, procedentibus Rectore Magnifico et Facultate utraque eodem modo, quo supra. 1)

§. 3. Tertia habetur 13. Septembris, quo die promulgata est Academia. Ea post lectionem unius horae hora 8a canitur tantum, neque Academici solenniter in ea comparent. A prandio lectio.

§. 4. In anniversario die obitus Episcopi Theodori Fundatoris 4. Decembris hora 7. Sacrum Musicum funebre pro Fundatore. Intersunt studiosi superiores qui solent sine solemnitate Academica. A Sacro vacatur. I. Dec. Hora prima alias hora prima inchoabitur officium defunctorum, quando totum choraliter canabatur: Nunc cum solae vesperae musice cantentur ab Anno 1677 inchoantur post unius horae lectionem hora secunda.

§ 5. Quarta habetur in festo S. Catharinae. Vide supra N. 7.

1) Randbemerkung von anderer Hand: NB. in hoc Sacro et Festo S. Augustini in templo Rector Magnificus in genuflexorio tapete strato ante scamnum communicantium flectit, dum facultates utrimque in choro post Rectorem Magnificum in scamnis tapete instratis oppositis sibi invicem vultibus flectunt.

N. 34. Mulcta.

Mulctantur discipuli in tribus Philosophiae Classibus; cum sero veniunt aliquot denarijs proportionaliter, cum absunt ab una tantum lectione profana, aut Sacra Catechismi, 1. grosso, cum a sacro simul et concione 2. grossis, a sola concione aut sacro 1. grosso, a disputatione tota die 4. gr. Maiore vel minore pretio cum alijs modis levius aut gravius contra disciplinam Scholasticam delinquunt. In ijs culpis, in quibus divitibus mulcta iniungitur, pauperibus mandatur, ut scholam verrant. Mulcta quamvis a Magistro non attingatur iuxta ordinationem P. Oliverij. tamen sub aspectum eiusdem collocatur; inde a fido et honestiore Scholae discipulo asservatur. Cedit denique ad directionem Praefecti, qui taxam mulctae statuit, et Praeceptoris, in varios Pauperum Scholae usus et necessitates sublevandas, sicut et in Salarium custodis et diligentiorum praemia.

N. 35. Nota Linguae.

Nota linguae vernaculae quotidie cum absentijs examinatur in quinque classibus Humanioribus, Rhetorica etc.

N. 36. Praefationes.

Praefantur coram Patribus e Collegio invitatis ad suam Scholam de dignitate scientiae aut facultatis quam profitentur Logicus et Rhetor vel 10 statim die, vel quando ille incipit, dictare, hic ciceronem explicare. Ethicus in Metaphysica, et Mathematicus in Physica initio anni, Graecus etiam initio anni vel ad coniunctos Rhetores et Humanistas vel ad singulas Scholas sensim.

N. 37. Praemiorum distributio.

Ex anno 1659 in hoc Gymnasio translata est, et praemissa Vacationibus autumnalibus, proinde deinceps

Instituitur propridie festi S. Michaelis, vel alio ex ultimis praecedentis festi commodo. Medio 1ae pomeridianae dato 10 signo ad Scholas congregantur omnes discipuli in suis Scholis. Ante primam deducuntur ad aulam ordine, Theologi, Physici, Logici, Reliqui Humaniores. Actus inchoatur hora 1a. Si Drama exhibetur, peracta scena; Si Oratio tantum habetur, ea finita, leguntur praemiferi et distribuuntur Praemia. Leguntur etiam aliquorum Ñomina, qui proxime ad Praemiferos accesserint. Huic actui praeter Nostros intersunt invitati Externi DD. ac Praemiferorum et Actorum Parentes. Ascen

dentium Nomina leguntur die Ascensus et Renovationis Studiorum. Vide N. Ascensus. Mane fuit lectio ao. 1659 et 1660. relinquatur hic Spatium 3 linearum. 1)

N. 38. Praesentationes.

Candidati Baccalaureatus Kalendis Maij, Magisterij vero in Vigilia S. Joannis post dimissionem praesentantur Decano et Professoribus Philosophiae non ornatis habitu Academico, praesente tamen cum Sceptro et deducente Pedello. Omnes candidati praesentes per aliquem de suo numero petunt sibi aditum ad Philosophicos honores per examen patefieri. Quod ubi impetrarunt, stipulantur non ulturos se si quid praeter expectationem ab Examinatoribus constitutum fuerit, deinde a Decano dicitur illis locus et hora inchoandi Examinis, denique unus Candidatorum Patribus gratias agit.

N. 39. Professio Fidei.

In Musaeo domestico vel conclavi aliquo postridie ascensus ante 1am lectionem medio 7ae edunt professionem fidei studiorum Praefecti et Professores omnes. Ea finita ijdem cum nostris auditoribus Theologiae et Philosophiae omnes simul petunt et accipiunt benedictionem a R. P. Rectore.

N. 40. Promotiones.

§. 1. Promotiones Theologicae instituuntur tempore antemeridiano. Die Promotionis Doctoralis cantatur Sacrum hora 7., eo finito Promotor cum Candidato solemniter procedit ad aulam; pueris Candidato in pulvinis praeferentibus ornamenta in promotione danda. Omnibus finitis itur ad templum, honoratioribus viris Promotorem et Promotos singulis singulos deducentibus, et canitur Te Deum laudamus. In Promotione Doctorali et Licentia omnes utriusque Facultatis utuntur habitu Academico. Caeteros ritus habent statuta Theologica.

1) Randnote von anderer Hand: NB. 1o. Illi qui testimonia accipiunt de annua commoratione in studio Vniversitatis absque pernoctatione extra urbem intra annum et ultra; sive nobiles, sive ignobiles, dant Rectori Magnifico singuli vnum imperialem, praeter alios sumptus et jura Bidelli, quod ex praxi perpetua ita observatum asseruit 1671. 14. April.

20. Similiter Praenobiles, qui accipiunt testimonium cum bulla pendente signatum et subscriptum a Rectore Magnifico, dent imperialem, uti hoc anno 1671, 14. Aug. ex ore Bidelli D. Her. Pöppen retulit, tulitque imperialem a Conrado Philippo a Spiegel ex Desen Berg etc. eunte Romam ad Coll. Germanicum.

J. Freisen, Quellen.

11