Sayfadaki görseller
PDF
ePub

sujet, que le clergé désirait en ce moment. Nous n'avons pas, certes, la prétention d'avoir pleinement rempli cette tâche, et nous serons heureux si notre travail est accueilli comme un premier essai, comme une ébauche utile, quoique défectueuse sous bien des rapports.

Si nous la publions sans retard, en retranchant les soins et les travaux que nous nous proposions d'y consacrer encore, c'est à cause de la circonstance particulière où se trouvent les églises de France, qui reprennent avec bonheur, en ce moment, la célébration des saintes assemblées synodales. C'est aussi pour céder aux vives instances de quelques Évêques et de quelques autres hommes éminents auxquels nous nous faisons un devoir de déférer.

Le lecteur ne devrait pas s'étonner que, parmi tant de citations et de questions de détail, et dans un travail qui suppose qu'on a dû se rendre familiers nonseulement les textes du droit canon et les ouvrages des théologiens et des canonistes, mais encore les collections des conciles de tous les pays, il nous fût échappé quelque inadvertance et même quelque inexactitude. Ces méprises ne manqueront pas d'être relevées, et il nous sera facile d'y remédier en publiant très-prochainement, s'il y a lieu, quelques notes supplémentaires à notre traité.

Si l'on trouve que nous ayons exprimé quelquefois

assez librement notre pensée sur certains points délicats, qu'on veuille bien se rappeler que la parole du simple théologien et du simple canoniste, ne portant avec elle aucun caractère d'autorité, a toujours été en droit de prendre sans gêne sa direction dans le champ des opinions libres. On peut ne pas adopter son sentiment particulier, mais on ne doit pas lui faire un reproche de l'avoir exprimé, pourvu qu'il n'ait point franchi les limites de l'orthodoxie. In certis unitas, in dubiis libertas, in omnibus charitas.

[ocr errors]

PROOEMIUM

EDITIONI SECUNDÆ PRÆFIXUM.

Gallice prodiit hujusce tractatus editio prima, pluribus jam ab annis exhausta. Quod autem eumdem typis iterum mandare tamdiu supersederim, in causa fuit qua hactenus distentus fui laborum copia. Nunc vero tandem, prout in volis erat, secundæ huic editioni manum admovens, lectori pandendum duxi qua de causa, cum cæteros canonicarum mearum institutionum tractatus latine, hunc solum gallice composuerim. Illum scripsi anno 1849; eo videlicet tempore quo Galliarum Antistites, ad reducendam provincialium synodorum celebrationem, pluribus jam sæculis a potestate regia tyrannice præpeditam, summo sese zelo, ut par erat, accingebant. Fausta sane res; ast in qua infaustum aliquid moliebatur. Multi siquidem in id consilii convenerant ut, posthabita Sixti V lege, quasi vim in Galliis haberet nullam, provincialium conciliorum jamjam celebrandorum decreta sacræ congregationi

concilii recognitioni nullatenus subjicerentur. Eam Sixti V legem in Galliis non vigere propugnaverat dominus Lequeux (4), cujus tunc opus, nondum a S. Congregatione Indicis confixum, haud parvam apud Galliæ clerum auctoritatem consequebatur. Et in diario l'Ami de la religion (11 septembris 1849, tomo 142, paginis 689 et 690) rem in suspenso, quasi dubia saltem foret, relinquebat dissertatio quædam auctoris anonymi (2). Subjiciendorum sacra Congregationi decretorum lege haud constringi provincialia Galliæ concilia, cæteris ardentius defendebat Parisiensis Archiepiscopus dominus Sibour.

Atque ita multis ea sententia menti insedisse perferabatur, ut generalis et in actum mox transitura videretur. Inde autem quantum rei catholicæ damnum immineret, anxius mecum ipse recogitabam. Enim

(1) In suo manuali compendio juris canonici (tomo 1, pag. 73, editione tertia), citat primum Benedicti XIV verba hæc : Etsi in ejusmodi synodis fidei causæ non pertractentur, sed sola condantur decreta disciplinam respicientia, ea antequam promulgentur transmitti jussit Sixtus V ad congregationem concilii, non quidem ut postea confirmationem recipiant à Sede apostolica, sed ut corrigantur, si quid fortasse in iisdem aut nimis rigidum, aut minus rationi congruum deprehendatur. Postea ipse sic subjungit: Non putamus apud nos fuisse promulgatam constitutionem Sixti V, ad quam alludit Benedictus XIV, siquidem apud nos non proprie agnoscitur jurisdictio congregationis concilii.

(2) Viri gravissimi testimonio rescivi, præfatæ dissertationis auctorem fuisse dominum Icard, Parisiis, in seminario S. Sulpitii juris canonici professorem.

.

vero, aiebam, si provincialium synodorum decreta Romam non mittantur a sacra Congregatione recognoscenda, si nihili habeatur gravissima illa lex de hisce decretis ante præfatam recognitionem non promulgandis, quid aget apostolica Sedes? An ea Galliæ concilia, utpote anticanonica, respuet, nullaque ac irrita pronuntiabit? At quantum apud fideles scandalum! An silebit, attentatum dissimulando? At quam exitialibus in posterum consectariis apertum ostium! Hæc igitur mente revolvens, adii clarissimum, et de nostra præcipue Gallia tam bene meritum virum Fornari, Sedis apostolicæ Nuntium; quem et inveni hac eadem de re anxium summopere. Cumque post aliquantulum colloquium dolens subjecisset, remedium a se introspici nullum, reposui præpediri posse quod metuebatur : editurum me hac de re scriptionem, qua vigens etiamnum in Gallia plane demonstraretur lex illa de non publicandis conciliorum provincialium decretis, nisi prius Romæ recognitis: eos esse Galliæ Antistites, qui oppositam erroneam opinionem ultro rejicerent, statim ac solidis eam argumentis explosam viderent. Tum ille, suis meas manibus premens: Prenez la plume dès ce soir, il n'y a pas de temps à perdre.

Ea fuit scribendi hujusce tractatus occasio (1); quæ

(1) Cum res urgeret, statim interea dissertationes quinque in diario l'Univers, de argumento eodem edidi; quas paulo post ipse liber subserutus est.

« ÖncekiDevam »