Nacque nel 1442 in Ferrara; studiò in patria sotto Guarino da Verona. Si sposò nel 1470 a Damigella Rangone, dalla quale gli nacque il figlio Ercole. Ebbe notevoli ufficî dalla fiducia degli Estensi; mori nel 1505, tenendo la dignità di capo dei dodici giudici di Ferrara.
GIRALDI. Dial. de poet. suor. temp.; col. 535. — SUPERBI. Apparato degli huomini illustri della città di Ferrara. - Ferrara, LIBANORI. Ferrara d'oro. - Ferrara, MDCLXV; MDCXX; p. 100. p. 237. BORSETTI. Historia Almi Ferrariae Gymnasii. - Ferrariae, MDCCXXxv; Vol. 1, p. 399. BAROTTI. Memorie istoriche di letterati ferraresi. - Ferrara, 1777; p. 109-26.
QUANDO ANTHIAM AMARE COEPERIT
Candida lux aderat Maiis vicina Calendis,
Quam festam veteres instituistis Avi,
Quam pia solemni celebrat Ferraria cultu,
Aurea cum admissis praemia ponit equis,
Cumque frequens tardos populus spectator Asellos
Increpat, et plausum turba jocosa ciet;
Cum rapido certat juvenum manus aemula cursu,
Vitta retroflexam cui premat alba comam,
Tempore quo Zephyrus viridantes evocat herbas
Et vario pictam flore coronat humum,
Purpureo cum vere novus redit annus, et ales
Plurima frondosis garrit in arboribus.
Hic dum sollicito spectarem lumine cursus,
Ante mea arcitenens constitit ora Puer,
Aurea cui laeva pendebat parte pharetra,
Nudus, et adspectu blandus et acer erat.
Isque, ubi collegit celeres, quibus utitur, alas,
Depromsit nivea splendida tela manu;
Atque ait: o juvenis volucrum mirator equorum,
Quod mirere magis nunc mea dextra dabit.
Dixerat, et pariter sumit cum voce sagitta
Inque meo subitum pectore vulnus erat.
Tum calor jnsuetus venas penetravit, ad imas,
Et magni patuit vis manifesta Dei.
Dum stupeo, conorque novas extinguere flammas
Subridens pennis evolat ille suis.
Acer ut insolitae calabri domitoris habenae
Pugnat equus campis, qui modo liber erat,
Post tamen audacem discit tolerare magistrum
Et fractus docta concidit arte furor,
Haud aliter mentis constantia victa severae,
Et mea corripuit plurimus ossa Deus,
Collaque submisit domito luctantia fastu,
Et Dominam victor servitiumque dedit.
Tum monuit, tenerae valeat quid gloria formae,
Quid faciles oculi, virgineusque pudor.
Nec mihi consilio, nec prodest viribus uti,
Et bene libertas ante retenta perit.
Felix qui sacros tutus contempsit amores,
Nec dominae insanum pertulit imperium!
Sed felix nimium rursus nimiumque beatus,
Si cui se facilem praebuit ipsa Venus!
At mihi si legem, Parcae, imposuistis amandi,
Si vostris haec est meta petenda rotis,
Laetor siderei vultus quod imagine carpar,
Qualem non aetas viderit ulla prius.
Hoc vires Natura suas effudit in uno,
Et mirata, suum vix opus esse putat.
Si Paris hanc faciem Phrygia vidisset in Ida,
Illo non isset judice prima Venus.
Huic merito potuit Iuno invidisse figurae,
Sub Iove si primis nata fuisset avis.
Hanc tu, si sapias, potius pro Gnoside velles
In coelum curru, Bacche, tulisse tuo.
Cetera cum dederint Superi tibi, deerat amator
Qui caneret dotes, cara puella, tuas.
Ipse ego tale aliquid modo si promittere possum,
Castalioque bibit si mea fonte sitis,
Ingenium, mentemque tibi, formosa, dicabo,
Et nostris fies nobilis ipsa sonis.
Vos quibus adspirat flatu fortuna secundo,
Nec resides virtus alta jacere sinit,
Vos decet aeternae praeconia quaerere laudis,
Sublimi eloquio belligerave manu.
At mihi formosam satis est cecinisse puellam,
Haec studia, has artes, haec ego bella sequar.
Caerula prostratae proscindunt aequora classes,
Proxima sed radit littora, parva ratis;
Sic ego, cui tenue ingenium, nimis ardua linquam,
Et satis est, si me culta puella probet.
Tu modo, Nympha, velis paribus contendere flammis
Quae facie praestat, convenit esse piam.
Odimus Iasiden, quoniam crudelis amanti,
Asperiorque suis rupibus illa fuit.
Tyndaris Iliaco si dura fuisset amanti,
Non ita Maeonio carmina nota foret.
Cynthia clara minus, Nemesisque obscurior esset,
Sed facilis Nemesis, Cynthia mitis erat.
Tu quoque, dulcis Anus, tali dignissima prole,
Incipe nos inter connumerare tuos.
Me tibi vel generum, vel natae suscipe fratrem,
Quidquid in hac fiam, juverit esse domo.
Non vigil aerato dubitem me adfigere posti,
Et fessa in gelido ponere membra solo.
Nec minor est rerum mihi, quam tibi cura tuarum,
Haud natae custos aptior ullus erit.
Este procul, juvenes, non hic corrumpitur auro
Janitor; officio fungitur ipse suo.
Vos quoque nocturni procul hinc discedite fures,
Insomnis custos excubat in foribus.
Ah quoties, cum me patientem cuncta videbis,
Ipsa etiam dices: non amat iste, perit.
Nec poteris nostro non ingemisse labori,
Dignasque pro meritis praemia ferre meis.
Non ego Sidonias vestes, non aurea tecta,
Fertilis aut agri jugera mille petam.
Una satis fuerit, regno mihi carior omni
Anthia, qua felix coniuge semper ero.
DE DISCESSU ANTHIAE EX FERRARIA
Postquam Ferrariae discedens moenia liquit
Anthia, Ferrariam liquit et ipsa Venus.
Mollis Amor simul Etruscas migravit ad urbes,
Secum blanditias deliciasque tulit.
Sed licet ad Tanaim, rapidumque feratur Hydaspen,
Herculeas quamvis transeat illa vias,
Quaque rotant fluctus alterno vortice Syrtes,
Per mare, per terras subsequar ipse tamen.
Nunc utinam sumptis imitarer Persea pennis!
Nunc vellem ingenium, Daedale docte, tuum.
3 COSTA. Ant. della lirica latina.
Nunc ego Medeae quo fugit Jasona currum
Optarim, volucris Triptolemique rotas.
Scilicet ut Dominae subito improvvisus adessem,
Duceret ingratas non via longa moras.
Quo propero, infelix? pergamne per aspera saxa?
Per gelidas Alpes perpetuasque nives?
Quod si latronum occurrat manus impia, raptis
Vestibus immiti quae petat ense caput?
Aut nemorum latebris, aut alto monte ruentes
Dilacerent rabidae membra cruenta ferae?
Novimus infaustos casus, discrimina amantum,
Fata obstant laetis invida principiis.
Pyramus exemplum praebet miserandaque Thysbe,
Quos rapuit simili mors violenta modo.
Testis adest animos cui conscia virgo natanti
Saepe in arenoso littore visa dedit.
Ille per insanas mediis Aquilonibus undas
Ibat, ut optata posset amante frui.
Nec revocare minus genitor, nec flectere mater
Blanda potest, ultro sed periturus abit.
Jamque procelloso positurus in aequore vitam,
Hei mihi congeminat: Sesta puella, vale.
Sesta puella, vale, clamabat; et ecce loquentem
Praeruptus vastae sopprimit agger aquae.
Praeterea jam forte novum suspirat amorem
Anthia, nec fidei, nec memor ipsa mei.
Rara quidem fida est, oculos nisi nutriat ignem,
Femina juratos vix timet ulla Deos.
Perfida securum sic te, Meneläe, fefellit
Externa ad Trojam vecta puella late.
Arsit in Aegyptho furiosi mater Orestis,
Dum gerit Atrides vindice bella manu.
Multae etiam, quarum veteres meminere poetae,
Deseruere viros, legitimamque fidem.
His fortasse meam poterunt numerare puellam,
Atque ideo doleam cur ego, semper erit.
|