nos, non procederemus ipsis presentibus ad electionem noui prelati celebrandam." Als zij, die geen stem bezaten, zich verwijderd hadden, werd er nog ad magis cautelam" eene algemeene rehabilitatie verleend voor het geval, dat misschien iemand onwetend geen stem mogt hebben.

Toen stond de prior van Middelburg, Adrianus van Domburg, op, sloeg zich het teeken des heiligen kruizes en bragt zijne stem uit, langzaam en overluid zeggende: "Ego frater Adrianus de Domburch, prior et canonicus hujus ecclesie Middelburgen, eligo et nomino fratrem Johannem Danckardi, canonicum et prepositum hujus prefate ecclesie Middelburgen, jn ordine premonstraten professum, per viam Sancti Spiritus in abbatem et pastorem hujus ecclesie sepedicte, In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, amen." Daarna verhieven zich alle kanunniken op hun beurt volgens rang en ouderdom, en spraken dezelfde keuze uit.

Nu riep de abt voorzitter Johannes Danckardi voor zich, en vroeg hem drie malen met luider stemme of hij de keuze aannam; en, na biddend eenige oogenblikken te hebben nagedacht, antwoordde de proost insgelijks drie malen, dat hij de keuze aannam, opdat het weduwschap der kerk niet langer zou duren en misschien gevaar aanbrengen. Terstond gingen allen naar de kerk, waar Johannes Stephani het jubé beklom, om in het hollandsch de gedane keuze aan de vergaderde geloovigen bekend te maken; waarna een daverend Te Deum werd aangeheven, terwijl het Allerheiligste werd uitgesteld, en al de klokken der abdij het heugelijke nieuws over de stad uitgalmden. Intusschen geleidde de abt van St. Michiel den nieuwen abt naar het hoogaltaar, en zong ten slotte, voor het aanbiddelijk Sakrament neêrgeknield, het Salvum fac servum tuum, Domine, met de oratio: Praetende quaesumus, Domine, famulo tuo.

Den volgenden dag op het uur der Primen kwamen allen in dezelfde zaal nogmaals bijeen, om van de verkiezing eene notariëele akte op te maken. Nog eerst werd de wettigheid der keuze andermaal onderzocht, gevraagd of niemand tegen de geldigheid iets had in te brengen, of allen de gedane keuze bevestigden, en met vrijen wil het geestelijk en tijdelijk beheer der abdij op Johannes Danckardi overdroegen.

Toen dit geëindigd was, vroeg de abt van St. Michiel den nieuwen abt, of deze hem als zijn Preabt gehoorzaamheid beloofde; en nadat die belofte was afgelegd, kwamen de kanunniken, ieder op zijne beurt, aan Johannes Danckardi als hunnen wettigen abt insgelijks belofte van gehoorzaamheid afleggen, wat ten laatste ook werd gedaan door de subdiakens van de abdij, Nicolaas van Hagen, Joannes Caron en Philippus van Middelburg, die als subdiaken geen stem hadden en dus bij de verkiezing niet tegenwoordig waren geweest. Daarna trok men in processie naar de kerk, waar het Salve Regina werd aangeheven, middelerwijl de nieuwe abt naar het hoogaltaar werd opgeleid. Daar werden hem de sleutels en zegels van de abdij overhandigd, de stool om de schouders gehangen, het evangelie en het kruis aangeboden: en hij zwoer den eed van alle statuten en privilegiën der abdij getrouw en heilig te zullen bewaren, enz. enz.

Toen stelde de preabt hem in het werkelijke bezit van alle goederen, regten en inkomsten van de abdij, van het huis, van de kerk en van den abtzetel in het koor, en wenschte abdij en abt en kanunniken geluk met den afloop der verkiezing.

V. D. HORST. Pr.

"PAPISTICQUE VERGADERINGEN" IN HET NOORDERQUARTIER. A is 1609 en 1610.

Edele hooch geleerde wijse zeer Vermogende
Heeren. [aan het Hof.]

Ik hebbe uwen Ed. missive gedateert de 22 Julij lestlede wel ontfangen ende overmits de doenmaels aenstaende vacantie van Ougst. desen mijnen antwoordt utgestelt totdat UE. in competenten getale wederom, soude zijn vergadert. U Edele gelieve dan te verstaen dat de papisticque vergaderingen niet alleenlijck binnen de dorpen van Woggenum maer oock doorgaens in alle de Steden ende dorpen van den Noorderquartieren ende soo ick verstae oock int Suyderquartier van Hollandt menichvuldelic werden gehouden.

Int Noorderquartier is den principalen aenleyder ende invoerder van dien, eenen Jan Jeroensz. geboortich van Mydlije onder 't Poortrecht van Edam, maer tot Hoorn woonachtich. Dese sijnde een man zonder conscientie, een halffslactich rechtsgeleerde ende erffpleijter, vermeet sich dat hij ut den gemeene borse met processen, den Schout van Hoorn ende andere officieren sulcx weel weet te matteren ende moede te maecken, dat de pausgesinden in desen wel sullen blijven bevrijdt van schade gelijck hij alreede met mij in processe getreden is; sulcx U.E. uytde bygevouchde stucken ') sal cunnen blycken.

Ick hebbe myn debvoir ende uytterste beste altoos gedaen omme alsulcke vergaderingen ende by eencompsten te stooren, maer het dijdt my tot grooten ongemak haedtdije ende weynich proffijten.

Op den XVI febr. des voorleden jaers 1609 hebbe ick ten huyse van eenen wagenmaecker alhier soodanigne eenen vergaderinge van omtrent 200 menschen gestoordt, zijnde de paep door verbaestheydt gesprongen door de 1) Die stukken zijn niet aanwezig,

gelasen van de raemen, dewelcken sij om den cordheydt des tijds niet en conden openen.

Op den XXVI aprilis daeraenvolgende, geweest zijnde beloocken Paeschdag, hebbe ick des morgens vrouch eene vergaderinge gestoort van omtrent 100 menschen ten huyse van seeckere weduwevrouwe genaempt Trijn Quirijnen daer de voorn Jan Jeroensz mede present was, synde d'selve paep (genaempt Heer Claes Loen ') van Edam door eenen Jan Adriaensz die voor eenige jaeren van hier plach te varen op vrybuijt, met force uitgeholpen. Ende alsoo ick de namen van de presenten begoste op te teyckenen ende alreede een goet getal hadde opgeschreven, versochte de voorn. Jan Jeroensz dat ick vant aenteykenen soude willen ophouden, ende dat hij borge bleeff voor de presenten, mits dat ick niet nauwe soude tellen, welcke volgens, hebbe ick maer tsestich persoonen met den ruychsten geteldt ende uijt het opteykenen gescheyden, maer hij heeft de voorn, borchtochte daernae in judicio ontkendt. Dese Jan Jeroensz staedt mede als een Sant in seeckeren Maertelaers bouck twelck in den jare 1588 met privilegie van den overleden Coninck van Spanigen binnen Antwerpen is gemaeckt met figueren; 2) daer inne geposeert wert dat hij met piningen onder de handen van de Geusen soude doet gebleven sijn, ende Godt den Heere zijne siele hebben geoffert. Op ten 18 Junij daeraenvolgende hebbe ick ten twee ure over den middernacht gelijcken vergaderingen gestoort in tselve huys, maer alsoo zyluyden met schiltwachten mijn huys. hadden gedaen besetten, sijn sij van mijne compste ver

1) Hier wordt ongetwijfeld bedoeld Claes Loen of Nicolaus Lonius een seculier priester die te Hoorn stierf ao 1646 19 April. Hij wordt verward in het Verhaal enz. der Jezuieten in Vriesland blad. 303 noot 200 met den Jesuit Nicolaus Loenen, deze toch was te Weesp geboren 1600: 10 August., in de orde getreden 1618, priester gewijd 1628 22 April en te Amsterdam 13 Dec. 1652.

2) Vergelijk Opmeer's Cath. Martelaarsboek tweede editie blad. 265-70. Hoe komt toch de Officier van 't Noorderkwartier aan de snuggere persoonsverwarring ?

adverteert ende van den anderen gescheyden. Oock ick vondt daer noch thien ofte twaelf persoonen die doende waeren om alle dinck op te schycken ende uyt den wege te setten. Ick vonde mede aldaer den brevier van denselven paep met synen naem en toenaem daerinne voor ende achter aengeteijckent ende eenige duytsche boeckskens die tegen Calvinum waeren geschreven, dewelcke hij onder de luijden aldaer hadde uytgedeelt. Daernae ben ick op XV Augusty, geweest sijnde de festdag van onsen Vrouwen hemelvaert, met eenen wagen gereden op den Noordermeer, gelegen als een myl van Hoorn ende vondt aldaer meer als 200 menschen vergadert, dewelcke oock schildwachten uijt hadden staende, waerover sy luyden mij siende met grooten verbaestheyt verliepen. Ick hebbe den eijgenaer van 't huys voor mynen vierschare in rechte betrocken ende uyt zaecke van voorn. gehouden vergaderinge geconcludeert tot condennatie van 200 ponden; maer hij is bij Schepen-vonnisse geabsolveert. Ick hebbe aen mijn E.Mo heeren de Staten van Hollant ende W. Vr. op den X dag deses loopende maents selff bij monde ende oock bij requeste verthoont alle tgeene voorschr. is ende versocht naerdere remedien, alsoo de vremde ende andere nieuwe papen die egeene alimentatie en syn genietende, by de placcaten van haeren Edelen sonderlinge niet en bewaert. Haere Ed. hebben de saecke opgestelt tot de naestaenstaende Vergaderinge. Ick verhope dat daer wat goets sal uyt volgen tot naerdere verseekeringe van den staet van den Landen, ende Hiermede mij gedienstelijk bevelende in UE. goede Gratie.

syn

Ed, hooggel. Wijse seer Vermogende Heeren bidde ick Gods alm. UE. te willen conserveren in langdurighe en voorspoedige regeringe.

Gesch, in Hoorn 19 Sept. 1610.

R. A. Crim. Pap.

UE. gantsch vlytige dienaer

CLAES BOULENSZ.

A. v. L. S.J.