[Protoc. Bann. : "Margarita Parmensis committit 1561 "Praesidi Concilii Hollandiae reformationem monachorum „Egmondanorum, male viventium defuncto praelato”]. 30 Septembris. Rex Catholicus edit placitum suum super Breve Aplicum datum 26 Maji. (Litteris Belgicis.)

6 Octobris. Margareta Gubernatrix iterum scribit ad Praesidem Holl. et Concilium super commissione data supra 26 August. (Litteris Belgicis.)

27 Octobris. Margareta Gubernatrix committit Praesidi Hollandiae Susio, ut personaliter promulget Religiosis Egmondanis, Clero et Populo Dioecesis Harlemen. creationem Episcopi Harlemensis et Abbatis Egmondani, mandetque ipsis nomine Regis, ut eum pro tali acceptent et colant.

4 Novembris. Reverendissimus Nicolaus Harlem. dat procurationem Decano S. Petri Ultraj. etc. ad insinuandum Clero, Magistratui et populo civitatis Harlemensis de constitutione sua in Episcopum eorum et ut eum pro tali acceptent, speciatim etiam Religiosis Egmondanis ut eumdem in Abbatem suum per... [?] tamquam procuratorem.

6 Nov. Nicolaus Episcopus capit possessionem Harlemensis Episcopatus per Procuratorem suum Jacobum Uyten Enge, Decanum, dirigente actum Praeside Hollandiae, et tam a Clero Civitatis quam magistratu acceptatur.

8 Novembris. Per eosdem idem Nicolaus capit possessionem Abbatiae Egmondanae.

Nota. Causa, cur Nicolaus per Procuratores adierit possessionem, eo quod Sedes Ultrajectensis vacaret, cujus ipse erat suffraganeus. -(Ubi 13 Nov. consecratus est. Fredericus Schenk, dictus tertius Archiepiscopus post SS. Willibrordum et Bonifacium, sedit annos 19 usque ad Annum 1580.

2 Januarii. Nicolaus Episcopus vetat celebrationem ma- 1562 trimonii extra Ecclesias et sine proclamationibus; Missas item domesticas et communionem infirmorum, ne fiat ab aliis quam parochis. (Reg. antiq. fol. cevij.)

2 Februarii. Nicolaus Episcopus Harlemensis a Clero et populo solemniter ad residentiam introducitur.

4 Februarii. Idem Episcopus constituit in Fiscum suum Adrianum Buyser, Secretarium suum, supra.

5 Febr. Magistratus Harlemenses rescribunt de consensu suo in acceptationem Episcopi Nicolai.

28 Martii. Margareta Gubernatrix, Belgice ex Bruxella rescribit ad Episcopos et Praelatos Ecclesiasticos Hagae congregandos, ut conveniant et dispertitis oneribus contribuant ad expensas factas in celebratione Conc. Trid; qui conventus in Majo habitus est.

7 Febr. Nicolaus Epus concedit usum lacticiniorum in Quadragesima pro hoc anno ob eausas, praeterquam in hebdomada sancta, sub conditione eleëmosynae arbitrariae. (Regist. antiq. fol. ccj.)

22 Febr. Nicolaus Episcopus constituit Vicarium suum generalem Philippum Mattium J.U.D. (Alii nominant Jacobum. Ortygium. De officiali infra [15]65, 18 Dec. De Philippo Meurs olim Erasmi famulo, in familiam Epi assumpto: Vide Lappii 1) varia.

24 Febr.- Nicolaus Episcopus dat facultates audiendi con-. fessiones 11 fratribus Minoritis, ad supplicationem Guardiani, et absolvendi a casibus reservatis Episcopo, et renovat eis edictum factum supra die 2 Januarii. (Reg. Ant. fol. ccij.).

25 Februarii. Philippus Mattius Vicarius Episcopi interdicit fratribus mendicantibus audire confessiones ante annum aetatis 30"; item celebrare etc. ut supra 2 Januarii.

14 Martii. Nicolaus Episcopus assignat stipendia Petro Medenblycano Cursori. (fol. cv. 28 Martii. Vide supra.)

2 Maji. Joannes Joannis Mandemaecker Amstelodamensis poenitens de Anabaptismo, impetrat absolutionem criminis, a Rege Cath. (ibid. fol. ceviij).

1) Lappi" Gisbertus Lappius a Waveren? Utrechtsch geschied. en oudheidkundige. Zie over hem : Wensing, Kerkel. Nederland 1854 pag. 199.

11 Maji. Rmus D. Sonnius, Episcopus Sylvaeducensis 1562 rescribit ad Regulares Swollenses et Heyloenses, ut accommodent se Decretis Pontificiis et Regiis de incorporatione Monasteriorum suorum in Episcopatus et Capitula.

26 Dec. Nicolaus de Castro, Canonicus S. Mariae Ultraj. consecratur primus Episcopus Middelburgensis per Granvellam (Rais. Suffrid. 1).

17 Martii. Margareta Gubernatrix rescribit Gallice, ad 1563 Episcopum Harlem. haec quatuor :

0

1° De praepositura Westphrisiae Archiepiscopatui Ultrajectensi auferenda, secundum Bullas erectionis Episcopatus. 2° De reconciliatione poenitentium ab haeresi. 3o De translatione Capituli Gervlietensis promovenda, quae ob causas dilata fuit. 4° De jure Archidiaconorum Ultrajectensium abolendo, data eis compensatione.

29 Martii. Rex Catholicus placetum mittit pro securitate fidei catholicae in Belgio. (Hulst.)

26 Aprilis. Praelati Ecclesiastici Hollandiae et Zelandiae consenserunt per procuratores suos (qui ad longum exprimuntur) Praesidi Hollandiae in contributionem 100 flor. singulis mensibus. Pastoratus et Conventus minoris facultatis excepti fuere ; et constituti receptores.

...

Officialem curiae Episcopalis Harlemensis agit D. Antonius Imanius, ut patet ex litteris beneficii ad Altare S. Antonii in Cath. Ecclesia infra [15]65, 18 Decembr.

13 Aprilis 2) Nicolaus Episcopus celebrat Concilium Har- 1564 lemense primum (Caput 7m habet alium Synodum Dioecesanam habitam prius) conclusum per 57 Capita (ante quod videtur Capitulum Gervlietense translatum fuisse Harlemum). (Contrarium dicitur a Lappio et Statutum Eporum Ultraj. per Arcelum et Arn. Hornanum Suffraganeos.) [?]

"1

1) Rais" Raissius? Suffrid", Suffridus Petri. Hist. vet. Ep. Ultraj. ? 2) Protocol. Bann. 17 Aprilis".

1564

8 Junii. Obiit D. Nicolaus Castricum S. Th. L. Past. Harlem. In cujus locum successit ante 1 Octobris M. Guericus ab Ham Blisius, qui anno 1558 Sparwoudanis deservierat per annum cum medio, et post duobus cum medio Edami praefuerat conventui monialium, (V. Reg. Sparwoud. Talesii.)

1565 1 Febr. et 7 Oct. Episcopi novi et Margarita gubernatrix respondent 10 gravaminibus objectis contra Conc. Trid. ab Archidiaconis Eccles. Ultraj.

13 Aug. Status Ultrajectini conventum generalem habent.

[Protocol. Bann. a 1568 cf. infra ]

22 Junii. Ultraj. publicatur Concilium Tridentinum. 10 Octobr. Ultrajecti inchoatur Concil. primum Provinciale, quod terminatum est ultimo ejusdem per 11 Ses. siones, ubi capite 6 prohibetur clericis usus alearum et Conc. Trid. acceptatur.

17 Octobr. Pius IV rescribit ad Nicol. Episcopum Harlem, de recipiendo Conc. Trid.

18 Decembr. Obiit Antonius Jemanius officialis Ecclesiae Harlem. sepultus in S. Agnete Harl. (Lappius.) 1566 15 Martii. Pius V per expressam Bullam iterum incorporat Abbatiam Egmondensem pro Episcopo Harlemensi. (Pius V per annos 6 usque 1572)

20 Martii. Reverendissimus Harlemensis per Vicarium suum Jacobum Ortygium admittit tres Minores N. N. ad concionandum et confessiones audiendas. (Vide Facultates.)

Nota. Feralis hic annus fuit rebellionis Belgarum contra Regem Catholicum et fidem veterem, nobilibus Principe Auraico ducem se praebente; serpsere haereses et contemptus Regis. 3 Martii habitum mendicorum assumpsere confederati.

3 Julii. Gubernatrix vetat conventicula conjuratorum. (Hulst.)

21 Julii. Die Dominica in vicinia de Overveen prope 1566 Harlemum, in montibus arenosis, habita prima concio Haereticorum coram 300 ex novitate concurrentibus, inter quos 50 viri, per Joannem Arnoldi Mandemaecker Alcmarianum, ubi blaspheme conclamatum est, vivat Reformata (alias deformata) Religio.

Nota. Quod in his turbis saecularium reperti fuerint Sacerdotes discoli, applaudentes et consentientes; ita quod reperti fuerint circiter 50 ex Archiepiscopatu Ultrajectensi notati in Archivo nostro, incerto scriptore, qui de erroribus sparsis in concionibus condemnati sunt ad exilia: et impleta est prophetia Jeremiae V, 30: stupor et mirabilia sunt in terra etc. 15. In partibus Holl. publicatur Conc. Trid. (Duss.) 23 Augusti. Metu Iconoclasmi clausa Harlemi Ecclesia Cathedralis usque ad 7 Decembr.

24 Aug. Lindanus, Decanus Hagensis, Vicarius generalis Archiepiscopi Ultraj. Haga pellitur, tela persequentium mirabiliter evadens. (Havens) ').

19 Octobris. Prope Harlemum, in campo Ecclesiastico dicto de Baen, levi manu extructa domus geusica, in qua congregationes factiosorum habitae, Magistratu male dissimulante, Episcopo novo invalido defectu authoritatis et per senium et podagram debilitato.

Officialis Ultrajectensis decreto speciali edicit contra 1567 Clericos concubinarios. (V. Reg. ant. fol. 32.)

30 Aprilis. Jussu magistratus Harlemensis diruta est domus geusica, de qua supra, et animadversum est contra factiosos. Interim Auraicus cum Brederodio, milite conscripto grassabatur. Grassabantur contra monasteria, et templa prophanabant et vastabant; unde factum, quod novus Episcopus cum Capitulo Synodorum executiones et Statuta promovere non potuerint, per septem fere annos.

1) Havens" Arnoldus Havens of Havensis de erect, nov. ep. in Belg. ?

: