BIBLICUS,

HOC EST

DICTA, SENTENTIA, ET EXEMPLA
B X SS. BIBLIIS COLLECTA

ET PER LOCOS COMMUNES DISTRIBUTA,
AD USUM CONCIONANDI, ET DISPUTANDI,

AUCTORE

PHILIPPO PAULO MERZ,

O PU S

Omnibus Theologis Speculativis, Polemicis, Moralibus, utriufque Juris
Studiofis, ac cunctis Litteratis, in primis vero animarum Paftori-
bus, Verbique Divini Præconibus utiliffimum.

EDITIO QUARTA ITALICA:
Germanicis longe caftigatior, & ornatior; quod clarius conftat
ex Admonitione ad Lectorem.

VENETIIS, MD CCX C.

A PUD JO: VAL BRIUM PASQUALI

MIS

I S S

U.

Omnis Scriptura divinitus inspirata; utilis eft ad docendum, ad arguendum; ad corripiendum, ad erudiendum in justitia: ut perfectus fit homo Dei › ad omne opus bonum inftructus.

2. Epiftola Pauli ad Timoth. Cap. III. v: 16:

PREFATIO AUCTORIS AUGUSTANE EDITIONI.

Scriptur. doceant, & fic porro &c. Sed quam vana hæc ipforum putatitia gloria fit &c. monftrabit præfens opus, in quo, quoniam tam pertinaciter & infulfe nos quafi ignorantes ad Scripturas provocant, earum aperto teftimonio & auctoritate convincentur.

Ullus fane eft, qui in dubium vocare poffit, quod momenta, in quo vivimus temporis, præcipue requirant indagationem Scripturæ Sacræ. Etenim nullo alio amplius titulo, nec fub ulla alia fpecie & umbra heterodoxi, feu potius Mihi fane, dum per Scripturam faAcatholici verbi Divini Miniftri & cram, & ex illa divinitus accepta luPrædicantes auditores fuos ac difci- ce veritatem Fidei & Religionis Ropulos a veritate Catholica detinent & mano Catholicæ divina gratia inveni, abducunt, nifi cum prætenfa ab ipfis ftatim poft falutiferam converfionem Scriptura facra, quam perverfe, arro- meam objecerunt, dicentes; fe nihil ganter, & infolenter ad fuum fenfum, magis optare, quam ut Catholicam contra univerfitatem, antiquitatem, & fidem ex Scripturis ipfis demonftrem, confenfum contorquent, addunt, di- bene fcientes, quod & ego (abfque omni minuunt, immutant. Verbum Domi- vana gloria) facram Scripturam a juvenni clamitant ac vociferantur, illudque tute noverim 2. ad Tim. 3. 15. Demonimportuna verborum impudentia, tanta- ftravi iftam, juxta monitum Divi Petri que Scholiorum & explicationum far- dicentis: Parati eftote femper ad fatisfaragine & cumulo cæcutienti multitu- tionem omni pofcenti vos rationem de ea, dini effulminant, ut five adverfus Ec- qua in vobis eft fpe, 1. Petr. 3. 15. ediclefiam Catholicam, five fuperiorem di librum germanice intitulatum : Encvpoteftatem confpirent, five Principes veder Catholifch oder vvider de Siinefcatos fafcinent, orthodoxofque bel: fed quia ifte libellus dudum diPatres contumeliis ac convitiis affi- ftractus & tantummodo controverfos ciant, five difciplinam & hierchiam in fe continet articulos fidei, melior Ecclefiafticam diruant &c. omne illud & gratior atque acceptior oblata est debeat effe purum purum Verbum occafio amorem meum & fervorem in Dei; ipforum ergo principio & gla- ftudio Scripturistico publice demondio, ad quem provocant, jugulentur. ftrandi, dum petit a me nobilis ac Nec aliter Acatholici refpondent Spectatiffimus D. Veith, velim ipfi fuis in Religione innata vacillantibus, libellum quemdam in octava forma & ad veritatem Catholicam inclinan- Thefaurus Bibliorum &c. intitulatum, tibus & convertentibus, quam olim, collectum a Gulielmo Alotto Anglo, tempore Chrifti Judæi refponderunt ac divulgatum & typis mandatum Nicodemo, occulto illi difcipulo Chri- Antvverpiæ jam 1581. amplificare & fti, de quo Joannis c. 7. v. 50. ita legi- corrigere. Adauxi hunc, & ex pluribus mus: Dum Nicodemus innocentiam Sal- Auctoribus magni ponderis, collegi hoc vatoris defenderat, refponderunt & di- completum opus, quod tanca induftria, xerunt ei Judæi: Numquid &tu Galilaus fudore, & labore confectum eft, ut vix es? Scrutare Scripturas, & vide, quia a completius ac perfectius effe poffit,ad mi. Galilea Propheta non furgit. Nihil aliudnimum a Lit. P. ufque ad finem, cum his inquam, prætendunt & Acatholici, litteris colligendis plus temporis & admi. quam Scripturas, dicentes & inculcan-niculi adquifiverim. Omnia, & fingula dités toto die: Scrutamini Scripturas ; & cta ipfe evolvi,recognovi, ac reftitui, ita invenietis, quod Roma fit Babylon, quod ut affecurare Lectorem poffim, caput & Papa fit Ai-Chr,quod catholici contra verfus accuratiffime effe appofita.

cordantiis folummodo verba, hic vero una cum verbis res maximi momenti continentur. Nec te deterreat typis parvus, Garmond dictus, fed potius confideres, quod verfatus in Sacra Scriptura aut textum fimul memoriæ impreffum jam habeas fenex, aut fi adhuc peregrinus & imperitus Script. S. exiftis, oculos perfpicaces junior adhuc poffideas.

De utilitate, ufu & commodo hujus | utriufque Teftamenti contenta. In fumOperis non neceffe eft multum dicere, fi- ma, hoc opus nihil continet, quod non quidem nullum adefse poterit dubium; ad depravatos hominum mores corrinam quid pulcrius,quid utilius,quia magis piendos & reprehendendos,tum ad fidem neceffarium, quam omnem fuam fcien- Chrifti propagandam & illuftrandam tiam, omnia principia, conciones? ver- atque hærefes & fectas æternis tenebris ba & prolata per totam facram Scrip- abdendas & refervandas, contundendas turam diductis & allatis teftimoniis & infrigendas plurimum valeat. Si daret confirmare ac exemplis divinis illuftrare Deus tempus, vires, & arma, Thefauut five vera fententia eruenda, explican rus quidem fimilis Patrifticus iifdem Tida, confirmanda,aut exemplis facris illu- tulis inftructus & fubdivifionibus, item ftranda veniat, five multiplices errorum Thef. prof. & hift.in lucem prodire poffet labyrinthi & tenebræ detegendæ ac de- nonne vero ex his tribus Thefauris, Bitergendæ fint, quas turpiffima fatana blico, Patriftico, & hiftor. mille & mille mancipia, & maftigiæ in eftrema ac difcurfus, fermones, & conciones formundi fenefcentis tempeftate offunde- mari, firmari, ac confirmari poffent, re folent, mentem fimul, & oculos abfque ullo alio librorum vehiculo? Inper omnes Scripturæ Sacræ locos fuper veto vices hic Thefaurus fupplecertis quafi capfulis inclufos, nullo ne- re poteft fic dictarum Concordantiarum, gotio circumducere, & ancipitem il-fed non vice verfa, fiquidem in iftis Conlum ufque ad divifionem animæ fimul & fpiritus pertingentem verbi divini gladium Hebr. 4. 12. quaquaverfum Itringere poffis. Si vis exempli gratia, Theologus differere de attributis divinis, de Trinitate perfonarum, de Incarnatione Chrifti, de Spiritus Sancti proceffione a Patre & Filio &c. evolve titulos: Deus, Chriftus, & Spiritus Sanctus &c. & invenies dicta & argumenta Biblica quotquot de ifta materia in Scripturis Sacris extant. Visne de virtutibus & vitiis verba facere Moralifta? quære, titulos congruos, & fatis tibi undique fiet. Visne controverfiarum amator ac ftudiofus articulum controverfum enucleare, & ex Scripturis s. demonftrare de purgatorio, de invocatione San. ctorum, de Miffa, de oratione flexis genibus & fic porro, evolve titulos, &evenient, & invenies omnia prætenfa clara. Et fic erit in omnibus Facultatibus & fcientiarum generibus; Phyficus inveniet elementa quatuor, & quidquid alia in hoc fublunari occurrit; Cafuifta de reftitutione, de facramentis, & reliqua ; & Fruere igitur hoc Thefauro, Chritandem Orator & Concionator de omni ftiane Lector, & expecta conciliatodabili materia reperiet dicta & exemplarium & Onomafticum Biblicum. Vale, & Biblica plurima & gula in facro textu fave, & pro me deprecare Deum.

Non tandem titillantis alicujus lau dis cupiditate pellectus fudorem in colligendis his titulis infumpfi, fed eo libentius hunc laborem, hanc ope am fufcepi (nam pręter hanc, & aliquam tenuem judicii exercitationem nihil meum dici poteft) quo majorem inde utilitatem & fructum Ecclefiam Dei Romano - Catholicam, cujus depofitum eft Scriptura Sacra juxta effatum S. Pauli ad Rom. 3. 2. percepturam effe credidi, adeoque officii mei & muneris effe duxi, omnem operam navare, omne onus fubire, omneque ftudium meum eo referre, quo Dei & Ecclefiæ fuæ fanctæ promoveatur gloria.

De utilitaté hujus OPERIS quidam ita canit;

Exiguus quamvis fit præfens mole libellus,

Nec modica in vaftum pagina crefcat`opus:
Aft operis pretium bene jufta appende bilance,
Dices, crede mibi, maximus ifte liber;
Ledus enim poterit, me judice, vincere fummas
Divitias Craft, divitiasque Mide

Ille dabit dignos cælefti pectore mores,
Vivendi leges & pietatis opes:

Divitis ubertim virtutis munera fundet,

Quæ potes undanti vix capere ipfe finu;
Huc oculos animumque refer, manibusque paratis
Sedulus æternas quilibet aufer opes.
Fertilis bortus adeft, maturis fructibus ingens,
Quo nibil uberius maximus orbis habet.
Multiplici bic furgunt æterna munera vita

Germine, felici dona legenda manu.
Hefperidum celebrant pomaria carmina vatum;
Quafque habet Alcinoi nobilis bortua, opes.
Laudibus immodicis celebrantur Adonidis borti,
Quique alii Vatum munere nomen babent.
Nos tibi non veterum canimus ludibria Vatum,
Non petit bic falsam fabula vana fidem.
Omnia fed fidei refero, & plenissima veri,

Fabulaque in noftro carmine nulla fedet. Hic funt therei felicia munera Regis,

Sanderum quidquid vota beata petunt. Hic Junt Nedarei fontes fiumina viva, Ambrofia bis Die dona beata fluunt. Inde cibum vita fumes e divite menfa,

Quo fumpto, non eft dira timenda fames. Ille brevi goro facri myfteria verbi

Claudit, & hæc ubi fint i venienda, docet.
Omnia que claudunt facrata volumina legis,

Turba Prophetarum, que facra cumque docet.
Sed quia nos rerum nimium nimiumque retardas
Copia, tunc refert ordinis eft viam.
Hanc qui rite tenet, magna je fruge beabit,
Sentiet Audii præmia certa fui;

Et cum fit feries rerum laudanda probata,
Officium Au&toris confule, quæfo, boni:
Plurima nam pauci complectens ordine pleno,
Oftendit capitis verficulique notas:

Adde quod & fenium breviter fubnedit apertum;
Ne fubeant mentem tædia longa tuam.
Denique quicquid habet Divini pagina verbi,

Exiguo aut nnllo binc pene labore petes:
Sive monere voles, five increpuisse jacentem

In vitiis aliquem, quem malus error habet ;