11.

redegimus, et per notarium, qui nobis est à secretis, signari, BOOK sigillique autentici ejusdem nostræ almæ universitatis jussimus appensione communiri. Tholosa kal. Octob. ann. à Christo nato MDXXX.

Censura facultatis sacræ theologiæ universitatis Bononien

sis.

CUM Deus Optimus Maximus veterem legem ad morum vitæque informationem ac institutionem ore suo tradiderit, idemque humanitate sumpta, mortalium Redemptor Deus novum condiderit Testamentum, sed ad dubia, quæ in multis emergebant, tollenda declarandaque contulerit, quæ ad hominum perfectionem elucidata nonnihil conferunt; nostras partes semper fore duximus hujusmodi sanctissima Patris æterni documenta sectari, et in rebus arduis ac dubitabilibus, superno illustratos lumine, nostram ferre sententiam, ubi causa mature consulta, multisque hinc inde rationibus, scriptisque patrum dilucidata fuerit, nihil quod possumus, in aliquo temere ferentes. Cum itaque nos, præstantes quidam et clarissimi viri, obnixe rogarint, ut subsequentem casum maxima diligentia perscrutaremur, nostrumque subinde in eum judicium ferremus æquissime, soli veritati innitentes, in unum omnes almæ universitatis hujus doctores theologi convenimus, casu prius per unumquemque nostrum sigillatim domibus propriis examinato, summaque solertia per dies plurimos contracto: illud una mox vidimus, examinavimus, contulimus, ad amussimque singula quæque pertractantes ponderavimus, rationes quascunque contrarias, quas fieri posse censuimus, in medium afferentes atque solventes, etiam ipsius reverendissimi D. D. card. Cajetani, necnon Deuteronomicam dispensationem de fratris suscitando semine, et reliquas tandem omnes sententias oppositas, quæ ad id negotii facere viderentur. Quæsitum est igitur à nobis, An ex sola ecclesiæ institutione vel etiam jure divino prohibitum fuerit, ne quis relictam à fratre sine liberis in uxorem ducere valeat? quod si utraque lege ne fieri possit, cautum est, An quenquam possit beatissimus pontifex super ejusmodi contrahendo matrimonio dis

BOOK pensare? Qua diligentissime (ut diximus) ac exactissime II. seorsim palamque examinata, ac pro viribus nostris, optime

discussa quæstione, censemus, judicamus, dicimus, constantissime testamur et indubie affirmamus, hujusmodi matrimonium, tales nuptias, tale conjugium horrendum fore, execrabile, detestandum, viroque Christiano, immo etiam cuilibet infideli prorsus abominabile, atque à jure naturæ divino et humano diris pœnis prohibitum. Nec posse sanctissimum papam (qui tamen fere omnia potest) cui collatæ sunt à Christo claves regni cœlorum; non inquam posse aliqua ex causa super hujusmodi contrahendo matrimonio, quenquam dispensare. Ad hujus conclusionis veritatem tutandam, in omnia loca et tempora parati sumus. In quorum fidem has scripsimus, almæque nostræ universitatis ac sacri venerabilium theologorum collegii sigillo munivimus, solita nostra generali subscriptione signantes. Bononiæ in ecclesia cathedrali, decima Junii, anno Dom. M.D.XXX. sub Divi Clementis 7. pontificatu.

omnes

Censura facultatis sacræ theologiæ almæ universitatis Pataviensis.

TESTANTUR, qui catholicam fidem astruunt, Deum Optimum Maximum legis veteris præcepta filiis Israel ad exemplar vitæ ac morum nostrorum institutionem ore proprio tradidisse, eundemq; trabea humanitatis indutum, Redemptorem omnium factum, Novum Testamentum condidisse, et nedum propter hoc, sed ad dubia quæcunq; emergentia removenda, dilucidandaq; nobis misericorditer condonasse, quæ ad nostri perfectionem enucleata fructus uberes conferunt et salutares. Nostrum semper fuit eritque per secula (uti Christicolas decet) hujusmodi celebratissima summi Pontificis instituta sectari, et in quibusq; dubitationibus, ac arduis quæstionibus supernaturali lumine freti, nostrum proferre judicium, ubi res ipsa optime considerata, multisq; hinc inde demonstrationibus, atq; patrum authoritatibus mature declarata fuerit, temere quoad possumus nihil omnino judicantes. Cum igitur nos, quidam oratores clarissimi suppliciter exorarint, ut subsequentem casum diligentissime perscrutari dignare

II.

mur, atque nostram ferremus exinde sententiam, soli veri- BOOK tati simpliciter attendentes: qua ex re omnes hujus almæ universitatis doctores theologi in simul convenimus, re ipsa prius per nostrum quemlibet particulariter propriis domibus examinata, summaque cum solertia enucleata, mox in unum redacti cuncta consideravimus, examinavimus, omniaq; sigillatim ponderavimus, argumenta quæcunq; contraria, quæ fieri quoquo modo posse putavimus, adducentes, atq; integerrime dissolventes, necnon Deuteronomicam dispensationem de fratris suscitando semine, et reliquas omnes rationes atque sententias oppositas, quæ ad id facere videbantur: quæstio igitur talis fuit exposita, An ex sola sanctæ matris ecclesiæ institutione, vel etiam de jure divino prohibitum fuerit, ne quis relictam fratris absq; liberis in uxorem ducere valeat? Quod si utrobiq; fieri nequeat cautum est, An beatissimus pontifex super hujusmodi contrahendo matrimonio quenquam dispensare legitime possit? Quo exactissime (ut dictum est) seorsim publiceq; discusso, ac pro viribus dilucidato quæsito, dicimus, judicamus, decernimus, attestamur, atq; veridice affirmamus, matrimonium hujusmodi, tale conjugium et tales nuptias nullas esse, immo detestabiles, atq; execrandas Christiano cuilibet esse, prophanas, et ut scelus abominandas, crudelissimis pœnis, jure naturæ, divino et humano, clarissime esse prohibitas. Nec beatissimum pontificem, cui claves regni coelestis à Christo Dei Filio sunt collatæ, ulla ex causa posse super tali matrimonio contrahendo quenquam juridice dispensare. Cum illa, quæ sunt à jure divino prohibita, non subsint ejus potestati, nec in illa gerit vicem Dei, sed solum super ea, quæ sunt commissa jurisdictioni hominum. Ad cujus sententiæ ac conclusionis veritatem tutandam et ejusdem certissimam defensionem, nos omnes unanimes semper et ubique parati sumus. In quorum fidem has nostras fecimus, almæ universitatis nostræ, ac sacri reverendorum theologorum collegii sigillo solito communivimus. Datum Paduæ in ecclesia hermitarum S. Augustini, die primo Julii, M.D.XXX.

The judgment of the Lutheran divines about the king's marriage, ex MSS. R. Smith, London.

Ex hac collatione in qua audivimus argumenta de controversia divortii serenissimi et illustrissimi regis Angliæ, Franciæ, &c. proposita et diligenter agitata à reverendo D. D. Edwardo Hereford. episcopo, D. Nicolao archidiacono et D. D. Barnes, intelleximus serenissimum regem maximis et gravissimis causis adductum, superatum et conclusum esse, ut in hoc negotio matrimonii sui faceret quod fecit: nam hoc manifestum est et negare nemo potest, quod lex Levit. tradita Lev. 18. v. 20. prohibet ducere fratris uxorem, &c. sed divina, naturalis, et moralis lex est intelligenda tam de vivi quam de mortui fratris uxore, et quod contra hanc legem nulla contraria lex fieri aut constitui possit, sicut et tota ecclesia semper hanc legem retinuit, et judicavit hujusmodi nuptias incestas esse, sicut testantur synodorum decreta et sanctissimorum patrum clarissimæ sententiæ, et has nuptias prohibent et vocant incestas etiam jura civilia.. Proinde et nos sentimus, et hanc legem de non ducenda uxore fratris in omnibus ecclesiis servandam esse veluti divinam, naturalem, et moralem legem; nec in nostris ecclesiis vellemus dispensare aut permittere, præsertim ante factum, ut ejusmodi nuptiæ contraherentur, et hanc doctrinam possumus et volumus Deo volente facile defendere. Cæterum quantum ad divortium pertinet, nondum sumus plene persuasi ut sententiam nostram ferre possimus, An post contractum matrimonium in hoc casu serenissimi regis debuerit fieri divortium. Rogamus igitur seren. regem ut æquo animo ferat, differri nostram sententiam in hac re donec erimus certiores.

XXXVI.*

An abstract of the grounds of the divorce.

Written in the beginning, Thomas Cantuarien.

Articuli ex quibus plane admodum demonstratur divortium inter Hen. 8. Angliæ regem invictiss. et serenissimam Catharinam necessario esse faciendum.

BOOK
II.

Cotton lib. I.

1. AFFINITAS quæ divino et naturali jure impedit ne matrimonium contrahatur, et contractum dirimit, solo nuptiali Vesp. b. 5. fœdere inducitur.

2. Substantia matrimonii, verum perfectumq; conjugium, sola conjugali pactione, et non carnali copula efficitur.

3. Vir et uxor solo fœdere conjugali, Deo inprimis operante, una mens et una caro fiunt.

4. Carnalis copula affinitatem solo jure ecclesiastico repertam inducit.

5. Affinitas sola carnis concubitu orta sanctione humana solum impedit, ne matrimonium contrahatur, et contractum dissolvit.

6. Carnalis copula matrimonium necessario reddit con

summatum.

7. Potest matrimonium carnali copula consummari, etiam uxoris virginitate irrecuperabili non amissa.

8. Serenissimam Catharinam ab illustrissimo principe Arthuro relictam virginem non fuisse affirmamus.

9. Sereniss. Catharinam ex judiciis quam plurimis attestantibus, et violentam præsumptionem inducentibus, ab eodem illustrissimo principe Arthuro corruptam, atq; matrimonium inter eos consummatum fuisse non dubitamus.

10. Serenissima Catharina, præsumptione violenta hujusmodi constante, virginitatem suam juramento præsertim publico probare nequit.

11. Judex eandem serenissimam Catharinam, super ea

*This article cannot be found. Either the MS. here copied has a wrong reference, or the article was lost from it in the fire which damaged the Cotton library. The MS. is much burnt.