culis corda nostra accenduntur. Circa modum, quo illae poenitenti praescribi debeant, haec observato: Rudes utiliter docebis, ut ejusmodi adspirationes certo (de quo admoneantur) tempore, loco, signo eliciant. Sic v. g. moneri potest poenitens a) respectu temporis. Nocte cubitum concessurus, dices aut cogitabis: Lectum nunc subeo ignorans, an crastina surrecturus sim... Quot peccatores incurii subita morte oppressi sunt! Id forte, si deinceps peccavero, et mihi evenire poterit. O Deus mi! averte hoc malum a me: non peccabo amplius, hoc firmiter et sancte propono. Mane evigilans, cogita: Forte haec dies ultima vitae meae, aut certe ad salutem meam curandam a bono patre data. Quid, egone ad peccandum ea abutar? Absit, o Deus mi! Renovo propositum meum, adesto mihi gratia tua, non cedam peccatis, malis desideriis, irae, invidiae etc. Simile quid etiam ad horae pulsum aut ad Angelicae salutationis signum a poenitente dici, vel cogitari potest. b) Aspectu loci moneri quandoque poterit poenitens, ut locum e. g. coemeterii transiens aut respiciens, sibi ipsi dicat: Hic plures tumulantur, qui in diem praesentem se victuros confidebant; hoc in loco item, citius quam credam, fors brevi, putrescet corpus meum, quod nuné perdite amo. Ast ubi tunc erit anima mea? In inferno; nisi peccare desistam. Adjuva me Deus, dum firmiter propono, peccatum hoc vel illud non porro patrare velle . . . Vel si dicat aspiciendo sepulcra: Vanitas vanitatum, et omnia vanitas. Terrenis cor meum non affigam amplius, Tibi soli, Deus mi, adhaerebo, propter Te omnia libenter sustinebo etc. Similiter e. g. in ecclesia respiciendo ad fontem baptismalem, potest foedus baptismale renovari. c) Respectu signi doceri potest poenitens, ut v. g. aspiciendo ignem infernalis ignis memoriam resuscitet; aspiciendo Christi crucifixi imaginem ad patientiam aut peccati odium, ad contritionem, ad fiduciam se animet etc.; spectando coelum stellis coruscans coelestis patriae desiderium, et in virtute proficiendi fervorem accedat 1). -- 12. Matura veritatum religiosarum perpensio et applicatio ad animum emendandum. §. 170. Brevem veritatum religiosarum considerationem earumque ad animum emendandum applicationem poenitentibus perutilem esse, dubio caret. Pariter facile patet, confessarium poenitenti, praecipue minus culto, certam quandam veritatem assignare, ac simul modum illam salubriter ad animum suum applicandi, ostendere debere. Ita v. g. moneatur poenitens, ut circa veritatem: "Deus infinite sanctus, scit malas cogitationes, quas intimo corde 4) Cfr. Libellum precum in usum stud. juventutis. Vien. p. 134-139. - -re fovemus."Deus diligit bona, odio autem habet mala, muneratur bonos, poena afficit malos" etc., quotidie per septimanam, vel singulis diebus dominicis et festivis usque ad proximam confessionem diligenter meditetur; quo fiat, ut facile illius memoriam in se excitet, et ita tentationis tempore confortetur. Huc referri possunt actus virtutum theologicarum, hac tamen cautione, ut formula non ore tantam recitetur, sed ejus verba perpendantur, et ad specialem poenitentis statum applicentur, v. g. in actu fidei excitando, ad animum in fide, in veritates vel in genere divinitus revelatas, vel in specie a poenitente addubitatas roborandum; in actu spei, ad animum ob peccata commissa anxium quietandum, vel intuitu divinae gratiae et vitae aeternae erigendum; in actu charitatis, ad animum in Dei amorem inflammandum etc. Aeque bene consuletur poenitentis emendationi, si moneatur, nt certam quamdam admonitionem sive exhortationem, quam confessarius modo ei impertivit, quotidie aut saltem interdum in mentem animumque revocet, ejusque sedulam executionem Deo promittat. Quem in finem juvat, monitionem, quam poenitenti dat confessarius, locis sacrae Scripturae intellectu retentuque facilibus, praesertim pericopis Evangeliorum nectere; quin imo quo facilius monita in memoriam redeant, objectis quoque in rerum natura visibilibus conjungere, ut a visibilibus ad invisibilia, a corporalibus ad spiritualia ascendat. 1 13. Meditatio. §. 171. Poenitentium excultorum nonnullis meditatio sensu strictori sumta, de qua §§. 22-25. mentionem jam fecimus, instar medii conversionis et perfectionis promovendae merito et utiliter praescribitur. Meditationem utilem esse et necessariam tam peccatoribus, quam justis, sacrae literae probant: "Desolatione desolata est terra, quia nemo est, qui recogitet corde" 1). "In omnibus operibus tuis memorare novissima tua, et in aeternum non peccabis" "). "Beatus vir, qui meditatur in lege Domini die ac nocte" 3). „Beatus vir, qui in sapientia morabitur, et qui in justitia sua meditabitur, et in sensu cogitabit circumspectionem Dei *). SS. Patres omni data occasione fideles ad meditationem frequentandam adhortari non desistunt. Sic S. Hieronymus: Eligatur tibi opportunus et aliquantulum a familiae strepitu remotus locus, in quem, veluti in portum quasi ex multa tempestate curarum, te recipias, et excitatos foris cogitationum fluctus secreti tranquillitate componas. Tantum sit divinae legis studium, tam crebrae cogitationum vices, tam firma et pressa de futuris cogitatio, ut reliqui temporis occupationes facile hac vacatione compenses. Nec hoc ideo dico, quod te retraham a tuis, imo id agimus, ut ibi discas ibique mediteris, qualem tuis praebere te debeas" "). "Meditatio, ait S. Augustinus, praesentis, vitae nostrae in laude Dei esse debet. Non potest fieri, ut habeat mala facta, qui habet bonas cogitationes"). Et S. Bernardus: "Et primum quidem ipsum suum fontem i. e. mentem, de qua oritur, purificat consideratio; dein regit affectus, dirigit actus, corrigit excessus, componit mores, vitam honestat et ordinat; postremo divinarum pariter et humanarum rerum scientiam confert" 3). Ne quis vero sibi persuasum habeat cxercitium meditationis solis personis specialiter Deo dicatis quales sunt Religiosi et Clerici, utile esse ac necessarium, non autem ad omnes fideles ejus utilitatem ac necessitatem esse extendendam, audiat Catechismi Romani illustre ea de re testimonium, ubi, quae sint praecipue observanda, Sacerdoti aliorum confessiones excipienti, declarans ait: „Docendus est etiam poenitens, ut nullum patiatur esse diem, quin aliquid de Passionis Domini nostri mysteriis meditetur, hac enim meditatione assequetur, ut ab omnibus daemonis tentationibus indies se tutiorem esse sentiat. Neque enim ulla est alia causa, cur tam cito, vel leviter ab hoste impugnati, animo et viribus succumbamus, quam quod ex coelestium rerum meditatione divini amoris ignem concipere non stu deamus, quo mens recreari atque erigi possit." His concinunt, quae pulchre de meditatione loquuntur S. Franciscus Salesius 4) et Ludovicus Granatensis 5). Nullus corpore sanus negotiorum multitudine impediri se sinit, quin corporali cibo, potu, quiete, indies corpus reficiat et alat; et si in statu augmenti sit, etiam augere satagat. Cur igitur obtenta animae per poenitentiam sanitate, non quilibet Christianus singulariter sit sollicitus, ut exercitio, meditationis (quae vero cibus et potus spiritualis animae est) quotidie eam reficiat, et gratiae vitam in se augeat? Non difficile est fideli, attente recogitare gravissimas nee unquam finiendas inferni poenas, infinitam Dei clementiam, acerbissimam Christi Domini Passionem, summam Dei propter se amabilitatem infinitam, denique peccati, quod offensa Dei, summi Boni est, gravitatem, ut nimirum his considerationibus moveatur animus peccatoris ad eliciendos actus timoris, spei, dilectionis Dei, ac odii et detestationis peccatorum, vel justi voluntas in Dei amorem magis et magis accendatur? Nec officit meditationis officio, quod distractiones facile obveniant; nam evagatio mentis, quae fit praeter propositum, orationis fructum non tollit. »Saepe, ait S. Gregorius, in ipso orationis sacrificio importunae se cogitationes +) Ad Celant. 2) In Psalm. CXLVIII. 3) Libr. 1. Consider. c. 7. 4) Philoth. P. II. c. 1. P. V. c. 17. — 5) Libro 1. De Orat. et med. c. 1. ingerunt, quae hoc rapere vel maculare valeant, quod Deo immolamus. Unde Abraham, cum ad occasum solis sacrificium offerret, insistentes aves pertulit, quas studiose, ne oblatum sacrificium raperent, abegit. Sic nos, cum in ara cordis holocaustum Deo offerimus, ab immundis hoc volucribus custodiamus, ne maligni spiritus, et perversae cogitationes rapiant, quod mens nostra offerre se Domino utiliter sperat" 1). Quemadmodum distractiones minime causa esse possunt, quominus orationi vacemus, ita pariter non excusant ab exercitio meditationis; sed utrinque remediis utendum est contra hujusmodi mentis evagationes. Sic, qui distractionibus obnoxii sunt, adminiculo libri spiritualis utantur, ex quo, prius quam se meditationi dent, legant materiam fini meditationis accommodam; vel si legere nesciant, suaderi potest, ut ante Crucifixi, vel aliam piam imaginem sese in oratione collocent, et ad longiores distractiones evitandas obtutum oculorum ad eandem imaginem identidem convertant; vel uti possunt adminiculo orationis vocalis ; v. g. recitando orationem dominicam, et ad singulas petitiones attentiori consideratione nonnihil subsistendo; vel simili modo recitando psalmum; "Miserere mei" et ad singulos versiculos brevi aliqua consideratione tantisper immorando, donec pius aliquis affectus inde exsurgat in animo. Quoad eos autem, qui ad perfectionem christianam serio quidem anhelant, attamen vel ob ingenii debilitatem, vel ex praesenti sua dispositione prorsus inepti sunt, lumina et ardores, quibus indigent, per alia media aliquatenus suppleri possunt, nempe per piam lectionem, per attentam auscultationem verbi divini, repetitas preces et suspiria, per frequentem orationem vocalem etc. 14. Exercitia spiritualia.. §. 172. Ad calcem hujus articuli de variis devotionis et pietatis generibus non possumus nobis temperare, quin de exercitiis spiritualibus breviter aliqua moneamus; quippe quae non tantum ceu peccatorum remedium in quibusdam saltem poenitentibus plurimum valent ad conversionem feliciter auspicandam, sed etiam ceu virtutis subsidium, ut gratia, quae diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, statis temporibus resuscitetur. Quis enim inficias ibit exercitiorum spiritualium utilitatem, dum quis seclusis hujus temporis turbis atque negotiis, veritates aeternas omni qua' potest attentione meditetur, interiora exactius discutiat, vitae melioris proposita concipiat, vel jam concepta restauret, eaque continuatis precibus et devota Sacramentorum susceptione sanciat, et quasi obsignare satagat? Haec est forma studii spiritualis, ut sa 1) Mor. libr. 16. c. 19. pienter disponamus praesentia nostra, recogitemus in amaritudine animae nostrae praeterita, futura quoque sollicite provideamus. S. Franciscus Salesius similitudinem ab horologio repetit, quod non tantum per singulos dies de novo intendi solet, suisque ponderibus restitui, sed semel saltem per annum dissolvi, ut aerugo, quam forte contraxit, auferri, et ferramenta, si laxata vel continuo usu detrita fuerint, restaurari queant. Pari modo, inquit, et nos praeter exercitia quotidiana, semel saltem per annum cor nostrum intimius perscrutari, appetitus et affectus illius adcuratius inspicere, et quidquid ibi hiulcum vel corruptum invenerimus, reparare oportet. Quare exoptat S. Mater Ecclesia, imo propositis indulgentiis etiam allicit 1), ut, quod a clericis et sacerdotibus praesertim fiat, a reliquis quoque fidelibus instituatur. S. Martinus, quo utilius saluti proximorum vacaret, solebat ad tempus in coenobium, urbi Turonicae vicinum, meditationis causa secedere, ab omni turba et strepitu rerum temporalium secretus. S. Augustinus alienatis a se curis secularibus, Deo cum iis, qui eidem adhaerebant, vivebat, jejuniis, orationibus bonisque operibus, in lege Dei meditans die ac nocte. "Hoc me delectat, ait, et ab omnibus actionibus necessitatis, quum relaxari possum, ad istam voluptatem refugio. Neque in his omnibus, quae percurro consulens te, invenio tutum locum animae meae, nisi in te, quo colligantur sparsa mea, nec a te quidquam recedat ex me“ 2). S. Carolus Borromaeus bis saltem singulis annis ab urbe discedebat, seque in remotis solitariisve locis colligens, plures dies totos ab omni alia occupatione liber, tum superioris temporis errata dolebat, tum sese spiritualibus divinisque contemplationibus ad majorem sanctitatem incitabat. Inde coelesti pabulo refectis animae viribus ad sua curriculà recens alacrisque descendebat. S. Franciscus Salesius exercitiorum spiritualium causa secessit omni anno semel saltem de populo, atque unico salutis suae vacabat negotio, non aliud curans, quam ne quid praeter hoc curaret. In hunc portum quasi ex multa curarum tempestate sese contulit. Ibi lectionibus divinis, crebris orationibus, firma pressaque de futuris cogitatione didicit, qualem se, egressus inde, omnibus praebuit. II. Jejunium. §. 173. Quum homo, qui per aliquod tempus pravis animi cupiditatibus nimium indulsit, dominium in illas amittat, ad emendationem vere talem requiritur, ut amissum illud dominium denuo acquirere adlaboret. Media autem ad hunc finem facientia sunt opera sui ipsius abnegationis et mortificationis, quae sub nomine jejunii comprehenduntur. Quae quidem pro diversitate indigentiarum et circumstantiarum sunt: 1) Benedict. XIV. 16. Dec. 1746. - 2) Libr. 10. Conf. c. 40. |