§. 235. Causae, cur perfecta conversio tarde et laboriose fieri soleat §. 236. Corollarium practicum inde resultans

350

352

381

383

§. 260. Mira et insolita confitentes

389

390

§. 258. Regulae generales in tractandis scrupulosis

§. 259. Monita specialia in tractandis scrupulosis

§. 261. Criteria ad discernendas visiones

§. 262. Criteria ad ecstases discernendas naturales et supernaturales 392 §. 263. Monita S. Philippi Nerii •

§. 264. Cura eorum, qui per visiones delusi sunt ·

Caput II.

.

De principiis specialibus ratione habita poenitentium

status externi.

§. 265. Parvuli et pueri. Momentum confessionis parvulorum et

puerorum

§. 266. Aetas

§. 267. Agendi ratio cum parvulis et pueris

§. 268. Continuatio

393 395

396

397

398

§. 269. Confessio puerorum ad primam sacram Communionem accedentium

402

§. 276. Monita generalia pro perfectione monialium §. 277. Clerici sacris Ordinibus initiandi

Pag.

412

414

417

§. 287. Modus agendi occurrente impedimento dirimente §. 288. Continuatio .

434

§ 289. De dispensatione super impedimentis

§. 290. De sanatione matrimonii in radice

436

-

438

Momentum et gravitas confessionis infirmorum §. 309. Modus disponendi infirmos ad confessionem §. 310. Modus agendi in ipsa confessione excipienda §. 311. De restitutione ab infirmis praestanda §. 312. De tentationibus, quibus impeti solent infirmi §. 313. De virtutibus, quibus exercendi sunt infirmi §. 314. De Eucharistia et Unctione infirmorum

§. 315. De testamento ab infirmis condendo

§. 316. Infirmi et moribundi parvuli

§. 317. De Benedictione Apostolica, vulgo sic dicta General-Ab

§. 318. Modus agendi, dum infirmus ad ultimam luctam accedit, et postquam obiit

Caput III.

468

469

De principiis specialibus, ratione habita specialium relationum

poenitentium et peccatorum.

§. 319. Poenitentes confessario ignotam linguam loquentes

§. 320. Ad fidem catholicam conversi

470

456

457

459

460

462

463

464

465

467

Pag.

§. 326. Ad restitutionem obligati

§. 327. Fundamentum restitutionis

§. 321. Homines facinorosi carceribus mancipati

§. 322. Rei capite damnati

§. 323. Continuatio

§. 324. Continuatio

§. 325. Peccata, quae nova officia pariunt, confitentes

§. 328. Cooperantes ad injustam laesionem

472

473

476

477

478

480

482

§. 329. Ordo restitutionis inter plures ad injustam laesionem coo

perantes

484

Necessitas et utilitas confessionis generalis

510

512

§. 347, Modus agendi confessarii in confessionibus generalibus

§. 349. Agenda administrato Poenitentiae Sacramento

514

515

517

§. 350. Epilogus ad Lectores, Sacerdotes et Confessarios juniores

§. 1. Filius

Poenitentia.

ilius Patris unigenitus, Jesus Christus, Dominus et Deus noster, venit in hunc mundum, ut omnes, qui credunt in Eum, non pereant, sed habeant vitam aeternam. Copiosam enim nobis paravit redemptionem, pro peccatoribus moriens, ipse Justus pro injustis. Et quotquot sacro baptismatis fonte abluti sunt, reapse a peccatis suis liberati sanctificantur ceu filii Dei in spe vitae aeternae. Ast quam infelices heu! excidimus visceribus dilectionis divinae, denuo peccando et peccata cumulando! Neque hos miseros iterum iterumque lapsos benignitas et humanitas Salvatoris dimittit inanes spe veniae, sed ad suae misericordiae thesauros nunquam non invitat dicens: "Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos" 1). Accedimus Eum laborantes et peccatis onerati, et reficimur in secunda post naufragium tabula, in Sacramento Poenitentiae. Ipse est, qui Poenitentiam operatur in nobis et nos per Ipsum. "Sine me nihil potestis facere" "). Huic autem Sacramento Novae Legis fundamento est et intime nexa ejusdem nominis virtus moralis, videlicet poenitentia, quae cognitionem erroris pristini et mutationem propositi, nec non dolorem animi et facti ipsius punitionem complectitur. Quem poenitentiae, qua virtutis, significatum et usus loquendi sacer, et omnium saeculorum consensus probant. Unde legimus: "Convertimini ad me in toto corde vestro, in jejunio, et fletu, et in planctu. Et scindite corda vestra, et non vestimenta vestra” 3). >>Idcirco ipse me reprehendo et ago poenitentiam in favilla et cinere"). Si in Tyro et Sidone factae fuissent virtutes, quae factae sunt in vobis, olim in cinere et cilicio poenitentiam egissent" 5). "Quae secundum Deum tristitia est, poenitentiam in salutem stabilem operatur" "). Quae poenitentia si cinerem, cilicium, terroresque et gemitus involvit, cum resipiscentia etiam acre commissi peccati odium ejusque vindictam importat. Quod Ecclesiae Patres non minus clare ac frequenter exprimunt. Ex. gr. S. Augustinus ait: "Non sufficit ad poenitentiam mores in melius mutare, et a factis malis recedere, verum etiam de his, quae facta sunt, satisfiat Deo per poenitentiae dolorem, per humilitatis gemitum, per contriti cordis sacrificium, cooperantibus eleemosynis" "). Et alio loco: »Nihil agit, quem veraciter poenitet, nisi ut id, quod mali fecerit, impunitum esse non sinat" ). Et S. Gregorius M.: Admonendi sunt, qui admissa dese

1) Matth. XI. 28. — 2) Joan. XV. 5. 3) Joël. II. 12. 13. 4) Job. XLII. 6. – *) Luc. X. 13. 6) II. Cor. VII. 10.—7) Serm.351. n. 12.—8) Epist. 153.

-

runt, nec tamen plangunt, ne jam relaxatas aestiment culpas, quas etsi agendo non multiplicant, nullis tamen fletibus mundant. Neque enim scriptor, si a scriptione cessaverit, quia alia non addidit, etiam illa, quae scripserat, delevit: et simili modo nec qui contumelias irrogat, si solummodo tacuerit, satisfecit: cum profecto necesse sit, ut verba praemissae superbiae verbis subjunctae humilitatis impugnet: nec debitor absolutus est, qui alia non multiplicat, nisi et illa, quae ligaverat, solvat. Ita et, cum Deo delinquimus, nequaquam satisfacimus, si ab iniquitate cessamus, nisi voluptates quoque, quas dileximus, e contrario appositis lamentis insequemur" 1). Lactantius vero omnia, quae ad poenitentiae notionem pertinere diximus, paucis ita complectitur: »Nec tamen deficiat aliquis, ut de se ipso desperet, si — ad injustitiae viam lapsus est; potest enim reduci et liberari, si eum poeniteat actorum, et ad meliora conversus satisfaciat Deo"). Atque hoc modo per poenitentiam Deo reconciliati sunt homines 3), antequam Christus aeterna Dei consilia de salvandis peccatoribus plene patefaceret, atque eum in finem Ecclesiam suo sanguine mundatam institueret. Postquam vero in N. T. Apostolis suis potestatem tradidit remittendi retinendique peccata, ex divina institutione in Poenitentia suas etiam partes habet ministerium ecclesiasticum, ita quidem, ut peculiare exinde prodeat Sacramentum, quod a superius descripta virtute differt ut totum a parte, aut homo integer anima et corpore constans differt ab anima.

Poenitentiae Sacramentum.

§. 2. Est autem Poenitentia Novi Testamenti Sacramentum, a Christo Domino institutum, quo per juridicam sacerdotis absolutionem, homini contrito, confesso et satisfacere parato peccata post baptismum commissa remittuntur.

I. Divina ejus institutio argumentis omni exceptione majoribus nititur. Ipse salvator optimus ex divina sua potestate paralytico *), mulieri peccatrici in civitate 5), et latroni in cruce 6) peccata remisit, et Pharisaeis hanc potestatem utpote mere divinam Ipsi negantibus dixit: „Ut quid cogitatis mala in cordibus vestris? Quid est facilius, dicere: Dimittuntur tibi peccata tua; an dicere: Surge, et ambula? Ut autem sciatis, quia Filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, tunc ait paralytico: Surge, tolle lectum tuum, et vade in domum tuam. Et surrexit, et abiit in domum suam" "). Itaque Ipse potestatem remittendi peccata exercuit. Hanc vero eandem suam potestatem dedit et Apostolis, cum a mortuis excitatus insufflavit eos, dicens: „Sicut misit me Pater, et ego mitto vos. Accipite

1) Libr. Past. P. III. Admonit. 31.—2) Institut. Libr. 4. 21, II. Reg. XII. 13. 14. 4) Matth. IX.-5) Luc. VII.

3) Ezech. XVIII. 6) Luc. XXXIII,

43.

7) Matth. IX. 4.