morte captivitatem sub ejus potestate, qui mortis deinde habuit imperium, hoc est, diaboli, totumque Adam, per illam prævaricationis offensam, secundum corpus et animam in deterius commutatum fuisse anathema sit.

:

4. Can. 2. Si quis Adæ prævaricationem sibi soli, et non ejus propagini, asserit nocuisse, et acceptam a Deo sanctitatem, et justitiam, quam perdidit, sibi soli, et non nobis etiam eum perdidisse; aut inquinatum illum per inobedientiæ peccatum, mortem et pœnas corporis tantum in omne genus humanum transfudisse, non autem et peccatum, quod mors est animæ : A. S. : cum contradicat Apostolo dicenti : “Per unum hominem peccatum intravit in mundum, et per peccatum mors; et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt".

5. Can. 3. Si quis hoc Adæ peccatum, quod origine unum est, et propagatione, non imitatione, transfusum omnibus, inest unicuique proprium, vel per humanæ naturæ vires, vel per aliud remedium asserit tolli, quam per meritum unius mediatoris Domini nostri Jesu Christi, qui nos Deo reconciliavit in sanguine suo, factus nobis justitia, sanctificatio, et redemptio; aut negat ipsum Christi Jesu meritum per Baptismi Sacramentum in formâ Ecclesiæ rite collatum, tam adultis quam parvulis applicari; A. S.: quia "non est aliud nomen sub cœlo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri”. Unde illa vox: "Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccata mundi ". Et illa: "Quicumque baptizati estis, Christum induistis ".

6. Can. 4. Si quis parvulos recentes ab uteris matrum baptizandos negat, etiam si fuerint a baptizatis parentibus orti, aut dicit in remissionem quidem peccatorum eos baptizari, sed nihil ex Adam trahere originalis peccati, quod regenerationis lavacro necesse sit expiari ad vitam æternam consequendam, unde fit consequens, ut in eis forma Baptismatis, in remissionem peccatorum, non vera, sed falsa intelligatur; A. S.: quoniam non aliter intelligendum est id, quod dixit Apostolus : "Per unum hominem peccatum intravit in mundum, et per peccatum mors; et ita in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt": nisi quemadmodum Ecclesia catholica ubique diffusa semper intellexit; propter hanc enim regulam fidei ex traditione Apostolorum etiam parvuli, qui nihil peccatorum in semetipsis adhuc committere potuerunt, ideo in remissionem peccatorum veraciter baptizantur, ut in eis regeneratione mundetur, quod generatione contraxerunt. "Nisi enim quis renatus fuerit ex aquâ et Spiritu Sancto, non potest introire in regnum Dei ".

7. Can. 5. Si quis per Jesu Christi Domini nostri gratiam, quæ in Baptismate confertur, reatum originalis peccati remitti negat; aut etiam asserit non tolli totum id quod veram et propriam peccati rationem habet: sed illud dicit tantum radi, aut non imputari, A. S. : "in renatis enim nihil odit Deus: quia nihil est damnationis iis, qui

vere consepulti sunt cum Christo per Baptisma in mortem, qui non secundum carnem ambulant, sed veterem hominem exuentes, et novum, qui secundum Deum creatus est, induentes, innocentes, immaculati, puri, innoxii, ac Deo dilecti effecti sunt hæredes quidem Dei, cohæredes autem Christi ", ita ut nihil prorsus eos ab ingressu coeli remoretur.

Manere autem in baptizatis concupiscentiam, vel fomitem hæc sancta Synodus fatetur, et sentit : quæ cum ad agonem relicta sit, nocere non consentientibus. sed viriliter per Christi Jesu gratiam repugnantibus, non valet; quinimo qui legitime certaverit, coronabitur. Hanc concupiscentiam, quam aliquando Apostolus peccatum appellat, sancta Synodus declarat Ecclesiam Catholicam nunquam intellexisse peccatum appellari, quod vere et proprie in renatis peccatum sit; sed quia ex peccato est, et ad peccatum inclinat. Si quis autem contrarium senserit, A. S.

Declarat tamen hæc ipsa sancta Synodus, non esse suæ intentionis, comprehendere in hoc decreto, ubi de peccato originali agitur, beatam et immaculatam Virginem Mariam, Dei genitricem, sed observandas esse constitutiones felicis recordationis Sixti Papæ IV sub pœnis in eis constitutionibus contentis, quas innovat.

Objectum, Utilitas et Divisio Tractatus.

8. Objectum. In Tractatu de Deo Trino diximus de operationibus Dei ad intra; in præsenti autem Tractatu de operibus ejus ad extra disputandum est, scilicet de creaturarum productione et elevatione ad statum supernaturalem. Creaturæ autem triplicis sunt generis: mere materiales, scilicet mundus corporeus; mere spirituales seu angeli; materiales simul et spirituales, seu homines. De Creatione in genere jam satis dictum est in Philosophicis Prælectionibus; remanet igitur ut exponamus ea quæ fides docet de opificio mundi, de Angelis et Homine.

9. Utilitas dicendorum patet (a) ex eo quod creaturæ sunt veluti specula divinarum perfectionum, in quibus elucent ejus potentia, magnitudo et majestas: "Invisibilia enim ipsius per ea quæ facta sunt intellecta conspiciuntur"... Cœli enarrant gloriam Dei, et opera manuum ejus annuntiat firmamentum ..."2; proindeque per creaturarum scalas ad Deum ascendere valemus 3, et ex eis discere quomodo eum

I

2

Rom. I, 20. —" Ps. XVIII, 1; cf. Job. XXVIII, 23, sq.

3 Lege pium Bellarmini opusculum de Ascensione mentis in Deum per scalas creaturarum.

cognoscamus et amemus, juxta præclara S. Augustini verba1: "Cœlum et terra, et omnia quæ in eis sunt, ecce undique mihi dicunt, ut te amem: nec cessant dicere omnibus, ut sint inexcusabiles". (b) ex necessitate confutandi errores qui hâc nostrâ ætate ubique grassantur de rerum omnium originc, præsertim vero de hominis creatione et statu primigenio, necnon de generis humani lapsu : quum enim hæc omnia dogmata ab Agnosticis et Rationalistis multiplici ex capite impugnentur, a nobis strenue propugnari debent.

IO. DIVISIO

CAP. I. (ART. I. De Cosmogoniâ mosaicâ.

De opificio ART. II. De transformismo.

mundi.

CAP. II. De Angelis.

CAP. III.
De
Homine.

ART. I. De Angelis in genere.

ART. II. De Angelis custodibus.

ART. III. De Angelis malis.

Creatio.

ART. I. De Hominis origine.<Unitas gene

1 Confess., lib. X, 6.

Caput í.

DE OPIFICIO MUNDI.

II. In Institutionibus philosophicis demonstratum est mundum fuisse ex nihilo creatum, et quidem liberrime, ad Dei gloriam hic autem inquirere intendimus quid fides doceat de origine mundi, necnon de origine vitæ, variarumque viventium specierum. Nostri non est propositi Geologia vel Biologiæ provinciam ingredi, sed solum limites determinare intra quos tum scientiarum cultores, tum theologi sistere debent.

Art. I. De Cosmogoniâ mosaicâ '.

Ut certa ab incertis secernamus, in duplici thesi declarabimus quid certo et evidenter in Scripturâ et præsertim in primo Genesis capite de origine mundi doceatur, quid autem libere, salvâ fide, disputari possit. Sic enim melius apparebit mosaicam narrationem recte intellectam, cum disciplinis naturalibus minime pugnare.

12. Thesis 1: In primo capite Genesis quatuor præsertim de opificio mundi manifeste revelantur: 1° mundum et omnia quæ in eo sunt ex nihilo fuisse a Deo

1 Cf. S. Basilius, hom. in Hexaëmeron; S. Greg. Nyss., in Hexaëmeron; S. Augustinus, de Gen. ad litteram; de Genes. lib. imperfect. ; S. Thomas, q. 66-74; Petavius, De sex dierum opificio lib. I; Pianciani, In historiam creationis mosaicam Commentatio, initio Commentarii Cornelii a Lapide (ed. Vivès); Molloy, Geology and Revelation; Vigouroux, Mélanges Bibliques, Cosmog. mosaïque; Motais, Origine du monde d'après la Tradition, avec Introd. sur la Cosmogonie biblique par Ch. Robert; J. A. Zahm, Bible, Science and Faith; Guibert, Les Origines, I; Meignan, Le Monde et l'Homme primitif; Pozzy, La Terre et le Récit biblique; Castelein, S. J. La première page de Moïse, Louvain, 1884; De Foville, s. s. ap. Revue des Questions Scientifiques oct. 1882, p. 504; jan. 1883, p. 118; apr. 1884, p. 380; — aliaque opera infra citata.

creata; 2° et quidem non ab æterno sed in tempore; 3° omnia a Deo solo creata fuisse; 4° ea omnia quæ creata sunt bona esse'.

13. 1° Mundum et omnia quæ in eo sunt ex nihilo fuisse creata Moyses, contra Pantheistas ac idololatras, aperte declarat his verbis: “In principio creavit Deus cœlum et terram”2: hæc enim ex usu biblico universitatem rerum designant; aliunde, ne res incerta maneat, auctor sacer varias res, de quibus dubium esse poterat, successive commemorat, sc. lucem, firmamentum, maria, terram, solem et luminaria, omniaque animantia (2-27), et omnia fuisse a Deo facta diserte affirmat. Jamvero hic agi de verâ creatione ex nihilo colligitur 3:

(A) Ex ipso textu; vox enim hebraica bârâ (creavit) in formis kal et niphal nunquam usurpatur in Scripturâ nisi de operatione Dei propriâ; videlicet quadragies septies in V. Test. occurrit, ibique prædicatur de operatione Dei tum naturali tum supernaturali: quotiescumque de ordine naturali fit sermo, operatio de quâ agitur est vel stricte creativa, ut hic et infra (Gen. I, 27) vel talis qualis a creaturâ perfici nequeat, v. g. "Formans montes et creans ventum... Ego Dominus et non alter, formans lucem, et creans tenebras”4; quando agitur de ordine supernaturali, actio tam prodigiosa est ut creationi æquivalens censeri debeat: v. g. "Cor mundum crea in me, Deus"5. Ergo illa vox aptissima est ad designandam productionem ex nihilo, quæ est actio prorsus Deo propria. Attamen ex vocabulo solo argumentum apodicticum deduci non potest.

14. (B) Sed ex contextu firmatur argumentum; vult enim

1 Alia quæ in I cap. Gen. revelantur de origine vitæ, vel de origine hominis, infra expenduntur. ubi de Transformismo et de Homine. 2 Gen. I, 1.

3 Cf. Palmieri, th. 2; Mazzella, n. 49 sq.; Corluy, Spicileg., de Deo Creat. Comment. 1, vol. I, p. 166; Hummelauer, Comment. in Genes., Paris, 1895, p. 86 sq.; Tepe, n. 604 sq.

4 Amos., IV, 13: Isa. XLV, 6-7.

5 P's. L, 12.

Quod aperte declarat Welhausen (Prolegom. zur Geschichte Israel, Berlin, 1883, p. 321): 'Liber Genesis propriâ utitur voce ad solam actionem Dei creatricem designandam".