hopentlijk met geene goede oogen aenzag, dat de Republicq eene particuliere vreede quam te sluiten, om te weeten of men staet maeken kan dat eenige derzelve ons in zoo verre zullen willen behulpzaem zijn, dat zij op eene efficacieuse wijze hunne goede officien zullen aenwenden om Vrankrijk te appaiseeren en van die Mogentheit te verkrijgen, dat zij de Republicq laete de vrede sluiten met Engeland, zoodra als zij zulks op eene favorabele en honorabele wijze zal kunnen doen, zonder dezelve daerom te molesteeren of inquieteeren.

LETTRE CMXXXII.

M. Boers1) au conseiller-pensionnaire. Considérations sur l'ouverture de l'Escaut.

Parijs, den 8 April 1782.

HoogEdelGestrenge Heer.

Naar aanleiding van de poincten, welke ik de eer heb gehad te ontfangen des avonds voor mijn vertrek uit 's Hage, maak ik heden van de eerste oogenblikken mijner terugkomst gebruik, om aan U.H.E.G. te berigten hetgeen mij te Antwerpen voorgekomen is nopens het openen der Schelde.

's Keizers oogmerken op dat stuk zijn alsnog zodanig onbekend, dat, gelijk ik zeeker weet, in genoemde stad onder luiden van den eersten rang weddenschappen aangegaan worden, tot vrij aanmerkelijke sommen, wegens hetgeen daaromtrent al of niet geschieden zal.

') Voyez le volume précédent, p. 476 n°. 792. Sur sa mission de la part de la Compagnie des Indes-Orientales avec le directeur Van de Perre: Suite à l'Histoire de la Patrie (Wagenaar), vol. III, p. 27.

Ik meen derhalven niet beeter te kunnen doen, dan aan U.H.E.G. zoo kort mogelijk op te geeven zulke waarneemingen, die te zamen eenige grond uitleveren, om te onderstellen dat het openen der Schelde geenzints kan aangemerkt worden als een zaak waaraan men niet meer denkt.

Hiertoe dient, in de eerste plaats, de beschouwing in het algemeen van de toenemende naarijver der Antwerpenaars in het werk van den koophandel, welke naarijver onlangs een magtig voedsel gekreegen heeft door de hooge prijsen, waarvoor zij de ladingen, uit China met de Keizerlijke scheepen aangebragt en over Ostende bij hen ontfangen, verkogt hebben, gevoegd bij de schoone voordeelen uit de commissien van buiten genooten.

U.H.E.G. herinnert zig dat eenige jaaren geleeden door wijlen de Keizerin aan zeekeren Heer Bolts 1), die voorheen in Bengalen in dienst der Engelsche Maatschappije is geweest, dog denzelven met ongenoegen verlaaten heeft, een charter gegeeven is om van Trieste ор Indien te mogen vaaren en die middelen aan te wenden, welke ter vestiging en uitbrei. ding van den handel 't meest geschikt zouden zijn.

Aan het hoovd van het bestuur deezer nieuwe pogingen bevind zich de Hr Proli ) van Antwerpen,

1) Aventurier Hollandais, qui s'était enrichi par la navigation et le commerce, ce qui lui attira l'inimitié du gouverneur Anglais à Calcutta. Il attaquait celui-ci par plusieurs écrits et par un procès qui faillit le ruiner. En 1768 il entra au service Autrichien et tâcha de fonder des établissements de la Compagnie Autrichienne des Indes, mais perdait son influence après la mort de l'impératrice. Cf. Dict. of Nat. Biogr. i. v.

2) Charles de Proli, depuis 1768 baron, depuis 1779 comte de Proli par lettres patentes de l'impératrice Marie

een man van zeer uitgestrekte ontwerpen, die bij zijne stadgenooten den lust om in dien handel deel te neemen zoodanig heeft weeten gaande te maken, dat er kortelings op eene voormiddag door de Antwerpe naars alleen voor ver over de twee millioenen Guldens ingeschreven is....

De wijduitgestrekte vrijheid van godsdienst, door den Keizer verleend, doet de Antwerpenaars ook verwagten dat een menigte renteniers door de aangenaamheid van den oort, waarin die stad is geleegen, uitgelokt zal worden, om zich aldaar met er woon neer te zetten, 'tgeen alsdan de zenuwen voor den handel nog meer versterken zou kunnen....

F. W. BOERS.

LETTRE CMXXXIII.

Le conseiller-pensionnaire au prince d'Orange. L'opinion du collège des Nobles au sujet de la paix.

9 April 1782.

Doorlugtigst Vorst en Heer.

Ik heb d'eer U.D.H. te presenteeren een project om te kunnen dienen tot een advis van de Ridderschap van Holland in de groote zaak. Hetzelve is door mij voor het grootste gedeelte geschikt naa het stuk, 't welk d'eer heb gehad gisteren van U.D.H. t'ontfangen.

Thérèse, banquier et directeur de plusieurs entreprises com. merciales, érigea en 1781 la Compagnie Impériale de Trieste ou Compagnie Impériale d'Asie et Afrique, ayant un bureau à Anvers, un autre à Trieste. Déjà en 1785 elle fit une banqueroute considérable qui entraîna la ruine de beaucoup de familles.

Cf. Biogr. Nation. de Belgique i. v.

Ik verneem met leedweesen dat mijne oudvaderlijke stad reeds het besluit genomen heeft om het vreede-aanbod volstrekt te declineeren; hetzelvde verwagt ik morgen van Leyden, Gouda, Rotterdam Alkmaar. Zoo ik hoor zal Dordrecht nog deze week ongereed zijn en waarschijnlijk ook Haarlem....

P. VAN BLEISWIJK.

Remarques) op het Concept-advis voor de Ridderschap.

In het slot op dezelve pag. staet:

door een misschien bedrieglijk aenbod en ijdele hoop.

In het finale slot op gem. pag. staet:

Om de propositie tot een stilstant van wapenen te declineeren.

Wordt voorgeslagen:

de woorden bedriegelijk aenbod te royeeren

en word noch voorgeslagen in het slot te stellen:

Om de gedaene propositie tot een stilstant van wapenen, gedurende de vreedes negotiatien, te declineeren.

LETTRE CMXXXIV.

M. Boers au conseiller-pensionnaire. La déclaration du ministre Fox

Parijs, den 11" April 1782.

HoogEdelGestrenge Heer.

Het was reeds voorleede Vrijdag, den 5n deezer in den avond, dat ik eenige berigten ontfing wegens de verklaring van den staats-secretaris Fox ten opzigte der gezindheid van het Engelsche Hof, om een einde van den oorlog met de Republicq te maken en, zoo als die berigten er bijvoegden, de onafhankelijkheid van America te erkennen. Ik had den volgenden dag gelegentheid, om, van het laaste als van een ingeloopen tijding spreekende, hierdoor te beproeven of het eerste geweeten wierd, mitsgaders hoedanig men omtrend hetzelve dagt.

Dan het scheen mij niet toe dat het gewigtig nieuws alstoen nog bekend was en ik meende teffens vrij klaar te ontdekken dat de erkentenis van de onafhankelijkheid aangemerkt wierd als niet toereikende te zullen zijn om het congres tot eene afzonderlijke vreede te beweegen.