domibus censibus et sacra supellectili, vigore transactionis inter Civitatem Rigensem et Serenissimum antecessorem nostrum Stephanum factae, nec non vigore fundationis ejusdem antecessoris nostri Patribus Societatis Jesu perpetuo deberi ad eosque legitime pertinere, tenerique citatos Proconsules Consules totamque Communitatem Civitatis nostrae Rigensis, qnam primum eo nomine requisiti fuerint, eadem templa cum omnibus uti praemissum est fundis attinentibus et censibus, tam iis qui ad ea antiquitus spectant quam qui ex ordinatione Serenissimi Re-, gis Stephani habentur et per citatos retenti sunt, nee non cum rebus omnibus ablatis et omni sacra supellectili Patribus Societatis Jesu tanquam inique et sine ulla eorum culpa ejectis et spoliatis integre restituere eosque in pristinam et pacificam possessionem eorundem templorum mittere, neque in posterum eosdem Patres impedire quominus cultum Divinum more et ritu Catholico pacifice exerceant et in illa Civitate nostra securi versentur suisque sedibus et juribus perfruantur; insolentias autem si quas inquieti homines in eosdem Patres excitare voluerint, Civitas et Magistratus Rigensis pro sua potestate et auctoritate inprimis nostra compescere debebit ac tenebitur sub alia simili poena quinquaginta millium aureorum Ungaricorum, toties quoties praesenti decreto nostro et omnibus ejus articulis et clausulis satisfactum non fuerit, fisco nostro irremissibiliter succumbentium; pro damnis autem et injuriis quas in sui ejectione et spoliatione Patres praedicti passi sunt salvam iisdem actionem reservamus praesentis decreti nostri vigore. In cujus rei fidem et testimonium sigilla nostra tam Regni quam Magni Ducatus Lithuaniae praesentibus sunt appressa. Datum Warssowiae feria tertia post festum Sanctae Agnetis proxima, anno Domini millesimo quingentesimo nonagesimo primo, Regni vero nostri anno quarto. Joannes Tarnowski, R. P. Vicecancell. m. p.

1602. 7. Juni. König Sigismund III. confiscirt die Güter Heinrich Kuskuls, Wilhelm Schirstedes und Fromhold Patkuls, welche die Partei Karls von Südermanland ergriffen, und schenkt selbige Güter dem Rigaschen Jesuiter-Collegium.

Gegeben zu Krakau, mit des Königs Unterschrift. Die Siegel

fehlen.

„Sigismundus III. Dei gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lituaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniaeque etc. nec non Suecorum, Gottorum, Vandalorumque haereditarius Rex.

Significamus praesentibus literis nostris quorum interest universis et singulis. Quod posteaquam subditos nostros Henrikum Küskül et Gwilhelmum Schirstéde nec non Fromholdum Patkul jurisjurandi ác fidei immemores, Caroli Sudermaniae Ducis hostis nostri, Livoniam contra fas et, aequum invadentis atque occupantis non solum ultro et nulla tam gravi cogente necessitate, partes secutos esse, sed etiam, quod magis reprehendendum est, non sine insigni temeritatís nota, in tam enormi facinore perseverare accepissemus, faciendum ömnino putavimus, ut eorum bona omnia mobilia et immobilia fisco nostro applicanda esse decerneremus. Quae quidem bona immobilia a nominibus illorum Kuskul et Schirstede nuncupata, in districtu Lemselensi consistentia, quae etiam a multis retro temporibus, Monasterio Rigensi, in quo Collegium Societatis JESU a. D. olim Rege Stephano antecessore nostro fundatum est, hypothecata fuerant, nec non praedium ejusdem Fromholdi Patkul sive uxoris ipsius Igitis dictum, nos pro nostro erga religionem Catholicam zelo, commoda et proventus patrum Collegii Societatis JESU Rigensis quos in Livoniam, superiorum temporum infelicitate labe haereseos magnopere infectam, praedictus olim Stephanus Rex antecessor noster, eo potissimum consilio introduxit et in civitate Rigensi tanquam primária illius provinciae fundavit, ut huic malo occurrere atque incolas Livoniae a verà rectaque religione aberrantes ad viam salutis veritatemque Ecclesiae reducere possent, omni ex parte promovere cupientes, habentes quoque rationem intercessionis Illustris et Magnifici Joannis Zamoiski supremi Regni Cancellarii et exercituum Regni generalis, pro iisdem patribus apud nos factae, iisdem patribus et Collegio illorum in civitate praedicta Rigensi sito, danda et donanda putavimus, prout praesentibus literis nostris damus et donamus perpetuo et in aevum: Per ipsos seu Rectorem illorum modernum et pro tempore existentem, bona eadem supra expressa, cum omnibus et singulis eorum pertinentiis, agris tam cultis quam incultis, sylvis, nemoribus, lacubus, stagnis, colonis et subditis omnibusque fructibus, proventibus, usibus, obventionibus commodisque singulis et universis, nullis prorsus exceptis aut reservatis, quam longe lateque antiquitus circumscripta limitibus a prioribus possessoribus tenebantur; cum omni jure, dominio ac proprietate tituloque

haereditario tenenda, habenda et possidenda atque in usus suos libere convertenda temporibus perpetuis. Damusque illis et admittimus jam ex nunc intromissionem cum possessione quam illi ordinaria juris via adibunt et apprehendent. Quod omnibus, quorum interest, praesertim vero occupatoribus eorundem bonorum notum esse volumus, mandamusque ut praenominatos patres Collegii Societatis JESU in adeunda possessione eorundem bonorum ́non impediant; verum etiam, at quam primum iis potiantur et possessionem eorum juxta donationem nostram apprehendant, operam praestent. Aliter non facturi. In cujus rei fidem praesentes manu nostra subscriptas, sigillis Regni et Mag. Ducat. Lithuaniae consignari jussimus. Datum Cracoviae die VII Mensis Junii Anno Dni MDCII Regnorum nostrorum Poloniae XV Sueciae vero Anno IX.

1

1603. 31. Januar. König Sigismund III. confiscirt die Güter des Martin Nenkien und überantwortet sie dem Amte von Uexküll, dessen Inhaber damals Matth. Leniek, Castellan von Dorpat, war.

Mit der Königl. Unterschrift. Die Siegel sind nicht mehr vorhanden.

,,SIGISMUNDUS Tertius Dei gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lituaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniaenec que etc. non Suecorum, Gottorum Vandalorumque haereditarius Rex. Significamus praesentibus literis nostris, quorum interest universis et singulis. Quod posteaquam Martinum Nenkien subditum nostrum jurisjurandi ac fidei immemorem, Caroli Sudermaniae Ducis hostis nostri, Livoniam contra fas et aequum invadentis atque occupantis, non solum partes ultro, et nulla tam gravi cogente necessitate sequutum esse, sed etiam quod magis reprehendendum est, in tam enormi facinore perseverare accepissemus, faciendum omnino putavimus, ut ejus tanquam perduellis bona omnia mobilia et immobilia fisco nostro applicanda esse decerneremus. Quae quidem bona immobilia Moisa Petri Frons dicta in districtu Ixkielensi șita, a praefato Nenkien possessa, cum fundo certo arcis Ixkielensis, in quo quidam Murink residebat, ex causis suprascriptis ad nos et dispositionem nostram devoluta, ex Consiliariorum nostrorum quorundam consilio, Tenutae Ixkielensi, eo quod exi

guos proventus habeat, jure perpètuo et 'irrevocabili adjungenda, anneetenda et incorporanda esse putavimus, prout quidem adjungimus annectimus et incorporamus praesentibus. Ita quod ea bona Generosus Mathias Leniek Castellanus Derpatensis Capitaneus Rigensis modernus et alii pro tempore existentes dictae Tenutae Ixkielensis Tenutarii cum omnibus et singulis eorum pertinentiis, agris tam cultis quam incultis, colonis et familiis rusticis, tabernis omnibusque attinentiis fructibus reditibus proventibus usibus, obventionibus commodisque singulis et universis, nullis prorsus exceptis aut cuipiam reservatis, quam longe lateque antiquitus limitibus circumscripta a praefato Martino Nenkien possidebantur, ad Tenutam Ixkielensem seu arcem adjuncta proventusque perpetuo attributos, jure advitali teneant habeant et possideant ad extremum vitae suae terminum. De quibus quidem bonis nulla alia onera nobis et Reipublicae ipse Generosus Mathias Leniek Capitaneus Rigensis Tenutarius Ixkielensis et alii post eum existentes Tenutarii tenebuntur, quam ea ad quae praestanda juxta leges et constitutiones publicas ac ordinationem de bonis nostris in Livonia factam caeteri omnes tenentur et obligati sunt. Juribus nostris regalibus Reipublicae et Ecclesiae Catholicae salvis ibidem per omnia manentibus. In cujus rei fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillis regni et Mag. Duct. Lithuaniae communiri jussimus. Dat. Cracoviae in Conventu regni generali die ultima Januarii Anno Dui Millesimo sexcentesimo Tertio Regnorum nostrorum Poloniae XVI Sueciae IXo.

Sigismundus Rex.

Sim. Rudnicky."

Mit der alten Archival-Aufschrift: Hoc privilegium relictum est in Collegio Rigensi a parrocho Ixkelensi qui illud habuit (quomodo conjicere possum) ratione rusticorum et praedii in Ixkel a Serenissimo sibi assignatorum.

25.

1615. 20. October. König Sigismund III. erlaubt dem Jacob Kalle, Advocaten des Rigaschen JesuiterCollegiums, das Gut Nachtigall den Wendenschen Jesuiten zu schenken, und bestätigt diese Schenkung. Mit der Unterschrift des Königs. Die Siegel fehlen.

,,Sigismundus Tertius Dei gratia Rex Poloniae Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Mazoviae, Samogitiae, Livoniae nec non Suecorum Gottorum Vandalorumque hereditarius Rex. Significamus prae

sentibus litteris nostris quorum interest universis et singulis: Supplicatum nobis esse nomine honesti Jacobi Kalle Advocati Collegii Societatis Jesu Rigensis, bona quaedam in districtu Vendensi et tractu Nitaviensi sita Nachtigal dicta, cum omnibus aliis suis pertinentiis ad eadem juxta privilegia sibi tradita et olim nobili Ernesto Howisch concessa spectantibus, liceret cum consensu nostro donare et omne jus sunm ad praedicta bona habitum ac sibi serviens in residentiae Vendensis Patres Societatis Jesu plenarie et integre transfundere. Cui supplicationi uti justae et piae annuentes, vigore praesentium id ipsum permittendum et consentiendum duximus, quemadmodum concedimus et permittimus ita ut praefata bona omnia singula et universa in solidum et divisim, prout olim Ernestus Howisch et Henricus Proebsting tenuerunt et possederunt vigore privilegiorum concessorum, atque adeo jus suum integrum dare donare et alienare possit et valeat praedictae residentiae Vendensi Patrum Societatis Jesu. Quod ubi praefatus Jacobus Kalle fecerit, Patres Societatis Jesu dicta bona omnia, cum omnibus eorum bonorum agris colonis lacubus piscationibus pratis pascuis molendinis utilitatibus proventibus commodis attinentiis et pertinentibus omnibus in genere et in specie antiquitus' eo spectantibus, nullis exceptis, tenebunt habebunt et possidebunt. In quorum fidem praesentes manu nostra subscriptas sigillo Regni et Mg. Duc. Lithuaniae communiri jussimus. Datum Varsaviae die XX mensis Octobris anno Domini MDCXV.

Sigismundus Rex.

Jacs Zadzik Secrs mp."

26.

1623. 15. Januar. Stiftungsbrief des Jesuiter-Collegiums zu Wenden, ertheilt von König Sigismund III. Mit des Königs Unterschrift und Siegeln; contrasignirt von Zadzik. Sehr schöne Schrift in römischer Minuskel.

,,Sigismundus tertius, Dei gratia Rex Poloniae, magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Mazoviae, Samogitiae Livoniaeque nec non Suecorum, Gottorum Vandalorumque haereditarius REX. Significamus praesentibus litteris nostris quorum interest universis et singulis. Inter maximas delati ad nos imperii curas ea potissimum versatur ante oculos nostros, ut propagandae divinae gloriae omnes occasiones persequamur. Eas enim partes nostras esse intelligimus, ut et armis Rempublicam tueamur et civibus, erga quos paternam nos gerere profitemur affectum, salubribus quoque institutis prospiciamus, ita ut Respublica primum religione sin