Triumphe. Item, 39 I.. gesconcken den geburen, die oncosten gedaen hebben gehadt in 't vueren ende den triumphe vande nywe tydinghe, alse dat die Keyserl. Majesteyt, ons aller Gen. heere, gesonts lyffs, tot Genue aengecomen was, myts oick, die de pryse gewonnen hadden van 't scoonste ende herelycste vuer, ts. 47 vaten biers, elc van 17 sc., ende noch voor 2 scouwen torfs mitten oncosten daer een vuer off gemaect wordt op Nuede, etc.

Waec-huizen. Item, Will. Roelofsz, scilder, 5 L. 2 sc., wt sake hy aenden Ros-toorn dat ross mettet scrift buyten aenden toorn gestoffeert; noch twee waec-huysgens, alse: die Coolmees ende die Oyenvayer, die letterstukgens buiten aen gestoffeert heeft; noch die nywe wage gedrenct met oly.

Caerte. Item, mr. Will. van Noert, betaelt 90 L., wt sake nabescreven: Inden yersten heeft hy, deur bevel vanden oversten, een chaerte van dese stadt geordonneert, die welke hy opten compasse heeft moeten stellen op hoere wynden, alle die rechten, cromptem, hoecken, wt- ende inlopingen derselver stads mueren, ende daerby wederom gemeten ende mettet compasse ofgesien die wytte vander stadtgraften ende noch daerby gemeten die distancy tusschen die stads mueren van bynnen ende die particuliere borgers erven, gelyk men wt die swerte lynen in deselver caerte geteykent, verstaen mach. Ende

heeft noch dieselve caerte gestelt op huer seker mesure van voete tot voete, alsoe dat men perfectelicken daerwt weten mach alle die distancien, ende brengen op huer mate, alsoe dat men daerwt metselen ende werken mach, Ende heeft mede daerby gevoecht inder selve chaerte die nywe bolwerken ende mesecouwen ende die nywe veranderinge deser stads poerten, mette noetlike vernywinge deser stads mueren, met wtgravinge der cingelen rontsomme die bolwerken ende met dié dicte der wallen, daerby van bynnen aen gestelt, gelyk men inder selve chaerte, duer die linien, met roode verwe getooghen, verstaen mach; 't welc al gemaect is, om een voerscrift ende onderwysinghe te geven alle die regierders, die na comen sellen, om daerna die timmeragie, wt eendre handt op 't bequaemste, profitelycste ende stercste te volbrengen moghen; ende oeck 't nootlicste eerst metten oncost, fatsoen ende arbeyt overleggen mach, eer dat men die timmeragie beginnen sel; van welke chaerte deser stadt, hy noch een dubbelt maken ende leveren sall. Ende heeft noch een caert gemaect, omme daerna die muelen, opten Peerdevelt-merct te setten. Ende noch 2 verscheyden caerten vande situatie des vaerts, ende daer een derde noch bygevuecht. Ende heeft oec noch daghelyx overgesien gehadt, in 't aenleggen der nywre wallen, mesecouwen inde weert ende andere extraordinaire werken. In alle welke werken voorsz. hy onledich geweest is sedert Pynxteren tot Remigii toe, ende soe hy groete hoofdbreken, moeyte ende anders hierinne gehadt heeft, alles breder na vermogen synder supplicacy, die hy daervan met goeder ende breder specificatie overgelevert heeft, soe is hem daervoor belieft 90 L.

Geschut. Item, W. v. Noert noch 2 serpentynnen vormen, om cloten in te gieten, etc. It., Ev. Wyersz, gelevert drye stucken houts, daer van gemaect die micken, daer men die bussen op leyt, etc. It., J. Antonisz., twee nye bus-stellen mette raeyen, daer men die serpentynen op leyt. It., A. Laurensz noch een smal vat, om bus-cruyt inne te doen.

It., noch 6 kyntgens, om bus-cruyt inne te doen, etc. It., Jan Jaspersz., 20 cruytmaten tot haecbussen, etc. It., desen cameraer heeft ontfanghen gehadt van Meerten Jansz., slootmaker, wonende tot Amsterdam', sedert Sept. tot 23 Febr., in 5 off 6 verscheyden reysen, tsamen 23 serpentynen, groot ende clein, ende tot elke 2 kameren van eenre groote ende wyte, ende tot sommighe vande grootste drie cameren van eenre groote ende wyte, die hem van deser stadt wegen, ende tot deser stadt ende gilde costen doen maken waren, tot fortificatie van deser stadt, wegende tsamen 12,565 pont ysers, voor 't pont 1 sc. It., Ev. Wyersz gemaect een banc, daer men die yseren bussche op borende is. Noch houten scragen, daer men die serpentynen op sciet.

Cloc-huys. Item, mr. Jan Tolhuys, 288 L. 1 sc., overmits die regierders ende raet van dese stadt mit hem overcomen es, dat hy syn clochuys, staende buyten Wittevrouwen poort, of breken, ende weder een ander clochuys bynnen deser stadt alhier, after syn huys, opmaeken ende tymeren soude, omme aldaer inne syn busschen ende clocken ende andere instrumenten te gieten, waertoe dese stadt hem met leeninge van sekere penningen te bate soude komen, ende welke penningen dese stadt hem weder corten soude aende yerste artilrywerken, ofte anders, dat sy hem souden laten gieten, etc.

Munt. Dese kameraer wtgereict 25 L. 4 p., wt sake nabescreven: Inden yersten de muntmeester van Dortrecht, voor 't cueper, dat hy vermunt heeft, door begeerte vande regierders ende raet van dese stadt, anno XXXVII, pond gr. Vlaems aen wytgens de som v. 22 L. 10 sc., van 40 gr. 't pont, alsoe de voorsz. muntmr die wytgens of doytgens niet munten en woude, of men moest syn cueper buyten of betalen, etc.

1545.

Meester Donaet, artilrie-mr. It., mr. Donaet, artilrie-meester, 57 L., wt sake hem in 't lest vande maent July toegevoecht ende geordineert syn, door ordon. van mynheer v. Praet, stadhouder etc., by manieren van recompensie ofte gratuiteyt te scenken etc. die somme van 30 goude kroonen, elk croone tot 38 stuv. It., mr. Will. van Noert 22 I.., wt sake hy maend. nae Oculi, gereist is geweest tot Bins, aen mr. Donaes, volgende die Maj. vande Co., die van Bins vertoech, die frontieren langs tot Landersyn, Cameryk, Valencyn ende meer andere steden, wachtende nae myn Gen. heer v. Praet, stadhouder, die aldaer toen nyet en quam, ende heeft doen voorts alleen gereyst tot Bergen in Henegouwen, ende aldaer aen bestaet te maken sess blauwe pylaers, die men aen Hasenberch besighen soude, etc. Ende van daer voerts gereyst op Brussel ende Loven, om naer Namen te reysen ende aldaer te bestaden seker blauw steen, tot behouff van 't nye werk ende weerdt,

groet voetscemel inde stoeff, daer die Keiserl. Maj. op etende was, etc. It., Ev. Wyersz, inde losementen, die gemaect ende gestelt worden tot behoeff vande Keiserl. Maj. ende die Maj. vande Ko., soe hier nae volgt: In't eerste tot een cleyn cueken etc., noch op de groote sael 11 borden totte voetscemel, daer die Keiserl. Maj. op eten soude etc., noch aen de gangen, omme inde stoeff te comen etc.; noch gelevert inde losementen vande Maj. vd. Co., tottet bescot inde steech, omme inde Duytsche huys kerk te gaen ende oock totte kuecken after Reynesteyn, die daer nye gemaect is. — It., Jan Philipsz. v. Ooy, kistemaker, in het losement vande Keiserl. Maj. ten Duytschen huyse, te weten: opte groote stoeff, die kisten op gebroken, ende in beide die kameren die bedsteden, koetsen, veltbedden etc. opgebroken etc.; opte cleyne camer een scerm opten heerd etc. Noch 2 scermen, die men voor 't vuur set, als men aen tafel sit. Noch een pulmeter, daer die sangers op singen, op een voet, die men omdraeyt. Noch in 't losement vande Co. een scorsteen becleet voer den rook. Noch inde camer vd. Co. gelevert een scerm, van 6 voet hoech. Noch tottet hemel voorden scoorsteen boven die eettafel vande Co., 3 sperren etc.

Muzyk-instrumenten. Item, Will. Jansz., deser stads tromper, van wegen Hans, die draeyer ende pypmaker, 17 L. 17 sc. 6 p., wt sake etc. Inden yersten, heeft hy voor Corsmisse vercoft ende gelevert, omme gebruyct te worden by deser stads trompers, tot eere ende triumphe deser stadt, een coppel toeseynen van vier stucken, tsamen 10 L. Hier toe is laten maken een koecker, die mit laecken bynen gevoeyert is, ende mede buten doen betrekken, etc.

Patriarch van Jerusalem. Item, mr. Claes van Berghem, van wegen Joannicius Guarde, als bode vanden Patriarch van Jerusalem ende bescermer vanden heil. grave, betaelt die som van 5 L. 14 sc., ende dat voor 3 goude croonen van 38 stuv. 't stuck, die de bode voorn. III.

byden rade deser stad is gesconcken tot een aelmoese, tot behoeff vanden patriarch voorn., omme daermede hem subventie te doen totte lossinge vande juwelen ende cleinodien, die de patriarch voorsz., den Turc te betalen sess dusent ducaten, verset soude hebben, allet breder nae inhouden synder supplicatie, etc.

Caerte. Item, Ryck Spies die somme van 3 L. 18 sc. 10 p., wt sake hy gereyst is geweest den 15. Mey, ende die nacht mede gereyst aen myn Gen. heer den stadhouder met sekere caerte, omme deselve synre Genade te praesenteren, 't welc hy gedaen heeft tot Turnhout. It., Ev. v. Scayc, scilder, de som v. 2 L. 2 sc., wt sake hy deur ordon. van myn Genad. heer van Praet, stadhouder, ende beveel vanden oversten op franchyn ontworpen heeft die chaerte vande limiten ende sceytsel vande vryheydt van dese stadt, omme deselve over te leveren mynheren vanden hooghen rade, ende inde griffie gehanghen te worden. De Leck. Will. v. Noert etc., Ev. v. Scayck, scilder, ende Dirc Top, castell. opte Vaert, 19 L. 7 SC., hebbende gemeten den coers vd. stroem der Lecke, beginnende v. Aeslyc totte wip toe, neffens den Hanendyk van Vianen over; ingelyks oock gemeten die weerden met de killen, gelegen boven ende voorde Vaert, aen beyden syden vande Lecke, mitte killen, daer duer lopende, omme daer duer clarelike te verstaen die gelegenheid des stroems, op dat men weten soude, hoe men best die stroem voor de vaert crygen ende brengen soude mogen, daer toe syl. onledich geweest syn aldaer opte vaert, 5 daghen, ende hebben hiertoe noch by hem behulp genomen vier mannen met een schuyt, die telkens die baecken gesteken ende met de ketenen gemeten hebben.

Munt. Item, Ja. van Beusichem, yerste cameraer, betaelt 28 L., wt sake hy duer begeerte vanden raet, 28 Juny, gereyst geweest is inden Hage, ende aldaer betaelt heeft die pensie vd. stads tolrechten, verschenen Paeschen, ende van daer gereyst voorts tot Dortrecht ende aldaer betaelt ende gelost voor 403 gulden nye gemunte doytgens, ende is wederom gecomen den versten July etc. Betaelt

29

Kunste v. vliegen. Item, Jeronymo Rytzo Venetiano, Matheus Holl ende Paulo Salvoto Venetiano, alle dry wesende Italianen vande conste van vliegen ende springen, wtgereyct ende gegeven die somme van 11 L. 8 sc., wt sake die raedt deser stadt dieselve somme geschoncken heeft tot eene gratuityt, vandat syluyden die raet ende oic gemeente deser stadt hoer konste voorsz. getoont hebben, alles breder blyckende by belieftenisse des raets, in date des donred. den 16. Aug., anno XLVIII.It., Ev. Wyersz. noch met drie knechten, omtrent Magdalena voorde Italianen, die op de lynde reden ende spuelden, die lynde aen die Plompentoorn gevesticht ende vast gemaect, dat men die wynden mocht, etc.

Sulverwerk. It., Pauwel Adriaensz., goutsmit, betaelt de somme van 24 L. 8 sc., wt sake hy deser stadt gemaect heeft twee sulververgulde overdecte coppen, wegende 6 marc 6 oncen 5 engels, bedragende 84 L. 2 sc.; ende daerop 't sulver vergult, 23 ducaten belopende, 48 L. 6 sc., verdient van 't maken ende fatsoen, 21 L. It., noch verdient van twe deser stads wapenen, die opte coppen geset zyn, 20 sc., welke voorsz. coppen deser stadt gesconken heeft mynheer die president van Utrecht, mr. Adriaen vd. Borch, ende dat voer syn groote diensten, die hy in 't reformeren ende corrigeren van 't concept vande nywe ordonnancie op dese stadt- ende scepenrechte, ende voorts veel andere versceyde saecken, die hy deser stadt gedaen heeft, etc. Schilderwerk. Item, Goesen Jansz. ende

Gysb. Roelofsz., scilders, betaelt de somme van 140 L., ende dat voor haer costen ende arbeytsloon, die syl. gedaen hebben inde vercyeringe te doen vanden nywen gevel van Hasenberch, die sy heel tot driemael toe gedronken hebben in loetwit, totte glanse toe, ende die pylers in olyverwe, steensche wys, ende die wapenen, met alle ander cyeraedgen van candebabres, friesen, capitelen, hoofden ende anders, vergult met fynen goude, etc.

1548.

Scerpregter. Item, Willem Boll, beduerwerker, 2 L., wt sake hy deser stads wapen met een sweert beduert heeft, op deser stads scerpregter cleedinghe.

De ysere Eechde, alias den Moll. It., Jan Lambertz., betaelt 18 sc., wt sake hy 2 Jan. XLIX mit een missive gereyst is geweest bynnen de stede van Gorcum, beruerende, omme geleent te hebben die ysere eechde, alias den moll, daer mede syl. haren waterganc, comende wte Meeruwe, eensdeels gediept hadden.

Comedie. Item, Ryck Verhorst, 5 L. 2 sc., wt sake van 8 stadkan. wyns, gesconcken den 30. Spt. den rectoer v. S. Hieronymus, mitten meysteren, die spulen gespeelt hadden, 4 kan, ende noch den 11. Oct. die visitatoren vande paters van S. Hieronymus, wesende in 't convent voorsz., oick 4 stadkannen.

Zegelen. Item, Philip Jansz. v. Oey, 6 L., wt sake hy inden sommer XLIX gesneden heeft: inden yersten, op metale, aen beyden syden, optie eene deser stads wapen ende opte andere syde een hoefyser, dat men in sulker vuege nyet hebben en woude; soe heeft hy noch drie verscheyden andere ysers v. metale gesneden, opte een deser stads wapen ende opte andere syde V. T.; dat tweede, op't een twee letteren, alse V. T., ende opte andere syde V.; noch het derde segel gesneden, opte een syde V. ende opte andere syde T. Ende noch gesneden twee pypysers, opte een twe letteren V. T. ende opte andere syde V., welke segelen dagelyx gebruict worden byde weerdyns totte besegelde lakenen, etc.

Geschut. Item, Christoffel Daller, boven op Lichtenberch scoen gemaect 5 dubbelde busschen ende 6 cameren, die van S. Servaes heck gehaelt waren; noch 13 dubbelde haecken, die vanden Plompentoorn gehaelt waren; noch 8 dubbelde haecken, die vande Weerpoort gehaelt waren; noch 16 haecken, die van beyde de Tolsteech poorten gehaelt waren. It., scoen gemaect 16 serpentynen, die staende syn op raderen in 't Vleyshuys, met 37 cameren, dieselve buten ende bynnen scoen gemaect, geveecht ende gesmeert, ende voort opte stellingen geordonneert, dat men se gebrucken mach. Ende noch soe heeft hy 5 serpentynen met hoeren cameren, oic scoen gemaect ende gesmeert, etc.

Teekenen voor d'arme lieden. Item, Jan Loefsz. 5 L. 2 sc., omme die teykenen voor die arme luyden, diese opte borst souden dragen, alse gaen bidden, te gieten ende de teykenen op te slaen; noch aen wit laken gelevert, daer die teykenen op gesleghen syn.

Stadboeken. Item, mr. Will. van Noert, een nyewe scorsteenmantel met syn toebehoren, ende daertoe twee haecsteenen, daer dat cueper decxel inde scorsteen ingaet, omme daerinne te vueren, opdat deser stads boeken ende secreten daerinne droech blyven moghen.

Model vd. Visbrug. Item, mr. Willem van Noert gelev. die model ofte patroon in steen, daer men in toecomende tyden die Visbrug nae maken soude. Noch gemaect drie steene vormen, daer men die segelen in gegoten heeft vande lakenen. Noch heeft hy inde vorm gegoten 96 loeye segels.

Instrumenten om te diepen. Item, Aryaen Willemsz., etc., gearbeyt mit hueren lyven, peerden ende scepinge, omme die grond vd. ouder killen voer de Vaert ende daeromtrent mitten hooghen water, doen wesende, ende den sterken stroem, mitte instrumenten, alse d'ysere ploegen ende yseren lepelrat te verdiepen, soe hier nae volcht: alse yerst Aryaen voorsz. gevaceert mit syn twee peerden, die een samorose mitten voorsz. instrumenten voerts duer 't water ende den grond toghen, omme 't sant alsoe te breken ende te verdryven etc.

Diepmeester van Dansick. Item, mr. Ja. Didericxsz., van Danswyck, betaelt die somme van 400 ponden, wt sake die hem toegeseyt syn voor 't verdiepen van deser stads ondiepten ende wateringen, ende voor 't openbaren van synre conste der verdiepinge, voortaen te doen ende te besigen van synre gereetscap, totter verdiepinge voorsz. dienende, ende noch van allen aencleven vandien, ende ditselve al breder nae inhouden der voorwaerden, contract ende overdrachte, die de regierders deser stadt ende mr. Jacob voorsz. den 28. Jan. anno L. tsamen gemaect ende gecontracteert hebben, etc.

Watermolen. Item, Corn. Scram, v. Amsterdam, 18 L., wt sake hy den 12. Oct. XLIX. deser stadt vercoft ende gelevert heeft een watermolen, daer mede men water opmaelt, met hoer ketenen, twee pompen, alle syn yserwerk ende voorts met allen toebehoren, etc.

Cleefs schip in de Leck gezonken. It., Jan de Ryck 7 L., wt sake hy daer voor deser stadt vercoft heeft een Cleefs schip, een beytel genoemt, ende dit den 2. Spt. anno L., omme boven die Vaert inde Lecke gesonken te worden, 't welc gedaen is voorde Wterweert, aen den inganck van Mytgeshaven.

1550.

Scerpregter. Item, Willem Boll, 2 L., wt sake hy deser stads scerpregter gemaect heeft een beduersel van leverye, als een scildeken. van deser stads wapen ende een sweert.

Meyen. Item, Dominicus Aertsz. v. Honthorst, 18 sc., van wegen die gemeen buren vande plaets, wt sake de bueren voorsz. die