toecomende Sonnendach, den eenen in't Poortus ende d'anderen t'Outwyck by syn Ed. moeye tot Utrecht te zyn, om hare bevelen ende opgeleyde commissie te voltrecken aen UE. Mog. Daer is by haere Ho. Mo. ordre gegeven, dat op de hoochte van Schevelingen, eenige schepen voor de gedestineerde heeren Ambassadeurs naer Vranckryck ende Engelandt op ancker sullen comen, om de reyse te spoedigen, welcke heeren alle, geen uytgesondert, sich tot het voltrecken van dien gereet houden, te meer men verstaet, dat voer Schevelingen van dage eenige schepen gecomen zyn. Waer mede, neffens onse seer dienstelycke gebiedenisse, sullen wy Edele Mogende Heeren, Godt Almachtich bidden, U E. Mog. in gesond theyt, voorspoet ende geluckzalige regieringe te willen erholden ende zegenen, blyvende Uwe Ed. Mog. dienstbereyde medebroeder, Post datum. A. VAN ZUYLLEN VAN NYEvelt. De heeren Gecommitteerden Raeden van Hollandt ende Westvrieslandt, hebben tegens den 15. ofte 16. February toecomende, stilo novo, doen uytscryven haren lantdach ofte bescrivinge, soo ons een van de Edelen van daeghe geseyt heeft. Datum den Hage, desen 21. January, olde styl, 1628. Edele Mogende Heeren. VII. Van daeghe is by haere Ho. Mo. goetgevonden, brenger dezes aftezenden naer Arnhem, aen den heere Essen, ten eynde syn Ed., als hebbende kennisse van zaecken, van weeghen haer Ho. Mo. sich wil begeven naer Emmerich, by de Cleefsche Raeden aldaer, ende te insisteeren, dat de voorgenomene reductie des heeren Overstein Genten volck ende de cassatie van de compaignie ruyterie des heeren van Soppenbrouck, buyten voorweten ende kennisse van hare Ho. Mo. gedaen, geretracteert ende in zyn geheel herstelt mach worden aenwyzende volgens het tractaet middelen, waer uyt men deselvige betaelen can, ende is den heere Essen mede aengescreven, dat zyn Ed. tegens een toecommende sounendach over acht daeghen wil maecken van daer te zyn tot Utrecht, alwaer den heere van Weminom mede maecken sal tegens deselvige tyt te zyn, op de bescrivinge van Utrecht, omme haer Ed. last ende commissie te voltrecken. Haer Ed. instructie is geamplieert mit het afterwesen vande fortificatiewercken ende aennemers van dien onbetaelt, neffens de verantwoordinge vande vyf specien, als wyn, bier, sout, seep ende wolle laeckenen. Van daeghe, tegens den avondt, sal Casparus Simonius Ritz mit Leeck gebracht worden uyt de castelleneye op de voorpoorte in de riddercamer alhier, ter tyt ende wylen hy, Ritz, voor den Gulichschen afterstal, voor hondert duyzent guldens borghe heeft gestelt, ende is hem van daeghe afgeslaegen de versochte 14 dagen ofte drie weecken tyts te blyven in de voorseyde castellenye. Het versoeck van Deuticum ende Lochum te demanteleren, sal naerder daer van mit zyn Princel. Excell. ende heeren Raden van State gedelibereert worden. De scepen, gedestineert voor de heeren Ambassadeurs naer Vranckryck ende Engelandt, sin gelast te loopen in't Goereesche gat, alwaer men best can uytloopen over den dorpell, als aldaer hebbende achttien voet water. Die andere scepen, mit den Admirael Dorp voor Schevelingen gecomen, syn gisteren weder van daer t'zeill gegaen nae de wachten. Het pinckjen by den heer Ambassadeur Carleton, van Schevelingen naer Engelandt gesonden, is van daer weder gecomen, geladen mit oesters. Die van Coevorden hebben een convooy van tachtentich soldaten ende darthien ruyters, comende van Gilhuys, gelegen in't graefschap van Benthem, ende willende mit eenige vivres, wynen ende brandewyn naer Lingen, t'saemen gevangen gecregen. Men heeft hier advys, dat seker scip, Fredrick Hendrick genaempt, in vyff maenden ende weynich daegen, uyt Batavia is gecomen. Brieven uyt Venetien, vanden 30. Decembris, by Sonnevelt gescreven, vermelden de continuatie vande siekte des heeren ende vrouwe van Oosterwyck, distant zynde van Zurich anderhalf dach reysens in een vleck onder 't gebiet vande cantons van Soledorn, in een slecht gehucht, papist zynde, beyde zeer sieck leggende. Dewyle onze gemeene vyanden de geunieerde Nederlanden soo nae naeckende zyn, sal UE. Mog. verdacht gelieft te zyn op voorraet van polver ende ammonitie van oorloghe. Waermede deze besluytende, sullen wy nae onze dienstelycke gebiedenisse Edele Mogende Heeren, Godt Almachtich bidden, U E. Mog. regieringe voorspoedelick ende geluckelick te willen zegenen. Geschreven in den Haghe, den 23. January, olde styll, 1628, op woensdach avont, blyvende. Uwer E. Mog. dienstbereyde medebroeders, A. VAN ZUYLLEN VAN NYEVELT, ANTHONIS DE RODE. VIII. Edele Mogende Heeren. Dezen morgen heeft zyn Excell., den heere Prince van Orangien etc., der generaele vergaderinge doen aendienen, dat syne F. D. in menonge was, op overmorgen, maendach naer Amsterdam te vertrecken voor twee ofte drye daegen, op't versoeck vande Magistraet derselve stede, nevens twee wt de Gecommitteerden Raeden van Hollant, namentlyck de heeren Brouckhoven ende Bleyswyck. De oorsaecke heeft Hoochstgemelte syne Excell. niet genotificeert. Men meynt tot wechneminge van onlusten over de licentieuse vergaderingen der Arminiaensche factionisten, by eenige onder der gemeente ontstaen. Voor dezen is ter vergaderinge van haere Ho. Mo. gepresenteert een missive vande heeren Staten van Vrieslandt, houdende, dat de gemelte heeren Staten van Vrieslandt, vernomen hebbende, dat eenige factieuse menschen haer E. M. sochten verdacht te maecken by haer Ho. Mog., als oft zy't gearresteerde in't nationael synode tot Dordrecht niet en hadden geaggreëert, goetgevonden hadden aen haer Ho. Mo. over te senden, extract vande resolutie, by haer den II. July 1619 daerop genomen, by d'welcke geapprobeert is alle 't gene by 't voorsz. synode nopende de leere is besloten (synde de kerkel. ordre voor die tyt niet practicabel bevonden), verclaerende voorts tot ontlastinge vande voorsz. calumnien, dat zy ingevolge van dezelve resolutie, hare gedeputeerden ter generaele vergaderinge, ende in 't collegie vande Raet van State gelast hadden, by alle occasien daer aen de goede handt te houden, ende daer toe te helpen arbeyden, dat de gereformeerde leere, soo die in't voorsz. synode is verclaert, onverandert worde gemaintineert, de kercken daer by in goede ruste gehouden, ende wat daer tegens voorgenomen, geweerdt mochte worden. Ende zyn de heeren Staten van Vrieslandt bedanckt voor de continuatie van haere E. Mog. goeden yver ende resolutie tot maintenement vande waere leere ende ruste, soe vande kercke als van't gemeene vaderlant, versouckende daerby te willen blyven, synde goetgevonden, dat de voorsz. missive syn Excell. ende den Raedt van State sal werden gecommuniceert. Hiermede, naer onze gans dienstige recommandatie in de goede gratie van U E. Mog. bidden den Almogenden, Edele Mogende Heeren, voor den welstandt van U E. Mog. regieringe. In den Hage, dezen 29. Marty 1628. Uwer E. Mog. gans dienstwillige, G. v. HERTEVELT, A. VAN ZUYLLEN VAN NYEVELT, ANTHONIS DE RODE. IX. Edele Mogende Heeren. Tsedert het vertreck van den heer Hartevelt is gisteren by den Raedt van State, aen haer Ho. Mo. verthoont U E. Mo. missive, ende verstaen geen servitien voor de nieuwe gelichte compagnien te laeten volgen, maer deselvige op te houden, tot dat myn heere den Prince van Oraengien van Amsterdam weder gecomen sal syn ende van de saeck gesprocken sal syn. Edoch is alsdoen by provisie by haer Ho. Mo. te boeck gestelt, dit navolgende: gedelibereert synde op't logisgelt vande nieuwe lichtinge vande nieuwe compaignien van thien duyzent man, daer omme by eenige provincien aen den Raedt van State gescreven is, is goetgevonden, dat de compaignien, soe haest zy twee hondert man ofte daer omtrent sterck sullen wesen, sullen worden gemonstert ende gewapent, ende dat dan van die tyt af de logisgelden sullen ingaen, ende sullen daeromme de waepenen op't spoedichste door den Raedt van State aen de compaegnien gesonden worden. Soo der eenige veranderinge in deze voorseyde resolutie compt, zullen wy U Ed. Mo. tydelick daervan adviseeren. Middelretyt sal ieder provintie sich na deese voorseyde resolutie reguleeren, ende ons versocht U Ed. Mog. op't spoedelickste daervan notitie te willen geven, gelyck Overyssel, die, derthien nieuwe compaegnien in huer provintie gelicht wordende, oock aengenomen hebben, gelyck wy, huer principalen daervan te verwittighen. Middelertyt sullen wy, Edele Mogende Heeren, neffens onse dienstlicke gebiedenisse, Godt Almachtich in gesonde, voorspoedige ende geluckzalige regieringe bevelen, ende syn en blyven Uwe Ed. Mog. dienstbereyde medebroeders, A. VAN ZUYLLEN VAN NYEVELT, ANTHONIS De Rode. Ilens, den Hage, desen eersten April, olde styl, 1628, op dinsdach des avondts. Post datum. Den heere tresorier du Bye is gisteren avondt nae neghen uhren in den Heere gerust. Men seyde, dat den heere Goch, commis Verhaer ende secretaris Volberghen, hun tot de voorseyde vaceerende plaetze sullen openbaeren, 't welck by iedereen gelooflick wordt ge holden. U E. Mog. sullen eerstdaechs door den commis Leivis ofte Chate gesommeert worden tot de betaelinge van de beloofde hondert duyzent guldens. "T 'T geene Haga van den 5. February ende den 22. January, alsmede van seker extract uyt Paris gescreven, hierby gaende, vanden 26. Maert, sal ick my tot den inhouden van dien refereeren. Waermede ick my seer gedienstich sal bevelen in U E. Mog. goede gracie, ende blyve, U E. Mog. dienstwillige medebroeder, In 's Gravenhage, desen tweeden April, olde styl, 1628, op woensdach des naemiddaechs. Edele Mogende Heeren. X. A. VAN ZUYLLEN VAN NYEVELT. De tydinge van boven melden, dat de Keyzerschen eenige versamelinge maecken omtrent Duren, ende gaet de roep, dat sy haer sullen begeven opte heyde te Ruermonde, ende vougen met eenige troupen van den vyandt. Haere Ho. Mo. hebben goetgevonden de scheepsbrugge naer boven te doen voeren. Den heere trésorier du Bie is in den Heere gerust. Tot zyn successeur, wert by meest alle de provincien, nae wy bemercken connen, gedestineert den heere greffier Goch." Syne Furstel. D. den heere Prince van Oraignen, is met de gecommitteerden van Hollandt op vrydach verleden van Amsterdam weder gekeert. 's Daechs daer aen is van't gepasseerde aldaer rapport gedaen, bestaende in 't navolgende: dat zyne Hooch. Excell. ontboden ende in presentie vande gemelte gecommitteerden, de heeren Burgermeesteren aengeseyt heeft, dat deselve goetvonden, dat de struyckelsteen vande apparente beroerte geheel ewechgenomen wierden, seggende die te wezen d'impressie vande gemeente, d'welcke suspiceerde, dat de Magistraet sochte te maecken eenige veranderinge in de gereformeerde religie, by't nationael synode te Dordrecht geconfirmeert ende publicque authoriteyt van 't lant aengenomen, haer E. afvraegende, of zy niet van meeninge en waeren die te mainteneren, geen veranderinge daerinne te doen oft gedogen gedaen te werden, de placcaten van hare Ho. Mo. tegens de aparte vergaderinge der remonstrantsgesinde te observeeren ende executeeren, waer op geantwoort zynde affirmative, heeft zyne Princ. Exell. de scholtus insgelyex 't voorsz. voorgehouden ende becomen antwoordt als voren, met excuse, van dat hy door de presse van't volck de verstoringe vande gehoudene vergaderinge nyet en hadde connen doen. Hyer naer de derthien schepenen gecompareert wesende, hebben gelycke verclaeringe gedaen, ende dat zy op de aanclachte vanden officier recht souden doen, tegens de contraventeurs vande voorzeyde placcaten; daer nae de heeren vroetscappe in twee gedeelten, als oock nae't scheyden van dezelve, de crychsraedt, bestaende in veertich persoonen, ten versoecke van zyne Excell. mede gecompareert wesende, hebben alle verclaert, gelyck by d'heeren Burgermeesteren was verclaert. T welck gepasseert zynde, is by zyne F. D. alle de predicanten, 't geene voorsz. is, voorgehouden, by dewelcke geantwoort is, dat zyl. ende de gemeente nyet anders en sochten dan mainctenu vande gereformeerde ende by publicque authoriteyt aengenomene religie, ende dat de voorsz. beloften effect hebbende, de doleantie vande gemeente cesseerden, haar presenteerende voor zyne Hoochf. Princel. Excell. te purgeeren vande calumnien, die men haer nae gaf van in hare predicatien te exorbiteeren van haer debvoir. Hyer nae waeren een goet getal vande notabelste burgers by meergedachte zyne Excell. gecomen, verhaelende ende deduceerende de redenen van der gemeente doleantie, die 't gene voorsz. verstaende, naemen contentement. Ende ten laetsten hebben omtrent dertich well gequalificeerde Brabanders zyne Excell. mondeling geremonstreert, dat hare ouders ende eenige van huul. om de gereformeerde religie genootdruckt waeren geweest te vluchten, doende daer by, soe syluyden by d'selve religie niet en costen werden gemainetineert, dat zy hare residentie elders souden gaen nemen, desen insgelycx het voorsz. verstaende, hebben haer gecontenteert. Als de predicanten de voorsz. burgers ende Brabanders eenich twyffel schenen te scheppen over 't voltrecken der voorn. beloften, by de heeren Burgermeesteren, Schoudt, Schepenen, Vroetschappen etc. gedaen, heeft zyne Excell. henl. mettet naevolgende antwoordt volcommen satisfactie ende contentement gegeven, van dat zyluyden by manquement van dien zyn persoon souden aenspreecken, hy zoude haer 't volbrengen vande gedane beloften presteeren ende doen hebben. Hyer nae werdt goetgevonden, de geteyckende req inne te trecken ende te vernietigen, sonder dat zyne Excell. daer van lecture heeft begeeren te hebben, gelyck mede niet aengenomen heeft gehadt, d'offre by de voorsz. burgers gedaen van te willen ende connen sisteeren 't getal van sestich duyzent gequalificeerde persoonen, die by onderteyckeninge souden gereet wesen te versoecken mainctenue vande aengenomene leere ende religie. Dit is 't gene gerapporteert is, ende wy goetgevonden hebben voor de waerheyt dus particulierlicken over te schryven. te In Vranckryck presseert men de gesanten van dezen staet te willen ouverture doen van le consideratien, die men van deze syde is hebbende over het tractaat van alliantie, by den heer Ambassadeur Langerack op't behagen van hare Ho. Mo. geconcludeert, met verclaringe, dat den Coninck hare E. anders op egeene poinct eenich gehoor of audientie zal geven, waer op naerder last van alhyer versocht werdt. De saecken van Rochelle staen noch in vorige termen, zynde zyne Mat. geresolveert de stadt te lande a force aen te tasten. Hyer mede ons gebiedende, sullen den Almogenden bidden, Edele Mogende Heeren, voor Uwe E. Mo. voorspoedige regieringe. In 's Gravenhage den 8. Aprilis 1628. U E. Mog. dienstwillichste dienaers en medebroeders, XI. Edele Mogende Heeren. De laeste tydingen wt Elseneur, wt Constantinopolen, wt Calais ende seekere particuliere advertentie wt Zurich sullen U E. Mo. wt de bygevouchde stucken connen sien, waer toe wy ons gedragen. Van't voornemen van Engelandt ende van hare conduite en verneempt men nyet. Wt Vranckryck wordt geadverteert, dat vande twe barcquen naer Rochelle lopende, cene soude by de Franchoisen becomen syn met de Engelsche brieven, die geseydt werden aen de Rochelloisen secours te verseeckeren in't begin van Mey. De gesanten in Vranckryck, willende syne Majest. haer in egene andere saken gehoor geven, zyn genootsaeckt geweest, het tractaet van alliantie by den heere van Langerack op't behagen van haer Ho. Mo. gesloten, inne te treden, sonder t'welcke de besoignes aldaer stonden op't poinct van rupture, d'welck all in deliberatie geleyt was, ende daerby van aen haer Ho. Mo. te notificeren, dat zyne Ma'. de extraordinaris Ambassadeurs voor suspect hielde, als wesende tot Vranckryck qualick geintentioneert ende partisans van Engelandt, ende dat men andere personen niet suspect hadde behoren te senden. Desen dus verre geschreven hebbende, compareert de heer Colsteren, raet ter admiraliteyt tot Rotterdam, versoeckende geindemneert ende gedeschargeert te wesen vande borchtochte ende belofte, by hem voor de huyre van enighe schepen voor't landt gehuyrt, waer van de betalinghe all over anderhalf jaer hadde behoren te geschieden. By welcke occasie zyne E. verhaelden, tydinge gecomen te dat twe van 's lants oorlogschepen leggende ende wtgevaren tot defensie vande Hoeckers of Cabeliauvaerders tegen 7 Duynkerkers slachs geweest zynde, in de grondt souden wesen geschoten. De capiteyns zyn genaempt Pieter Cornelisz. ende Buckin vd. Briel. De visschers syn't ontvlucht ende velen ingecomen. wesen, Alle handelinghe tusschen Sweeden ende Polen is onverrichter saken gebroken. De gesandten van desen staet keeren terugge. Die van Dithmarsen hebben 6 compagnien vande Keyserschen, die niet verre vande Stoer haer geopposeert hadden, geslagen, over de hondert gevangens in de Geluckstadt ende Krempen gesonden. De Keysersche hebben de rivier vande Stoer gequitteert, houden noch Brunsbuttel, hetwelk men meent, dat haest gedwongen sullen worden te verlaten. In de quartieren van Venlo versamelen, behalven 't voetvolck, vele compagnien cavallerie, by haer hebbende vele wagens ende kerren met ammunitie ende vivres, oock geschut. In't landt van Gulick syn aengecomen omtrent 34 cornetten vande Keysersche. Oft sy haer met het Spaensch volck sullen conjungeren, leert den tyt. Tot renforcement van't garnisoen: syn binnen Gennep eenige compagnien gesonden. Hetgene den Raedt van State gelieft heeft te schryven aen de respective provincien, sul |