Edele Mogende Heeren, voor Uwe Edele Mogende voorspoedige regieringe. Hage, den 18. Aprilis, 1628. U E. Mog. dienstwillige dienaers ende medebroeders, A. PLOOS, G. v. HERTEVELT, A. VAN ZUYLLEN VAN NYEVELT, ANTHONIS DE RODE, XIV. Myn Edele Mogende Heeren. Wt Engelant verstaet men, dat de Coninck aldaer nyet vrempt en is vanden vrede, als die gevonden conde worden, sonder quetsinge van zyn eere ende de zeeckerheyt van zyne geallieerden, namentlyck daer inne beprypende Rochelle mette gereformeerde kercken van Vranckryck, oock mits dat den Coninck van Vranckryck verlate zyn alliantie met Spaignen, ende zyn machtich toerusten ter zee, ende daer by, dat de deputatie mochte vallen, om op neutrale plaetzen vande reconciliatie te tracteeren, welcke beginselen voor den Staet van Vranckryck hart wesende, de hoope van goet succes sullen om stoten, ende en zal het Chapellet, 't welck alles gouverneert, een eenich point van dien niet toestaen. In Languedock wackert den oorloge van d'een ende d'andere zyde, beginnende die van de religie vreetheyt met vreetheyt en cruaute te compenseeren, hebbende 't guarnisoen van Revel geattrapeert de Grave van Clermont ende de Marquis van Ambres mit vyff Edelluyden ende met coelen moede ende de sang froid gemassacreert tot revange vande barbarische vreetheyt by de Prince van Conde, tegens die van Pamiers gepleecht, d'welcke by alle de werelt selfs by des Princen Collonels selfs gedetesteert wordt, waer doer oock eenige van hen gescheyden zyn. Deselve Prince heeft belegert Realmont en Foix, alwaer hy meerder resistentie zal vynden als tot Pamiens. Den Hertoghe van Rohan heeft twee plaetzen op de Rhosne innegenomen, die hy fortificeert om de passage van Dauphine open te houden. De heere van Montaigu is ten laetsten ontslagen, onder deselve conditien, die hy voor weynich dagen gerefuseert hadde, 't welck is van hem te verbynden, drie maenden in Lottringen te verblyven. De Hertoghinne van Chevreuse heeft zyne Mat. weder toegelaten in Vrancryck te mogen keeren, onder conditien van haer voor eenige tyt ten platten lande te houden. Daer schynt geen hope overich te wesen totte accommodatie tusschen den Hartoghe van Savoyen ende Mantua. Gonzale de Cordua is voor Casal met veertich stucken geschut gecampeert, ende de Hertoghe van Savoyen met de Prince van Piemont is wt Thurin mit hun leger gemarcheert naer Alba, soo dat nae alle apparentie de Hertoghe van Mantua eerst het Montferrat sal quyt gaen, ende daer nae ten regard van Mantua nyet versekert syn, om dat hy zonder assistentie blyft. Den xvIII. April arriveerden te Paris een Ambassadeur van deselve Hartoghe, op wiens naem aldaer thien duyzent man te voet, ende dusent peerden met 's Conincx consent gelicht worden, willende den Hertoch van Longueville zich oock personeel daer onder laten employeeren, ...syne Mat. in deze zyne gelegenheyt voor Rochelle yet anders doen, als omme de accommodatie van 't different by den Pairs ende den Keyzer te doen recommandeeren, ende daer en tusschen alle zyne ondersaten wt den dienst van den Hertoch van Savoyen te rappelleeren, 't welck alreets geschiet is. Daer wordt geseydt, dat Graef Johan van Nassau met noch twee anderen gecommitteert is vanden Keyser, om als sequester de veroverde plaetsen in 't Montferrat te occupeeren, tot dat den Keyzer door sententie daer van sal hebben gedisponeert ende gedecideert. De gesoncken schepen in 't canael van Rochelle en connen het innecomen vande schepen niet beletten, als wezende meestal door den hoogen vloet ontstucken geslagen, waeromme den Cardinael doet maecken een estercade van flotterende schepen aen den anderen met grote ketens gehecht ende vast gemaeckt, soo dat geoordeelt wert het Engelsch secours comende, hoe cleyn oock 't selfde soude mogen wezen, de stadt te zullen werden ontset. Hyer mede, vermits de poste op zyn vertreck staet, 't welck mede oorzaeck is, dat dese beyde anderen heeren niet en is geteyckent, bidde ick den almogenden, Edele Mogende Heeren, de regieringe van Uwe E. Mog. meer ende meer te seegenen. In 's Gravenhage, den 18. April 1628. Uwe Ed. Mog. dienstwillige dienaer, XV. Edele Mogende Heeren. De heere Baron Carleton es vereert met een goude ketingh, bedraghende in alles ter weerde van drie hondert dubbelde ryders, waer over by syn Ex. weynich contentement is, ende zynen Secretaris met een medaille van hondert gulden, die deselve weder terugge gesonden heeft. Tot transport ende convoy van syn persoon ende suite zyn enighe oorlochschepen geaccordeert. Die Men is hier genouch continuelyck doende, omme in train te brengen ende doen effectueren de gearresteerde ordre tot defensie vande zee, ende afbreuk vande Duynkerckers, waervan haer twe op eergisteren voor Schevelingen verthoonden, by haer hebbende drie visschers scheepkens, onder Catwyk genomen, ende die van Schevelingen naejagende. vanden haringvang, mitsgaders vande groote ende cleyne visscherye versoeken behoorlyk te worden geconvoyeert, waerop die vande Admiraliteyt tot Rotterdam zyn beschreven tegen desen morgen. Ende omme de voorsz. generale ordre te beter in train te brengen, ende 't gene vande saecken ter admiraliteyt dependeert te beter te besorgen ende doen effectueren es aen alle Collegien ter Admiraliteyt geschreven, ten eynde zyl. elx twee vande ervarentste wt haer respective Collegien willen herwaerts committeren, omme hier twee ofte drie maenden ten fine voorsz. te resideren, Hoe den Grave van Oost-Vrieslandt ommegebracht es, hoe den heere Ambassadeur Joachimi van zynen dienst sueckt ontslagen te wesen, ende wat de Residenten Brederode ende Aitsma adviseren, diensaengaende sullen wy ons refereren totte bygevoechde copyen, als oock tottet extract wt haer Ho. Mo. resolutie, wat goet gevonden is aengaende de fortificatie werken by zyne Excell. ende Raedt van State, naer gedane rapport vande gecommitteerden locael inspectie genomen hebbende, geprojecteert, tottet voltrecken van alsulcke werken ende omme die op't spoedichste te doen aenbesteden ende effectueren nevens den Raet voorsz. gecommitteert zyn by hare Ho. Mo. de heeren Overlander ende Hartevelt, voormaels tot dese saecke gecommitteert. Hyermede bidden God den Heere Almachtich, Edele Mogende etc. Hage den 24. April 1628. U E. Mog. dienstwillige dienaers, A. PLOOS, G. v. HERTEVELT, A. VAN ZUYLLEN VAN NYEVELT, ANTHONIS DE RODE. XVI. Edele Mogende Heeren. Belangende 't gene albyer zedert onsen laetsten es voorgevallen, sullen wy ons gedragen tottet gene den heere Hertevelt sall hebben gerapporteert. Vande XLTM gulden, by Uwe E. Mo. beteelt, op afkortinge vande beloefde c" guld., es de Admiraliteyt in Zelandt gegeven xx ende de resterende aenden ontfanger vande convoyen ende licenten tot Amsterdam, denwelcken noch twintich toegestaen is wt LX" gl., die noch gesonden sullen werden. De vordere XL" moeten nootsakelyck alhier gesonden werden, om redenen, dat die datelyck geëmployeert sullen worden aen een saecke, ten alderhoochsten den dienst van't landt importeerende, doch sullen voor de Admiraliteyten weder remplaceert werden wt seeckere negociatie van meerdere somme, waertoe den Ontfanger Generael all gelast is. De necessiteyt vande admiraliteyt in Zeelant is groot ende niet min van die van Rotterdam. Het boots volck van twe schepen in Zelandt mutineert, nyet willende in zee gaen, zonder van haer achterstal ten volsten betaelt te wesen, sulcx U E. Mo. wt de opgesondene copye sullen hebben verstaen. De Capiteynen tot Rotterdam en connen geen volck crygen. Men kan alsnoch qualick geraken tottet effect vande ordre tot defensie vande zee gestelt, daermede men continuelyck geoccupeert ende becommert es. Vele Duynkerkers zyn in zee, zy begonden den Grave van Carlisle te attaqueren, dan ziende dat het een Conincx ende groot schip was, hebben een ander cours geset. De gemelte Grave is gisteren alhyer aengecomen, by zyne Excell. opten wech van Delft gerencontreert, ende in't logement vande extraordinaris Ambassadeurs by een wt yder provincie van wegen hare Ho. Mo. gecongratuleert, sal op huyden audientie hebben. Wy verstaen, dat sal bestaen nevens complimenten in't versoeck van Gecommitteerden, omme met deselve noch op huyden ofte morgen, goet tyts in conferentie te comen. Zyne G. maeckt staet op Vrouwendach te vertrecken door Brabant, sonder Brussel te raecken, naer Lotteringen. Nyet tegenstaende den oorloghe tusschen Engelandt ende Spanje, wordt de trafique tusschen Duynkerken ende London geweten ende toegelaten. Het parlement van Engelant versoekt, alvorens de geconsenteerde subsidien te betalen, ratificatie van enighe hare privilegien. Van Rochelle en weten wy niet sekers te schryven, vermits de contrarierende advertentien, die van verscheiden quartieren dien aengaende comen; als oock niet vande vlote van Engellant, die den gemelten Ambassadeur Carlisle wil doen geloven, dat wt is; hoewel men te Parys voorgeeft, dat men in Engelant de sake van Rochelle niet ter harten en neemt. De eerste tydinge vande Elve sullen apparentelik melden, dat Stade is opgegeven. De vergaderinge wt Lubecq is gescheyden re infecta, ende is mede een ander tegens Sept. aenbestempt. De Keyserl. Commissarissen syn vertrocken ende vereert. Aen de Porta vanden Grooten Heere begint men den Prince Gabor te suspecteren, als of na de fortuine vanden duytschen Keyser inclineerde. Hier mede, bidden wy God, etc. In 's G. Hage, den 1. May 1628. Uwer E. Mog. dienstwillichste dienaers en medebroeders, A. PLOOS, A. Van Zuyllen van NYEVELT, ANTHONIS DE RODE. XVII. Edele Mogende Heeren. Tot antwoordt op U E. Mog. schryvens vanden lesten Aprilis, by brenger deses overgebracht, dient, dat de Gecommitteerden vande provincien van Gelderlandt ende Overyssel meest alle vertrocken ende de aenwezende genegen zyn te dilayeeren, omme met de heeren van Hollant te spreecken, ende beramen de proportie vande quote in de penningen totte fortificatie vande Ysselstroom te negocieeren, tot dat eenige van haere confraters sullen weder gekeert syn: met de Gecommitteerden vande voorsz. twee provincien, sullen wy, ons vougen, omme Hollandt tot een billycke proportie in dezen te brengen, ende ons reguleeren naer Uwer E. Mog. schryvens, voor ofte naer de receptie, van dewelcke wy egeen verclaeringe aengaende de voorn. negotiatie en hebben doen teyckenen, maer alleenlyck verclaert dat wy meenden, dat Uwe E. Mog. daerinne egeen swaericheyt en souden maecken. De heeren Staten van Gelderlandt hebben geconsenteert in alle de versochte consenten, tot redres vande Admiraliteyten, ende daervan by schryvens haere Ho. Mo. notitie gegeven, waeromme de besendinge derwaerts (waertoe de provincien van Hollant ende Utrecht versocht waeren) geen voortganck en sal hebben. De saecken ter zee blyven noch in vorige confusie, nyet werdende by de respective Collegien ter Admiraliteyt geëffectueert de ordre tot defensie vande zee gearresteert, ende dat by manquement van gelt. De Gecommitteerdens van dezelve Collegien, die tegens den 12. deser maent, nieuwen styls, beschreven waeren, omme een tyt lange alhyer te resideeren ende tot voltreckinge vande gearresteerde ordre te helpen adviseeren ende delibereren, beginnen aen te comen. De Admirael Dorp schryft by de synen vanden x. dezer wt Vlissingen aen zyne Princel. Excell., dat, hoewel aldaer weynich ordre gevonden heeft, de Zeeusche matroosen mutine-. ren ende om betalinge roepen, ende de Hollantsche niet in zee willen, om dat geen volck genouch en hadden, dat hy nochtans sulcke ordre gestelt hadde, dat eenige noch onverzien haer volck hebben sullen, omme tegens de volle maen met ses Amsterdamsche, vier Zeeusche ende drie wt het Noorderquartier in zee te loopen. Het eene vande Duynckercksche schepen, waer mede den Capt. Quast slaechs is geweest, is onder Jutlandt gestrangt ende by't bootsvolck is brandt gesteken. D'eene vande WestIndische schepen heeft tusschen Duynkercken ende Oostende mit vyff van 's vyandts schepen geslagen ende alle afgekeert, mit verlies van veel volck, waeromme genootsaeckt is in Texel weder inne te comen. De Gezanten in Polen houdt men nu sekerlyck op haer wedercompste te wesen, sonder yets in de vredehandelinge tusschen Sweeden en Polen verricht te hebben. De Coninck van Polen heeft verboth gedaen, van op Riga, Elbinge ende andere, by den Coninck van Sweden geoccupeerde ende gepossideerde plaetzen te trafiqueren. Den Coninck van Denemarcken heeft gelyck verboth gedaen, sulcx wt de laetste copye blyckt ten aensien van Danzick, ende dat geduerende den tyt van zyne confederatie mit zyne Mat. van Sweeden. By onze laetsten hebben wy U E. Mog. veradverteert, dat de vergaderinge vande Hanzesteeden tot Lubeck gescheyden was, ende de Keyzerl. Commissarissen vertogen. Voor haer vertreck is aen haer als mede aen de Commissarissen van Spaignen, by de geseyde vergaderinge versocht, onder veele andere poincten, 't navolgende: 1. Vryheyt vande commercien jure gentium. 2. Confirmatie vande immuniteyten in Portugael. 3. Afschaffinge vande beswaringe tegen de vryheyt. 4. Het extendeeren vande immuniteyten tot in alle syn rycken. 5. Confirmatie vande privilegien Philippi 2 et 3. 6. Tot Lissebon als borgers gekent ende forensium vryheyt te genieten. 7. Mit haere schepen in alle havenen vry te wezen sonder arrest, hetzy die in Nederlant ofte elders gebout syn. 8. In den toll betalinge voor anderen geëxpedieert te mogen worden. 9. Alle verhoginge van lasten afgeschaft. 10. Als van outs geen toll te betaelen van silver, gout, coren, schiphont, masten, wapenen, munitien, linnewaet, canefas, hennep, schips nootdruften, cleederen. 11. Van't coper, quicksilver, peck, teer, pelteryen, maer thien van't hondert te betalen. 12. Vry overal te mogen passeeren, copen ende vercopen. 13. Sonder maekelaers te mogen vercopen. 14. Heur eygen wichten ende maten in haer huysen te hebben. 15. Dat de goederen nyet en sullen wesen redhibibel ob vitium naer drie dagen. 16. Goudt ende zilver te mogen doen vermunten. 17. Haer eygen conservator ende rechter te hebben in 't civyl ende crimineel. 18. Dat haer eygen rechter kennisse mach nemen tot op 6 mylen buyten Lisbon in alle saecken. 19. Daer van niet te appelleeren totte somme van 100 A. 20. Goederen onvercocht ende waer van eens toll betaelt, vry te mogen wtvoeren. 21. Van ingecochte goederen in't ryck, geen toll te betalen. 22. Vry wt te mogen voeren gout, silver, crychsmunitien, 23. Ofte by wissel vry wt te mogen senden. 24. Dat zy geen represalien souden wesen onderworpen aen persoon, schip of goet. 25. By oorloge een jaer tot vertreck met heur goet. Ende daer benevens noch veele andere poincten meer. Grave Ulrich, van Oostvrieslandt, vermydt de stadt van Empden, om dat vermits de correspondentie van deselve mit desen staet, suspect is, ende wert het faict aen zyn broeder geperpetreert by den zynen geëxtenueert, meer politicqueliken als naer waerheyt, beducht wesende, dat de investiture by den Keyzer mochten werden geweygert. Den Ambassadeur ordinaris van Vranckryck vertreckt deze aenstaende weeke. Werdt vereert met eene ketting, ter weerde van drie hondert dubbelde ryders. Den Grave van Carlile heeft by syne audientie versocht gecommitteerdens, dewelcke met hem in conferentie zyn geweest, ende en wert by hem niet sonderlings anders geproponeert, als 'tgene by den Baron Carleton van tyt tot tyt geduerende zyn aenwezen alhyer geproponeert is geweest. Hy is drie dagen gedefroyeert, verreyst op dincxdach, gelyck mede den heer Carleton alle uere vertreckt. Welgemelte Grave gaet over Brabant naer Lottringen, Savoyen, Venetien, heeft een suite van sestich persoonen. Den Paus licht 4000 man, tot defensie van Mantua. Syne Noncen sustineeren, dat men de Catholique ligue behoort te breecken, dewyle men die tegens de Catholique zelfs gebruyckt. De Coninginne moeder heeft naer 't leger voor Rochelle gesonden acht ingenieurs, om dat den Coninck geresolveert is, de stadt aen de lantsyde met gewelt aen te tasten. Hyer neven gaen copyen van 't schryvens vanden Agent Brederode ende Orator Haga. Hyer mede ons gebiedende in de goede gratie van Uwe E. Mog., sullen wy, Edele Mogende Heeren, Godt de Heere Almachtich bidden, voor derselver geluckige ende voorspoedige regieringe. In 's Gravenhage, dezen 4. Mey 1628. U E. Mo. dienstwillichste dienaers ende medebroeders, XVIII. Edele Mogende Heeren. In den avont, de vergaderinge scheydende, is ons de bygaende by de poste, seggende syne reyse wtgestelt te zyn, wedergelevert. In deselve vergaderinge, ter presentie van syne F. D. ende des Raets van State, gehoort het rapport vande heeren, aengaende de versekeringe vande betalinge der soldye ende servicie voor het garnisoen van Luckstadt, met de heren extraordinaris Ambassadeurs in communicatie geweest hebbende, dewyle haer Excell. verclaren daertoe ordre te sullen stellen ende versekeringe te sullen doen, werdt goedt gevonden, de heeren Bruynincx ende Jentsma met enige Monstercommissarissen de voorn. |