Sayfadaki görseller
PDF
ePub

wonnen Arlem, ende is doe den Peys ghemaect tusschen die Ghelders ende die Burgoens, dat die hr. van Ghelder over gaf Arlem, Boemel, Tiel, ande meer andere steden, enz. 1504. Item, anno xv. ende IV, doe was die hertoch van Ghelre voor dat Blochuys ter Mey etc., ende geschiede II. voor St. Mertyn inden wynter.

1506. Item, anno xv. ende VI, soe is hertoch Philips weder ghetoghen in Spaenghien, ende is in datselve jaer in Spaenghen gestorven.

Item, anno xv. ende vi, soe heeft heer Vrederik van Ysselsteyn met syn hulpers ghewonnen dat Blochuys tot Ravesway etc., ende gedestrueert, ende geschiede den derden dach in September.

1507. Item, anno xv. ende VII, soe heeft heer Jan van Egmont als stadtholder van Hollant ghelegen voor Poeyeroeien, ende daer schendelik off gheruimt, etc. ende geschiede den XII. dach in September.

1508. Item, anno xv. ende VIII, soe heeft die ghreef van Anen Poeyeroeyen ghewonnen, ende destrueert etc., ende gheschiede den x. dach in Junio.

1511. Item, anno xv. ende XI, soe hebben die van Utert op Noerdeloes ghebornt Scouten huys ende ander luyden ghevanghen, ende namen veel peerden ende beesten, ende geschiede op onser liever vrouwen lichtmis avont 's nachts.

Item, anno xv. ende XI, soe syn die van Utert weder ghecomen op Noerdeloes op des heilighe Cruysdach inden Mey, ende hebben afgebornt die kerchoff, waermede afbornende dat choer vander kerken.

Item, anno xvc. ende XI, soe hebben die van Utert Yselsteyn beleghen metten hertoch van Ghelre ende syn hulpers, enz.

Item, anno xv. en XI, soe heeft heer Florys van Yselsteyn ontset Yselsteyn, ende geschiede den eersten dach in Junio, enz., als van die van Utert ende Ghelresche.

Item, anno xv. ende XI, op ons liefs Heren Hemelvaerts avont, soe hebhen die Ghelders weder inne genomen Bommel, ende daerna Thiel ende Arlem, etc.

Item, anno xv. ende XI, soe hebben die Ghelresche ingenomen die stadt van Worichem, ende geschiede op Sinte Brictius dach.

1512. Ítem, anno xv. ende xii, op den heylighen jaersdach, soe hebben die van Worichem ghebornt tot Arkel een deel huysen, waerom dat lant van Arkel in verdinch viel, ende gave tot verdinch dat heel lant met oncosten en al, bie nae XVIII hondert Phlps gulden, mer xi weecken lanck, ende elcken watermolen gaf xx Phlps gulden me in die som gerekent. Item, anno xv. ende XII, den anderden dach inden Meerte, soe hebben die Ghelresche Worchem gheruymt.

Item, anno xvc. ende XII, soe hebben die Ghelresche Hoekelem bestormt ende ghebornt, ende lieten daer veel volks, ende niet bejaghet, ende geschieden op Sunte Valentyns dach, etc.

Item, anno xv. ende XII, den VII. dach in Februario, soe hebben die van Worichem afgebernt die voerstat buten die Casen poort.

Item, anno xv. ende XII, den vIII. dach in Februario, soe hebben die van Worichem afghebornt Gouweriaen, Ottelant, leegh Blocklant, Ghybelant, etc.

Item, anno xv. ende XII, op Sinte Pontiaensdach, soe hebben die van Worichem binnen over die Linghen aen die Parrick overghecomen, ende binnen doer ghereyst over dat ys op Hardichvelt, ende hebben dat afghebornt, ende wel hondert ende LXXX ghevanghen van die rycste van Hardichvelt, ende Oukerk, ende Slyerecht, ende Papendrecht, Wyngaerden ende Ghyesendam, ende veel ruteren mede, etc.

Item, anno xv. ende XII, soe hebben die Ghelders op Bloclant ghebornt twe

of drie huysen, ende gaven voert tot brantscatting LXXV Phlps gulden, ende namen heer Corsten me te pant, ende geschiede op Sunte Jan Evangelisten dach 's nachts in die Corsheylighen daghen, etc.

1513. Anno xv. ende XIII, den Ix. dach inden Apr. op eenen Saterdach, soe hebben die Ghelders van Bommel of gecomen met platte schepen doer die Merwen, ende hebben Schelvesloot opghescheept, ende van Vianen oeck tot Nikerk ghecomen, ende hebben afghebornt Schelven ende die leech Ghysen ende Hoernaer, Bloclant ende den Botsloet met die Donck, ende Milant ende Leerbroec met VI watermolens, tusschen die Schelven ende den ouden dyck, ende noch v Milantsche molens ende die kerk op Hoernaer ghewonnen, ende veel luyden daer wt ghevanghen ende peert ende veel beesten gheroeft etc., ende geschiede des Saterdaechs na beloken paesschen.

Item, anno xv. ende XIII, op Sunte Jacobsdach, soe hebben die Ghelders doer Nikerk ghecomen ende hebben afghebornt Gouweriaen, Poeloch, Ottelant, Blocklant, ende Molenaersgrave, Ghyblant, Bleskengrave met haer kerk ende Albras, Streeflant, met meer dorpen daerby, ende bornende nie wel XXVIII watermolens, ende roefden veel peerden ende beesten, etc.

Item, anno xv. ende XIII, op Sunte Lauwerens avont, soe is dat bestant tot Gorchum af gelesen, etc.

Item, anno xv. ende XIII, doe seyden alle menschen meest die hueren vanden lant op ende niet te bruken, ende anno xv. ende XIII ende xv, doe soe liefden dat lant weder, dat daer gheen lant weder te crighen en was, etc. In dat jaer xvc. ende xu starf Ariaen Jan Jacobsz wyf.

1516. Anno xv. ende XVI, op Sunte Jan decollationis avont, soe hebben die Ghelres ingenomen die Nypoort, ende waren daer in tot onse lieve vrouwendach nativitas, ende rumenden 's nachts daerwt, ende lieten daer veel reyseghaers ende knechten, etc.

1517. Item, anno xv. ende XVII, op die octave van ons lieve vrouw visitatie dach, soe hebben die Ghelders of anderen ruteren Asperen ghewonnen, ende hebben daer meest al die borgheren doot geslaghen, ende oeck veel wiven ende kynderen, Got betert, enz. Item, anno XV. ende xvII, daech na S. Lambert, soe zyn die ruteren weder uit Asperen gherumet, ende doe is daer vre ende bestant gemaect gheweest, ende afgeroepen saterdaechs nae Sunte Lambert anno XVII.

1519. Item, anno XV. ende XIX sterf die roemsche keyser Maximiliaen ende Karel van Burghoenghen, coninck van Castilie etc., die wort keyser ghecoren vanden roemschen ryck. Item, anno xv. ende xix, soe hebben die van Gorchem eenen wal gheleet by die Dalempoert, ende elx dorp vanden lant van Arkel mosten hem helpen dycken, ende op dat selve jaer, zoo viel een groet eind muren in die graft, ende doe lieten syt varen, moeghelick wast, etc.

1520. Item, anno xv. ende xx, omtrent alre heylighen.

soe lach die keyser Karel met zyn hulpers voer Aken

Item, anno xv. ende xx. daer voer omtrent anno xIII ende xiv begosten, ende daerna, soe was daer grote kettery onder dat christenvolk, als van meyster Martin Luter, die daer een oerspronck af was, daer veel quaets uit geschiede onder die geesteleycheyden ende waerelycken, ende van den welcken een eersame vrouw plach te wesen, woenende to Gorchum, genoemt Arioen Glimmers, opten Parrick begraven wordt anno xxii.

Item, anno xv. ende xx, soe hebben die Milanders ende Leerbroec gheleet enen nuven duker inde Milantsche vliet by dat wyndaes, ende gheschiedde omtrent Sunte Martyn inden wynter, ende is I duim ondieper ende enen duim smalre, dan den ouden was, etc.

1520. Item, anno xv. ende xx, soe is Sunte Kunera dat huys gemetselt opten den Kruyswech, omtrent Sinte Jans mis inden somer, ende 's jaers daerna op die selve tyt, is dat met layen gedeckt, ende heeft gecost zoe in als by vyftich scilden, sonder binnen te repareren, mit tymeren ende plasteren alst behoort. Ende weder anno LXXI, (!) doent water van boven quam, ist metten water omgeslagen, ende gesciede den XIII. february.

1521. Item, anuo XV. XXI, soe isser een gheboot ghecomen wten Haech, dat men alle die waghens heeft moeten wyen ende een ander spoer te maken, int lant van Arkel, oeck mede in Delflant ende ter Gou ende Dortrecht, Schoenhoven, etc.

Item, anno xv. ende xxi, omtrent bamiss, soe coft men een scepel rogghen om IX of x st., ende eer S. Meertens merct quam, coft men een scepel rogghen om xx stuyvers, ende een scepel weits om XXIIII st., ende omtrent Corsmis doe sloech weder wat aff, elcx scepel II of ш st., mer nae Corsmis soe reest weder omtrent I st. off I st. dat scepel; ende was duer tyt van al dat men behoefde. Op die zelven wynter nae darthiendach begostet te snuwen ende te vriezen; anno XXII, dat sneeuw bleve liggen, datmen opte Linghen ende Zeerick ende optie Ghiesen by ons molens ende anders veel ael ende vis scupten ende vinghen, tonnen ende vivers vol, Deo gracias, amen.

1522. Item, anno xv. ende xxII, den anderden dach in Augusto, soe is meyster Ariaen van Utrecht, te Romen in synen pauselyken stoel geset, daer hy toe ghecoren was by de gratie Goods, tot jubileering ende vroechden al Almannien, etc.

Item, anno xv. ende XXII, soe heeft die drossaert van Gorinchem, in beveel van myn gen. heere doen maken in't lant van Arkel groote draaybomen voer hoelen ende andere weghen, om te verhoeden scade ende perikel, die daerdoer geschien mocht, etc.

1523. Item, anno xv. ende XXIII, op 's heilichs Sacraments avont, snachts tot XI uren, doe was op dat jaer S. Bonifaes dach, daechs nae 's heil. Sacr. dach, doe viel om onsen toern vander kerken, die op't choer stont, ende dede grote scade aen de autaren ende heilighen, ende misghewade, ende andere ornamenten.

Item, anno xv. ende xxIII, den XVII. dach in Junio, op eenen donderdach des after middaechs nae noen omtrent III uren, zoe is die eerste steen gheleet aen ons choer ende cruiswerck vanden fundament, ende was omtrent onder dat gat, daer dat heylich sacrament in zal staen.

Item, anno xv. ende XXIII, soe zyn die Ghelders, die in Vrieslant laghen, over ghecomen te Vianen, te peert ende te voet, op Sunte Mauritii dach, ende quamen den dyck wt in Ammers graeflant, ende bornden dat aff, ende zyn weder om gereyst tot Nikerk, soe zyn hem ghevolcht meest al die dorpen, om te verdinghen, soe dat lant van Arkel, te weten Arkel, Keken, Oesterwyck, Milant, Bloclant, Hoernaer ende Scheluwen, daer loefden XXVII. goude guldens, behalven al d'onkost, ende namen mede in die geyselingh Jan Woutersz. van Arkel, ende Aert Dircksz. van Bloclant.

Item, noch soe zyn dieselve Ghelders weder overgecomen in dat selve jaer, daechs nae Sinte Lucia dach, ende kwamen tot Merkerk lighen ende. quamen opden selven dach op enen maendach, 'savonts tot VI uren, tot Gorchem, ende bornden buten die Casenpoert al af op wat cleinder huis ende bergh, ende vinghen voer die poert veel luiden met haer goede, dat sy ghevloecht hadden, ende toghen weder tot Nikerk, ende bleven daer ligghen, om te brandscatten ende toghen 's anderen daechs in Gouweriaen, ende bornden dat af, ende daechs daerna bornden zy Langhersack af, waerom ons voerscr. dorpen wederom seynden broeder Jan van Nimeghen, observant tot Nikerk, om weder te verdinghen, ende loefden vanden dorpen weghen XIII. gouwe guldens, xi weeken lanck, behalven alle ander oncost, ende namen mede in die ghyselinghe voer die penninghen Arien Hubertsz. van Bloclant, ende

Gielis opten Enghe, van Keken, ende die oncost was van elken hondert gouwe guldens xix gouwe guldens.

1524. Item, noch soe zyu die selve Ghelders weder tot Vianen overgescheept in dat jaer xv. ende XXIII, op ons liefs heren hemelvaerts avont, dat was dat jaer daechs nae inventione sanctae crucis, ende quamen in die leegher ter Amey, ende verdestrueerden al den hoep, ende vinghen die hoofdman jonker Willem Torck ende ander voel knechten, ende mede veel doot bleven aen beyden syden, ende reisden voert door Langhersaec ende bornden dat gans al af, ende voert inder Nupoert ende bornden die oeck al gans af met die kerken ende Ghelkenesse met dat ver voir Schoenhoven, ende quamen weder tot Amey, ende bornden dat wel half af, ende toghen voert tot Nukerk, ende wolden dat lant van Arckel afgebornt hebben, mer God gaf die gracy, dat heer Florys van Yselsteyn ende andere heren tot Gorchem waren, ende seynden ten Bos ende anderwaert, daer die knechten laghen; ende dat vernamen die Gheldersche, ende reisdan metter haest wederom daer of, gheloeft moet weesen Jesum.

1525. Item, anno XV. ende XXV, omtrent ons lieve vrouw assumptio, soe coft men een scepel weits om XIII st, den eenen maendach, en den anderen 's maendaechs coft men om XII st. even goet, ende bleef in die coep.

Item, anno xv. ende xxv, in februario, soe is er een slach gheboert voer Pavien tusschen den keyserl. Majestaet ende die coninck van Vranckryck, dat daer die coninck van Vranckryck ghevanghen wert, met vele van synen heeren, ende oec vele doet bleven aen beyden syden, ende daernae anno XV. ende XXVII, soe hebben hem ons den sevenden dach van Mey keyserl. Majestaet gesterckt, ende zijn door ghetoghen nae dat roemsch ryck, ende hebben Romen soe benauwt, ghewonnen stormenderhant, ende hebben't ghespolgicert ende ghevanghen. Ende die paeus met zynen adherenten, die op Enghelenborch gheweeken waren, die hebben zy ghevanghen ende gheslaghen, ende voert haren wil bedreven, dat wel scrivens ende onthoudens weert is. Haec mutatio dextrae excelsi, dat voerwaer soe wel te gheloven is.

1526. Item, anno XV. ende XXVI, op Sunte Apollonien avont, doe waeydent zoe zeer, dat veel huis ende berch ende molens om waeyden, ende groeten scaey deden aen dyken ende andersins, oeck mede veel willighen ende appelboem, die over die weghe laghen, dat mense ryden noch lyden en mocht.

1527. Item, anno XV. ende XXVII, op Sinte Benedictus dach in den vasten, namen die van Utrecht in dat huis ter Nuetz.

Item, anno xv. ende XXVII, soe is weder die eerste misse ghedaen in ons nu cruiswerck_opten beloken pinxteren dach den xvI. dach Junius.

1528. Item, anno xv. ende XXVIII, den vI. dach inden Meert op eenen vrydach, soe hebben die Ghelresche met hulp vandie van Utrecht inden Haegh gheweest, ende die ghespoelgieert, ende beroeft met brantscatting ende gevanghen ende groet van goet van anderen silverwerk ende gelt ende cleeder, ende namen mede Jacob Smit ende Huigh Ariensz ende Jan Arientz voor xx". gouwe guldens vandie brantscattinghe, die sy gheloeft hadden ende laghen tot Arlem lanch in geyselingh voor die penninghen.

Item, anno xv. ende XXVIII, in profesto visitationis Mariae virginis, soe hebben die parthy vanden bisscop van Utrecht, die binnen Utrecht waren ontboden, die ruteren ende andere knechten, die optie vaert ende anderwaert laghen, ende hebben hem die poert inden weert gheopent, ende zyn malcanderen te baten ghecomen, ende hebben die Ghelres met die tegen den bisschop waren, wt ghejaecht ende ghevanghen ende doot gheslaghen, ende gheschieden groet molestatie binnen Utrecht, etc.

1528. Item, anno XV. ende XXVIII, soe hebben heer Florys van Yselsteyn ende Joris Schenck ghewonnen Hattem ende Harderwyck, ende quamen daerna voer Tiel, ende worden tweedrachtich ende scheiden daer oneerlick af op Sunte Ypolitus dach.

Item, anno xv. ende XXVIII, den vI. dach in October, op eenen dinxdach, soe is den vree ende zoen afgheroepen tot Gorchem als van den keyserlyken Majestaet ende die beere van Ghelre met Utert ende Overyssel ende andere landen, Deo gracias.

Item, anno xv. ende xxvIII, doe was't een muysjaer, ende 's wynters daer nae anno XXIX, soe was daer alreweghen groet ghebrek voeyers voer die beesten, dat men een vim hoeys coft eerst om x of XII st., nae om XVI ende XVII stuyvers, after nae om xx st., ende daernae en was daer gheen voeyer meer te crighen om ghelt, ende hadden die luyden gheen rys of anderen top die beesten ghegheven, daer hadden veel van hongher moeten sterven, ende dier ghelyck dack ende ander groen biezen, dat die luiden ghecrighen konnen; ende is wel onthoudens weert.

,

1529. Item, anno xv. ende XXIX, soe is er van boven afgecomen een nu ziekte onder den mensche geheyten die Engelsche Zweet, daer veel menschen roekeloes af storven, die som in XII uren doot waren ende som langher leefden, ende oeck daeraf vel opstonden, die hem waerm ende wel wachten, oeck daer't in een stat ofte dorp quam, dat er XXX ofte XL in een atmael ziek wart, of oec min, nae dat zy groet waren die plaetsen, ende quam tot Gorchem eerst omtrent sinte Lambert, ende voert tot Leerdam, ende alle deze landen doer; ende quam soe van Nimweghen af ende voert tot Bommel, ende nederwaert, datter op Sunte Dyonysavont in die heerlicheyt van Noerdeloes over die vyftich in haer sacramenthen laghen.

1530. Item, anno XV. ende xxx, soe was't alsoe vroegheren tyt, dat die pruimboem in't eerst vanden Meert begosten te bloeyen, ende ander boem daernae, dat met vi off VII weeken voor Mey die beesten te veyen sloech ende wel eerder.

Item, anno XV. ende xxx, op Sunte Leonardus avont, op eenen saterdach, begosten te onweren met reghenen ende waeyen wtten noertwesten, alsoe zeer, dat dat water begost te rysen, dat allesyns over die dyken liep, datter waren in Leckerlant ende Papendrecht VII gaet inden dyck, ende opten Wolferensche over liep, ende last had, datmen houden mocht; ende anderswaert in't lant van Altenae oeck inbrak ende vele luden ende beesten verdronken, ende voert tot anderen weeghen vele scade dede, dat welck wel scrivens ende onthoudens weert is, om elck hem daerop voersichtich te wesen, op anderen tyden, of dat boerden; daer God, ons Heer, ons voer behoeden wil.

Ende oeck mede soe was't inghebroken dat lant vanden Daegh ende in Stryen in Zelant ende in Vlaenderen tot alre weeghen, daer veel luiden ende beesten verdronken ende huis ende bergh over dycken vielen, ende groten jamer ende verdriet in alle plaetsen was. Ende men woude segghen, dat te Romen oock dierghelike gheschiede.

Item, opten selver wynter voerse. soe was alsoe grote ghebreck voeyers voer den beesten in Brabant ende in Zeelant, ende daer omtrent, dat men dat hoey by den pondt vercoft. Men wolde segghen, dat pont een blanc of eenen halven stuver goud, daeromtrent, ende oec niet te crighen en was, mer hier te landt, en was't soe duer toe niet.

1532. Item, anno xv. ende XXXII, inde weeck voor Pinxteren, soe is ons heylich Sacramentshuys volmaect geworden, ende heeft in als gecost met loet, yserwerk ende ander reetscap hondert L. R. guldens.

Item, anno XV. ende xxxII, op alre heylighen nacht, tusschen alre sielen nacht begosttet waeyen wtten noertwest alzoe zeer, dat in Papendrecht een gat inden dyck quam ende alreweeghen groet scade dede.

« ÖncekiDevam »