vandat hy in syne huysinge gelogeert ende in spys ende dranck geaccommodeert heeft die Eerw. heeren predd. Wilhelmum Baudartium van Sutphen, Sebast. Dammannum aldaer, Alardum Mehemium v. Harderwyck ende Warnerum Teskenmaker v. Cleeff. - Joanni Dibbetio, pred. tot Dortrecht, gerest. 11 L. 4 sc., verschoten in 't reysen op Utrecht met Triglandio, om de kerke alhier met haren dienst te hulpe te comen, etc. Absal. Jansz., mede ouderl. der kerke etc., 12 L. 12 sc. 6 d., verschoten opde reyse naer Amst., om een pred. by leeninge te versoucken, ende oock tot Arnem, tot bevorderinge van het beroup D. Cornelii Dungani, etc. - Eid. ende Claes Adriaensz., 1 L. 7 sc., van der kerke wegen met D. Modeo geweest synde tot Wyck. Peter v. Hout, ouderl., 18 L. 13 sc., verschoten inde gedane reyse met Wernaertsz. tot Schiedam, om Hugo Beyers by leeninge te versoucken, tot Leyden, om hem te horen, ende tot Amsterdam in 't versoecken om prolongatie voor den heer Roelof Petersz., alhier geleent, etc. Gisb. Jansz. vd. Well, byden k. rade gesonden, om een pred. tot Eck, inde Betuwe, te halen, ende daerna tot Dortrecht D. Udemannum, goetgedaen 12 L. i8 sc., op dese reyse te oncoste gehadt, etc.- H. Wernaertsz., ouderl., 37 L. 5 sc., verschoten inde reyse met van Houten, op Dortrecht, om aen het hoochweerde synodus nationael te versouken, tot behulp deser kerke, een ofte twee predd. Item, inde reyse tot Meerkerk ende Culenborch, om den pred. Blom by leeninge te crygen, als mede tot Woerden D. Josephum, etc. Corn. Petersz. Swanenburch, 7 L. 12 sc., gedebourseert in 't conduiseren v. D. Udemanno, op Dortrecht, etc. - Ja. Lieftinck, 63 L. 10 sc., verschot. inde reyse ten versoecke vd. k. rade gedaen op Soelen ende voorts tot Cleef, omme te becomen den hr. Busshoff, ende Tessemaker eerst by leeninge te becomen, etc. - Hans vd. Bossche,

mede ouderl., 40 L. 6 sc. 6 d., verschoten opde reyse met van Houten, op Dortrecht, wt last des k. raets, tot verrichtinge v. kerkel. saken, ende voorts met Claes Adriaensz. op Middelburch, in 't versoeken van een der predd. aldaer, by leeninge voor 6 maenden, etc. Aernt v. Eck, schep., ende D. Velthuysen, raet, in 't reysen tot Dortrecht, omme te horen prediken 2 predd. aldaer, die ten dienste van dese kerke worden gerecommandeert, 57 L. 2 sc., by hem gedebourseert. -Barthol. Deckers, ouderl., gecommitteert met Busschoff, dienaer alhier, ende Ja. v. Bemmel, ouderl., om te reysen naer Leeuwaerden in Vrieslant, (als geschiet es), ende te versoucken den Eerw. heere Bogaertmannum (!) etc., gerest. 85 L. 18 sc. etc. Ja. v. Bemmel, ouderl., gedebourseert 117 L. 11 sc., tot reysg. voor den here pred. Maistre; item, anden hr. Roeloff Pietersz., die tot 4 diverse reysen op syn costen hier is geweest, ende dese kerk heeft gedient gehadt; oock op de reyse, die syne E. met hun vieren gedaen heeft op Leeuwarden, om den persoon van D. Bogaertmannum; insgel. op Dortrecht, met Florentio te spreken, etc. Noch P. vd. Lingen, ouderl., 301 L. 10 sc. 9 d., on costen etc., gedaen in diverse reysen, breder in thien distincte specificatien wtgedruckt ende in een sommiere specificatie geredigeert, etc. – R. Zylio, gewesene pred., 45 L., voor reparatt. in syn huysinge doen maken. - Noch Ja. v. Bemmel, ouderl., 200 L., om te vereeren D. Bursio, pred. tot Middelburch, om de goede diensten, die syn E. den tyt v. omtrent 6 maenden gedaen de kerke ende gemeente alhier, etc.

Somma etc., 13112 L. 19 sc. 3 d. Hiero. School. Mr. B. Swaerdecroon, W. Swaerdecroon, S. Wytfelt, R. van Muyden, J. Byn, A. v. Bilsen, B. Christiaensz., E. Verhaer, uts., fraterhuis, etc., uts.

Somma etc., 3536 L. 6 sc. 1 d.

1601.

Jo'. Edmondt de Gruyter. Is Joh'. E. de Gruyter geaccordeert, dat hy tot laste vande generaliteit inde nieuwe huysinge, die hy heeft doen maken inde graefschap van Buren, sal mogen doen maken de wapenen vande vereenichde provincien. (Oct. 19).

Spaansche Bybel. Is Herman Allertsz., bouckvercooper te Amst., geaccordeert octroy om voor den tydt van 10 naestcomende jaren, alleene inde vereenichde provintien van nieuws te mogen doen drucken den Spaenschen Bybel, verbiedende etc., opte verbeurte vande nagedrukte exemplaria ende daer en boven vande somme van 100 p. vl., te appliceren in communi forma. (eod.).

Tapisserie. Is geaccordeert pasporte acn den gecommitteerden vande hertoginne van Tremouille, dat hy sonder eenich recht van convoy te betalen, uyt de vereenichde provincien naer Vranckryck, tot dienst van hare Excelli sal mogen doen transporteren seker tapisserie, wesende de historie van Alexander Magnus, houdende twee hondert vyf en twintich ellen, ende een quantiteit lynwaet,

gekost hebbende derthien hondert gulden, mit eenich ander goet van cleender weerde, gecost hebbende 150 gulden, alles gepakt wesende in twee houten cassen. (eod.).

Nieuwe molen. Opde requeste van Henr. Willegem, borger tot Middelborch, & Ghysbr. Arentsz., mr. timmerman, wonende tot Alcmaer, is geaccordeert octroy voor 10 jaren, inde vereen. provincien te maken etc., sekeren nieuwen molen, by hen geinventeert en gevonden, ten dienste om allerhande Brasilienhout, Fausethout, Campeetshout, Provencehout Fernam bouck ende diergel. houten, dienstich en noodich, om mede te verven, tsy mette wint, daer plaetse is, of anderssins te breken ende te malen, ook bequaam, om te gebruyken tot veel andere werken, volgende het getransfigeerde patroon etc. (Oct. 29).

Handel op Moscovie. Opde requeste v. Sion Lusch, geaccordeert opene patenten aen alle coningen, princen ende heeren, alsoo deselve voor heeft synen soon Abra. Lusch met noch vyff andere personen te senden in Moscovien, tot directie van syne affairen ende coopmanschappen aldaer, dat deselve co. etc. den voorn. Abra. met syne compaignie daertoe wille gun

nen vrye passagie ende doen doen alle mogel. assistentie ende behulp, des versoekende, in gewoonlyker forme. (Nov. 26).

Mouthaen. Henr. Mouthaen, toegelecht 15 gl., voor seker bouxken, by hem de staten gepresenteert. (Nov. 27).

1602.

Bern. Jansz. Been, componist. Is Bernard Jansz. Been, musicien, toegelegt de somme van 12 ponden vlaems, tot een vereeringe, voor dat hy in musicque heeft gestelt, om met vyff partyen te singen, de geschiedenisse vanden slach in Vlaenderen. (Jan. 4).

Nieuwe Molen. Is Gerit Ryckelsma, coopman tot Amsterdam, geaccordeert octroy voor 10 jaren, op 't maken van sekere coornmolen, by hem geinventeert, gaende met vier steenen, bequaem om in belegerde plaetsen ende legers gebruikt te worden, volgende het patroon, door het octroy getransfigeerd, verbiedende etc. (Jan. 12).

Spaansche Bybel. Op 't different, geresen tusschen Laurens Jacobsz., boeckdrucker tot Amsterdam, opponent ter eenre, ende Herman Alartsz., insgelyk boeckdrucker, impetrant ter andere syde, ter cause van het octroy, byden voorsz. Allartsz. geimpetreert, om alleene inde Nederlanden te drucken den Spaenschen bybel, met de correctien ende annotatien Domini Cipriani Valera, hetwelck den voorsz. Laur. Jacobsz. sustineerde, surreptivelyck by den voorsz. Alartsz. geimpetreert te wesen, nadat hy geweten heeft, dat hy opponent op het drucken des voorscr. bybels met de voorscr. correctien ende annotatien met den voorsz. D. Cipriano was geaccordeert, ende alrede in 't werck getreden uyt de originele copie, die den voorsz. Valera hem hadde gelevert, gelyck hy dat dadelyck dede blycken ende door den voorsz. D. Ciprianum verclaren, welcke Ciprianus oock met eenen scer instantelyck heeft versocht, dat men den voorsz. Laur. Jacobsz. het werck soude laten continueren, ontkennende, dat hy oyt in eenige manieren met den voorsz. l'erman Alartsz. yet op het

drucken vande voorsz. bybel soude hebben besloten, daertegen den voorsz. Alartsz. niet anders en wist te seggen, dan dat men bet als een jaar geleden met hem op 't druckeu des voorsz. bybels heeft gesproken ende hem onderhouden, ende dat oock daerop den voorsz. Ciprianus tsynen huyse uyt Engelant was ingecomen; gehoort byden staten generael de voorsz. partyen ende gesien de stucken, by deselve hinc inde etc. geexhibeert, hebben verclaert, den voorsz. Laur. Jacobsz. het drucken vanden Spaenschen bybel, mette correctien ende annotatt. des voorsz. Cipr. Valera sal mogen continueren ende daermede in diligentie voortvaren, doch dat deselve Jacobsz. ten aensien dat de voorsz. Alartsz. met hope den voorsz. bybel te drucken een tydtlanck is opgehouden, metten selven Alartsz. sal overcomen op sekere vereeringe of vergoedinge, die hy hem daervoor sal geven, by interventie en toedoen van eenich vande kerke van Amsterdam, ende in gevallen van niet kunnen verdragen, dat de staten aen hem refereren (den bybel gedruckt wesende) daervan naer redelyckheid wtsprake te doen, ordonnerende oversulcx den schout ende magistraet van Amsterdam, en dien dit aengaen sal, namentl. oock den voorsz. H. Alartsz., dese resolutie haer effect te laten sorteren etc. (Jan. 16).

Brocardus Baronius. Is geresolveert, dat men Brocardo Baronio, Italiaen, alhier gecomen, om te openbaren eenighe saken, daerane voor den dienst vande ganse Christenheydt ten hoochsten gelegen is, syne teeringe alhier inde herberge sal afspreken, ende denselven tot syn vertreck naer Engelant, toeleggen de somme van 500 gl. eens etc. (Jan. 23).

Nieuwe molen. Opte requeste van Corn. Cornelisz., wonende tot Uytgeest, gelegen tusschen Haerlem & Alcmaer, is geaccordeert octroy voor 12 jaren, te maken en stellen sekere wint of ros-watermolen, by hem geinventeert met vier, acht, minder ofte meerder cromme ofte rechte goten, of ronde pon pen, die 't water onder byden spille innemen, en deur 't omdrayen vande selve spil'e, drayende op een pinne, op ende weder nytmalen

sullen, volg. de modellen, by hem daervan de heren staten gethoont, ende het patroon aen syn requeste geannexeert. (Jan. 24).

Cornelis Drebbel, rookverdryver. Is Cornelis Jacobsz. Drebbel, poorter tot Alcmaer, geaccordeert octroy voor den tydt van 12 jaren, omme alleene inde vereenichde provintien te practiseren de middelen by hem geinventeert, om alle roockende ende uytslaende schoorsteenen, bequemelyck te doen trecken ende boven ter behoorlycker plaetsen met besloten deuren ende cameren den roock uytloosen, volgende de getransfixeerde patronen, verbiedende etc., op peene van 100 goude realen, te verdeylen in communi forma, mits dattet sy een nieuwe inventie, te vooren in dese landen niet gepractiseert ende sonder praejudicie vande voorgaende concessien. (Fbr. 16).

Inventie om clocken te luyden. Opte requeste van Corn. Eewoutsz. Proot, munitiemeester binnen Geertrudenberg, geaccordeert octroy voor 20 jaren, op syne nieuwe inventie, om de clocken, die te vooren met veel volks hebben moeten geluyt, oft doordien die vast oft onbewegelyck hangen, niet hebben kunnen geluyt worden, geluyt te doen geven, in voegen of die getrocken oft geluyt werden, door de voorsz. instrumenten, met twee mannen alleenlyck, of een van dien, daervan de patroonen syn getransfigeert etc. (Fbr. 22).

Inventie om met water te voorzien. Opte requeste van Pieter Pietersz. Enten, huysman v. Hontsyck (!), is geaccordeert octroy voor 12 jaren, te mogen maken sekere instrumenten, by hem geinventeert, om t'allen tyden, ende besunders van groote droogten, niet alleen de hooge, maer oock bysunders de laage landen met cleyne costen, van goede putten ende bequaem water te voorsien, mits dat het sy een nieuwe inventie etc. (Fbr. 22).

Mornay's bybel der natuur vertaald. Is Joann Halsbergio, dienaer der gemeente te Amsterdam, toegelecht 200 guldens, voor de dedicatie etc. van seker boeck, geintituleert: Bybel der nature, by hem overgeset inde Nederl. sprake, gemaeckt originelyck byden heere van Plessis Mornay. (Maart 12).

Rekelsma's molen te copen. Is begonnen te handelen met Rekelsma, om hem af te koopen den moelen, by hem geinventeert, maer en is noch ter tydt daerop metten selven niet overdragen, dan goedgevonden, dat men den molen nader sal doen visiteren ende priseren, door Muys, den mr. timmerman van Delf. (eod).

Eng. pred. Br. Vincent. Opte requeste van Brian Vincent, predicant vande Engelschen, is geordonneert, dat men deselve soude stellen in handen vanden raet van state, om den suppl. te doen betalen 1275 guldens, een derdendeel daervan gereet, ende de andere 2 derdendeelen binnen twee vier maenden naestcomende, mits dat haer E. ordre sullen stellen, dat dese betalinge den capiteynen werde gecort, volg. derselver signaturen. (Maart 13).

Rekelsma's molens. Is verdragen met Gerrit Rekelsma, coopm. tot Amsterd., op het maken van 6 molens van syne inventie, met heure furnituren, ten dienste vande generaliteyt tot 1100 gl., voor elk molen, ende Sipesteyn gelast het contract scriftelyk te vervatten ende den voorscreven Rekelsma te doen teekenen. (Maart 14).

Adriaan Sara Romen, chirurgyn. Opte requeste van mr. Adriaen Sara Roomen, chirurgyn, by Syn Excellentie gelast hem in diligentie te transporteren binnen Oostende, ende hem aldaer te houden, is den suppl. geaccordeert, dat hy neffens hem sal mogen assumeren mr. Henrick v. Muys, oyck chirurgyn, tot 24 guld. ter maent. (Maart 26).

Chronyque van Petit. Fra. le Petit, greffier van Bethune, 500 gl., voor de presentatie vande Chronycke, by hem vuytgegeven van Hollant, Zeelant, Westvrieslandt, Utrecht, Vrieslant, Overyssel ende Groningen, tot het jaer 1600 toe, sonder nochtans, dat hare Ho. Mog. verstaen met dese vereeringe de voorn. Chronyque voor waerachtich te authoriseren. (Apr. 8).

Instrument om te diepen. Is Mert. Theunisz., borger vanden Briele, geaccordeert octroy voor 10 jaren, om alleene etc. te mogen doen maken seker instrument, by hem geinventeert, daermede het diepen van alle havens

daer watertogten doorgaen, op een geheel andere manier, die veel beter ende oncostelyker als het uitdelven is, soude kunnen geschieden, door de voorsz. watertogten ofte stromen, verbiedende etc. (Apr. 9).

De afbeeldinghe van Jerusalem. Is Benj. Wright geaccordeert octroy voor 6 jaren, om alleene etc. te moghen drucken de afbeeldinge der stadt Jerusalem ende andere dingen, de stadt ende tempel toebehorende, sulcx als hy deselve gemaeckt heeft ende de h. staten gepresenteert, verbiedende etc. (Apr. 17).

Caerte vd. intogt in Vlaenderen. Balth. Florisz., plaetsnyder te Delft, toegeleecht 200 gl. op het werck, dat hy nog heeft te maken vande intocht vd. leger vd. heeren staten in Vlaenderen. (May 3).

Schildery inde raetcamer te Leyden. Ontfangen een brief vanden heer grave vander Lippe, daerby hy versoekt, dat de heeren staten souden gelieven te bemiddelen byden magistraet van Leyden, dat sy hem onder goede betalinge souden laten volgen een stuck schilderei, inde raetcamer aldaer berustende, van het uiterste oordeel, is goedgevonden, dat men copie vanden brief sal senden aenden voornoemden magistraet van Leyden, ende deselve versoeken, dat sy onbeswaert willen syn, den welgemelten grave in't voorsz. syn versoek te believen. (May 30).

Balth. Moucheron. Is geordonneert te schryven aende bewinthebbers der Oost Indische Compagnie in Zeelant: Alsoe de heren staten gebleken is by brieven vanden Coninck van Vrankryk, ged. vanden 10 Meerte, dat Syne Maj'. den persoon van Balthasar Moucheron in Vrankryk ontbiet, om met hem op eenige particuliere saken, Syne Majesteits dienst ten hoochsten importerende te communiceren ende den voorsz. Moucheron daerinne te gebruiken, daertoe dat oock den heere van Buzanval van wegen Syne Maj'. seer groote instantie is doende, ende dat deselve Moucheron hem daertoe genoech gewillich aenbiedt, by soe verre dat Lieven de Moelenaer, in syne plaetse in de Compagnie vande bewinthebberen vande Oost Ind. handelinge aengenomen soude mogen

worden, gelyck dat oock de voorsz. heere van Buzanval ernstelyck versoekt, daerinne dat de heren staten Syne Maj'. geerne souden believen, dat de heeren staten daerom versoeken ende begeren, dat die voorsz. bewinthebberen hem daermede willen conformeren, ende oversulcx den voorsz. Moelenaer in plaetse vd. voorsz. Moucheron als bewinthebber te accepteren. (Jun. 3).

Is doctori Strobano

Doctor Strobanus. toegelegt voor dit jaar 200 gl. extra ord. boven syn ord. gagie. (Jun 6).

Fabricatie van spelden. Is Gabriel Willemsz. van Cleeff, spellemaker van Rotterdam, geaccordeert octroy, om alleene te mogen voeren ende gebruyken op syne papieren daerinne hy syne spellen steekt, een open hant met een liggende leeuwe, dry claverblaerkens, een eenhoorn, twee wildemans mettet wapen van Cleeff, volg. het getransfig. patroon, verbiedende etc. It., Claes Pietersz. van Antwerpen, uts., om alleene te mogen voeren ende gebruyken een vogel met een tak inden monde, etc. (Jul. 4).

Balth. Moucheron. Is op't ernstich aenhouden vanden heer van Buzanval, van wegen den Co. van Vranckryk geaccordeert, dat men anderwerff sal schryven aende bewinthebberen vande Oost Ind. Comp. in Zeelandt, dat sy, postponerende alle particuliere passien ende misleydinge van eenige, Syne Maj'. willen complaceren, accordeerende dat Lieven de Moelenaer inde plaetse van Balthasar Moucheron, als bewinthebber inde voorsz. Comp. worde geaccepteert, dewyl Syne Maj'. den voorsz. Moucheron tot synen dienst ende voorderinge vande gemeene sake begeert te gebruiken, gelyck dat niet alleene en blykt by het overgegeven geschrifte des heren van Buzanval, maer oick by het schryven van Syne Maj'. ende de recommandatie vanden here van Villeroy. (Jul. 5).

་ ༑

Coper-molen. Is Ja. Christiaensz. vanden Briele geaccordeert octroy voor 8 jaren, op seker molenwerk, by hem gepractiseert, om daerdoor metten water te slaen ende bereiden allerhand coperwerk, root ende geel, bequaem