woordige gelegenheit van tyt ende saken, daerinne eenich bedencken souden nemen ofte swaricheit maken, in welken gevalle hy liever syne soonen soude t'huys houden, diewyle hy egeensins van meeninge en is, syne soonen sonder goede versekertheit te laten vertrecken ofte hasard loopen, is geantwoort, dat de voorsz. heer advocaet daerinne sal mogen doen ende handelen naer syn goetduncken. (Nov. 7).

Hans Vlaminck. Is Hans Vlaminck toegeleyt 100 daelders, voor den goeden yver, getoont, om het verloop in 't stuck vande munte te helpen redresseren, weshalve hy alhier inden Hage eenige dagen gevaceert heeft. (Nov. 14).

Inventie van een pomp. Opde requeste van Jac. Bastiaensz., compasmaker ende pompmaker tot Delft, versoekende octroy tot het maken van syne nieuwe inventie van pompen, omme inde schepen ende andersins gebruikt te worden, is verstaen, dat den suppleant eerst sal overleveren het model van syne inventie, ende verclaren den prys van elck pompe elc. (Nov. 17).

Is Jac. Bastiaensz., etc., geaccordeert octroy voor 6 jaren, op seker pompwerck, by hem geinventeert, seer bequaem ende dienstich, soo om t'schip gebruikt te worden als oock tot waterlosinge te lant, verbiedende etc. (Dec. 3).

Generaal essayeur. Pieter Geritsz. Douw, te Dort, essayeur generael, geaccordeert 3 jaren van syn tractement, van 72 gulden 's jaers. (Nov. 29).

Petardiers. Is het tractement van Pierre Rogiers ende Pierre Roquires (!), francoysche petardiers, die byden Coning van Vrankryk syn gerecommendeert, geaugmenteert vande 30 gl. tot 36 gl. ter maent. (Dec. 20).

Ja. Alemains (!), ingenieur. Geconsenteert opte serieuse recommandatie van Syn Excell., dat men Jacques Alemains inden dienst deser landen sal aennemen als ingenieur ende tracteren gelyck andere ingenieurs vanden lande. (Dec. 20).

Wagen-coren-molens. Opte requeste van Ger. Ryckelsma, van Amsterdam, hem beclagende dat Gisbr. Pietersz., van Amsterdam,

hem sou vervorderen na te maken sekere inventie van cooren molens, by hem gedaen, tegen syn octroy, versoekende etc., is geappoincteert, dat hy hem sal hebben te addresseren aen de ordinaris justicie. (Dec. 31).

1605.

Wagen-corenmolen. Is goetgevonden, dat men den secretaris de Bye sal lasten, te spreken met Gysb. Pietersz., die aen biedt de heren. staten te vercopen de corenmolen, by hem aen de hande vande heren staten gestelt, of hy denselven voor een redelyken prys ende op redelyke dagen den lande soude willen laten, ende waervoor etc. (Jan. 1).

Opte requeste van Gysbr. Pietersz., molemaker tot Amsterdam, alhier gebrocht hebbende sekeren corenmolen-wagen, by hem geinventeert ende gemaeckt, om dien aen 't lant te vercopen, is den suppleant tot syne gedaene costen toegelegt 20 gl. (Jan. 11).

Zyde-molen. Opte requeste van Gaspar Benoist is, omme eenige goede consideratien geaccordeert, dat den suppleant de drye balen syde, daervoren in recognitie van syne inventie de generaliteit aen de bewinthebbers vande Oost-Ind. Comp. haer credit heeft verstreckt, sal mogen betalen aen het collegie ter admiraliteit t'Amsterdam, met 2000 gl. gereedt, ende die reste in vier toecomende jaren, t'elke jare een vierde part vande selve reste, mits stellende sufficiente cautie ten contentemente van 't voorsz. collegie, dat hy het toecomende jaer het eerste vierdepart sal betalen, ende soo voorts van jaer tot jaer etc., consenterende, dat den suppleant, soo verre hem goetdunckt, sal mogen doen drucken seecker bouxken, geinscribeert:

De geheele conste, d'middelen ende beleyt, omme de sydewormen te winnen, oock t'haren onderhouden wille moerbesien-boomen te sayen, te planten ende op te brengen, etc. (eod.).

Will. Jansz. (Blaeu). Is Willem Jansz., boecvercooper tot Amsterdam, geaccordeert octroy, omme voor 6 naestcomende jaren al

Jeene inde vereenichde provincien te mogen drucken ende uitgeven het pourtret, by hem vande stadt Amsterdam in 't koper doen snyden, verbiedende yegelyken hetselve pourtret in't geheel of deel, in't cleyn ofte groot, binnen den voorsz. tyt nae te boetcheren, by pene van verbeurte ende hondert gulden etc. `(eod.).

Fabricatie van spelden. Opte requeste vande gemeene cooplieden ende spelmakers in Hollant, hen beclagende, dat in Engelant verboth vervolgt wordt, ofte alrede vercregen soude syn, dat voortaen egeen spellen, commende vuyt den Nederlanden, aldaer ontfangen ofte vercocht souden worden, is geordonneert, dat men deselve requeste sal senden aen den agent Carron, ende hem te lasten, hem daerop te informeren, ende soo veele byden Coning ende de heeren, Synder Maj'. raden, te doen, dat sulke verboth, tegen den vryen handel van Groot Brittannien met dese landen, niet en werde toegelaten, ofte alrede surreptivelyk vercregen wesende, dat Syne Maj'. gelieve hetselve verboth weder in te trecken ende af te doen. (Jan. 20).

Caert vande belegering van Oostende. Is Floris Balthasaer toegelegt 50 gl. eens, voor het caertgen vande belegeringe van Oostende, geamplieert totten lesten dach, dat den heere van Marquette vuyttrock. (Febr. 3).

Zyde-molen. Opte requeste van Caspar Benoist, is geappoincteert, dat de heren staten verstaen, dat den suppleant by rechte ofte accoort sal genieten het effect van het octroy, hem gegunt. (eod.).

Almanak vd. plaetsn. van Deuticom. Is op 't voorschryven vande stadt Deventer, Baptista van Deuticom, boekdrucker ende plaetsnyder binnen deselve stadt, geaccordeert octroy ende consent, om, syn levenlanck gedurende, alleene inde vereenichde Nederlanden te mogen drucken, doen drucken ende vercopen seecker almanach-boexkens, onder het wapen der voorsz. stadt Deventer vuytgaende, verbieden allen etc. ditselve almanachboucxkens na te drukken, vuyttegeven ofte te vercoopen, noch die voorsz. stadts wapen op off onder derselver almanachen, ofte den naem

vanden autheur derselve te contrefeyten, sonder consent vanden voorsz. Baptista van Deuticom, opte verbeurte etc. (Febr. 16).

J.Lipsius. Is den heere Justus Lipsius, wonende tot Loven, geaccordeert pasport, omme met 2 syner dienaers den toecomenden somer te gaen naer Spae, omme aldaer de wateren te drinken ende daerna wederom naer Loven te keren. (Febr. 24).

Willem Jansz. (Blaeu). Is Willem Jansz., caertmaecker tot Amsterdam, geaccordeert oc⚫ troy, omme alleen inde vereenichde provincien voor 7 jaren naast comende te mogen drucken, doen drucken ende vuytgeven zeecker Zeecaert-boeck, by hem byeen gestelt ende vergadert, bequaem ende vorderlyk totte zeevaert, mitsgaerders seker nywe paskaerte, by hem nyeuwelyk gesneden ende by Cornelis Doedesz. van Edam geinventeert, inhoudende de navigatie vande Ooster-, Wester- ende Mitlantse zee, verbiedende, deselve caerten ende zce caertboeck, in 't geheel ende ten deele nae te drucken, ofte buiten de vereenichde provincien nagedruckt, inde selve te brengen, om te vercoopen, opte verbeurte vande selve, boven 300 gl. etc. (Febr. 27).

Petarden. Remonstreren de gedeputeerden van Utrecht, dat Syn Excell. den petardicr La Roche gelast heeft te maken 16 petarden van alle soorten, met eene merkelyke qualiteyt van granaten binnen Utrecht, ende die van Utrecht versocht den voorsz. La Roche te furneren de behoefte, daertoe noodich, alhier gelesen, versoekende te verstaen, de goede meeninge vande heeren staten, nademael de voorsz. behoeften veel syn ende eene merkelyke somme sullen costen, waer dat die van Utrecht de betalinge daervan sullen verhalen, ende waer dat sy de voorsz. petarden ende andere ingenien sullen senden, omme bewaert te worden, is na deliberatie, alles geordónneert te bestellen in handen vanden tresorier de Bie, omme van Syn Excell. te verstaen, ofte de voorsz. petarden ende inventien gemaeckt syn expres, tot eenige sekrete saken, omme daerna aen den raet rapport te doen, ende by haer E. gedisponeert te worden, wie dat de betalinge daer

van sal doen, ende waer dat men de voorsz. instrumenten sal brengen. (Maart 14).

Adrianus Romanus. Item, geaccordeert pasport, gratis, op recommandatie vanden here advocaet van Hollant aen den here Adriaen Romanus, mathematicus ende medicyn vande keiserlyke Majesteit, omme van Loeven te mogen reysen naer Wirtsburch, in Syne Majesteits dienst, met syn dienaer, familie ende bagagie. (Maart 21).

Allas v. Mercalor, door Jud. Hondius. Is Judoco Hondio, voor de dedicatie vanden Atlante Mercatoris, by hem voltrocken, gedaen aen de heren staten generael, tot eene vereeringe ende recompensie van syne gedane costen, toegelegt de somme van 700 Carolus guldens. (Apr. 15).

Pelarden. Is geconsenteert, dat de heer van Dorth, tot Zutphen, Doesburch ende Grolo, tegen de petards, sal doen maken aen elke stadt tot de concurrentie van 3000 gl., sulks dat de poorten vande selve steden, soe daermede als met hetgene, dat de voorsz. van harentwege daertoe sullen doen, tegen des vyants surprinsen, mogen syn versekert, dies wort verstaen, ingevalle die 3000 gl. met 't gene dat de steden daerby sullen doen, nyet genoechsaem en syn, om de voorsz. werken te maecken, dat hy, om costen te sparen, eenige poorten sal mogen doen begraven ende besluyten. (Apr. 30).

Aleaulme (!), dechiffreur. Den ingenieur Aleaulme, 50 gl. ter maent, mits dat hy hem daer voren oock sal gehouden syn t'employeren in't dechiffreren van geintercipieerde brieven, die hem te dien eynde in handen sullen worden gestelt. (May 1).

Nieuw waterwerk. Piet. Hygarsz., van Breda, geaccordeert octroy voor 20 jaren, op seker inventie van een nieuw waterwerk, omme te gebruycken op alle valleyen, diepten ende leege landen, om deselve droech te maken, mitsgaders het water op alsulke hoochten te brengen, als in dese landen nooit te voren gesien is geweest, hetwelk gebruikt kan worden bequamelyk by windt, paerden, lopende rivieren ofte weinige menschen, volgens

het getransfigeerde model, verbiedende etc. (May 3).

Psalmen van Marnix. Is Bonaventura de Smith, geseyt Vulcanius, geaccordeert_octroy Toor 6 naestcomende jaren, alleene inde vereenichde provincien te doen drucken de laetste verbeteringen der psalmen ende lofsangen, soo de heere van Sint Aldegonde deselve gedaen heeft, verbiedende op pene van 100 gl. etc. (May 20).

Doctor Strobanus. De weduwe van doctor Strobanus, om eenige goede consideratien, toegelegt in erkentenis van hares mans saliger extraordinaris diensten, 100 daelders eens. (May 22).

Prins Maurits wapenhandel, door de Gheyn. Op de requeste van Jaques de Gheyn, is den suppleant geaccordeert octroy, omme voor den tyt van acht navolgende jaren alleene in 't coper te snyden ende in druck te mogen vuytgeven, in vier verscheyden talen, het contrefeytsel naer het leven van alle de posturen, die de soldaten in 't hanteren van haer wapenen behoren te gebruycken, elck conform het veranderen van het werck, dat sy presenteren te doen, alles volgende de rechte ordre ende observatie, die Syn Excell. begeert wacrgenomen te hebben, met de instructie. daertoe dienende, verbiedende een yegelyck elc. (May 29).

Papegay. Te schryven aen de bewinthebbers vande Oost-Indische Comp., de heren staten te adverteren, off sy niet en weten te becommen eenen papingaye (!), tamelick groot, met een roode borst, blauwe, geluwe ende vreempde veren, om voorts te vereeren ten dienste vanden lande. (Jun. 22).

met

Tapisserie van goud-leer. Is geaccordeert, dat men den groot-canselaer vanden Coninck van Denemarken sal vereeren eenige tapisserien van goude leeren, ter somme van 500 gl. (Jul. 2).

Lutherschen te Middelburg. Is gelesen de requeste, gepresenteert byde inwoonders der stede van Middelburch, tocgedaen synde de onveranderde confessie van Augsburg, ende goed gevonden, dat men den heer Magnus sal

versoeken, aen den magistraet van Middelburch te willen recommanderen, dat sy inde sake willen civiliseren ende deselve met alle discretie ende stillicheyt beleyden ten reguarde vande Duitsche vorsten, die deser lande gemeene saken toegedaen syn, daerover, dat van gelycken gedaen wordt in verscheyden andere steden vande vereenichde provincien. (Jul. 11).

Ysere armen. Opte requeste van Didier Momion ende Mathieu Homieu, ingesetenen van Calys, piloten van een schip vande voorsz. stadt, hebbende elck verloren heuren rechten arm, in zee, door een stuck geschuts, dat den capiteyn Simon Swaen in haer schip heeft doen schieten, accorderende de heren staten, dat Henrick Meynaert, wonende tot Delft, hem elck sal mogen maecken een yseren arm. (Jul. 17).

Slyp-molen. Claes Willebrantsz., borger te Delft, geaccordeert octroy voor 4 jaren, op seker slyp-molen, by hem geinventeert ende becosticht, omme schoppen, spaden, bylen, houweelen ende allerhande andere gereedschap mede te mogen slypen, verbiedende etc. (Jul.22)

Petarden. Opte requeste van Dav. Wynantsz. ende Adriaen Jansz Dop, petardma kers, is geappoincteert, dat se hem sullen addresseren aen degenen, die hem in't werk hebben gestelt. (Jul. 29).

Ordonnantie op de assecurantie. Op recommandatie van die van Amsterdam, voor 5 jaren geprolongeert 't octroy, dat Barent Adriaensz., boekdrucker tot Amsterdam, geaccordeert is geweest opten 14. Febr. 1598, op het drucken ende verkopen van sekere ordonnantien ende willekeuren, op't stuck vande assecurantie, byden gerechte vam Amsterdam gemaeckt ende gepubliceert, te weten na d'expiratie vande loopende concessie. (Aug. 3).

Paschier Lammertyn, damastwerker. Opte requeste van P. Lammertyn, is geappoincteert, dat de heren staten generael goetgevonden hebben, den suppleant t'employeren, omme in Engelant te brengen, in handen vanden agent Carron, een casse met damastwerk, die deselve Carron gelast is te presenteren aen den prince van Wallis etc. (Aug. 26).

Tapisserie. De heren Symsz. ende Joachimi rapporteren, dat sy de besichtichde tapisserie hebben gecocht tot 14 gl. d'elle, 50 gl. opte coop van 225 ellen, in acht stucken van 5 ellen diepte, inhoudende de Historie van Alexander de Groote, bedragende in 't geheel 3100 gl. (Oct. 19).

P. Lammertyn, damastwerker. Goetgevonden, dat men duplicatie vande depesche, die P. Lammertyn, reysende naer Engelant, is medegegeven aen den prins van Gaulis (!), ende den agent Carron, ende voorts aenscryven, dat hy voor deselve Lammertyn egeen octroy en procurere byden Coninck, dat d'ingesetenen deser landen sou syn prejudiciabel. (Oct. 30).

Bybelvertaling. Ontfangen een brief vande gedeputeerde vande staten van Vriesland, van den 4. deser, daertoe streckende, dat de oversettinge des bybels, byden here Aldegonde begonst uit de hebreeusche ende grieksche text, soude mogen worden gecontinueert by Guil. Baudartium, dienaer des Godd. Woorts, is geraden gevonden, dat men dese sake soude laten berusten. (Nov. 23).

Lucas Jansz. Wagenaer. Opte requeste vande weduwe van wylen Luc. Wagenaer, is, in consideratie van grote diensten, byden selven Wagenaer den lande in syn leven gedaen, geaccordeert betalinge van het jaer pensioen, daerinne dat deselve is gestorven, bedragende 100 gl., mits dat de pensioensbrief daermede sal blyven gecasseert. (Nov. 27).

Geschilderde bloempot. Geadviseert wesende op't copen vanden blompot, om door den here van Buzanval te doen presenteren aen de Coninginne van Vrankryk, ende geresolveert, dat men den schilder, die den bloempot geschildert heeft, inde vergaderinge sal ontbieden, ende daervoor presenteren 1000 gl., sonder meer. (Nov. 30).

Nieuwe molen. Ghysb. Pietersz., molenmaker tot Amsterdam, geaccordeert octroy voor 5 jaren, te mogen maken seker molenken omme daermede water uit den lande te malen, hetwelk, sonder hulpe, toedoen, noch gouvernement van menschen, een seer groote